Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Friday, April 18, 2008

 

Οι λίστες των 120 ευρώ και μερικές δωρεάν επιλογές βιβλίων!




Κάτι το Πάσχα που η αγορά του βιβλίου παίρνει τα πάνω της, κάτι η παγκόσμια ημέρα βιβλίου και ετοιμαζόμαστε για μπαράζ από…λίστες με προτάσεις! Φυσικά και για να μην βγαίνουν λανθασμένα συμπεράσματα δεν γράφω εδώ για λίστες όπως αυτή της τελευταίας Lifo που ήταν εξαιρετική σε έμπνευση ή άλλες λίστες στα υπόλοιπα free press. Στη Lifo κλήθηκαν 24 εκδότες να μιλήσουν για τα αγαπημένα τους βιβλία ή τα καλύτερα που έχουν εκδώσει. Και πολύ χάρηκα ιδιαίτερα εκείνους τους εκδότες που συμπεριέλαβαν και βιβλία που δεν εξέδωσαν οι ίδιοι.


Αναφέρομαι σε λίστες με τη μορφή…προτάσεων που θα κατακλύσουν τον ημερήσιο τύπο τις επόμενες μέρες. Λίστες που έχουν και συγκεκριμένο τιμολόγιο! Τις ειδικές αυτές εκδόσεις που συνήθως τις κυκλοφορούν ως ένθετα σε κυριακάτικα έντυπα αλυσίδες βιβλιοπωλείων αλλά τις χρηματοδοτούν οι εκδοτικοί οίκοι. Δεν τα γράφω στην τύχη αφού έχω στα χέρια μου και τα…τιμολόγια! Αν π.χ. ένας εκδοτικός οίκος θέλει να συμπεριληφθούν στις ’’προτάσεις’’ δέκα βιβλία του θα πληρώσει 120 ευρώ, για 15 η τιμή ανεβαίνει στα 150 και πάει λέγοντας. Συνεπώς, ρίξτε της στον κάδο ανακύκλωσης γιατί είναι σαν έμμεση διαφήμιση και δεν απηχούν στο ελάχιστο τις αληθινές προτιμήσεις των βιβλιοπωλείων….Αυτά για να ξέρετε την αλήθεια που δεν θα τη γράψουν βέβαια οι εφημερίδες αφού και αυτές εισπράττουν αδρά ποσά για να συμπεριλάβουν αυτά τα ένθετα στην ύλη τους…
Δυστυχώς και αυτό το γράφω για πρώτη φορά από τότε που άνοιξε (και μέχρι που έκλεισε το παρόν blog) η βιβλιοπαραγωγή των τελευταίων μηνών όσον αφορά τους έλληνες συγγραφείς ήταν η πιο φτωχή ποιοτικά ίσως και της τελευταίας δεκαετίας. Ακόμη και ένας ’’αιρετικός υποστηρικτής’’ σαν την αφεντιά μου των ελλήνων δημιουργών δεν μπορεί να υπερθεματίσει αυτή τη φορά. Μετά από τέσσερις αναγνωστικούς μήνες μέσα στο 2008 και μια δωδεκάδα φρέσκων ελληνικών βιβλίων που τελείωσα βρήκα μόλις δύο αξιόλογα και πολύ πάνω του μέσου όρου. Πριν αναφερθώ σ΄ αυτά τα δύο βιβλία να υπενθυμίσω ότι αρκετά καλά βιβλία κυκλοφόρησαν μαζικά τον Δεκέμβριο και είχα γράψει γι΄ αυτά (παράδειγμα τα Μπλέ καστόρινα παπούτσια του Σκρουμπέλου που σιγά-.σιγά τα ανακαλύπτει πλέον και η κριτικογραφία) στο προηγούμενο post. Αν κάποιος ψάχνει κάτι καλό ας δώσει μια ευκαιρία σε βιβλία που εκδόθηκαν τον Δεκέμβριο και δεν τα έχει διαβάσει ακόμη. Εννοείται ότι δεν μπαίνουν σε σύγκριση όσα κυκλοφόρησαν την τελευταία εβδομάδα και δεν τα έχω διαβάσει (η αγοράσει ακόμη). Σε πείσμα λοιπόν των ημερών και του βομβαρδισμού με προτάσεις σ΄αυτή την ’’εκτός προγράμματος’’ αναφορά μου γράφω μόνο για δύο βιβλία που μ’ ενθουσίασαν.


1- Νίκος Νικολαϊδης, Μια στεκιά στο μάτι του Μοντεζούμα (εκδόσεις Greek books). Το κύκνειο συγγραφικό άσμα ενός από τους μεγαλύτερους σύγχρονους σκηνοθέτες της χώρας. Είναι κρίμα όχι μόνο που ο Νικολαϊδης έφυγε νωρίς αλλά και το γεγονός ότι τον κέρδισε η σκηνοθεσία και εκδόθηκαν μόλις τέσσερα βιβλία του. Μια συλλογή διηγημάτων στη δεκαετία του ’60 (εξαιρετικά δύσκολο να τη βρει κάποιος σήμερα, όσο και να την αναζήτησα σε παλαιοβιβλιοπωλεία όλης της χώρας αγνοούν και την ύπαρξη της) και με μεγάλη χρονικά διαφορά μεταξύ τους από τις εκδόσεις Καστανιώτη τα αριστουργηματικά ’’Ο οργισμένος Βαλκάνιος’’ (δεκαετία του ’70) και ’’Γουρούνια στον άνεμο’’ (1994). Ο Νικολαϊδης γράφει όπως ακριβώς σκηνοθετούσε: Άμεσα, ωμά, ρεαλιστικά, σα να δίνει γροθιά στο στομάχι του αναγνώστη του. Στον ’’Μοντεζούμα’’ αναφέρεται στη γενιά των σημερινών 60άρηδων και την εποχή της εφηβείας τους που συνέπεσε με την εμφάνιση του ροκ εν ρολ στην Αθήνα. Δεν ήταν ποτέ λάτρης της γραμμικής γραφής και δεν τη χρησιμοποιεί ούτε τώρα κάνοντας εντυπωσιακές βουτιές μέσα στο χρόνο αλλά σε όλο το βιβλίο υπάρχει η σφραγίδα του. Μερικές μικρές σημειώσεις που δεν θα σας στερήσουν τίποτε από τη χαρά της ανάγνωσης: Η φράση Μια στεκιά στο μάτι του Μοντεζούμα αναφέρεται στη σεξουαλική πράξη (δεν αποκαλύπτω μυστικά αφού γίνεται αντιληπτό αυτό από την 3η- 4η σελίδα του βιβλίου). Επιθυμία του Νικολαϊδη από ότι έμαθα ήταν να δημοσιοποιηθούν και να διαδοθούν κομμάτια του βιβλίου (πριν την κυκλοφορία του) μέσω διαφόρων μπλογκς. Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε εφικτό λόγω του θανάτου του. Με όλο το σεβασμό στο πρόσωπο και στο έργο του θα διαφωνήσω με τον επίλογο του Μάνου Ελευθερίου που κάνει σαφέστατο διαχωρισμό στον σκηνοθέτη Νικολαϊδη και στο λογοτέχνη Νικολαϊδη. Έχοντας δει όλες τις ταινίες του και έχοντας διαβάσει πλην του πρώτου τα λιγοστά βιβλία του ας μου επιτραπεί να γράψω ότι οι εμμονές και τα χνάρια του είναι κοινές και εμφανείς. Το συγκεκριμένο βιβλίο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ο ’’λογοτεχνικός προπομπός’’ των κινηματογραφικών ’’Κουρελιών’’… Και μέχρι σήμερα το βιβλίο της χρονιάς για το παρόν blog.


2. Δημήτρης Καπετανάκης, Η συμμορία της συγκίνησης (εκδόσεις Εστία): Δεν τον ανακάλυψα τυχαία αλλά από μια κριτική της Ελευθεροτυπίας που μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ακουμπώντας μόνο σε γενικές γραμμές στη ’’σχολή συνωμοσιολογίας’’ που έγινε της μόδας τα τελευταία χρόνια λόγω του Κώδικα Ντα Βίντσι ο Καπετανάκης κατορθώνει να φτάσει πολύ μακριά και όχι να μείνει στο μονοπάτι ενός φτηνού μιμητή. Με έμπνευση που άντλησε από την αίρεση των Καθαρών ο Καπετανάκης στο δεύτερο βιβλίο του πετυχαίνει μέχρι τον αμφιλεγόμενο επίλογο και τις συζητήσιμες τελευταίες πενήντα σελίδες να πλάσει ένα σύγχρονο μύθο, βασισμένο στην Καινή Διαθήκη αλλά και μια άριστη αλληγορία για την αιώνια αντιπαλότητα Καλού και Κακού. Κατορθώνει να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη και θα είχε φτάσει το άριστο αποτέλεσμα αν δεν παγιδευόταν στην ανάγκη των εξηγήσεων που προσπαθεί ανεπιτυχώς και με μάλλον αδόκιμο, ακραίο και ελάχιστα αληθοφανή τρόπο να δώσει στις τελευταίες 30-40 σελίδες του βιβλίου. Στην περίπτωση του πάντως δεν ισχύει το ’’μετράει η τελευταία εντύπωση’’΄ αφού συνολικά το βιβλίο είναι από τα πιο έξυπνα και καλοδουλεμένα των τελευταίων ετών τόσο γλωσσικά όσο και μυθοπλαστικά.
Υ.Γ. 1: Δεν υπήρχε ιδιαίτερος λόγος που ξανάγραψα. Είχα ξαναγράψει τα Χριστούγεννα, τώρα πλησιάζει Πάσχα, άρα μάλλον κάπου κατά το καλοκαίρι θα θελήσω να ξεσκουριάσω (πάλι) για λίγο! Ευχαριστώ πάντως (μια και μου δόθηκε η ευκαιρία να το γράψω) για τα μέιλ που συνεχίζουν να έρχονται με την ’’απαίτηση’’ να ξαναγράψω στο μπλογκ. Αφού δεν με ξεχνάτε δεν σας ξεχνάω αλλά τα δεδομένα που οδήγησαν στην απενεργοποίηση του μπλογκ δεν έχουν αλλάξει.
Υ.Γ. 2: Περίμενα ότι η εισαγγελική απόφαση για την απόσυρση του ’’Ζιγκ ζαγκ στις κερασιές’’ από τις σχολικές βιβλιοθήκες θα ξεσήκωνε σάλο στον ακαδημαϊκό κόσμο. Προφανώς έχουμε μπει για τα καλά σε ’’λογοτεχνικό μεσαίωνα’’ χωρίς ορατή αναγέννηση στο βάθος και ο πνευματικός κόσμος της χώρας περί άλλων τυρβάζει…Αντε να τα καίμε και στο Σύνταγμα.
Υ.Γ. 3 Μια και δεν γράφω σε τακτικά χρονικά διαστήματα και μέχρι να ξαναγράψω θα έχουν δοθεί και τα βραβεία. Είδα τη λίστα του περιοδικού Διαβάζω και δεν διαφώνησα σε γενικές γραμμές αντίθετα με τις περσινές επιλογές. Δεν νομίζω ότι απουσιάζει κάποιο σημαντικό βιβλίο στις κατηγορίες του διηγήματος, του μυθιστορήματος ή στους πρωτοεμφανιζόμενους. Όπως επίσης με κάλυψε και το σκεπτικό επιλογής της επιτροπής φέτος σε αντίθεση με τις περσινές αιτιολογίες.
Αυτά και τα ξαναλέμe σύντομα (ελπίζω…).

This page is powered by Blogger. Isn't yours?