Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Wednesday, May 31, 2006

 

Μια ιστορία για το AIDS


Δύο τρεις μέρες τώρα έχω βυθιστεί στο σύμπαν της Μαρίας Κ. Την ευκαιρία μου την έδωσε η προδημοσίευση του βιβλίου της με τίτλο ’’Πως νίκησα το AIDS, μια υπέροχη περιπέτεια με τον ιό HIV'' που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, στο ΒΗΜΑ της Κυριακής. Συνήθως, σε τέτοια βιβλία, ειδικά από ανώνυμους συγγραφείς δεν δίνω μεγάλη σημασία, αφού υπάρχει κάκιστη παράδοση ειδικά στο εξωτερικό να είναι ’’κατασκευασμένα’’. Ομως εδώ έχουμε να κάνουμε με μια εντελώς διαφορετική περίπτωση αληθινά ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ. Η Μαρία Κ. είναι υπαρκτό πρόσωπο, δημοσιογράφος με ειδίκευση στην κριτική βιβλίου. Πιθανώς, τα στοιχεία είναι αρκετά για να καταλάβει κάποιος περι ποιάς πρόκειται αλλά ούτε αυτό είναι ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ είναι το ζητούμενο! Αλλά να της βγάλουμε όλοι μαζί το καπέλο για το ΚΟΥΡΑΓΙΟ της, τη θέληση της να ζήσει, τον ΥΠΕΡΟΧΟ αγώνα της αλλά και την ακόμη πιο συγκλονιστική προσπάθεια να διαλύσει τα στερεότυπα και τα φαντάσματα του AIDS.
Το μεγάλο σοκ δεν το δέχτηκα διαβάζοντας την προδημοσίευση του βιβλίου αλλά με μια επίσκεψη στο site που έχει ανοίξει εδώ και δέκα χρόνια στη διεύθυνση www.hivwave.gr από την εποχή περίπου που πληροφορήθηκε ότι είναι οροθετική. Η κυρία Μαρία Κ. συνεχίζει να εργάζεται, έχει ουσιαστικά γνωστοποιήσει το πρόβλημα στον εργασιακό της χώρο και για αυτό ευχαριστεί και στο διαδίκτυο τον διευθυντή του ΒΗΜΑΤΟΣ Σταύρο Ψυχάρη και τον άμεσο προϊστάμενο της Νίκο Μπακουνάκη. Πέρα από τον τεράστιο αγώνα να νικήσει τον ιο θεωρώ με τα όσα διάβασα πολύ προσεκτικά στο site (όπου κάνει ακόμη και τεκμηριωμένη επίθεση κατά γιατρών, θεωριών και βιβλίων που παραπληροφορούν σχετικά με τον ιο) έμεινα έκπληκτος. Μετά από 100.000 επισκέψεις δεν έχει πάρει ακόμη θετική απάντηση για την ύπαρξη άνδρα ετεροφυλόφιλου φορέα του ιού που δεν είναι χρήστης ενδοφλέβιων ενέσεων. Και η ίδια στο βιβλίο της εξηγεί ότι ο ιός της μεταδόθηκε από τοξικομανή! Η προσπάθεια της να νικήσει την παραπληροφόρηση αλλά και να αποδείξει κάτι που ανατρέπει πολλά δεδομένα δεν ξέρω που θα την οδηγήσει. Το απόσπασμα του βιβλίου που διάβασα είναι απίθανο με γραφή ’’’άνετη’’ (λες και αναφέρεται σε λογοτεχνικό παραμύθι και όχι σε κάτι που άλλαξε τη ζωή της) με ψήγματα φοβερού χιούμορ αλλά και αντιμετώπιση του όλου θέματος με τη σοβαρότητα που του αρμόζει.
Αύριο πρωί πρωί θα προστεθώ στους αγοραστές του βιβλίου, το οποίο είναι το ΠΡΩΤΟ μέσα στους έξι μήνες που διατηρώ αυτό το blog που το προτείνω, το πρώτο για το οποίο γράφω ευθέως ''αγοράστε το’’, έστω και αν διάβασα όλες κι όλες 500 λέξεις του. Θα είναι ο δικός μας τρόπος να επιβραβεύσουμε (και υλικά και ηθικά) τον υπέροχο αγώνα αυτής της γυναίκας που ετοιμάζει και δεύτερο βιβλίο, όπως πληροφορήθηκα από το site της με τίτλο ''H αγάπη μετά το AIDS’’... Αν ποτέ διαβάσει αυτή την ταπεινή αναφορά το μοναδικό σε προσωπικό ύφος που μπορώ να της γράψω δεν είναι η τυπικότητα του ’’Καλό κουράγιο’’ αλλά κάτι πιο απλό: ’’Κυρία μου, δεν ξέρω, αν και εύχομαι τα καλύτερα, ποιά θα είναι η βιολογική κατάληξη της περιπέτειας σας. Αλλά στην ψυχή σας, στην καρδιά και στο μυαλό τον έχετε ήδη κατατροπώσει τον ιο’’...
Μάθετε περισσότερα γιατί αξίζει τον κόπο στο www.hivwave.gr

Sunday, May 28, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 47

Τελικά, ο ’Ελληνας μπορεί να μην διαβάζει αλλά κρύβει μέσα του από μικρός ένα συγγραφέα σε ύπνωση! Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός της πρωτόγνωρης επιτυχίας που σημείωσε ο φετινός 5ος διαγωνισμός παραμυθιού που διοργάνωσε το περιοδικό Kids Fun σε συνεργασία με πέντε γνωστούς ’Ελληνες παραμυθάδες. Ο αριθμός των συμμετεχόντων (παιδιά του Δημοτικού σχολείου είχαν δικαίωμα συμμετοχής) τετραπλασιάστηκε σε σχέση με πέρυσι και σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν οι άνθρωποι του περιοδικού έφτασε τον ασύλληπτο αριθμό των 20.000! Είκοσι χιλιάδες πιτσιρίκια από όλη την Ελλάδα θέλουν από μικρά να γίνουν συγγραφείς ή αισθάνονται άνετα γράφοντας ιστορίες και παραμυθάκια. Η μήπως 20.000 γονείς θα ήθελαν το παιδί τους να γίνει ότι δεν έγιναν εκείνοι; Οπως και να έχει το θέμα η μαζική αυτή συμμετοχή μόνο ως θετική κρίνεται. Αρκεί εκτός από υποψήφιοι συγγραφείς οι συμπαθείς πιτσιρικάδες να μάθουν ότι δεν κάνει κακό και η ανάγνωση βιβλίων! Το θυμήθηκα γιατί σήμερα το πρωί έγινε η γιορτή βράβευσης των εννέα καλύτερων στον κινηματογράφο Ακροπόλ, ενώ ένα ακόμη έργο θα μετατραπεί σε θεατρική παράσταση από την μετρ του είδους Κάρμεν Ρουγγέρη.
- Ευχαριστώ τις κυρίες του Εθνους για τα καλά τους λόγια στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας μόνο που για να είμαι ειλικρινής πριν διαβάσω και αντιγράψω τα καλά που έγραψαν για το blog μου το μάτι μου έπεσε στο αμέσως επόμενο θέμα και στη φωτογραφία του Γιώργου Σκούρτη. Μεγάλη μορφή ο Σκούρτης, κάποτε θυμάμαι ξενυχτούσα για να ακούω την εκπληκτική μεταμεσονύχτια ραδιοφωνική εκπομπή του ’’Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα’’, από τους κορυφαίους θεατρικούς συγγραφείς της χώρας και με πλούσια λογοτεχνική δράση. Πολυγραφότατος, υπήρχαν χρονιές ειδικά στη δεκαετία του ’90 που κυκλοφορούσαν στην αγορά δύο διηγήματα ή μυθιστορήματα του και ένα θεατρικό και πουλούσαν όλα. Τα τελευταία χρόνια για κάποιο παράδοξο λόγο και χωρίς εξήγηση ο Σκούρτης πέρασε στο περιθώριο. Κάπου παλαιότερα διάβασα σε μια συνέντευξη του ότι έχει χρόνια ολόκληρα να γράψει θεατρικό έργο και κανείς δεν του ζητάει πλέον! Αθάνατη Ελλάδα... Ο άνθρωπος που έγραψε μυθιστορήματα όπως ’’Οι εκτελεστές’’, ’’Πήδημα θανάτου’’, τις ’’Ιστορίες με πολλά στρας’’, τον θρυλικό ’’Μπαρμπα Τζορτζ’’ (τελευταία φορά που τσέκαρα αντίτυπο του σε βιβλιοπωλείο είδα ότι έχει φτάσει αισίως στη 17η έκδοση), τον αξεπέραστο ’’Mπάτσο’’ να είναι άνεργος και να κυκλοφορούν δεκάδες βιβλία-σκουπίδια. Χωρίς την ομπρέλα των εκδοτικών οίκων που για χρόνια μονοπωλούσαν τα έργα του (Καστανιώτης κυρίως αλλά και Λιβάνης) τον Σκούρτη επαναφέρει στην επικαιρότητα (και μπράβο του) ο Κέδρος τιμώντας μάλιστα και τις δύο ιδιότητές του. Αυτή του θεατρικού συγγραφέα με το ’’Οκτώ ανέκδοτα θεατρικά έργα’’ αλλά και του λογοτέχνη με το ’’Ετσι... κι’ αλλιώς και αλλιώτικα’’ με 75 παλαιότερα και νέα κείμενα του. Και επειδή όπως φαίνεται η επαναφορά του Σκούρτη είναι ολική για να τιμηθεί η παράδοση (και να συμπληρώσω το εξαιρετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας) οσονούπω κυκλοφορεί και τρίτη δουλειά του από τον Ιανό με τίτλο ’’Νύχταθλο’’...
- Επάνω, στη σελίδα η Τζόις Οουτς, κάτω ο Σκούρτης και στη μέση το blog μου. Ακόμη και να με...έβριζαν τιμή είναι. Πόσο μάλλον όταν γράφονται και καλά λόγια, τα οποία με υποχρεώνουν να γράψω δημόσια τις ευχαριστίες μου. Βεβαίως και αρνητικά να έγραφαν με βάση τη λογική του blog πάλι θα τα αναδημοσίευα. Υπό τον τίτλο λοιπόν ’’Λογοτεχνία στο διαδίκτυο’’ γράφει το σημερινό ΕΘΝΟΣ μεταξύ άλλων: ’’Και από μια μοιραία παραδοξότητα γνώρισα τελικά αυτόν που υπογράφει ως reader's digest την ’’Ελληνική Λογοτεχνία’’ στο www.diavazo.blogspot.com . Ομολογουμένως, έκπληξη! Φρέσκια και οξυδερκής ματιά, ενίοτε υπερβολικά οργισμένη, μεταμελής διάθεση (για όποτε σφάλει, μέχρι...συγνώμης), ενδιαφέρουσες προτάσεις που ενδεχομένως μας διέφυγαν, πάθος για το καινούργιο όσον αφορά τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Κρίμα κι έχουμε και...δουλειά. Στο μπλογκ του μεγάλη αναφορά, σε όλα τα σάιτ των συγγραφέων (όσοι έχουν), προσφάτως μεγάλη έρευνα με αφορμή τον ’’Κώδικα Ντα Βίντσι’’ για τη λογοκρισία και τα ’’Απαγορευμένα Βιβλία’’, άρθρο για την παρεξηγημένη στα καθ’ ημάς αστυνομική λογοτεχνία και ένα άκρως ενδιαφέρον κείμενο για τον Τζαίησον Ξενάκη, που εν πολλοίς, αγνοούμε. Εξόχως ’’επαγγελματική δουλειά’’! Τον... συμβουλεύομαι πια τον reader's digest!''.

Friday, May 26, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 46

Οσοι παρακολουθούν τακτική αυτό το blog ξέρουν ότι αρκετές φορές γράφω για βιβλία, χωρίς να μπαίνω στη λογική της ’’κριτικής’’ ή της εκφοράς ’’άποψης’’ και της βαθμολόγησης. Αυτό συμβαίνει όταν η υπογραφή που κουβαλάνε αφορά ’’θωρηκτά’’ των γραμμάτων ή είναι βιβλία ειδικού, καθαρά προσωπικού, ενδιαφέροντος. Τα βιβλία της δεύτερης περίπτωσης (ειδικού ενδιαφέροντος) είναι από εκείνα που αγοράζονται και διαβάζονται πάνω από μια φορές αλλά σε μεγάλο βάθος χρόνου, κυρίως γιατί περιέχουν σωρεία πληροφοριών για το αντικείμενο που πραγματεύονται. Δύο βιβλία αφιερωμένα στη μουσική κυκλοφόρησαν πρόσφατα και αξίζουν μιας δεύτερης ματιάς...
Ελληνικό Ροκ, Μανώλης Νταλούκας (ΑΓΚΥΡΑ)
Δημοσιογράφος, ερευνητής, μουσικός παραγωγός ο συγγραφέας έχει κάνει μια εκπληκτικής έκτασης έρευνα για το ελληνικό ροκ. Από τις άγνωστες ρίζες του μέχρι την ημέρα που δογματικά αλλά όχι άδικα ο ίδιος (το έχει υοστηρίξει και παλαιότερα) πιστεύει ότι το ελληνικό ροκ έσβησε ή πέθανε. Με άλλα λόγια, ο ορίζοντας της πολύχρονης έρευνας του αρχίζει από το 1945 και τη ’’Γενιά του Χάους’’ και καταλήγει στο θάνατο του πρίγκηπα Παύλου Σιδηρόπουλου. Τα στοιχεία που συνέλεξε είναι εντυπωσιακά όχι μόνο σε έκταση αλλά και σε ιστορική αξία. Με μια ισχυρή ένσταση. Το βιβλίο χάνει πολύ αφού πουθενά ο συγγραφέας δεν βάζει ’’προσωπικό στοιχείο γραφής’’ αλλά απλά καταγράφει, αρχειοθετεί, μνημονεύει μέσα από γεγονότα και μαρτυρίες, σαν ουδέτερος παρατηρητής. Με δεδομένη όμως την έλλειψη σχετικής βιβιλογραφίας στην Ελλάδα το βιβλίο λειτουργεί και ως ένας υπέροχος ’’οδηγός’’ αλλά και ενδεχομένως τα επόμενα χρόνια να αποτελέσει και πηγή έμπνευσης για συγγραφείς που θα ήθελαν να ασχοληθούν μυθιστορηματικά με το ελληνικό ροκ.
Απέναντι στο χρόνο, Διονύσης Τσακνής (Ιανός)
Το βιβλίο λειτουργεί σε πολλά....επίπεδα. Κυρίως ο Διονύσης Τσακνής επιχειρεί σεμνά να αυτοβιογραφηθεί μέσα από γεγονότα, σχόλια ή τα τραγούδια του. Ακόμη και αν κάποιος δεν έχει σε μεγάλη υπόληψη τον τραγουδοποιό Διονύση Τσακνή (τα τελευταία χρόνια δείχνει να είναι ’’κουρασμένος’’ όσον αφορά τις στιχουργικές εμπνεύσεις) ο μουσικός Τσακνής είναι άλλη ξεχωριστή και πολύ μεγάλη ιστορία. Το ’’Απέναντι στο χρόνο’’ πάντως μοιάζει με μια άγαρμπη προσπάθεια δελεασμού των οπαδών του σε μια εποχή που είναι αρκετά εμπορική (λόγω και συνεργασίας με Πλιάτσικα-Μαχαιρίτσα) για τον Τσακνή. Πριν από ένα ή δύο χρόνια ο Τσακνής έκανε το τόλμημα (δεν γνωρίζω αν απέδωσε) να βγάλει ένα φτηνό δίσκο στην αγορά, προσπαθώντας να ’’σπάσει’’ τις ληστρικές τιμές των δισκογραφικών εταιρειών. Τώρα, όποιος θέλει να κρατήσει ένα ’’ενθύμιο’’ της πορείας του πρέπει να καταθέσει 25 ευρό (προσωπικά... αγόρασα αλλά περισσότερο για συναισθηματικούς λόγους) ενώ στην αγορά υπάρχουν και 1000 αριθμημένα αντίτυπα πανόδετα, πολυτελούς εκτύπωσης και με την υπογραφή του Τσακνή. Πόσο κοστίζει η υπογραφή του; 20 ευρό (ή 2,5 ’’ανεξάρτητους’’ δίσκους δικής του παραγωγής) και εκτοξεύει την τιμή της συλλεκτικής έκδοσης στα 45 ευρό! Με τον ’’Σάκη’’ όπως τον φωνάζουν οι φίλοι του με συνδέουν κάποιες παλιές μουσικές (και μόνο μουσικές) ευχάριστες αναμνήσεις. Γι’ αυτό θα προτείνω ανεπιφύλακτα αν κάποιος θέλει να ανακαλύψει τις λογοτεχνικές ανησυχίες του (και είναι αρκετά ενδιαφέρουσες) να ψάξει ένα μικρό ολιγοσέλιδο βιβλίο του που εκδόθηκε το 1995 από τον Λιβάνη με τίτλο ’’Υπό προθεσμία’’ (το εξώφυλλο ακριβώς δίπλα). Κοστίζει (αν το βρείτε, προσωπικά το ’’αλίευσα’’ πριν μερικά χρόνια ξεχασμένο και σκονισμένο στα ράφια βιβλιοπωλείου σε ’’τουριστικό’’ νησί) 12-13 ευρό και ο Τσακνής που γράφει και πεζό λόγο πολύ καλά είναι ο Τσακνής μιας άλλης εποχής. Τότε που υπέγραφε αιχμηρά άρθρα στην Ελευθεροτυπία και ήταν πιο κοντά (εξ’ ου και το θέμα του Υπό προθεσμία) στη γενέτειρα του από ότι στην Αθήνα.
’’Οποιος θέλει, προλαβαίνει οριακά...Αύριο είναι η προτελευταία μέρα της έκθεσης του βιβλίου στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Διαβάστε, ενημερωθείτε ή απλά εμπιστευθείτε το ένστικτό σας. Σίγουρα, όμως καλά βιβλία συνεχίζουν να γράφονται και δεν έχουν γραφτεί όλα, όπως υποστηρίζει μια ηλίθια αντι-λογοτεχνική θεωρία’’. Το παρόν ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ διαφήμιση αλλά προτροπή για την αγορά καλών βιβλίων.

Thursday, May 25, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 45

Η συγγραφέας Νιόβη Λύρη που συχνά-πυκνά τροφοδοτεί το blog με ενδιαφέρουσες πληροφορίες με έβγαλε από τη...δύσκολη θέση! Δεν είχα κάτι το ενδιαφέρον να γράψω, δεν προλάβαινα να αναφερθώ στα βιβλία που διάβασα τις τελευταίες εβδομάδες, οπότε με μεγάλη ευχαρίστηση τις...παραχωρώ για σήμερα το blog. ‘’Ανακάλυψε’’ μερικά ακόμη λογοτεχνικά site στο διαδίκτυο για να προστεθούν στην αρκετά μεγάλη πλέον σχετική λίστα που θα βρείτε σε συνδυασμό με τα προηγούμενα post για το ίδιο θέμα. Μεταξύ αυτών και τον προσωπικό χώρο της Σοφίας Νικολαϊδου, που μου είχε διαφύγει. Η κυρία Νικολαϊδου είναι στην αγορά αυτό το διάστημα με τον αρκετά εμπορικό ’’Μωβ μαέστρο’’... Ιδού, λοιπόν τι βρήκε η κ.Λύρη:
’’ Ο Κώστας Δουρίδας είναι Έλληνας που ζει στον Καναδά. Η ιστοσελίδα του http://durabond.ca/gdouridas/ είναι ολόκληρο πόρταλ με θέμα τον ελληνικό -και όχι μόνο- πολιτισμό.
Ενδεικτικά:
http://durabond.ca/gdouridas/barnalis.html , από όπου περνάμε και σε άλλους ποιητές, καθώς και σε σελίδες για Μακρυγιάννη και Κολοκοτρώνη (τα κείμενά τους)
http://durabond.ca/gdouridas/poihmata.html Aνθολογία ποιημάτων και λογοτεχνικοί κόμβοι πάσης φύσεως. Εκπληκτικά πλούσιο. Η μπάρα που τρέχει κάθετα αριστερά περιλαμβάνει τα πάντα! Κανονική βιβλιοθήκη!
http://genesis.ee.auth.gr/dimakis/poetry.html Συγκεντρωμένα τα περιοδικά που δημοσιεύουν κυρίως ποίηση -αλλά από ό,τι ξέρω, όχι μόνο
www.geocities.com/mariakou1/links.htm Σελίδες για το Νίκο Γκάτσο.
http://www.stixoi.info Συλλογή -πλουσιότατη- στίχων τραγουδιών, καθώς και στίχων από ερασιτέχνες (Απίστευτη ποσότητα!).
www.de.sch.gr/~snikolai/ Το σάιτ της Σοφίας Νικολαϊδου, πλούσιο και πρωτότυπο‘‘.


’’Μην...ξεχνιόμαστε. Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. Από αύριο αρχίζει στη Θεσσαλονίκη η 3η διεθνής έκθεση βιβλίου με πολλές ενδιαφέρουσες παράλληλες συζητήσεις και εκδηλώσεις. Ολα αυτά και άλλα πολλά ενδιαφέροντα θα συμβούν στο Εκθεσιακό Κέντρο της Helexpo. Να πάτε...Και φυσικά μην ξεχνάτε ότι υπάρχει και η έκθεση βιβλίου στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου’’. Το παρόν ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ αλλά προτροπή. Το διάβασμα ομορφαίνει τη ζωή μας.

Tuesday, May 23, 2006

 

Blog stories (5)

www.provoskida.blogspot.com

Συνεχίζοντας το ’’ταξίδι’’ στα blog που έχουν ’’ανεβάσει’’ μυθιστορήματα, διηγήματα ή ιστορίες έπεσα πάνω σ' αυτό που συνεργάζονται η Rodia (για τα δικά της διηγήματα θα γράψω κάποια άλλη φορά) και ο (η) provoskida. Εχουν ξεκινήσει ένα παραμύθι για ’’μεγάλα παιδιά’’ κράμα επιστημονικής φαντασίας και Τόλκιεν του οποίου έχουν γράψει ήδη πέντε κεφάλαια. Οι συντελεστές ’’ομολογούν’’ απαντώντας σε ένα σχόλιο ότι δεν ξέρουν που θα τους...βγάλει και αυτό μοιάζει ελκυστικό!
Μέχρι τώρα στα πέντε κεφάλαια έχουν προλάβει να ασχοληθούν με ένα ’’κοντοστούπη’’ που χρησιμοποιεί μια πτητική μηχανή και παγιδεύεται σε ένα απαγορευμένο δάσος όπου ο χρόνος ρέει ανάποδα. Μια μάγισσα, μαγικοί καθρέφτες και όλα τα στερεότυπα παλιών παραμυθιών που συναντούν κόσμους φαντασίας. Οι περιγραφές είναι καλές αν και σε κάποια σημεία (προφανώς αφορά έναν από τους δύο blogger αυτό το σχόλιο αλλά δεν ξέρω ποιόν!) λίγο κουραστικές και με υπερβολική γλαφυρότητα. Ρίξτε μια ματιά, παρακολουθείστε το και θα δούμε που θα μας... οδηγήσουν. Για όσους πάντως είναι ’’συμβατοί’’ με αναγνώσματα τύπου Dune ή Αρχοντα των δαχτυλιδιών έχει σίγουρα ενδιαφέρον.



’’Τα ζεστά βράδια της Αθήνας μοιάζουν λιγότερο αφόρητα με μια βόλτα. Ντυθείτε ελαφρά, βάλτε χαμηλά παπούτσια και γραμμή στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Σας περιμένουν χιλιάδες καλά βιβλία και η φωτισμένη Ακρόπολη’’. Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Βρείτε ένα καλό βιβλίο και αφεθείτε στη μαγεία του. Και καλά βιβλία υπάρχουν για όλους μας.

Monday, May 22, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 44 (Η... νόσος των ευπώλητων)

Μια από τις αγαπημένες μου Κυριακάτικες ασχολίες είναι το διάβασμα των εφημερίδων. Συνήθως υπάρχουν ορισμένα ενδιαφέροντα θέματα αφού η έκταση τους επιτρέπει να ασχοληθούν με κάτι πιο σοβαρότερο από τα τρέχοντα ή το συζητήσιμο life style της ελληνικής κοινωνίας.
Το μάτι μου πάντοτε πέφτει στους πίνακες των ευπώλητων και χθες διαπίστωσα μετά τη μελέτη τους ότι στην ουσία οι περισσότεροι λειτουργούν παρελκυστικά και με μικρό δείγμα. Το αποτέλεσμα είναι και να αδικούνται βιβλία και να δημιουργείται σε πολλές περιπτώσεις μια εσφαλμένη εικόνα της αγοράς. Τα Νέα, η Ελευθεροτυπία και ο Ελεύθερος Τύπος δεν έχουν ανάλογους πίνακες, οπότε εξ' ορισμού είναι εκτός... συζήτησης. Η Απογευματινή δημοσιεύει ένα πολύ γενικό πίνακα, το Βήμα επιλέγει μια αλυσίδα (συνήθως) βιβλιοπωλείων και η λίστα περιλαμβάνει ότι πουλήθηκε σε αυτήν. Πιο κοντά στην πραγματικότητα αλλά χωρίς να είναι απόλυτα αντιπροσωπευτικοί οι πίνακες του Εθνους και της Καθημερινής που ασχολούνται με δείγμα από περισσότερα βιβλιοπωλεία. Παρόλα αυτά κανείς πίνακας δεν απεικονίζει με ασφάλεια και σιγουριά την πραγματικότητα, πρόβλημα που υπήρχε παλαιότερα και στη μουσική βιομηχανία με τους δίσκους και τα Cd.
Η πιο πιστή απεικόνιση της αγοράς του βιβλίου γίνεται στο μηνιαίο ΔΙΑΒΑΖΩ αφού το περιοδικό δημοσιεύει ξεχωριστές λίστες ανά περίπτωση (ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, αλυσίδες κλπ.). Παράλληλα, πουθενά δεν υπάρχουν αριθμοί πωλήσεων (λες και είναι απαγορευμένος καρπός) και δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με πόσα ακριβώς αντίτυπα ένα βιβλίο μπαίνει στην εβδομαδιαία λίστα ευπώλητων. Μπορεί για παράδειγμα, ειδικά στις μεμονωμένες περιπτώσεις βιβλιοπωλείων ένα βιβλίο με 10-20 αντίτυπα να είναι μέσα στα μπεστ σέλερ! Σε γενικές γραμμές και όσον αφορά την ελληνική λογοτεχνία ξέρουμε ότι η Γαλανάκη και ο Μάνος Ελευθερίου πουλάνε αυτό το διάστημα, ότι ο Ξανθούλης συνεχίζει να είναι ψηλά αλλά όλα τα άλλα τα...υποθέτουμε.
Ισως μια πιο μοντέρνα προσέγγιση του θέματος θα ήταν οι λίστες να προκύπτουν σε μια ενιαία μορφή όχι από τα βιβλιοπωλεία αλλά από τους ίδιους τους εκδοτικούς οίκους με βάση τις ανατυπώσεις. Και όχι με τη μορφή εκδόσεων (1η, 2η κλπ.) αλλά με τη μορφή χιλιάδων που κάποιοι εκδοτικοί οίκοι χρησιμοποιούν (σωστά) ως μέτρο. Με τον αριθμό των εκδόσεων δεν βγαίνει άκρη αφού για άλλους συγγραφείς κάθε έκδοση μεταφράζεται σε 500 αντίτυπα και για άλλους σε 2 ή 3.000. 'Ετσι θα μάθουμε και τα πραγματικά διαχρονικά επιτυχημένα βιβλία σε πωλήσεις, θα επιμηκυνθεί ο χρόνος ''αντοχής'' των βιβλίων (τώρα το αγοραστικό ενδιαφέρον πλην ελαχίστων εξαιρέσεων εξαντλείται στους 2-3 πρώτους μήνες κυκλοφορίας) και θα αποφευχθούν περιπτώσεις παρελκυστικές όπου η εμφάνιση ενός βιβλίου για μια φορά στη λίστα φέρνει αυξημένο αγοραστικό ενδιαφέρον, προϊόν της δημοσίευσης και όχι της αξίας της δουλειάς του συγγραφέα. Δεν είναι ακριβώς ψιλά γράμματα ο προβληματισμός αυτός ειδικά από τη στιγμή που ούτε οι ίδιοι οι συγγραφείς έχουν άποψη και γνώση για τις ακριβείς πωλήσεις τους, όσο ψηλά ή χαμηλά και αν κυμαίνονται αυτές. Ουκ ολίγοι εκδοτικοί οίκοι κερδοσκοπούν σε βάρος τους αφού δεν υπάρχει δυνατότητα διασταύρωσης των αριθμών από τον συγγραφέα, καθυστερούν χρόνια ολόκληρα την καταβολή των δικαιωμάτων και στο τέλος δίνουν ψίχουλα. Χωρίς αυτό να αποτελεί γενίκευση αρκετοί εκδοτικοί οίκοι, ύποπτοι για... κερδοσκοπία αποφεύγουν στις εσωτερικές σελίδες του βιβλίου να γράψουν όπως έχουν υποχρέωση ημερομηνία πρώτης έκδοσης (και όσων ακολουθήσουν), υπάρχει απλά μια αναφορά στο μήνα ή στο χρόνο έκδοσης του βιβλίου και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλαπλές ανατυπώσεις εν αγνοία του συγγραφέα. Και μην ακούσω ότι αυτά δεν... γίνονται. Γίνονται και μάλιστα με την ίδια συχνότητα είτε σε βάρος συγγραφέων που μετράνε τις πωλήσεις τους σε πολλές χιλιάδες, είτε σε εκατοντάδες.



''Τελευταία εβδομάδα της έκθεσης βιβλίου. Τελευταίες ευκαιρίες για όποιον θέλει να μπει στο ''κλαμπ'' των αναγνωστών. Ποτέ δεν είναι αργά. Εξ' άλλου, η τηλεόραση δεν παίζει τίποτε της...προκοπής. Η Eurovision τελείωσε'...Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Εκτός από το μέρος του κόσμου που μας παρουσιάζει επιλεκτικά η τηλεόραση υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος μέσα στα βιβλία. Ο κόσμος της φαντασίας.

Sunday, May 21, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 43

Την ώρα που οι συγγραφείς παραμένουν ανασφάλιστοι (αυτοί και οι οικονομικοί μετανάστες) και νοσηλεύονται ή θάβονται ’’ρεφενέ’’....
Την ώρα που η χώρα αδυνατεί να εκπονήσει μια σοβαρή ’’πολιτική βιβλίου’’ και αντί για πνεύμα και πολιτισμό μέσω των γραμμάτων παρουσιάζει ένα κακέκτυπο της Τίνα Τάρνερ...
Την ώρα που οι δημόσιες βιβλιοθήκες έχουν πιάσει αράχνες...
Την ώρα που τα νέα παιδιά απαξιώνουν ολοένα και περισσότερο τη λογοτεχνία και οι συγγραφείς αντιμετωπίζονται περίπου ως ψώνια ή περιθωριακοί...
ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΑΥΤΗ ΩΡΑ
Η περήφανη χώρα δαπανά 13 εκατομμύρια ευρό για να μάθει η Ευρώπη με 30 χρόνια καθυστέρηση του κλώνους των Kiss και να εκστασιαστεί με τις μάσκες ενός συγκροτήματος (για τους ατμοσφαιρικούς Residents, πάνω αριστερά ή τους αληθινά σκληροπυρηνικούς Slipknot που υπάρχουν χρόνια τώρα θα ενημερωθεί τον επόμενο αιώνα)...
Η περήφανη χώρα δαπανά 170.000 ευρό για ένα φόρεμα...
Η περήφανη χώρα αγωνιά για το αν θα την ψηφίσουν οι υπόλοιποι ’’συνένοχοι’’ και ’’συνέταιροι’’ στην αποθέωση του μουσικού κιτς...
Πόσες βιβλιοθήκες, υποτροφίες συγγραφέων, σεμινάρια γραφής, εξαγωγές βιβλίων θα υποστήριζαν άραγε αυτά τα 13 εκατομμύρια ευρό;
- Για μάσκες και η συνέχεια. Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε το σημερινό σχόλιο της Ελένης Γκίκα στο ΕΘΝΟΣ με τον τίτλο ’’Η γοητεία της μάσκας’’. Αφού αναφέρεται σε μερικές ενδιαφέρουσες περιπτώσεις (από τις πολλές) λογοτεχνών που δούλεψαν με μάσκα (ψευδώνυμο) και κάνει μια πολύ πετυχημένη αναγωγή ακόμη και σε μοναχούς (όπως ο πατέρας Παϊσιος) καταπιάνεται με το διαδίκτυο και στους bloggers. Αντιγράφω το συγκεκριμένο σημείο: ’’Και το ξαναθυμήθηκα πια καθοριστικά τσαλαβουτώντας με αδεξιότητα στο διαδίκτυο: Βορέας, astrofegia, Marka, reader's diggest στο ''diavazo.blogspot.com'', Nikareti και Ρεγκίνα. Εγκλωβισμένη στο δικό μου τελεσίδικο και τσιμεντένιο όνομα, τσαλακώθηκα στην αρχή. Υπερασπιζόμενη ως εσχάτων τη ’’γενναιότητα της υπογραφής’’. Μέχρι να ανακαλύψω τη γοητεία και την αλήθεια του ψευδώνυμου’’...
Πέραν των ευχαριστιών για τη δημόσια αναφορά κρατάω τις τελευταίες προτάσεις που για μένα, διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές, ίσως κρύβουν ένα ιδιαίτερο νόημα. Το ’’τσαλάκωμα’’ της κριτικού ήταν η ατυχής αναφορά μου στο πρόσωπο της τον περασμένο Ιανουάριο, σε ένα post που μετά από αρκετές αντιδράσεις ανθρώπων του λογοτεχνικού κόσμου με υποχρέωσε σε δημόσια συγνώμη και σε απόσυρσή του. Να υποθέσω λοιπόν ότι η τελευταία πρόταση περί γοητείας και αλήθειας αποτελεί από την κριτικό τη δημόσια αποδοχή της δημόσιας συγνώμης μου;
- Τακτική επισκέπτρια του blog (πάντοτε αφήνει και...κάτι ενδιαφέρον στην ηλεκτρονική μου θυρίδα) είναι και η συγγραφέας Νιόβη Λύρη. Οχι για...ανταπόδοση αλλά πρωτίστως για λόγους ενημέρωσης παραπλεύρως βλέπετε το εξώφυλλο του τρίτου της βιβλίου. Φρέσκο-φρέσκο από τον ’’φούρνο’’ του πιεστηρίου με τον τίτλο Πρωινό Inetrcity η δουλειά της κ. Λύρη κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τον καινούργιο της εκδοτικό οίκο (ΕΣΤΙΑ). Ευχές για καλές πωλήσεις, μια και αποφεύγω το άκρως υποκριτικό και ’’καμουφλαρισμένο’’ καλοτάξιδο που χρησιμοποιείται στο λογοτεχνικό κόσμο.
- Ρίχνοντας μια ματιά στις λίστες των ευπώλητων που δημοσιεύουν οι σημερινές εφημερίδες (έστω και αν δεν είναι απόλυτα αντιπροσωπευτικές αλλά γι’ αυτό θα γράψω κάποια άλλη στιγμή) είδα να φιγουράρει ψηλά η νέα δουλειά του παλαίμαχου δημοσιογράφου Γιώργου Λεονάρδου με τίτλο ’’Οι Παλαιολόγοι’’. Το χάρηκα ιδιαιτέρως γιατί ο κ.Λεονάρδος είναι από τους πλέον αξιόλογους Ελληνες συγγραφείς ιστορικών μυθιστορημάτων, ξεκίνησε σε μεγάλη ηλικία την εμπλοκή του με τη λογοτεχνία, αυτό είναι -νομίζω- το δωδέκατο βιβλίο του (όλα από τις εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ, αν δεν μου έχει ξεφύγει κάτι) και χρειάστηκε πολύς χρόνος και κόπος για να καθιερωθεί. Από τις σπάνιες περιπτώσεις υπομονής και επιμονής που αποδεικνύει ότι ο συγγραφέας δεν έχει ηλικία και βιολογικούς φραγμούς ή όρια.
- Αντιθέτως δεν χάρηκα καθόλου όταν πληροφορήθηκα ότι εκδοτικός οίκος που εσχάτως έχει σειρά τέτοιων... παρασπονδιών ετοιμάζεται να εκδώσει βιβλία με την υπογραφή της Μαίρης Μηλιαρέση και της Γωγώ Αντζολετάκη. Και αν επρόκειτο για μυθιστορήματα δεν θα σχολίαζα αφού δικαίωμα στην προσπάθεια έχουν όλοι, χωρίς διακρίσεις...Πρόκειται όμως για βιβλία γενικού περιεχομένου με ένα βασικό πλεονέκτημα απέναντι στους ατυχείς που εις μάτην μοχθούν και προσπαθούν να δουν έργο τους τυπωμένο. Συνοδεύονται από τη νέα μόδα της εποχής: Χορηγούς που καλύπτουν τα έξοδα έκδοσης και για αυτό ότι και να γράψουν είναι ευπρόσδεκτο (από τους εκδοτικούς οίκους). Νε περάσουν οι επόμενοι...συγγραφείς μετά του σπόνσορα τους.
’’Σήμερα να ΜΗΝ πάτε στην έκθεση βιβλίου. Ούτε αύριο...Δεν υπάρχουν χρήματα για ένα καλό βιβλίο. Δεν θα μας μείνουν όταν θα πληρώσουμε τη...συμμετοχή μας, ως νομοταγείς πελάτες, στο κιτσερέλα σόου της Γιουροβίζιον που κόστισε (τουλάχιστον) 13 εκατομμύρια ευρό’’. ΄Το παρόν ΔΕΝ είναι ούτε διαφήμιση αλλά ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΠΡΟΤΡΟΠΗ! Αφού το 60-80% του ελληνικού λαού προτιμάει να παρακολουθεί μια τραγουδίστρια που έχει ελπίδες να κερδίσει μόνο στη Eurovision των ΚΑΠΗ δεν υπάρχει λόγος και να διαβάζει!





Saturday, May 20, 2006

 

Rea not...rea(l)!

Τα ’’Αμίλητα βαθιά νερά’’ της Ρέας Γαλανάκη τα διάβασα δύο φορές για ένα απλό λόγο. Μετά την πρώτη ανάγνωση (συνήθως αποφεύγω να διαβάζω προλογικά σημειώματα του συγγραφέα ή επίμετρα και τα αφήνω με μια παράξενη αναγνωστική λογική για το…τέλος) πήρε το μάτι μου ότι η ίδια η συγγραφέας είχε πέσει θύμα εκούσιας απαγωγής σε νεαρή ηλικία. Στην πρώτη ανάγνωση το βιβλίο μου φάνηκε απλά συμπαθητικό, όπως θα φαινόταν οποιοδήποτε βιβλίο της Γαλανάκη. Στη δεύτερη ανάγνωση –με τα νέα δεδομένα στο μυαλό μου- μου φάνηκε μετριότατο, έκφραση που χρησιμοποιώ με πολύ επιείκεια για να μην θίξω μια συγγραφέα του κύρους και του βεληνεκούς της Γαλανάκη, το έργο της οποίας σέβομαι.
Στο τέλος, δεν κατάλαβα τι προσπάθησε να πετύχει σε ένα βιβλίο που ούτε αυτοπροσδιορίζεται, ούτε μπορεί να το συνοδεύει κάποια συγκεκριμένη λογοτεχνική ’’ταμπέλα’’. Μοιάζει με non fiction δουλειά (μυθιστόρημα που βασίζεται σε ντοκουμέντα, ιστορικά στοιχεία και μαρτυρίες), φλερτάρει με τη λαογραφία, περνάει μέσα από το ιστορικό μυθιστόρημα αλλά τελικά δεν είναι τίποτε από όλα αυτά. Τούτη η διαπίστωση δεν συνιστά κατ’ ανάγκη ένα πρόβλημα, ούτε είναι απωθητικό σημειολογικά για τον αναγνώστη. Τα non fiction μυθιστορήματα όπως τουλάχιστον τα θέλει η σημερινή κρατούσα αμερικάνικη συγγραφική λογική (και αποδεκτή νομίζω απ’ όλο τον υπόλοιπο λογοτεχνικό κόσμο) ναι μεν βασίζονται σε έρευνα και μαρτυρίες ή στοιχεία αλλά δεν παρουσιάζουν την προσωπική άποψη του συγγραφέα που φροντίζει να αναμείξει τους ήρωες του σε παράλληλες καταστάσεις ή μέσα στα ίδια τα ιστορικά στοιχεία. Σε ένα ιστορικό μυθιστόρημα πάλι, σύμφωνα με τις μοντέρνες μανιέρες του είδους, η ιστορία αποδίδεται πιστά και σύμφωνα με την βασική λογική που έχουν διασωθεί τα γεγονότα εκτός αν ο συγγραφέας είναι ικανός να αποδείξει μια διαφορετική δική του πραγματικότητα. Το έργο της Γαλανάκη θα μπορούσε να είναι μια έξοχη λαογραφική μελέτη, βασισμένη σε ένα πραγματικό γεγονός, ειδικά από τη στιγμή που η Γαλανάκη έχει αποδείξει στον ’’Αιώνα των λαβυρίνθων’’ ότι μπορεί να περιγράψει άριστα την Κρήτη, ξέρει θρύλους, περιοχές, ανθρώπους και αφουγκράζεται σωστά τους άγραφους κώδικες και το εθιμικό δίκαιο του νησιού, που είναι η γενέτειρα της.
Η Γαλανάκη με την εξιστόρηση των γεγονότων αλλά και της επίδρασης που είχε στο πανελλήνιο η απαγωγή της Τασούλας Πετρακογιώργη από τον Κώστα Κεφαλογιάννη φλέρταρε με την πιθανότητα να γράψει μια εκμοντερνισμένη βερσιόν του Ερωτόκριτου ή ένα Ελληνικής κοπής ’’Ρωμαίο και Ιουλιέτα’’, άνευ δραματικού και πένθιμου φινάλε.
Στην πραγματικότητα, έγραψε ένα ιστορικό ρομάντζο (ίσως αυτός είναι ο καλύτερος όρος για τα Αμίλητα βαθιά νερά), με αχρείαστη λυρικότητα και πολλούς…. δισταγμούς και κρατήματα. Παρότι έκανε μια υπέροχη σε έκταση και πηγές έρευνα (και αυτό πρέπει να της αναγνωρισθεί, αφού στην ουσία αποτελεί το ισχυρό σημείο του βιβλίου) το γεγονός ότι τα περισσότερα στοιχεία αντλήθηκαν από την πλευρά του απαγωγέα και πιθανώς, ο φόβος να χαρακτηρισθεί μονόπλευρη η εξιστόρηση της (κάτι που τελικά δεν το απέφυγε αν κρίνουμε από τις αντιδράσεις της Τασούλας Πετρακογιώργη με τη γνωστή επιστολή στην Ελευθεροτυπία) παρουσίασε μια εξιδανικευμένη βερσιόν των χαρακτήρων. Σε κανένα σημείο δεν πέτυχε η όποια προσπάθεια κατάδυσης στον ψυχικό τους κόσμο, αφού ακόμη και αν υπήρχε η πρόθεση τη σκέπασε και την υπερκάλυψε η περιττή λυρικότητα των περιγραφών. Το αποτέλεσμα είναι ότι μένει το ερώτημα: Αν όλοι ήταν τόσο ιδανικοί χαρακτήρες γιατί έγιναν όσα έγιναν; Για αυτό ακριβώς στη δεύτερη ανάγνωσή του, το βιβλίο μου άρεσε λιγότερο από την πρώτη. Πλέον ήταν φανερή η τάση της Γαλανάκη να εξιδανικεύσει την ιστορία, επειδή είχε ζήσει μια παρόμοια εμπειρία και να κλείσει με τον καλύτερο τρόπο τους όποιους λογαριασμούς με το παρελθόν αλλά και τους θρύλους της γενέτειρας της.
Όσο για τον τρόπο γραφής της Γαλανάκη δεν υπάρχει μέση λύση και τρίτος…δρόμος: Η τον λατρεύεις ή τον απορρίπτεις. Με τις τελευταίες της δουλειές κλείνω υπέρ του δεύτερου αφού στα δικά μου τουλάχιστον μάτια η Γαλανάκη έχει τη σιγουριά της επιτυχημένης, ξέρει τη μέθοδο να ελκύει τεχνητά τον αναγνώστη της και αυτό αποψιλώνει τη δουλειά της από τον όποιο αυθορμητισμό ή καινοτομία.
Μοιάζει σαν να σκέφτεται τον αναγνώστη σε κάθε πρόταση και όταν με βάση τα δικά της δεδομένα είναι υποχρεωμένη σε μια δουλειά σαν τα ’’Αμίλητα βαθιά νερά’’ να μπλέξει με λεπτούς χειρισμούς και σεβασμό και στους (υπαρκτούς) πρωταγωνιστές της δημιουργεί μεν ένα μπεστ σέλερ αλλά πέραν τούτου ουδέν. Η επιστολή της κυρίας Πετρακογιώργη απλά λειτούργησε λίγο παραπάνω υπέρ των ούτως ή άλλως εξασφαλισμένων πωλήσεων, αφού η Γαλανάκη διαθέτει ένα σταθερό πυρήνα μερικών χιλιάδων αναγνωστών (αυτό δεν αναφέρεται εδώ ως αρνητικό αλλά για ακριβώς τους αντίθετους λόγους) και έχω την αίσθηση ότι μάλλον αδικεί τη συγγραφέα και την προσπάθεια της να σεβαστεί την ιστορία, περισσότερο ίσως από ότι πρέπει να κάνει ένας λογοτέχνης.

Η βαθμολογία μου: 5 (με άριστα το 10) για το συνολικό βιβλίο και 9 για την αξία της έρευνας και των στοιχείων που παραθέτει.


''Βίσση είναι θα....τελειώσει. Και αφού το πανελλήνιο χορτάσει από το καρακιτσαριό του καραόκε μπαρ που στήθηκε στο Ολυμπιακό στάδιο αύριο είναι μια άλλη μέρα...Η έκθεση βιβλίου δίνει άφεση αμαρτιών στους Eurovisio-νιστές’’. Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Ακόμη και το χειρότερο βιβλίο του κόσμου διασκεδάζει περισσότερο από την υπο-κουλτούρα της Eurovision.

Friday, May 19, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 42




Τακτική αναγνώστρια του blog μου έστειλε μέσω e-mail μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία σχετικά με περίπτωση ελληνικού βιβλίου που συζητήθηκε έντονα πριν μερικά χρόνια. Πρόκειται για ’’Το παραμύθι του μεγάλου φόβου’’ της Λείας Βιτάλη (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, 1999) που μιλούσε για τις ’’αμαρτίες’’ του Βυζαντίου. Το βιβλίο είχε ξεσηκώσει πολλές συζητήσεις και μάλιστα είχε χαρακτηριστεί αιρετικό από τον πατέρα Μεταλλινό. Το σημείο τριβής που προκάλεσε τις διαφωνίες και την αντίδραση της εκκλησίας ήταν η αναφορά σε μια πράξη του Γεννάδιου, πρώτου πατριάρχη μετά την ’Αλωση της Πόλης. Σύμφωνα με έγγραφο που ανακάλυψε η συγγραφέας και του οποίου την εγκυρότητα αμφισβητούσε η εκκλησία ο Γεννάδιος είχε ρίξει στην πυρά χειρόγραφα του Πλύθωνα που θεώρησε αιρετικά και επικίνδυνα για την ορθή πίστη. Όπως μου σημειώνει η καλά ενημερωμένη ’’φίλη’’ του μπλογκ αργότερα η Εκκλησία παραδέχθηκε τη γνησιότητα του εγγράφου.
- Περί απαγορευμένων βιβλίων η χιουμοριστική παρέμβαση της Νιόβης Λύρη. ’’Η "Χιονάτη" πώς τους ξέφυγε; και ρατσιστικό -νάνοι- και παγανιστικό -μαγικά μήλα, μαγικοί καθρέφτες- και σεξουαλικό -να κοιμάται με εφτά!’’.
Εξυπνο και καλό...
Η κυρία Λύρη πρόσθεσε στον κατάλογο με τα λογοτεχνικά site άλλο ένα με μεγάλο ενδιαφέρον (και λόγω Eurovision!). To site της Μαρίας Πολυδούρη www.geocities.com/mpolidouri/Polidouri.html,
για το οποίο μου έγραψε: ’’Λιτό εικαστικά, αλλά αρκετά πλούσιο σε υλικό. Από αυτό, επίσης, περνάτε και σε σάιτ για τη Μυρτιώτισσα. Και τα δύο έχουν, εκτός των άλλων, και κόμβο για να κατεβάσετε μελοποιημένα ποιήματα των δύο ποιητριών (μαγευτικό το "Κι ήταν μια νύχτα ωραία" της Μ.Π., ερμηνευμένο από τη Λία Βίσση, αδελφή της Αννας). Δυστυχώς, παρόλο που παλιότερα τα είχα ανοίξει, τώρα, δεν ξέρω γιατί, δεν ανοίγουν (τα τραγούδια)’’.
- Ημέρα των e-mail... Άλλος φίλος με ψέγει για την κριτική που κάνω στον Χρήστο Χωμενίδη και τις σχέσεις του με τον ΔΟΛ και μου γράφει σχετικά: ’’Δεν το πήρες είδηση αλλά ο Χωμενίδης έδωσε μια εξαιρετική μίνι συνέντευξη στο ΘΕΜΑ της περασμένης Κυριακής. Σ’ αυτή μάλιστα μεταξύ άλλων αποκαλύπτει ότι δεν σκοπεύει να ασχοληθεί άλλο με σενάρια αλλά μόνο με τις ραδιοφωνικές εκπομπές του. Και το σημαντικότερο, ότι δεν πρόκειται να ασχοληθεί στο επόμενο βιβλίο του με το συνηθισμένο θέμα του, τη νεοελληνική πραγματικότητα αλλά θα βυθιστεί στην αρχαιότητα. Η υπόθεση του επόμενου βιβλίου του, όπως λέει ο ίδιος, θα έχει να κάνει με ένα αοιδό του 8ου π.Χ. αιώνα’’. Μακάρι, αυτή η αλλαγή θεματολογίας και η βουτιά στην αρχαιότητα να μας φέρει πίσω τον παλιό καλό Χωμενίδη, που προσωπικά λάτρεψα στη ’’Φωνή’’ και ’’Το ύψος των περιστάσεων’’...
- Να γράψω και κάτι...δικό μου. Φορτσάρουν οι εκδοτικοί οίκοι τώρα που πιάνουν οι ζέστες και ρίχνουν δυνατά χαρτιά στην αγορά, αφού η περίοδος του καλοκαιριού θεωρείται μετά τα Χριστούγεννα η δεύτερη καλύτερη για το βιβλίο στη χώρα μας. ’Ετσι έχουμε νέο Πέτρο Τατσόπουλο με την ’’Πρώτη εμφάνιση’’ (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ) και θεματολογία από το φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης αλλά και νέο Πολυράκη, τον συγγραφέα που συστηματικά αγνοούν οι κριτικοί αλλά επαινούν οι αγοραστές που τον έχουν αναδείξει σε ένα από τους πλέον εμπορικούς. Η συλλογή διηγημάτων του ’’Σαν να μην πέρασε μια μέρα’’ κυκλοφορεί από τον ΨΥΧΟΓΙΟ. Ο Πολυράκης είναι ο....εφιάλτης των mainstream κριτικών αφού σπάει τον κανόνα που θέλει να πουλάνε ότι μόνο εκείνοι υποδεικνύουν. Εξαιρετική είναι και η πορεία της συλλογικής δουλειάς Vivere pericolosamente από τον μικρό εκδοτικό οίκο Αντίκτυπο με διηγήματα μεταξύ άλλων και των Ρούβαλη, Δεληολάνη, Σιάφκου, Μπράμου, Κακολύρη και bonus έργα έξι γνωστών ζωγράφων.
Προσωπική μου επιλογή για αυτή την εβδομάδα το ’’Μπλουζ με σφιγμένα δόντια’’ του Ροβήρου Μανθούλη από τον ΕΞΑΝΤΑ. Ενα καταπληκτικό οδοιπορικό στον Αμερικάνικο Νότο, στα γκέτο όπου ο συγγραφέας έμπαινε οπλισμένος για να βγει ζωντανός ή στις φυλακές με πλαστή άδεια για να συναντήσει και να μιλήσει με μερικούς από τους καλύτερους bluesmen. Για τους λάτρεις του συγκεκριμένου είδους μουσικής αποτελεί must. Σπουδαία δουλειά...





’’Eurovision είναι, θα...τελειώσει αφού θα αποχαυνώσει επτά στους δέκα Έλληνες. Αύριο, Σάββατο, είναι καλή ευκαιρία να κλείσουμε τις τηλεοράσεις (το πρωί, για το βράδυ δεν τολμώ να το...προτείνω) και να πάμε μια βόλτα στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου’’. Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Ενα καλό βιβλίο διευρύνει τους ορίζοντες μας, η τηλεόραση τους περιορίζει σε ασφυκτικό πλαίσιο.

Wednesday, May 17, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 41 (Απαγορευμένα βιβλία)





Ο ανένδοτος ιερός αγώνας που κήρυξε η εκκλησία και οι διαδηλώσεις πιστών κατά του Κώδικα ΝταΒίντσι ή των Ευαγγελίων του Ιούδα είναι μια άτυπη και καλά συγκαλυμμένη μορφή ’’λογοκρισίας’’. Και μια καλή ευκαιρία, λόγω εμπορικότητας στη χώρα μας των δύο έργων για ανέξοδη ’’διαφήμιση’’ της εκκλησίας, χωρίς αυτό να αποτελεί την πρώτη και πιθανώς ούτε την τελευταία φορά που μέσα στη λογοτεχνία οι εκπρόσωποι του κλήρου βλέπουν εχθρούς της πίστης και έργα του Σατανά. Στη χώρα μας, παρόμοια έξαρση αντιδράσεων είχε σημειωθεί και με τον ’’Τελευταίο πειρασμό’’ (ούτως ή άλλως ο Καζαντζάκης ποτέ δεν ήταν ο αγαπημένος συγγραφέας των κληρικών) ενώ σχετικά πιο πρόσφατες είναι οι αντιδράσεις, που έφτασαν μέχρι την καύση αντιτύπων έξω από βιβλιοπωλείο που γινόταν η παρουσίαση, βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη, επειδή στις 300 σελίδες υπήρχε μια παράγραφος που αναφερόταν στη Μαρία τη Μαγδαληνή. Το γεγονός ότι οι ιδέες που πραγματεύεται ο Νταν Μπράουν έχουν δημοσιευθεί όμοιες ή παραλλαγμένες σε δεκάδες βιβλία στο παρελθόν αλλά και το ότι εκατοντάδες θρησκευτικά, παραθρησκευτικά ή αποκρυφιστικά site στο διαδίκτυο έχουν πάνω-κάτω τις ίδιες ακριβώς εικασίες και αναπόδεικτες θεωρίες προφανώς δεν μετράει. Διότι, το πρόβλημα της εκκλησίας διαχρονικά (όπως και του κάθε επίσημου ή ανεπίσημου λογοκριτή) δεν είναι η διακίνηση των ιδεών αλλά το πώς αυτή γίνεται και το τι απήχηση έχει.
Ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι η φασαρία λειτουργεί όχι κατά αλλά υπέρ του προϊόντος αφού εξάρει την περιέργεια του κόσμου. Και τα κατά διαστήματα απαγορευμένα βιβλία για τον ένα ή τον άλλο λόγο έχουν γίνει σήμερα όχι μόνο κοινώς αποδεκτά αλλά θεωρούνται και κλασικά στο είδος τους.
Η πατρίδα των απαγορεύσεων και της συγκεκαλυμμένης λογοκρισίας είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες αφού οι διαφορετικοί νόμοι που ισχύουν σε κάθε πολιτεία δίνουν την ευκαιρία σε διάφορους για πολιτικούς, ρατσιστικούς ή άλλους λόγους να παίζουν το ρόλο των ελεγκτών της ’’πολιτικής ορθότητας’’ των βιβλίων.
Ξεκινώντας από την ανεξιχνίαστη, αν και υπάρχουν δεκάδες αντικρουόμενα γραπτά κείμενα που έχουν διασωθεί, καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας τα κρούσματα απαγόρευσης, καύσης, καταστροφής ή λογοκρισίας βιβλίων δημιουργούν μια λίστα απίστευτα μακριά και μεγάλη. Η εκκλησία υποστηρίζει ότι η καταστροφή του Σαράπειου ναού που στέγαζε την περίφημη Αλεξανδριανή βιβλιοθήκη έγινε όχι για να καταστραφούν τα βιβλία (είναι φημισμένη η ’’μαύρη λίστα’’ βιβλίων που υπήρχαν στη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη) αλλά το περιστατικό ήταν σύμπτωση που ακολούθησε την κατάληψη του ναού. Άλλες εκκλησιαστικές πηγές υποστηρίζουν ότι η καταστροφή έγινε με εντολή του Ιούλιου Καίσαρα. Ο παγανιστής Ευνάπιος, πολέμιος του Χριστιανισμού, υποστηρίζει μετά παρρησίας ότι η καταστροφή της βιβλιοθήκης δεν είχε σχέση με τους Ρωμαίους αλλά έγινε με εντολή του πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλου. Ακόμη όμως και αιώνες αργότερα το Αλεξανδρειανό ζήτημα εγείρει διαφωνίες και αντιδράσεις αφού το 1995 το βιβλίο της Τζιν Φριντζ ’’Ο γύρος του κόσμου σε 100 μέρες’’ απαγορεύθηκε στις ΗΠΑ με αφορμή μια(!!!) πρόταση του που άφηνε αιχμές για την εμπλοκή των Χριστιανών στην καταστροφή της βιβλιοθήκης. Το 250 π.χ. στην Κίνα κάηκαν όλα τα αντίτυπα των Ανάλεκτων του Κομφούκιου και μαζί τους στην πυρά ρίχθηκαν και όσοι βρέθηκαν με αντίτυπο του βιβλίου στα χέρια
Οποια και αν είναι η αλήθεια για τις πρώτες μαζικές καταστροφές βιβλίων πολιτικοί και εκκλησία έχουν παίξει μεγάλο ρόλο στην απαγόρευση ή λογοκρισία βιβλίων. Το 15ο αιώνα ο Ταιλάντερ πρώτος μεταφραστής της Βίβλου στην αγγλική γλώσσα ρίχθηκε στην πυρά με την κατηγορία του αιρετικού. Τραγική ειρωνεία ότι σήμερα η Βίβλος κυκλοφορεί σε εκατομμύρια αντίτυπα με βάση την αγγλική γλώσσα. Ο μαρκήσιος ντε Σαντ στη Γαλλία πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του στη φυλακή (η κινηματογραφική ταινία ’’Η πένα της αμαρτίας’’ αναπαριστά με συγκλονιστικό τρόπο αυτό το κομμάτι της ζωής του), ενώ σήμερα οι συντριπτικά περισσότερες ιδέες του έχουν γίνει αποδεκτές και δεν συνιστούν καν παρεκκλίσεις.
Από τους πρώτους σύγχρονους κλασσικούς συγγραφείς που ένιωσε στο πετσί του τη λογοκρισία ήταν ο Μαρκ Τουέιν που είδε τον Τομ Σόγιερ να εξαφανίζεται από τις βιβλιοθήκες πολλών πολιτειών με το αιτιολογικό ότι ’’εξυμνούσε την παιδική ανυπακοή’’ και τις ’’Περιπέτειες του Χακλμπερι Φιν’’ να απαγορεύονται ως αντιρατσιστικό βιβλίο. ’Ολα αυτά μεταξύ του 1875 και του 1885. Σήμερα ο Χάκλμπερι Φιν θεωρείται από τους πολέμιους του Τουέιν βιβλίο που προάγει τον ρατσισμό και για εντελώς διαφορετικούς λόγους διώκεται 120 σχεδόν χρόνια μετά την έκδοση του στις ΗΠΑ! Από το 1918 και για 15 ολόκληρα χρόνια ο Οδυσσέας του Τζέιμς Τζόις ήταν απαγορευμένος στις Ηνωμένες Πολιτείες με την κατηγορία του ανήθικου και αν δεν υπήρχε μια ομάδα αφοσιωμένων δικηγόρων που έδωσε σκληρές δικαστικές μάχες ίσως οι απαγορεύσεις να ίσχυαν μέχρι σήμερα. Το ίδιο περίπου διάστημα τα ίδια προβλήματα είχε ο Ζαν Ζακ Ρουσό με αφορμή το βιβλίο του ’’Εξομολογήσεις’’. Η ιδιαιτερότητα του Ρουσό είναι ότι δεν απαγορεύθηκε μόνο στις ΗΠΑ αλλά φιλοσοφικά του έργα κυνηγήθηκαν άγρια και στη Ρωσία, ενώ για πολλά χρόνια στην διαβόητη λίστα απαγορευμένων βιβλίων του Βατικανό είχαν περίοπτη θέση ουκ ολίγα έργα του. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 η στάμπα ’’απαγορευμένο’’ μπήκε σε πολλές χώρες πάνω στο αριστούργημα του Λιούις Κάρολ ’’Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων’’ με πιο απίθανο λόγο αυτόν που επικαλέσθηκαν οι Κινέζοι. Θεωρούσαν αδιανόητο άνθρωποι και ζώα να μιλάνε την ίδια γλώσσα. Φυσικά είναι περιττό να αναφερθώ εδώ στην μαζική καύση βιβλίων τα χρόνια της ανόδου του Χίλτερ στην εξουσία αφού οι σχετικές σκηνές έχουν μεταφερθεί με εξαιρετική επιτυχία σε ουκ ολίγες κινηματογραφικές ταινίες, ακόμη και τύπου Ιντιάνα Τζόουνς!
Ο σκοταδισμός, ο νέο-συντηρητισμός και ο πουριτανισμός δεν υποχώρησαν μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και η διάδοση ιδεών μέσω των βιβλίων κυνηγήθηκε άγρια και στις νεότερες δεκαετίες. Στη δεκαετία του ’60 απαγορεύθηκε και στην Αμερική και στη Μεγάλη Βρετανία ’’Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι’’ ως πορνογράφημα ενώ την ίδια τύχη είχε για δύο σχεδόν αιώνες το πρώτο βιβλίο που επισήμως κουβάλησε πάνω του τον ορισμό ’’πορνογραφικό’’ η Φάνι Χιλ του Τζον Κλέλαντ. Το βιβλίο αποχαρακτηρίστηκε αν δεν κάνω λάθος λίγο πριν το 1970 στις Ηνωμένες Πολιτείες και άρχισε η ελεύθερη κυκλοφορία του. Την ίδια εποχή στην Ελλάδα η χούντα λογόκρινε ασύστολα βιβλία και τους μεγαλύτερους διωγμούς υπέστησαν έργα Ελλήνων κλασσικών. Την περίοδο της επταετίας είχε χαρακτηριστεί ως απαγορευμένη ακόμη και η Λυσιστράτη του Αριστοφάνη (λόγω αντιμλιταριστικών ιδεών που διέδιδε), κάθε έργο που εμπεριείχε υποψία διάδοσης κομμουνιστικών ιδεών (για το Κεφάλαιο του Μαρξ δεν χρειάζεται ειδική αναφορά αφού ήταν το πρώτο που απαγορεύθηκε επισήμως) ενώ σ’ ένα καταπληκτικό ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στον Ιο της Ελευθεροτυπίας προ διμήνου ή τριμήνου μάθαμε την περιπέτεια του βιβλίου ’’Τα τραίνα΄’ του Τσέχου Μπόχουμιλ Χράμπαλ. Το βιβλίο τελικά κυκλοφόρησε χωρίς τις λογοκριτικές παρεμβάσεις στη χώρα μας μόλις το 1995 με τον τίτλο ’’Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τραίνα να περνούν’’ (σ’ αυτό βασίσθηκε και η ομώνυμη του Γίρι Μέντσελ που κέρδισε Οσκαρ ξενόγλωσσου φιλμ το 1967).
Στη δεκαετία του ’50 στο χορό μπήκε και η επιστημονική φαντασία που εξ’ ορισμού άρχισε να δημιουργεί συζητήσεις, ενστάσεις, απαγορεύσεις και αντιδράσεις, ανοίγοντας ένα ολόκληρο καινούργιο κεφάλαιο στα απαγορευμένα βιβλία. Πλέον πέρα από τους πολιτικούς και την εκκλησία στο κυνήγι διαφόρων θεωριών μπήκε και η επιστήμη. Εάν φυσικά αναφερθώ εδώ εκτενέστερα στο θέμα θα χρειαστεί να γράφω για μέρες. Καλύτερο είναι οι ενδιαφερόμενοι για θέματα όπως τα βιβλία Κθούλου, το Νεκρονομικόν, τις σολομωνικές ή τα βιβλία του Commander X να προμηθευτούν (δεν ξέρω αν υπάρχει ακόμη στο εμπόριο) το εξαιρετικό συλλογικό έργο ’’Απαγορευμένα βιβλία’’ (εκδόσεις Αρχέτυπο, πρώτη έκδοση 2004) από το οποίο άντλησα και μερικές πληροφορίες που υπάρχουν στο παρόν post.
Στη δεκαετία του ’80 σημειώθηκε σε διάφορα σημεία του πλανήτη έξαρση των λογοκριτικών απαγορεύσεων ή των διώξεων. Σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ απαγορεύτηκε ή λογοκρίθηκε ο Εμπορος της Βενετίας του Σαίξπηρ αφού θεωρήθηκε υβριστικός για τους Εβραίους. Ακόμη και σήμερα σε πολλές πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών έργα του Σαίξπηρ κυκλοφορούν λογοκριμένα από τους ίδιους τους εκδοτικούς οίκους. Η νέα μορφή λογοκρισίας ήταν το μποικοτάζ που έκαναν σε βιβλία μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων που είτε τα καταδίκαζαν σε εμπορική αποτυχία είτε τα υποχρέωναν να κυκλοφορήσουν με περικοπές ’’επίμαχων’’ σημείων. Σε διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του ’80 απαγορεύθηκε το Ημερολόγιο της Αννας Φρανκ λόγω των σεξουαλικών περιγραφών που περιέχει αλλά και το 1984 του Τζορτζ Οργουελ με την αιτιολογία ότι περιείχε κομμουνιστική προπαγάνδα. Την ίδια τύχη είχαν κατά διαστήματα και σε διαφορετικά σημεία της χώρας οι Ιστορίες του Καντέρμπουρι του Τσόσερ και το Δεκαήμερο του Βοκάκιου ενώ στην Αίγυπτο το 1985 απαγορεύτηκαν οι Χίλιες και μια νύχτες ως ανήθικο βιβλίο και υπαίτιο για ένα κύμα βιασμών που σημειώθηκε εκείνη την εποχή στο Κάιρο! Το 1989 απαγορεύτηκε στην Καλιφόρνια η….Κοκκινοσκουφίτσα διότι με τη φράση ’’πήγαινε κρασί και φαγητό στην άρρωστη γιαγιά της’’ ωθούσε τα παιδιά στη χρήση... οινοπνευματωδών ποτών! Ευτυχώς που η ταλαίπωρη Κοκκινοσκουφίτσα δεν ήταν και…καπνίστρια αφού στην πολιτεία που ξεκίνησε η αντικαπνιστική υστερία μπορούσαν να μετατρέψουν την ανάγνωση του βιβλίου σε ποινικό αδίκημα. Την ίδια χρονιά, ξέσπασε το σκάνδαλο με τους Σατανικούς Στίχους του Σαλμάν Ρουσντί και την καταδίκη του σε θάνατο από τον Αγιατολάχ Χομεινί η πλέον γνωστή και διαδεδομένη παγκοσμίως σύγχρονη ιστορία διωγμού βιβλίου για θρησκευτικούς λόγους.
Η πιο σκληρή χώρα της Ευρώπης σε λογοκρισία η Ιρλανδία δεν έχει επιτρέψει μέχρι τώρα την πώληση του φωτογραφικού λευκώματος της Μαντόνα Sex που έχει χαρακτηρισθεί πορνογράφημα, στην Αυστραλία δεν διανεμήθηκε ποτέ το E for ecstasy. To βιβλίο του Νικόλας Σλόγκιν που μιλάει για τη διάδοση του ναρκωτικού έκστασι και τη dance culture κυκλοφορεί ελεύθερα μόνο στη Γερμανία και την Ιταλία αφού σε όλες τις υπόλοιπες χώρες που έχει μεταφραστεί κατά διαστήματα γνώρισε διωγμούς και απαγορεύσεις. H χώρα της Ευρώπης (μετά την Ιρλανδία) με τις περισσότερες απαγορεύσεις (η λίστα των σχετικών βιβλίων ξεπερνάει τα 1000) είναι παραδόξως η…Γερμανία όπου για παράδειγμα τις μεγαλύτερες διώξεις γνώρισε το βιβλίο ’’Ο εφιάλτης στο δρόμο με τις λεύκες’’ όπου βασίστηκε η ομώνυμη σειρά ταινιών θρίλερ του Ουές Κρέιβεν.
Στις ΗΠΑ η λίστα που υπάρχει σήμερα είναι εξαιρετικά μεγάλη και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων βιβλία υπεράνω πάσης…υποψίας όπως ’’Η φιλοδοξία’’ της Τζούλι Μπέρστιλ, το ’’’Ξέρω γιατί τραγουδάει το φυλακισμένο πουλί’’ της Μάγια Αγγέλου (για μια σκηνή βιασμού), το εγχειρίδιο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ’’It’s perfectly normal’’ του Ρόμπι Χάρις, ’’Ο φύλακας της σίκαλης’’ του Σάλιντερ, ’’Ο πόλεμος της σοκολάτας’’ του Ρόμπερτ Κόρμιερ, ’’Ο αδελφός μου Σαμ είναι νεκρός’’ των αδελφών Κόλιερ, η πολυβραβευμένη ’’Γέφυρα στην Τεραμπίθια’’ της Πάτερσον, το ’’Για πάντα΄’ της Τζούντιθ Μπλουμ (απαγορευμένο από το 1972 μέχρι σήμερα!!!), ’’Η υπέροχη επιστήμη’’ του Νταλ, το Πορφυρό Χρώμα της Αλις Ουόκερ, το Ανθρωποι και ποντίκια του Στάινμπεκ αλλά και η σειρά pulp βιβλίων τσέπης Ανατριχίλες με ιστορίες τρόμου.
Σε περίπτωση που κάποιος θέλει να μάθει περισσότερα για τη λογοκρισία, αφορισμένα ή απαγορευμένα βιβλία (ειδικά στην Αμερική) μπορεί να αναζητήσει λεπτομέρειες ή ακόμη και να διαβάσει αποσπάσματα από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια
http://digital.library.upenn.edu/books/banned-books.html



''Και αν το ξεχάσατε...Η έκθεση βιβλίου συνεχίζεται και αυτή την εβδομάδα. Στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Όχι, δεν θα πάει εκεί η Αννα Βίσση. Ευτυχώς είναι απασχολημένη αλλού’’...Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Αν δεν αγοράσουμε βιβλία εκεί τα βρίσκουμε όλα, πολύ απλά δεν θα κάνουμε τον ’’κόπο’’ και όλη την υπόλοιπη χρονιά.

Monday, May 15, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 40

H κυρία Ξένια Σκούρα* μου έστειλε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον e-mail στο οποίο προσθέτει μερικά ακόμη αξιόλογα site λογοτεχνών στην ήδη πλούσια συλλογή που έχει δημοσιευθεί στο blog μου. Με την άδεια της δημοσιεύω το περιεχόμενο του mail (εκτός των σημείων που με...αφορούν και ορισμένων site που ήδη έχω γράψει γι’ αυτά) ώστε σιγά σιγά να ολοκληρώνεται η εικόνα όσον αφορά τα λογοτεχνικά site στο διαδίκτυο:
’’Έλεγα να στο στείλω αυτό το μήνυμα σαν σχόλιο σε κάποια καταχώρηση του blog σου, αλλά δεν κόλλαγε πουθενά. Οπότε σου στέλνω εδώ email, καλύτερα.Βλέπω ότι παραθέτεις στη σελίδα σου διάφορα λογοτεχνικά site, συγγραφέων, ποιητών κλπ, οπότε σκέφτηκα να σου προτείνω και μερικά που έχω εντοπίσει εγώ, αν σε ενδιαφέρει εν είδει έρευνας να αναφέρεις όσα περισσότερα γίνεται. Εγώ άλλωστε δεν έχω blog γιανα τα γράψω και να τα μοιραστώ με άλλους. Λοιπόν είναι τα ακόλουθα:
http://cavafis.compupress.gr/ για τον Καβάφη, ποιήματα, φωτογραφίες, βιογραφία,ελληνικά και αγγλικά
http://www.sitemaker.gr/bestsellerΑυτό έχει πλάκα. Πώς να γράψετε ένα μπεστ-σέλερ (μάλλον σοβαρολογεί). Το συνιστώ σε όλα τα φυντάνια!http://www.engonopoulos.gr/καλαίσθητο τούτο, με ποιήματα και ζωγραφική, σεελληνικά και αγγλικά
http://homepages.pathfinder.gr/markhoulis/Για τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, λιτότατο
http://users.otenet.gr/~hellenik/dimoula_main.htmποιήματα της Κικής Δημουλά, και μια παλιά συνέντευξη -μα τόσες άλλες συνεντεύξεις της κυκλοφορούν, και πιο πρόσφατες. http://pegasos.fhw.gr/projects/cooperations/byzantine_literature/gr/index.html περί βυζαντινής λογοτεχνίας πολλά και διάφορα, ωραία φαίνονται αν και ομολογώ πως δεν τα διάβασα
http://users.otenet.gr/~lost/karyotakis/index.htmπερί Καρυωτάκη. Η σελίδα αυτή μάλιστα έχει εξελιχτείσε blog: http://karyotakis.blogspot.com/http://www.smiley.cy.net/tsymeo/poetry-3.htmΠοιήματα του Καββαδία, μπορεί κανείς να ακούσει και τημελοποίησή τους
http://www.geocities.com/kveragrΚι άλλος Καββαδίας. Πιο κομψός αυτός στην εμφάνιση
http://homepages.pathfinder.gr/kazan1 Σελίδα για τον Καζαντζάκη με εκτενέστατη βιογραφία(ούτε εγκυκλοπαίδεια να ήταν) και φωτογραφίες. Όλα αυτά υπό τους επιβλητικούς ήχους του μουσικού θέματοςτου "Νονού" (αυτό δεν είναι; ή θυμάμαι λάθος;) Δηλαδή τι; Είχε σχέση με τη μαφία ο κρητικός; Ή με τον NinoRota;
http://refene.com/Όπως λέει και η λέξη, ο καθένας φέρνει από κάτι στο site. Η σελίδα έχει ποιήματα, διηγήματα και τέτοια.Σαν το logokipos.com, κάπως.
Ξένια Σκούρα’’
*Η κυρία Ξένια Σκούρα είναι μεταφράστρια βιβλίων. Πιο πρόσφατη δουλειά της αυτή που κυκλοφόρησε πέρσι από τις εκδόσεις ΠΟΛΕΙΣ το βιβλίο τουΝτένις Γκροτζμάνοβιτς ’’Μικρή πραγματεία περί αμεριμνησίας’’. Το 2004, πάλι από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ σε μετάφρασή της είχε κυκλοφορήσει το μυθιστόρημα του Γάλλου Αλεν Ρομπ-Γκριλέ ’’Η επανάληψη’’, το 2002 από τον ίδιο εκδοτικό οίκο ’’Οι φρουροί της αλήθειας’’ του Μάικλ Κόλινς, ενώ, έχει μεταφράσει και τρία παιδικά βιβλία του Αντον Κρινγκς (Ηρα η ψείρα, Νίκη το τζιτζίκι, Τούλα η μαργαριτούλα).

- Το ανέφερε ήδη σε ένα σχόλιο η advadventure αλλά με τη σειρά μου να γράψω το δικό μου καλώς όρισες στον κόσμο των blog για τον δημοσιογράφο-κριτικό βιβλίο της Ελευθεροτυπίας Βασίλη Ρούβαλη. ’Ανοιξε μπλογκ όπου ήδη έχουν ’’ανέβει’’ μερικά από τα άρθρα του στην Ελευθεροτυπία και στο διαδικτυακό περιοδικού του Ηριδανού. Να περιμένουμε φαντάζομαι πέραν των αναδημοσιεύσεων και πρωτότυπο υλικό με κριτική βιβλίων...Θα τον βρείτε στη διεύθυνση http://vassilisrouvalis.blogspot.com/. Το επαναλαμβάνω: Οσο πιο πολλά blog έχουν θέμα τους το βιβλίο τόσο καλύτερα...

- Η στατιστική λέει ότι κάποια στιγμή έρχεται το πλήρωμα του χρόνου και τα blog περνάνε στην ηλεκτρονική...λήθη για λόγους που ξέρουν μόνο οι ιδιοκτήτες του. Τη μέρα που θα αποφασίσω να ρίξω μαύρη πέτρα πίσω μου δεν σκοπεύω να κρατήσω καν αρχείο από τα post μου. Αν έπρεπε να κρατήσω μόνο ένα (1) θα το έκανα για το κείμενο που έγραψα με θέμα τον φιλόσοφο-συγγραφέα Τζαίησον Ξενάκη. το ανέβασαν σήμερα στον ’’Λογόκηπο’’ τα παιδιά που έχουν το site. Θα το βρείτε στη διεύθυνση http://www.logokipos.com/portal/html/modules.php?name=News&file=article&sid=197


’’Αν ανησυχήσατε που ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Βουλγαράκης δεν εγκαινίασε σήμερα την έκθεση βιβλίου να σας ενημερώσω ότι η γιορτή του βιβλίου στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου συνεχίζεται κανονικά και άνευ προβλημάτων. Τα βιβλία είναι εκεί και σας περιμένουν’’. Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση. Χώρα που δεν διαβάζει είναι χώρα αναλφαβήτων και ανιστόρητων.

Sunday, May 14, 2006

 

Blog stories (4)

www.mithistorima.blogspot.com

Σ’ αυτή τη διεύθυνση έχει ’’καταθέσει’’ από τον Φεβρουάριο το ’’μυθιστόρημα’’ του με τίτλο ’’Δικαίωμα στο όνειρο’’ ο blogger Αδαής. Στην ουσία, δεν πρόκειται για κάτι μεγέθους μυθιστορήματος αλλά για ένα king size διήγημα. Η γραφή του δεν είναι κακή, διαθέτει την ικανότητα να ’’παντρεύει’’ με τον σωστό τρόπο (για τον αναγνώστη) απλές λέξεις και να τις μετατρέπει σε ολοκληρωμένες προτάσεις-σκέψεις. Εκείνο πάντως που μου άρεσε περισσότερο είναι ότι σχεδόν από το... τίποτα και με πολύ κλασική μορφή στις ιδέες του (κορίτσι αγαπάει αγόρι, αγόρι αγαπάει κορίτσι, αγόρι πεθαίνει) σκαρώνει μια πολύ ευαίσθητη ιστορία και με αρκετό βάθος, χωρίς όμως να είναι πνιγμένη στην εσωστρέφεια. Ολο το μοτίβο ένα ταξίδι, μερικά γράμματα, δύο όνειρα-οράματα και πολλές δύσκολες αποφάσεις δεν αποτελεί κάτι πρωτότυπο. Ο ίδιος blogger έχει εκθέσει διήγημα του και σε άλλο χώρο (θα το διαβάσω κάποια άλλη στιγμή και θα γράψω σχετικά).



Saturday, May 13, 2006

 

Blog stories (3)

www.panagiotishadjistefanou.blogspot.com
Οι περισσότεροι μάλλον τον ξέρετε, προσωπικά τον έμαθα μόλις προχθές όταν άρχισα να διαβάζω το blog του και το μυθιστόρημα (80 κεφαλαίων) με τίτλο ’’Επώνυμη’’ που υπάρχει εκεί μερικούς μήνες. Μου είπαν ότι είναι περσόνα των reality παιχνιδιών αλλά αυτό δεν παίζει ρόλο.
Στο διαδίκτυο έχει ’’καταθέσει’’ μια πολύ σκληρή απεικόνιση (έως ακραία σε κάποια σημεία της) της νεοελληνικής πραγματικότητας δομημένη στο δίπτυχο: Καλλιστεία- τηλεόραση. Αυτοί είναι οι άξονες της ιστορίας που όμως ως βαθύτερο στόχο έχει να σχολιάσει και να κριτικάρει τη ματαιοδοξία της σημερινής νεολαίας. Σε ορισμένα σημεία, η επανάληψη φράσεων ή καταστάσεων κουράζει επικίδυνα, ενώ ο Χατζηστεφάνου καταλήγει και σε σκηνές ακρότητας για να προκαλέσει και το σύνολο της δουλειάς του είναι καταδικασμένο ή να απωθεί ή να μαγεύει. Στο σύμπαν του διηγήματος του εμπλέκονται διάφορες καρικατούρες της ελληνικής ζωής, επώνυμοι ή ανώνυμοι. Για τους πρώτους σίγουρα όσοι διαβάσουν τι δουλειά τους μπορεί να αναρωτηθούν ποιούς τους θυμίζουν ή τι έχουν δει τα μάτια του συγγραφέα στον κόσμο της τηλεόρασης. Ναρκωτικά, ομοφυλόφιλοι, σαδομαζοχιστικά οράματα αλλά και ματαιοδοξία, μοναξιά, θλίψη, απογοήτευση κυριαρχούν στο παρανοϊκό (αλλάπαραδόξως όχι εξωπραγματικό) σύμπαν του διηγήματος. Δεν συνίσταται σε αναγνώστες κλασσικών βιβλίων αφού θα τους σοκάρει στον μέγιστο βαθμό. Ολοι οι υπόλοιποι μπορούν απλά να δοκιμάσουν και όσο...αντέξουν!


’’Αγοράζοντας ένα βιβλίο αξίας 10 ευρό μόνο ένα ή δύο απ’ αυτά καταλήγουν στον συγγραφέα. Και επειδή οι περισσότεροι συγγραφείς δεν γράφουν για να βιοποριστούν μέσα από τη γραφή τους το μόνο που, στην ουσία, ζητάνε είναι αναγνώστες. Μην αφήσετε τα βιβλία να περιμένουν σκονισμένα στους πάγκους της έκθεσης βιβλίων, που συνεχίζεται στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Με κάθε απούλητο βιβλίο ’’πεθαίνει’’ και ένα μέρος από το όνειρο του συγγραφέα... Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση. Κανείς συγγραφέας στην ιστορία της λογοτεχνίας δεν αξίζει χωρίς αναγνώστες.

Friday, May 12, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 39 (Mother's day)

Τις γυναίκες κολακεύει πάντοτε η προσφορά λουλουδιών. Αύριο Κυριακή, ξημερώνει η μέρα της Μητέρας. Ευπρόσδεκτη, νομίζω, αλλαγή σκηνικού από τα καθιερωμένα τριαντάφυλλα θα ήταν ένα βιβλίο. Και δη, ένα βιβλίο που μιλάει για την αναζήτηση της μητέρας. Αυτό ακριβώς κάνει η ηρωίδα του τελευταίου βιβλίου της Φιλομήλας Λαπατά ’’Εις το όνομα της μητρός’’ που φτάνει μέχρι τον Ιταλικό νότο για να βρει τη μητέρα της. Βιβλίο αφιερωμένο όχι μόνο στις μητέρες αλλά και στον ελληνισμό της διασποράς, στα ταξίδια αυτογνωσίας και σε εγκλήματα μετά τιμωρίας. Είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος μιας μυθιστορηματικής τριλογίας που ξεκίνησε με τις ’’Κόρες του νερού’’ (2002), ’’Lacryma Christi- Τα δάκρυα του Χριστού’’ (2004). Ολα κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Καστανιώτη.


’’Πέντε λεπτά με τα πόδια από τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου βρίσκεται ένα από τα καλύτερα ροκ μπαρ της πόλης. Ο Στάβλος. Καλή μουσική και καθαρά ποτά. Αν πάτε πιείτε ένα ποτό... λιγότερο. Η διαφορά στο λογαριασμό όχι μόνο θα σας οδηγήσει με ασφάλεια πίσω στο σπίτι αλλά θα σας προσφέρει και τη χαρά ενός καλού βιβλίου που θα έχετε αγοράσει λίγο νωρίτερα στην έκθεση’’. Το παρόν ΔΕΝ είναι διαφήμιση. Τα βιβλία χρειάζονται αναγνώστες διαφορετικά καταλήγουν τροφή ποντικιών σε σκονισμένες αποθήκες εκδοτικών οίκων ή πολτός. Σώστε, φέτος, ένα βιβλίο.

Thursday, May 11, 2006

 

Blog stories (2)

www.fast-fiction.blogspot.com

Από μια Θεσσαλονικιά, τη Νίκη και το blog της ξεκινάω σήμερα την περιήγηση στους χώρους των επίδοξων συγγραφέων-bloggers. Η ίδια γράφει στο εναρκτήριο post της ότι η δουλειά της πρόκειται να εκδοθεί σύντομα. Στο blog της θα βρείτε ένα αυτοτελές διήγημα, το ζωοφιλικό ’’Η πρώτη απώλεια’’, ένα διήγημα με τίτλο ’’Κεραυνοβόλα’’ σε δύο συνέχειες (αν τελειώνει στη δεύτερη τελειώνει κάπως απότομα) και τις Επιθυμίες που έχουν φτάσει στις τρεις συνέχειες και όπως προαναγγέλει η Νίκη ακολουθεί η τέταρτη.
Γενικό συμπέρασμα: Η Νίκη γράφει απλά και μοντέρνα, με θέματα που φλερτάρουν με τη ’’ροζ’’ λογοτεχνία. Τα κείμενα της διαβάζονται εύκολα και γρήγορα και η ίδια υποστηρίζει ότι οι ιστορίες ούτε πολύπλοκες είναι, ούτε για ’’κουλτουριάρηδες΄΄.

’’Αύριο αρχίζει η έκθεση βιβλίου. Μπορεί οι καιροί οικονομικά να είναι δύσκολοι αλλά στις εκθέσεις δεν πάμε για να μαζέψουμε καταλόγους από τους εκδοτικούς οίκους για το τι ΘΑ αγοράσουμε. Αλλά για να αγοράσουμε βιβλία. Το βιβλίο παραμένει φτηνό. Αγοράστε έστω ΕΝΑ όσοι πάτε βόλτα στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Είναι μια καλή αρχή’’. Το παρόν δεν είναι διαφήμιση αλλά προτροπή. Η λογοτεχνία έχει ανάγκη από νέους αναγνώστες.

Wednesday, May 10, 2006

 

Bella Ciao (και για την περίπτωση Ciao Lady Chill)

Από την day-1, την αποφράδα για τον κόσμο της λογοτεχνίας 28η Δεκεμβρίου του σωτηρίου έτους 2005, που αποφάσισα να παίξω τον ιδιότυπο ρόλο του κρίνοντος και κρινόμενου ταυτόχρονα στο διαδίκτυο, έμεινα πιστός στις ’’ιδρυτικές εξαγγελίες’’ του blog...Είναι ανοιχτό σε κάθε φωνή, σε κάθε άποψη, αντίθετη ή σύμφωνη με όσα υποστηρίζω. Μια από τις τακτικές επισκέπτριες αυτού του χώρου, άτομο με αγάπη και πάθος για τη λογοτεχνία (μακάρι στο εγγύς μέλλον να τη διακονήσει κιόλας) ήταν η blogger LadyChill. Σήμερα, της παραχωρώ το χώρο μου και αναδημοσιεύω μια εξαιρετική κριτική που έγραψε για το βιβλίο του Θανάση Σκρούπμελου ’’Bella Ciao'' (εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ)...Την είχε ονομάσει ’’Κρυφή ιστορία’’...
’’Υπάρχουν μυθιστορήματα που μιλούν για πρόσωπα που η επίσημη ιστορία αποσιώπησε. Το σπαρακτικό στην αλήθεια του βιβλίο του Θανάση Σκρούμπελου «Bella Ciao» είναι ένα από αυτά. Με ήρωες τα κακοποιημένα παιδιά του Εμφυλίου, ο συγγραφέας ξετυλίγει την ιστορία των πιο τραγικών χρόνων που γνώρισε ποτέ η σύγχρονη Ελλάδα. Το όραμα, ο αγώνας, η πίστη και η διάψευση χιλιάδων ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον, εικονογραφούνται πίσω από την αναζήτηση της ταυτότητας ενός υιοθετημένου Ελληνόπουλου στην Αμερική.
Παιδί αριστερών γονέων ο ήρωάς του, θα φτάσει στο Έλις Άιλαντ μαζί με δεκάδες άλλα που περιμένουν έγκριση για να μπουν στον Νέο Κόσμο. Είναι η εποχή που ανθούν οι παράνομες υιοθεσίες Ελληνόπουλων από πλούσιες αμερικανικές οικογένειες. Ένας μάχιμος αριστερός δημοσιογράφος που ερευνά το φαινόμενο, καταλήγει να τον υιοθετήσει μέσα από νόμιμη διαδικασία. Ο μικρός είναι μόλις 8 χρονών κι έχει ήδη προλάβει να βιώσει τέτοια φρίκη στη ζωή του, ώστε το τραυματικό παρελθόν να έχει σβήσει από μέσα του, με αποτέλεσμα να μην θυμάται τίποτα για τα πρώτα του χρόνια. Όταν, μεγαλώνοντας, αποφασίζει να ψάξει για τις ρίζες του θα τεθεί αντιμέτωπος με όλα τα φαντάσματα είχε καταχωνιάσει στο ντουλάπι της ψυχής του. Θα θυμηθεί τα χρόνια που πέρασε στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης και τους βιασμούς των «μπόκων» με την σιωπηλή ανοχή της κοινωνίας. Μέσα από την προσωπική του περιπέτεια θα παρελάσει ολόκληρη η νεότερη Ελληνική ιστορία, εκείνη που δε γράφτηκε ποτέ στα σχολικά βιβλία.
Με γλώσσα σκληρή στην απλότητά της, ο Σκρούμπελος μεταδίδει το κρυφό δράμα μιας χώρας, αλλά και των ανθρώπων της που προδόθηκαν από τις πάσης φύσεως εξουσίες. Στις σελίδες του «Βella Ciao» χωρούν όλα τα πρωτογενή συναισθήματα, από τη φρίκη μέχρι τη γνήσια πηγαία ανθρωπιά. Οι ήρωες που πλάθει ανήκουν σ’ εκείνη την περίφημη πάστα που περηφανευόταν ότι αν μη τι άλλο διέθετε μπέσα και φιλότιμο.
Συνοψίζοντας, θα έλεγε κανείς ότι το έργο του Σκρούμπελου δεν είναι ένα απλό ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι η χαρτογράφηση της εμφυλιοπολεμικής Ελλάδας μέσα απ’ τα μάτια εκείνων που δεν κατάφεραν να την γράψουν. Μια καταγγελία για τη μυωπία της ιστορίας που παρέβλεψε να αναφερθεί σε όσα θα τις στοίχιζαν, αφήνοντας ατιμώρητους τους αμαρτωλούς υπηρέτες της και διαλύοντας εκείνους που της αντιστάθηκαν. Στο τέλος του βιβλίου βρίσκονται συγκλονιστικά ντοκουμέντα από εφημερίδες της εποχής που πιστοποιούν την αλήθεια όσων αφηγείται ο Σκρούμπελος’’...

Και μια δική μου προσθήκη μαζί με ένα σχόλιο (για ιστορικούς λόγους και μόνο): Η μοναδική ένσταση που καταθέτω αναφορικά με το βιβλίο είναι ότι τα σημεία του που διαδραματίζονται στην Αμερική φαντάζουν υπερβολικά έως εξωπραγματικά και λίγο εκτός κλίματος με όλα τα υπόλοιπα.

Tuesday, May 09, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 38

Με καλύτερους οιωνούς από κάθε άλλη χρονιά ετοιμάζεται να ξεκινήσει η έκθεση βιβλίου. Μεγάλα αφιερώματα σε όλες τις εφημερίδες, άρθρα, γενικά υπάρχει ενδιαφέρον και απομένει να δούμε αν έχει αποφασιστεί και κάποια ’’δημόσια διαφήμιση΄΄ με αφίσες ή καταχωρήσεις στον τύπο. Πάντως, το καλό να λέγεται, σε επίπεδο εφημερίδων έγινε καλή δουλειά. Φτάνει μόνο αυτό όμως;
- Μπαίνοντας στο blog των εκδόσεων Μαραθιά (οι εκδόσεις που κυκλοφόρησαν σε βιβλία τους πρώτους bloggers) δεν ασχολήθηκα με αυτά τα βιβλία. Το μάτι μου έπεσε σε μια άλλη έκδοση...Συγγραφέας ο Αγγελος Χαριάτης, τίτλος ’’25 ιστορίες για ευτυχισμένους αστούς’’. Υπάρχουν στο blog και αποσπάσματα, τα διάβασα και με έπεισαν ότι αξίζει τον κόπο (και το μικρό κόστος) για να μάθω τη...συνέχεια στις υπόλοιπες 160 περίπου σελίδες! Μόνο και μόνο που το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου λέγεται Easy Rider ήταν αρκετό για να πεισθώ. Απλές μέθοδοι αξιολόγησης ή ένστικτο αναγνώστη; Οπως θέλετε πείτε το...
- Κυκλοφόρησε σε όλα τα περίπτερα και κεντρικά βιβλιοπωλεία το νέο τεύχος του περιοδικού ’’ΔΙΑΒΑΖΩ’’. Αφιερωμένο στη Βαλκανική λογοτεχνία και με ένα συμβολικό διήγημα του Μίλοραντ Πάβιτς. Διάβασα δύο πολύ ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις, μια του Κώστα Μουρσελά με θέμα το ρίσκο της επανέκδοσης του μπεστ σέλερ του ’’Βαμένα κόκκινα μαλλιά’’ και άλλη μια του Αρη Φιορέτου, με εξίσου ελκυστικό θέμα. Το ρόλο του σύγχρονου συγγραφέα στη σημερινή Ευρώπη. Εξαιρετική ήταν και η άποψη της δημοσιογράφου-κριτικού Ολγας Σελλά (από τις πιο σοβαρές και μετρημένες ’’φωνές’’ σήμερα στη λογοτεχνία) της Καθημερινής (όπως και η Ελισάβετ Κοτζιά της ίδιας εφημερίδας) για το καινούργιο βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου.
- Η blogger Lady Chill αποφάσισε πριν από μερικές μέρες να ’’κατεβάσει’’ (η να κλείσει όπως συνηθίζεται να λέγεται) το μπλογκ της. Ηταν από τις τακτικές επισκέπτριες του δικού μου χώρου και μια από τις πρώτες που εξέφρασαν άποψη για τα γραφόμενα εδώ. Δεν γράφω κάποιον αποχαιρετισμό, αφού μάλλον θα επανέλθει με άλλη ’’ταυτότητα’’. Λίγες μέρες πριν ’’αποχωρήσει’’ είχε γράψει μια εξαιρετική κριτική για το βιβλίο του Σκρούμπελου ’’Bella Ciao’’. Εάν συνεχίζει να επισκέπτεται το blog μου και διαβάσει αυτές τις γραμμές την παρακαλώ, εφ’ ΄σσον έχει κρατήσει στα αρχεία της την κριτική να μου τη στείλει για να την αναδημοσιεύσω. Δυστυχώς, δεν πρόλαβα να της το ζητήσω όσο ήταν ενεργή blogger...

Sunday, May 07, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 37

Φίλος που έχει στενή επαγγελματική σχέση με τα media μου εξομολογήθηκε ότι η όψιμη μανία των εφημερίδων με το μοίρασμα βιβλίων δεν είναι τόσο ’’αθώα’’. Οπως μου είπε οι εφημερίδες χάνουν τη δίκη με τους ιδιοκτήτες βίντεο και DVD κλαμπ και πλέον έχει τεθεί θέμα αθέμιτου ανταγωνισμού. Προσθέστε ότι υπάρχουν δικαιώματα αγοράς των ταινιών και κόστος μίνιμουμ 0,30 ευρό για παραγωγή του κάθε ενός από τις χιλιάδες DVD. Ανακαλύφθηκε λοιπόν η ’’φάμπρικα’’ των βιβλίων, κυρίως κλασικών. Γιατί αυτή η προτίμηση; Ο ίδιος φίλος μου είπε ότι οι εφημερίδες δεν πληρώνουν δραχμή για δικαιώματα. Και προάγουν και την κουλτούρα του λαού.
- Στο post μου για τον ’’Λογόκηπο’’ (λεπτομέρειες υπάρχουν λίγο πιο κάτω) έγραφα ότι τα αστυνομικά μυθιστορήματα προσφέρονται για τηλεοπτικές ή κινηματογραφικές μεταφορές. Η κρατική τηλεόραση αγόρασε εδώ και μερικούς μήνες τα δικαιώματα για το βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη ’’Αμυνα ζώνης’’ και σύντομα θα αρχίσουν τα γυρίσματα. Και το προηγούμενο επιτυχημένο αστυνομικό μυθιστόρημα του συγγραφέα έχει γίνει σίριαλ από την κρατική τηλεόραση.
- Είμαι και θα είμαι με τους συγγραφείς ’’σταρ’’ αλλά όχι με την επιλεκικά μονόπλευρη προβολή. Αφού πέρασε από το ΒΗΜΑmagazino (όταν βγήκε το βιβλίο του ο Χρήστος Χωμενίδης) ήταν την περασμένη Κυριακή στο ΒΗΜΑdonna. Καλά τα είπε για όλα τα θέματα πάντως. Και φυσικά και για τις γυναίκες, που μην ξεχνάμε καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις στην αγορά. Αυτή την Κυριακή πήρε σειρά το αντρικό περιοδικό που μοίραζε το ΒΗΜΑ, το Men όπου έγραψε δύο σελίδες για τις...γυναίκες! Τι έχει σειρά; Δεν ξέρω ειλικρινα. Δεν διαφωνώ με την υπερ-προβολή ενός συγγραφέα αλλά υπάρχουν και άλλοι. Επίσης νεαροί, επίσης ’’γράφουν’’ στον φακό, επίσης έχουν άποψη και επίσης γράφουν καλά βιβλία. Σηειώστε βεβαίως μια μάλλον....ασήμαντη λεπτομέρεια για τους αμύητους. Ο κ. Χωμενίδης είναι συνεργάτης της εφημερίδας και σε ένα από τα πρώτα μου post (επειδή και στα blog τα γραπτά μένουν και μας...συνοδεύουν) έγραφα εκτός από την απογοήτευση μου για την καινούργια του δουλειά και την πρόβλεψή μου για την υπερπροβολή του από τα έντυπα του ΔΟΛ. Θα το βρείτε στο αρχείο με τα post Δεκεμβρίου.
- Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Τις... πωλήσεις να δείτε. Στην Ελλάδα άπαξ και κάποιος πάρει για μια φορά στη ζωή του θέση υπουργού ή προέδρου (ακόμη και στον εκπολιτιστικό σύλλογο της γειτονιάς του) διατηρεί ισόβια τις προσφωνήσεις. Για τους συγγραφείς δεν ξέρω στις πόσες εκδόσεις και βιβλία κατωχυρώνεται το δικαίωμα. Πάντως ο κ.Χριστόφορος Παπακαλιάτης που σύντομα θα δει το δεύτερο βιβλίο του στα βιβλιοπωλεία θα μπορεί ευθαρσώς και άνευ αντιλόγου να δηλώνει (και) συγγραφέας. Οσονούπω λοιπόν το δεύτερο μέρος του ’’Δύο μέρες μόνο’’ στα βιβλιοπωλεία. Λογοτεχνική φωτιά θα πέσει να μας κάψει...
- Στο διαδίκτυο υπάρχει πλέον και blog εκδοτικού οίκου! Φυσικά, του εκδοτικού οίκου που εξέδωσε ήδη τα βιβλία δύο bloggers και ετοιμάζει άλλα τέσσερα ανάλογου περιεχομένου. Το blog των εκδόσεων Μαραθιά θα το βρείτε στη διεύθυνση ww.ekdoseismarathia.blogspot.com.
- Ασχετο με τα λογοτεχνικά θέματα, ενδεικτικό όμως της παγκόσμιας δύναμης των blog. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η διαφημιστική δαπάνη για banner σε μπλογκ έφτασε μέσα στο 2005 σε ύψος 17 εκατομμυρίων δολλαρίων. Και φέτος, αναμένεται να διπλασιαστεί ή να τριπλασιαστεί. Στην Ελλάδα, δεν νομίζω, blogger να έχει εισπράξει χρήματα από.... διαφημίσεις. Οι φιλοδοξίες των ελλήνων bloggers αρχίζουν και τελειώνουν στο να βρουν ένα εκδοτικό οίκο να τυπώσει τις απόψεις τους.

Saturday, May 06, 2006

 

Losing my religion




Έφτασε πριν δύο εβδομάδες στην πρώτη δεκάδα των ευπώλητων (σύμφωνα με το ΒΗΜΑ) αλλά το καλύπτει ένα πέπλο σιωπής πλην ελαχίστων ’’μουδιασμένων’’ αναφορών. Ίσως γιατί στο ’’Φάδερ ημών’’ (εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ) και ειδικότερα τον Μάνο Βουράκη τον συγγραφέα του οι καθώς πρέπει κριτικοί νοιώθουν υποχρεωμένοι να βάλουν μια συνοδευτική-επεξηγηματική ταμπέλα. Αν τον βαφτίσουν ’’αιρετικό’’, ’’βλάσφημο’’, ’’άθεο’’ ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων θα κινδυνεύσουν να χαρακτηριστούν αναχρονιστικοί και οπισθοδρομικοί. Αν τον χαρακτηρίσουν μοντέρνο, έξυπνο και πρωτοποριακό καραδοκεί ο…αφορισμός του Χριστόδουλου, ο οποίος (ευτυχώς για τον Βουράκη) αυτό το διάστημα ασχολείται με τον πολύ πιο εμπορικό Νταν Μπράουν και τα Ευαγγέλια του Ιούδα.
Η αλήθεια είναι ότι από μια ’’βιτσιόζικη’’ λογική διάβασα το βιβλίο του Βουράκη στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και απλά περίμενα να δω τι θα γράψει ο τύπος. Αλλά μάταια….Από το εξώφυλλο ο αναγνώστης καταλαβαίνει ότι ο Βουράκης είναι αποφασισμένος να προκαλέσει. ’’Η δημιουργία του ανθρώπου’’ το κλασικό δημιούργημα του Μιχαήλ Αγγελου στην Καπέλα Σιξτίνα μοιάζει να έχει μεταλλαχθεί αφού μεταξύ Θεού και ανθρώπου παρεμβάλλεται ένα….τηλεκοντρόλ (παίζει ρόλο στην ιστορία δεν είναι αυθαίρετη η τοποθέτησή του). Στο αυτί του βιβλίου ο Βουράκης με ένα... δήθεν βιογραφικό (ανάλογο του ύφους γραφής του) κοιτάζει τον αναγνώστη και παρότι δεν είμαι φυσιογνωμιστής η έκφραση του μοιάζει με παιδιού που έχει σκαρώσει τη μεγαλύτερη σκανταλιά.
Αν κάποιος διαβάσει μόνο μερικές σελίδες ή το οπισθόφυλλο και δεν φτάσει μέχρι τις πολύ ουσιαστικές τελευταίες 100-150 σελίδες του βιβλίου πιστεύει ότι στον Βουράκη αξίζει για ανταμοιβή το….τέταρτο καζάνι δεξιά μπαίνοντας στην κόλαση. Ο νεαρός συγγραφέας πλέκει το μύθο του διαστρεβλώνοντας το νόημα της Δευτέρας Παρουσίας και της επιστροφής όχι του Θεανθρώπου αλλά του μικρότερου αδελφού του στη Γη. Εδώ λογικά, οι θρησκόληπτοι κλείνουν το βιβλίο και αρχίζουν τις κατάρες. Δεν μπαίνω στον κόπο και στη λογική να γράψω με βάση θρησκευτικά πιστεύω αλλά ασχολούμαι με τη λογοτεχνική αξία του και μόνο. Χωρίς φόβο και πάθος…
Ο Βουράκης σατιρίζει βάναυσα θεσμούς και αξίες αιώνων, τους εκμοντερνίζει αλλά στην πραγματικότητα κάνει ένα κοινωνικό σχόλιο 450 σελίδων με θρησκευτικές προεκτάσεις. Χιούμορ έχει, οξυδέρκεια διαθέτει, προσωπικό στιλ γραφής τον συνοδεύει. Από την πένα του τα φωτοστέφανα μετατρέπονται για χρηστικούς λόγους σε….βραχιόλια, ο Θεάνθρωπος ασκητεύει με πούρα και σπέσιαλ ουίσκι Λαγκαβούλιν, ο Θεός τον στέλνει στη Γη διότι είναι η κατάλληλη στιγμή με βάση τις προβλέψεις του αστρολόγου κυρ-Μιχάλη, οι καλές λειτουργίες έχουν σπόνσορα και η δεκάτη εντολή απαγορεύει την κλοπή του PIN του πλησίον μας. Και αν κάποιος πιστεύει ότι ο Βουράκης διαπράττει θανάσιμο αμάρτημα αρκεί ο διάλογος Θεού- Ιησού για το πώς θα αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι σήμερα κάποιον που θα έπεφτε από τον Ουρανό ντυμένος με χλαμύδες και σαντάλια και θα δήλωνε ότι ’’είμαι ο Υιός του Θεού και ήρθα για τη Δευτέρα Παρουσία’’ για να μας πείσει ότι ο νεόκοπος συγγραφέας έχει μια πολύ αποκρυσταλλωμένη άποψη για το τι συμβαίνει γύρω του.
Η συνάντηση του Θεάνθρωπου τζούνιορ με ένα ιερέα και η συζήτηση τους γύρω από τον Θεό και πατέρα του πρώτου, κάπου στα μισά του βιβλίου, εκτός από ξεκαρδιστική νομίζω ότι αποτελεί κομμάτι για λογοτεχνική ανθολογία.
Οι ενστάσεις μου για το βιβλίο είναι καθαρά λογοτεχνικές και σε καμία περίπτωση θρησκευτικές ή ηθικές. Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος ο Βουράκης με εξαιρετικούς ελιγμούς αποφεύγει τον σκόπελο του σεξ και τις πολλές αναφορές σε ένα θέμα ’’πιασάρικο’’ που θα φάνταζε όμως ελαφρά παράταιρο στο συνολικό κλίμα. Ο Βουράκης, έχοντας μια φρέσκια και πρωτότυπη ιδέα μερικές φορές το….παρατραβάει και γίνεται υπερβολικός στη χρήση της γλώσσας. Η ανακοίνωση της NASA για την….μετατόπιση του ήλιου υποχρεώνει τον αδαή αναγνώστη ή να την προσπεράσει ή να προσπαθήσει να φανταστεί αν όλοι αυτοί οι εξειδικευμένοι όροι υπάρχουν ή αποτελούν γέννημα της φαντασίας του συγγραφέα. Ατυχής στιγμή είναι και η περιγραφή της θείας επιφοίτησης, ενώ υπάρχουν ορισμένα –λιγοστά- πάντως σημεία που οι υπερβολικές περιγραφές κουράζουν και το βιβλίο κάνει μικρές κοιλιές αλλά να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για πρωτοεμφανιζόμενο. Ο Βουράκης είναι δημοσιογράφος σε ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό (μου είπαν ότι δουλεύει στον ALTER αλλά επειδή δεν τυγχάνω φανατικός τηλεθεατής δεν παίρνω και όρκο) αλλά νομίζω ότι εκτός από τη συγγραφή η αληθινή του καριέρα θα μπορούσε να είναι αυτή του ευθυμογράφου ή χρονικογράφου. Είναι κρίμα που οι Μόντι Πάιθονς δεν υπάρχουν γιατί νομίζω ότι στο βιβλίο του Βουράκη θα έβρισκαν το τέλειο σενάριο για τη συνέχεια μιας εκ των κορυφαίων κινηματογραφικών κωμωδιών όλων των εποχών, του σκανδαλιστικού αλλά και ξεκαρδιστικού ’’Η ζωή του Μπράιαν’’. Κατα τα άλλα νομίζω ότι ανακαλύψαμε την καλύτερη δουλειά πρωτοεμφανιζόμενου για το 2006 που όμως ούτε θα βραβευτεί, ούτε θα τιμηθεί με οτιδήποτε άλλο πλην της προτίμησης του κοινού.
Αν το βιβλίο το βαθμολογούσε ο Χριστόδουλος θα είχαμε αφορισμούς...
Η δική μου βαθμολογία: 8 (με άριστα το 10)

Η ακριβώς αντίθετη επιλογή: Συζητώντας με μια καλή φίλη πρόσφατα μου υπέδειξε την ακριβώς αντίθετη επιλογή. Αν οι αναγνώστες του Βουράκη χάσουν την πίστη τους (προσωπικά δεν το έπαθα και δεν νομίζω να το πάθει κανείς άλλος) στα ελληνικά βιβλιοπωλεία κυκλοφορεί εδώ και λίγο καιρό ’’Η μεγάλη συνάντηση’’ (εκδόσεις ΚΑΛΟΣ ΤΥΠΟΣ, μετάφραση Σωτηρία Κροντήρη). Η καλή φίλη μου έστειλε και το περιεχόμενο του βιβλίου:
‘‘Ο Andre Frossard είναι γιος του L.O. Frossard, δημοσιογράφου και πολιτικού που, στα 31 του χρόνια, έγινε πρώτος Γενικός Γραμματέας του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Από πατέρα εβραίο και μητέρα διαμαρτυρόμενη, εκείνος μεγάλωσε μέσα στην αθεϊα.
Ο Andre Frossard διηγείται πώς, στα είκοσί του χρόνια, συνάντησε βίαια τη χριστιανική αλήθεια, ’’από μια σιωπηλή και γλυκιά λάμψη φωτός’’ όταν μπήκε σ’ ένα παρεκκλήσι του Παρισιού, αναζητώντας κάποιο φίλο του. Το βιβλίο του είναι μια μαρτυρία της μεταστροφής του, που τώρα, χωρίς καμιά ανησυχία, καμιά αμφιβολία, κανένα δισταγμό μπορεί να διακηρύξει ότι ο Θεός υπάρχει, Τον συνάντησε, κι ήταν γι’ αυτόν «η Μεγάλη Συνάντηση».

Friday, May 05, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 36

Ένα ενδιαφέρον θέμα συζήτησης άνοιξε η κυρία Νιόβη Λύρη* στο e-mail που μου έστειλε προ ημερών. Αφού μου έδωσε τη σχετική άδεια αναδημοσιεύω το σημείο του e-mail της (τα υπόλοιπα που γράφει αφορούν την παρουσία μου στο διαδίκτυο) με το οποίο σχολιάζει ένα προηγούμενο post μου:

‘‘ Από όλα όσα διάβασα στις σελίδες σου, ένα μου έμεινε αρνητικά (θετικά μου έμειναν πολλά, ίσως και όλα τα υπόλοιπα): Κάπου λες ότι στην Αμερική οι συγγραφείς είναι σταρ. Νομίζω ότι το λες ως παράδειγμα προς μίμηση. Αν είναι έτσι, θα ήθελα να πω (δημόσια, γιατί όχι; Σιγά το θέμα πια) ότι η άποψη αυτή μου φαίνεται καταστροφική για την τέχνη και τη δημιουργία γενικότερα. Νομίζω ότι η επιθυμία κάποιου να γίνει σταρ είναι αντιστρόφως ανάλογη της αξίας του (όπου ως αξία εννοώ κυρίως το υλικό -ποιότητα και ποσότητα- "μέσα του", που περιμένει να γίνει φόρμα). Συγγραφείς άξιοι έως υπεράξιοι, στο βαθμό που έγιναν σταρ με τη θέλησή τους, μείωσαν το έργο τους (και το υπάρχον, αλλά κυρίως το μελλοντικό). Συγγραφείς που τους έκανε το σύστημα σταρ -αυτό γίνεται συχνά, καθότι σύστημα είναι, τι να σου κάνει το κακόμοιρο;- περίπου καταστράφηκαν ως συγγραφείς, εκτός αν δεν είχαν -πράγμα που δεν μάθαμε ποτέ- τίποτε άλλο να δώσουν. Για το γνήσιο ταλέντο (ή όπως αλλιώς θέλεις πες το) το να είναι εκτός σταρ σύστεμ βοηθάει την εξέλιξη, την αναζήτηση, το χάραγμα της πορείας. Το αντίθετο "καίει".
Εννοείται, άλλο "γίνομαι γνωστός" -φυσικά και πρέπει να γίνεις γνωστός, αν δεν έχεις κοινό να επικοινωνείς τι δημιουργός είσαι;- κι άλλο "γίνομαι σταρ".
Κι ένα τελευταίο: νομίζω ότι ο πολύ μεγάλος, ο πολύ πολύ μεγάλος -ο τεράστιος- δεν γίνεται ποτέ σταρ: γίνεται, κατ' ευθείαν, ντίβα.
Πολύ φιλικά, με αγάπη και ευχές για καλή συνέχεια του έργου σου
Νιόβη Λύρη‘‘

Η δική μου απάντηση αν και είναι δεκτή επί του θέματος οποιαδήποτε άλλη τοποθέτηση- σχόλιο: Για χρόνια υπάρχει το στερεότυπο του συγγραφέα-πένητα, του απομονωμένου χωρίς κοινωνική ζωή, ο οποίος γνωρίζει την κοινή αποδοχή μετά...θάνατον. Στη σύγχρονη εποχή της πληροφορικής και των γρήγορων ταχυτήτων, ακόμη και στην Ελλάδα, υπάρχει και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στα γράμματα μια νέα γενιά ανθρώπων. Ατομα με άποψη (βάζω σε τυχαία σειρά όσους μου έρχονται πρόχειρα στο μυαλό): Τριανταφύλλου, Ξανθούλης, Σταμάτης, Τατσόπουλος, Μιχαλοπούλου, Γκιμοσούλης, Ραπτόπουλος (και ας διαφωνώ με τις τελευταίες του δουλειές, αυτό είναι άλλο θέμα), Χωμενίδης και ακόμη πιο νέοι όπως ο Κορτώ. Αναφέρω μόνο ορισμένους, υπάρχουν κι άλλοι, που είτε δεν έχω διαβάσει δουλειές τους, είτε δεν τους ξέρω τόσο καλά μέσα από το έργο τους. Πόσους απ΄αυτούς έχουμε δει να μιλάνε, όχι για το λογοτεχνικό τους έργο αλλά για κοινωνικά θέματα; Ο πλανήτης αλλάζει με φοβερές ταχύτητες, παντού οι άνθρωποι του πνεύματος και των γραμμάτων έχουν άποψη, δημόσια, εδώ δεν μαθαίνουμε καλά- καλά τις σαρωτικές αλλαγές, επειδή τα κανάλια δείχνουν μονίμως κάτι...άλλο. Αυτό εννοώ μιλώντας για ’’σταρ’’. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι υποχρεώνονται να ζουν κλεισμένοι στο ’’καβούκι’’ τους, ενώ στην πραγματικότητα (δεν τους ξέρω προσωπικά αλλά εξάγεται από τα γραπτά τους) έχουν λόγο να αρθρώσουν ο οποίος αρχίζει και τελειώνει σε σχόλια και δημοσιεύσεις, όσων εξ’ αυτών δουλεύουν και ως αρθρογράφοι σε ημερήσιες εφημερίδες ή σε ανούσιες, άνευρες συνεντεύξεις. Η λογοτεχνία ζητάει νέους αναγνώστες. Ψυχρά και έχοντας επίγνωση του τι γράφω: Ο νόμος του εμπορίου λέει ότι αν δεν προβάλλεις το ’’προϊόν’’ δεν θα το μάθει κανείς. Και το βιβλίο (όσο και να μην μου αρέσει που το...γράφω) είναι προϊόν εκτός από πνευματική απόλαυση, ευχαρίστηση ή ότι αντιπροσωπεύει για τον καθένα μας...Κάθε τι που έχει τιμή πάνω του είναι προϊόν, αγαθό προς πώληση.
Πόσοι νέοι κάτω των 25 ξέρουν τον Χωμενίδη; Τον Γκιμοσούλη; Τη Σώτη; Μοντέρνους συγγραφείς έχουμε, το σύστημα τους βλέπει μόνο ως συγγραφείς, μια φορά το χρόνο ή στα δύο χρόνια που εκδίδουν τα βιβλία τους. Και όποιος είναι άξιος ας φτάσει και στο επίπεδο της ντίβας ή της πριμαντόνας. Δεν είμαι τακτικός τηλεθεατής αλλά από το ’’χαζοκούτι’’ (για αυτό είναι και χαζοκούτι) έχουν περάσει όλοι οι μαϊντανοί (παρέα με τις γλάστρες). Γιατί δηλαδή απαγορεύεται να μάθουμε ποιός είναι και τι πιστεύει ένας συγγραφέας, πως θα αποκτήσει το βιβλίο μεγαλύτερη διείσδυση; Μας αρέσει, δεν μας αρέσει είναι η εποχή των ’’σταρ’’, της τηλεόρασης, του διαδικτύου, του μάρκετινγκ, ακόμη και στον κόσμο του πνεύματος. Και αν κάποιος δεν αντέξει τη δημοσιότητα ας καταστραφεί. Αξιος της τύχης του θα είναι. Ας βγει το βιβλίο και οι συγγραφείς από την απομόνωσή τους και τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε στη διαδρομή. Γινόμαστε αργά αλλά σταθερά έθνος μαζικής παραγωγής βιβλίων αλλά χωρίς αναγνώστες. Τα νέα παιδιά μεγαλώνουν με το όνειρο να γίνουν παίκτες ριάλιτι σόου γιατί αυτά βλέπουν στην τηλεόραση.
Συμφωνώ με την κ. Λύρη ότι αν κάποιος θέλει να γίνει συγγραφέας για να πουλάει φτηνό ’’σταριλίκι’’ είναι κατακριτέος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο χώρος δεν έχει ανάγκη δημοσιότητας, προβολής επειδή υπάρχουν κάποιοι που θα κάνουν κακή χρήσης της. Δεκτός κάθε αντίλογος....
- Ευχαριστώ τον Αλέξη Σταμάτη για την αναφορά και τα καλά του λόγια στο blog. Αναδημοσιεύω: ’’Μια που είπαμε συγγραφεις και ιστοσελίδες, εξαιρετική δουλεια έχει κάνει ο μπλογκερ reader's digest που υπογράφει την "Ελληνική Λογοτεχνία http://diavazo.blogspot.com/ έχοντας καταλογραφήσει (μετά σχολίων) σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων συγγραφέων που διαθέτεουν blog ή site.Μια πολυ χρήσιμη εργασία που θα μπορουσε μέχρι και να βρει το δρόμο της προς δημοσίευση’’.
- Τα παιδιά που ξεκίνησαν την προσπάθεια με το διαδραστικό περιοδικό στη διεύθυνση www.logokipos.com δημοσίευσαν την πρώτη φιλική (εννοείται) συμμετοχή μου στο site τους. Ενα μικρό αφιέρωμα στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία. Εκεί γράφω και τις απόψεις μου για το εξαιρετικό πρόσφατο μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη ’’Στα μάτια της’’. Οποιος ενδιαφέρεται να το διαβάσει θα το βρει στη διεύθυνση:
//www.logokipos.com/portal/html/modules.php?name=News&file=article&sid=166
Οσο μου επιτρέπει ο περιορισμένος χρόνος μου ετοιμάζω ένα αφιέρωμα στον παραγνωρισμένο και σχεδόν ξεχασμένο Τζαίησον Ξενάκη,τον θεωρητικό της αυτοκτονίας που πιστεύω ότι για όσους δεν τον έχουν γνωρίσει μέσα από το μικρό αριθμητικά αλλά πολύ σημαντικό έργο του θα έχει ενδιαφέρον.
- Αναθεωρημένα νέα για τα site των ελλήνων συγγραφέων αφού θέλοντας και μη πήρα τον άτυπο τίτλο του επίσημου ’’παρουσιαστή’’ τους. Προσθήκες σ΄αυτό του Νίκου Παργινού (www.parginos.gr). Νέα ενότητα οι συνεντεύξεις (με πρόσθετο μπόνους ότι ο επισκέπτης βλέπει ή ακούει τον συγγραφέα) και ένα παιχνίδι ’’κρεμάλας’’ με λέξεις (Το πρόσφατο βιβλίο του Παργινού έχει τίτλο ’’Κρεμάλα’’). Στο σάιτ του Χρήστου Φασούλα, www.fasoulasonline.com (πρωτοεμφανιζόμενος με το ’’Ο έρωτας δεν κάνει για πιλότος’’) οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν μέρος σε διαγωνισμό και να κερδίσουν ένα βιβλίο! Το νέο αίμα του βιβλίου δείχνει το δρόμο, όπως φαίνεται με μοντέρνες πρακτικές και καινοτομίες.
- Ολοι το συζητάνε, πολλοί το έχουν διαβάσει αλλά στον τύπο οι αναφορές περιορίζονται σε μερικές ’’διακριτικές’΄ γραμμές ή αναπαραγωγή του οπισθόφυλλου. Προφανώς γιατί το θέμα ’’καίει’’ ή γιατί δεν το θεωρούν σοβαρό. Οπως και να έχει, επειδή κάποιος σ’ αυτό τον κόσμο πρέπει να κάνει τη....βρώμικη δουλειά. Αύριο θα γράψω, πρώτα ο Θεός, για ’’Φάδερ ημών’’ του Μανώλη Βουράκη.

*Η κυρία Νιόβη Λύρη είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων: ’’Μαχαίρι στη μπότα’’ (εκδόσεις ΟΔΥΣΣΕΑΣ, 1997) και ’’Εθελοντές’’ (εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2003). Μέσα στις επόμενες εβδομάδες κυκλοφορεί και το τρίτο της μυθιστόρημα.

Thursday, May 04, 2006

 

Blog stories (1)

Το διαδίκτυο ‘’καταργεί’’ ή θα καταργήσει πρακτικές ξεπερασμένες και αναχρονιστικές δεκαετιών. Για όσους διαθέτουν ευρύ πνεύμα είναι ηλίου φαεινότερο ότι η επόμενη γενιά συγγραφέων θα προκύψει μέσα από το δίκτυο. Μέχρι τώρα, η διαδικασία και η προσπάθεια άγνωστων και ανώνυμων να προσεγγίσουν το λογοτεχνικό κύκλωμα και να δουν τη δουλειά τους να εκδίδεται εκτός από καταδικασμένη ήταν και συνώνυμη της ταπείνωσης. Στην Αμερική, στην Αγγλία αλλά και σε άλλα κράτη υπάρχει ο ‘’λογοτεχνικός ατζέντης’’ (μάνατζερ). Οι εκδοτικοί οίκοι δεν δέχονται χειρόγραφα αγνώστων και οι επίδοξοι συγγραφείς, το μόνο που έχουν να κάνουν (όσο εύκολο ή δύσκολο είναι, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω) είναι να αποκτήσουν ένα literature agent. Εάν συμβεί, αυτό εννέα φορές στις δέκα θα δουν τη δουλειά της να εκδίδεται, αφού η κάστα των ατζέντηδων, ειδικά στις ΗΠΑ, είναι πανίσχυρη και στην ουσία επιβάλλει στους εκδοτικούς οίκους τι θα εκδώσουν. Στην Ελλάδα, όσοι (και είναι λιγοστοί) λογοτεχικοί ατζέντηδες δραστηριοποιούνται έχουν ως πεδίο δράσης την πώληση δικαιωμάτων ξένων βιβλίων.
Οι Έλληνες επίδοξοι λογοτέχνες αν δεν έχουν ‘’μπάρμπα στην Κορώνη’’ και κάποιο ‘’γνωστό’’ έχουν τόσες πιθανότητες να δουν το έργο τους τυπωμένο όσες και όλος ο πλανήτης να δει τον ήλιο να δύει στην ανατολή...Βέβαια, οι εκδοτικοί οίκοι δεν τους αποθαρρύνουν και σε διάφορα ρεπορτάζ-έρευνες επί του θέματος δηλώνουν ότι διαβάζουν ‘’έστω και με καθυστέρηση’’ όσα τους στέλνουν αλλά ‘’η αγορά είναι δύσκολη, ανταγωνιστική και απαιτητική και δύσκολα μπορεί κάποιος να εισχωρήσει’’. Διάφορα τέτοια μεγαλόστομα ψεύδη. Στοίβες μαζεύονται οι φάκελλοι στους εκδοτικούς οίκους. Αν τελικά, κάποιος φιλοτιμηθεί να διαβάσει χειρόγραφα, ειδικά στους μεγάλους σε όνομα και κύκλο εργασιών οίκους, ρίχνει μια ματιά στις πρώτες 50 σελίδες και αν κάτι του κινήσει την προσοχή ή το ενδιαφέρον συνεχίζει. Συνήθως, πάντως το 99% των επίδοξων συγγραφέων παίρνει σπίτι του μια επιστολή με ευχαριστίες, ‘’ναι μεν αλλά’’ και αυτό όχι πάντα. Οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι δεν μπαίνουν καν σε αυτό τον κόπο αφού όπως χαρακτηριστικά έχω ακούσει ‘’τέτοιες εποχές ακόμη και τα γραμματόσημα είναι ακριβά’’! Μόνο, οι μικρότεροι σε όνομα οίκοι μια στο τόσο προσθέτουν κάποιο άγνωστο συγγραφέα στο δυναμικό τους, από τους λιγοστούς πάντως που προσπαθούν να τους προσεγγίσουν. Βλέπετε, και η φιλοδοξία των ''απέξω'' είναι να εκδώσει τη δουλειά τους ο Καστανιώτης, ο Λιβάνης, ο Πατάκης, ο Κέδρος, το Μεταίχμιο ή τα Ελληνικά Γράμματα.
Εσχάτως, έμαθα ότι άρχισαν να λειτουργούν και...ΙΕΚ επίδοξων συγγραφέων, στα οποία οι περισσότεροι πηγαίνουν υποψιασμένοι και καταθέτουν τα ΄΄δίδακτρα’’ όχι για να μάθουν τα μυστικά της γραφής αλλά για να κάνουν ‘’δημόσιες σχέσεις’’ και να γνωρίσουν τους συγγραφείς-καθηγητές ελπίζοντας ότι θα ανοίξουν οι πόρτες κάποιου εκδοτικού οίκου. Δεν ξέρω, πόσο αποδοτική είναι αυτή η μέθοδος...
Κάποιοι άλλοι διάλεξαν μάλλον πιο ανέξοδο τρόπο να προβάλλουν τη δουλειά τους. Το διαδίκτυο και τα blogs προσφέρουν χώρο για οτιδήποτε. Γιατί όχι και για ένα καλό διήγημα που μπορεί κάποιος να το προσέξει; Σε τελική ανάλυση πολλοί από τους διαδικτυακούς συγγραφείς έστω και με αυτή τη μέθοδο βλέπουν τη δουλειά τους κάπου να εκτίθεται. Είμαι παραδοσιακός και old fashion στο θέμα της ανάγνωσης. Ποτέ η οθόνη του υπολογιστή δεν θα ανικαταστήσει τη μαγεία του χαρτιού, του ξεφυλλίσματος, της προσμονής για την επόμενη σελίδα. Όμως το μέλλον είναι εδώ μέσα...Η όλη διαδικασία με τα blog που υπάρχουν διηγήματα θυμίζει και λίγο από....virtual reality show, ένας άτυπος διαγωνισμός ταλέντων, χωρίς όρους αλλά κα χωρίς την ανάγκη προσωπικής έκθεσης. Ήδη, ο εκδοτικός οίκος ‘’Μαραθιάς’’ έκανε άνοιγμα στους bloggers και στα βιβλιοπωλεία υπάρχουν εκδόσεις με την υπογραφή των δύο πιο δημοφιλών του Πιτσιρίκου και της Κουρούνας ενώ ακολουθούν από τον ίδιο οίκο άλλα τέσσερα βιβλία blogger. Ολα αυτά περιέχουν όχι κάποιες εννιαίες ιστορίες αλλά επιλεγμένα κείμενα. Φυσικά, στο εξωτερικό, ήδη όλα αυτά συμβαίνουν πολλά χρόνια τώρα και υπάρχουν μέχρι και ειδικά βαβεία για συγγραφείς-bloggers. Στην Αγγλία, μεγάλη επιτυχία σημείωσε το βιβλίο της belle de jour, του διάσημου call girl που γράφει τις ιστορίες της σε ένα από τα πλέον επιτυχημένα blog παγκοσμίως (belledejour-uk.blogspot.com). Στην Αγγλία εδώ και χρόνια γίνεται ''πόλεμος'' για το ποιός κρύβεται πίσω από το παρατσούκλι (έχουν ακουστεί διάφορα με επικρατέστερη την άποψη ότι τελικά η belle de jour είναι άντρας δημοσιογράφος σε αγγλικό ταμπλόιντ) και μάλιστα σοβαρά έντυπα της χώρας έχουν κάνει και συγκρίσεις στον τρόπο γραφής του blog με αυτόν διαφόρων συγγραφέων ή δημοσιογράφων, χωρίς πάντως να έχουν καταλήξει ακόμη σε συμπέρασμα. Το βιβλίο με τον τίτλο ''H ωραία της ημέρας'' κυκλοφορεί από τη νεότευκτη εταιρεία του Πέτρου Κωστόπουλου Intro Books.
Έψαξα όλη την ελληνική blog-όσφαιρα και ανακάλυψα αρκετές σελίδες με ενιαία διηγήματα ή ολόκληρα μυθιστορήματα και μέσα στις επόμενες εβδομάδες σκοπεύω να τα παρουσιάσω όλα υπό τον τίτλο ‘’Blog stories’’. Εννοείται, ότι είναι δεκτή οποιαδήποτε ενημέρωση για την ύπαρξη και άλλων...Ισως έτσι γίνει πιο εύκολο σε κάποιο εκδότη να ανακαλύψει κάποιο ταλαντούχο υποψήφιο συγγραφέα, ξεπερνώντας την παραδοσιακή μέθοδο....

Wednesday, May 03, 2006

 

Καλοί λογαριασμοί, κακοί...φίλοι

Με τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο με συνδέει μια ξεχωριστή ’’σχέση’’. 1980...Μόνος και έρημος, σε ξένη χώρα, εποχές που ακόμη και η τηλεφωνικη επικοινωνία με την Ελλάδα ήταν δύσκολη. Μοναδική παρηγοριά, πολλές συναυλίες (όσες δηλαδή επέτρεπαν τα οικονομικά) και η αμερικάνικη λογοτεχνία, ειδικά οι pulp εκδόσεις για τις οποίες πολλά χρόνια αργότερα ο Ραπτόπουλος αφιέρωσε ένα ολόκληρο βιβλίο του.
Ενας καλός φίλος φρόντιζε αραιά και που να μου στέλνει πακέτα με μερικά ελληνικά βιβλία (πολλές φορές τα ταχυδρομικά έξοδα ξεπερνούσαν την αξία αγοράς του βιβλίου). Ετσι πήρα στα χέρια μου τα ’’Κομματάκια’’ το πρώτο έργο του Ραπτόπουλου. Πρέπει, αν θυμάμαι πια καλά, να το διάβασα τρεις απανωτές φορές, δάκρυσα, έκλαψα, γέλασα, προβληματίστηκα αλλά κυρίως θαύμασα τον σχεδόν συνομήλικο μου συγγραφέα που κατόρθωνε σε μια εποχή που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα κυρίως ιστορικά και πολιτικά (μεταπολιτευτικά χρόνια γαρ..) βιβλία να γράφει με τόσο ευθύ και εύστοχο τρόπο για τη νεοελληνική πραγματικότητα. Τα χρόνια πέρασαν αλλά ποτέ δεν απαρνήθηκα τον Ραπτόπουλο. Ημουν από τους πρώτους που αγόραζα κάθε καινούργιο του βιβλίο και συνέχισα να θαυμάζω την πορεία του, τις πρωτοποριακές ιδέες του, έβλεπα πόσοι μεταγενέστεροι ή σύγχρονοι τον αντέγραφαν, είχε δημιουργήσει ’’σχολή’’. Δεν ήμουν δα και ο μόνος αφού στη διαδρομή όλων αυτών των χρόνων ο Ραπτόπουλος κατόρθωνε με κάθε νέα δουλειά του να κερδίζει αναγνώστες-οπαδούς σαν και του λόγου μου. Με τον ’’Εργένη’’ έγινε γνωστός στους πάντες και με τη σοκαριστική ’’Λούλα’’ (προσωπικά τη θεωρώ κορυφαία στιγμή του) έφτασε στο ’’ταβάνι’’. Στον ’’αιρετικό’’ Μαύρο Γάμο διαπίστωσα για πρώτη φορά ότι τελείωσα ένα βιβλίο του ’’κουρασμένος’’, τα ευρήματά του με τα υπαρκτά πρόσωπα στο ’’ακούει ο Σημίτης Μητροπάνο’’ μου έδωσαν την εντύπωση ότι ο Ραπτόπουλος έχανε την επαφή με την εποχή του (το στοιχείο που τον έκανε να ξεχωρίζει), το ’’Χάσαμε τον μπαμπά’’ παραλίγο να μην το αγοράσω... Το αγόρασα και υποσχέθηκα ότι ήταν ο τελευταίος Ραπτόπουλος που θα έμπαινε στη βιβλιοθήκη μου. Βλέποντας τον να γράφει για την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας (το μοναδικό βιβλίο του που δεν έχω) κατάλαβα ότι πλέον είχε περάσει σε άλλη σφαίρα. Στη σφαίρα του καταξιωμένου λογοτέχνη που γράφει πια για την υστεροφημία του και απευθύνεται στον στενό κύκλο των ομοίων του και όχι στο άγνωστο, απρόσωπο κοινό.
Την υπόσχεσή μου δεν την τήρησα διότι εκτός από τις παλιές αγάπες και οι παλιές καλές συνήθειες πεθαίνουν τελευταίες... Ετσι, μπαίνοντας στον ’’Παπασωτηρίου’’ πριν από δύο εβδομάδες αγόρασα ένα από εκείνα τα υπογεγραμμένα αντίτυπα που ο Ραπτόπουλος συμπλήρωνε τη λέξη του τίτλου με μια αφιέρωση...Ακόμη και αυτό μου κτύπησε άσχημα. Ο αιρετικός, εικονοκλάστης Ραπτόπουλος μοιράζει προκάτ υπογραφές! Αλλο το 1979 και άλλο το 2006...Το βιβλίο (Φίλοι, εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ) το διάβασα...Ευτυχώς ήταν και μικρό σε μέγεθος, σκάρτες 200 σελίδες. Στο τέλος, διαπίστωσα ότι είχα διαβάσει απλά ένα συμπαθητικό βιβλίο που θα μπορούσε να έχει την υπογραφή οποιουδήποτε πρωτοεμφανιζόμενου με ταλέντο. Αν ήταν έτσι, θα χαιρόμουν. Αλλά με την υπογραφή του Ραπτόπουλου; Δεν τον...είδα πουθενά μέσα σε αυτές τις 180 σελίδες. Βία, ακρότητα, συναισθηματικά αδιέξοδα, τίποτε. Η περιγραφή μιας, υποτίθεται, ιδανικής φιλίας που αντέχει στο χρόνο κάπου μισό αιώνα, μια παρέα φίλων που ψάχνει την ένταξη της στο κοινωνικό σύνολο και ένα καλύτερο αύριο, ’’καρικατούρες’’ τύπων κοντά στην ηλικία του ίδιου του συγγραφέα. Στα βιβλία του είχα συνηθίσει τον Ραπτόπουλο να μην εξηγεί, να μας αφήνει να βυθιζόμαστε στα νοήματα, στις σκέψεις, στα πάθη των ηρώων του, να τους δεχόμαστε μέσα στη νοσηρότητα τους ή να τους ΄΄καταδικάζουμε’’. Αυτή τη φορά αισθάνεται προφανώς την ανάγκη να τα εξηγεί όλα, πολύ ’’επαγγελματικά’’, ο αφηγητής του λες και θέλει (και αυτός) να ξεμπερδεύει με την υποχρέωση έκδοσης ενός βιβλίου. Το ξαναγράφω: Το βιβλίο δεν είναι κακό ή μάλλον δεν θα ήταν κακό αν είχε την υπογραφή κάποιου άλλου. Ο Ραπτόπουλος μέσα σε 25 χρόνια μοιάζει να ακολουθεί την διαδρομή των ’’φίλων’’. Καλόπιστα θα μπορούσα να γράψω ότι η στροφή του από την εξύμνηση σκοτεινών συναισθηματικών και ψυχικών κόσμων (δεν νομίζω ποτέ άλλοτε άντρας να εξήγησε τόσο εύστοχα τη γυναικεία ανοργασμικότητα όπως έκανε στη ’’Λούλα’’) στη συλλογικότητα αποτελεί μια αλλαγή γιατί και ο συγγραφέας πρέπει να εξελίσσεται. Αν αυτή η στροφή όμως τον αποστερεί και τον απογυμνώνει από κάθε έμπνευση, χρειάζεται ως πειστικό σκηνικό ιστορικά- πραγματικά γεγονότα και όχι όσα γεννούσε το γόνιμο μυαλό του και μας ’’ταξίδευε’’ τότε ειλικρινά δεν μου αρέσει αυτή η στροφή...
Ο οργισμένος Ραπτόπουλος, λογικά, αποτελεί παρελθόν. Ισως γιατί δεν μπορεί πια να οργιστεί, βλέπει σαν κάτι απολύτως φυσιολογικό την προσπάθεια των ’’φίλων’’ να ενταχθούν κοινωνικά και οικονομικά στο σύστημα. Υπό αυτές τις συνθήκες, ένα βιβλίο που αφορμή για τον συγγραφέα ήταν το ’’μνημόσυνο’’ στον Ηλία (ένας από τους φίλους) αποτελεί μέσα μου το ρέκβιεμ στον παλιό, καλό Ραπτόπουλο. Φυσικά, όλα αυτά τα ισοσταθμίζει η εμπορική επιτυχία, οι κολακευτικές κριτικές ενός κύκλου φίλων η συναδέλφων που πλέον ο Ραπτόπουλος πιστά υπηρετεί, οπότε κάθε αντίθετη σε αυτή τη λογική, άποψη πάει στο καλάθι των σκουπιδιών η θεωρείται ήσσονος σημασίας...
Και το επόμενο βιβλίο του θα το αγοράσω στο όνομα των παλιών καλών ημερών που μου πρόσφερε... Ίσως μπορεί να γυρίσει πίσω, στις ρίζες του, ίσως...Εκτός αν όπως λένε οι ’’καλοθελητές’’ του ’’σιναφιού’’ του τον ενδιαφέρει μόνο να είναι κάθε νέα του δουλειά στον πίνακα των ευπώλητων και να τον ’’κανακεύει’’ ο περίγυρος του...
Η βαθμολογία μου: 5 (με άριστα το 10 και βαριά...καρδιά)

(Μια ’’άσχετη’’ προσθήκη και υποσημείωση: Ρίχνοντας μια ματιά στα σχόλια των επισκεπτών είδα ότι κάποια έχουν διαγραφεί. Αυτό έχει γίνει από τους ίδιους τους επισκέπτες και όχι απο μένα. ΣΕ ΚΑΜΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΩ ’’ΛΟΓΟΚΡΙΤΙΚΕΣ’’ ΛΟΓΙΚΕΣ Σ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΧΩΡΟ. Ο ΚΑΘΕΝΑΣ, ΚΑΙ ΤΟ ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΦΗΣΕΙ ΟΤΙ ΘΕΛΕΙ ΚΑΙ ΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΕΙ, ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΑΝ ΜΕ ΘΙΓΕΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ, ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΑΝ ΔΙΑΦΩΝΕΙ ΜΕ ΟΣΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ Η ΤΑ ΘΕΩΡΕΙ ΑΣΤΕΙΑ, ΑΝΟΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΑΣΗΜΑΝΤΑ. ΘΑ ΤΟ ΑΦΗΣΩ ΣΕ ΚΟΙΝΗ ΘΕΑ, ΔΕΝ ΕΧΩ ΤΕΤΟΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ... ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ (αλλά αυτό δεν έχει συμβεί ως τώρα) ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΩ ΥΒΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΡΙΤΟ ΑΤΟΜΟ ΟΠΟΤΕ ΤΟ COMMENT ΘΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΠΑΡΑΥΤΑ αφού θα ξεπερνάει τις αρχές και τη λογική του ελεύθερου blogging!)

This page is powered by Blogger. Isn't yours?