Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Wednesday, February 28, 2007

 

(8) Χρυσά Λογοτεχνικά Βατόμουρα 2006 (μέρος 4ο)

Νο. 2, Μαμάδες βορείων προαστίων, Παυλίνα Νάσιουτζικ (εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ)

Τι κάνει ένας λογοτέχνης όταν βλέπει τις δύο πρώτες δουλειές να αποσπούν καλά σχόλια αλλά να μην πουλάνε; Διαλέξτε και πάρτε: α. Αλλάζει εκδοτικό οίκο, β. αν έχει γράψει μυθιστορήματα το ’’γυρίζει’’ σε συλλογές διηγημάτων, δοκίμιο, αστυνομικό ή ιστορικό και τα…αντίστροφα, γ. σταματάει να γράφει για μερικά χρόνια αφού κανείς δεν τον αναζητά!
Η Παυλίνα Νάσιουτζικ διάλεξε ένα εντελώς διαφορετικό δρόμο ύστερα από δύο εξαιρετικά βιβλία ιστορικής έρευνας. Και έτσι μας προέκυψαν οι πολυσυζητημένες και ευπώλητες ’’Μαμάδες Βορείων προαστίων’’ (εκδόσεις Μελάνι). Υπό άλλες συνθήκες δεν θα σχολίαζα το βιβλίο, ίσως να μη με απασχολούσε κιόλας αλλά αισθανόμουν άθλια όλο το καλοκαίρι μέσα σε βιβλιοπωλεία να βλέπω κυρίες με ελάχιστη ή μικρή σχέση με τη λογοτεχνία να ζητάνε από τους πωλητές τις….’’μαμάδες’’ (άνευ συνέχειας συνήθης και ολοκληρωμένου τίτλου) με σχεδόν συνθηματικό τρόπο, όπως οι έφηβοι της γενιάς μου στο συντηρητικό ξεκίνημα της δεκαετίας του ’80 ζητούσαν ένα κουτί προφυλακτικά από τον υπάλληλο του φαρμακείου ή τον περιπτερά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχω μέσα στους έξι πρώτους μήνες κυκλοφορίας το βιβλίο είχε ξεπεράσει τις 26.000 αντίτυπα και στα τέλη του προηγούμενου μήνα είχε σπάσει και το φράγμα των 30.000 αντιτύπων, συνεχίζοντας να πουλάει. Η κυρία Νάσιουτζικ, γόνος λογοτέχνη που απασχόλησε το πανελλήνιο με τη γνωστή υπόθεση φόνου πριν από αρκετά χρόνια βρήκε τον τρόπο να γράψει το μπεστ σέλερ του 2006. Υπό αυτή την έννοια της βγάζω το καπέλο και φαντάζομαι ότι η πλειοψηφία των λογοτεχνών θα ήθελε να είναι στη θέση της. Όπως θα ήθελε να είναι στη θέση της Μειμαρίδη ή παλαιότερα της Παπαθανασοπούλου. Με μια ουσιαστικά διαφορά…Η Παπαθανασοπούλου είναι εξαιρετικά χαμηλών τόνων άνθρωπος, δε νομίζω ότι αισθάνθηκε πως έγραψε (με τον Ιούδα) ένα βιβλίο ύψιστης λογοτεχνικής αξίας και την ’’κυνήγησαν’’ επικριτικά και υποκριτικά κυρίως εκείνοι που είχαν απορρίψει το βιβλίο της όταν το περιέφερε από εκδοτικό οίκο σε εκδοτικό οίκο. Στη συνέχεια, απέδειξε ότι έχει το χάρισμα της γραφής. Η Μειμαρίδη ’’τρυγάει’’ την εμπορική ιδέα που είχε σε κάθε άλλο πιθανό και απίθανο επίπεδο και τελικά ιδρύει σχολή μαγισσών. Η κυρία Νάσιουτζικ και με τις Μαμάδες αλλά και σε ουκ ολίγες συνεντεύξεις της που διάβασα στον ημερήσιο τύπο προσπαθεί να μας πείσει ότι προσφέρει λογοτεχνικό έργο. Η συνέντευξη της στην Ελευθεροτυπία ξεκίνησε με αναφορά στον Χένρι Τζέιμς. Μέσα στο βιβλίο της, προσπαθώντας να ξορκίσει λογοτεχνικές ερινύες και της προσωπικής παιδείας της αναμειγνύει τον Σαίξπηρ με τα φαστ φουντ, τα τζακούζι και το Εκάλη Τένις Κλαμπ. Στην πραγματικότητα, το βιβλίο είναι αποψιλωμένο από κάθε πιθανή λογοτεχνική αξία με γλώσσα και γραφή που θα αρίστευε ως σενάριο σε τηλεοπτική καθημερινή σειρά (υπάρχει διάδοχος της ’’Λάμψης’’;). Η Νάσιουτζικ αποτυγχάνει σε όλα πλην του δεδομένου και αυτονόητου: Να προσελκύσει ένα τεράστιο κοινό γυναικών που διαβάζει βιβλία με θεματολογία που αντιπροσωπεύει περίπου το 2-5% της σημερινής Αθήνας. Αλλά η επιτυχία της είναι ότι μαγνητίζει γυναίκες που θα ήθελαν να φοράνε original Gucci και Prada, να ζουν με ένα φανταχτερό περιτύλιγμα το απόλυτο τίποτα. Τυπικά, η Νάσιουτζικ μοιάζει να κριτικάρει αυτό τον κόσμο. Αλλά στο τέλος όχι μόνο τον αποθεώνει αλλά διαλέγει για την ηρωϊδα της μια ακόμη καλύτερη τύχη! Στο ενδιάμεσο ’’κοπιάρει’’ ατάκες και τσιτάτα από τον Σαίξπηρ, τον Σοπενάουερ, τον Ντοστογιέφσκι, τον Σπινόζα προσπαθώντας να γεμίσει το απόλυτο κενό μιας ματαιόδοξης αφήγησης για ματαιόδοξες γυναίκες και wanna be ματαιόδοξες αναγνώστριες. Και επειδή, όπως και να το κάνουμε άντρας είμαι, συνηθισμένος ενδεχομένως σε εντελώς άλλα αναγνώσματα τυχόν αντιρρησίες τους παραπέμπω στην πολύ εύστοχη ’’Προσωπική ματιά’’ της Ελευθεροτυπίας όταν προ μηνών η κυρία Βάνα Γεωργακοποπούλου εξηγούσε στη συγγραφέα ότι και η ίδια είναι μαμά και η ίδια μένει στα βόρεια προάστια αλλά η συμπεριφορά και η λογική της είναι πολύ διαφορετική απ΄ αυτή των χαρακτήρων του βιβλίου. Η κ.Νάσιουτζικ εκτός όλων των άλλων (και αυτό πολύ εύστοχα το έγραψε η δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας) κατάφερε να μετατρέψει μια ολόκληρη κατηγορία γυναικών σε ’’τέρατα’’ που δεν αγαπάνε τα παιδιά τους και προσπαθούν να τα ξεφορτωθούν. Να συμπληρώσω ότι πέραν των υπολοίπων καταντάει αστείο στη σημερινή Αθήνα να μιλάμε για ελίτ των βορείων προαστίων αφού ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της πόλης έχει μετακινηθεί προς αυτές τις περιοχές και τα όποια στερεότυπα υπήρχαν για την Κηφισιά ή την Εκάλη πριν από 15-20-30 χρόνια έχουν διαλυθεί. Η Νάσιουτζικ είχε μια εξαιρετική ιδέα και ένα υλικό από το οποίο θα μπορούσε να προκύψει (ενδεχομένως) ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Αντ’ αυτού προέκυψε ένα μυθιστόρημα αποθέωση της κοινωνικής ανωτερότητας και μια αναμφίβολη εμπορική δουλειά. Αν η κριτική-σαρκαστική της διάθεση εξαντλείται με ατάκες γυναικείας αθυροστομίας, δείγμα μιας όψιμης σεξουαλικής απελευθέρωσης τότε είναι φανερό ότι πολλοί άντρες έχουμε εδώ και χρόνια το προνόμιο να ξέρουμε καλύτερα από τη συγγραφέα τι και πως συζητάνε οι γυναίκες μεταξύ τους!
Υ.Γ. 1: Παρ΄ όλα αυτά το ’’Χρυσό βατόμουρο’΄ του μπλογκ θα καταλήξει αλλού. Υπομονή λίγες ώρες για το ’’χρυσό βατόμουρο’’ του 2006 και το αντίστοιχο ’’Όσκαρ αδικημένου’’ βιβλίου.
Υ.Γ. 2: Επειδή παρατηρώ και προσέχω την εξέλιξη των ψηφοφοριών αριστερά είναι φανερό ότι κάποιος ή κάποιοι κάνουν…πλάκα ψηφίζοντας κατά κόρον το συγκεκριμένο βιβλίο! Η άλλαξε πια τόσο πολύ με τη μεγάλη επισκεψιμότητα των τελευταίων μηνών η σύσταση του κόσμου που διαβάζει το συγκεκριμένο blog και δεν το αντιλήφθηκα! Ενημερώστε με έγκαιρα παρακαλώ…
Υ.Γ. 3: Αν δεν υπήρχε το μπλογκ το συγκερκιμένο βιβλίο ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ διάβαζα ούτε κατά λάθος. Οπως διάβασα μόλις 50 σελίδες από το βιβλίο της Μεϊμαρίδη (μετά το έκανα δώρο) και ποτέ τον Ιούδα. Αλλά ήθελα να είμαι σίγουρος και να μην κρίνω με βάση τα όσα έγραψαν (σωστά αυτή τη φορά) οι περισσότεροι κριτικοί. Αυτά είναι τα ’’άσχημα’’ του συνεπούς blogging. Εγραψα ότι το διάβασα, δεν έγραψα ότι το αγόρασα κιόλας μην παρεξηγηθούμε...

Friday, February 23, 2007

 

Εγχειρίδιο ιντερνετικού cyber sex

duΕίτε σε επίπεδο φτηνών αναγνωσμάτων, είτε σε επίπεδο mainstream λογοτεχνίας στο εξωτερικό το διαδίκτυο αποτελεί πλέον θέμα ολόκληρων βιβλίων. Και τροφοδοτεί την έμπνευση των συγγραφέων, όχι μόνο εκείνων που καταπιάνονται με την επιστημονική φαντασία, πάνω από μια δεκαετία. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, ο μεγάλος μέσος όρος ηλικίας των συγγραφέων που βρίσκονται στο προσκήνιο κάνει τα αντίστοιχα παραδείγματα λιγοστά. Ο Βλαντής σε δύο περιπτώσεις (Μπάρτλεμπι ο κομπιουτεράς, Writersland), μια συλλογική δουλειά με τίτλο Cyber Stories (προέκυψε από τα αποτελέσματα λογοτεχνικού διαγωνισμού), ο Κατσουλάρης στον Άγνωστο και το λιγότερο γνωστό Πηνελόπη των υδάτων (του Βασίλη Σωτηρόπουλου) είναι τα βασικότερα βιβλία (ίσως δεν υπάρχουν και άλλα) που έχουν ως αποκλειστικό και κυρίαρχο θέμα τους το διαδίκτυο ή οι βασικές ιδέες τους κινούνται γύρω από την εικονική πραγματικότητα. Αναφορές σε άλλα βιβλία υπάρχουν πολλές στην πλειοψηφία τους αποτυχημένες, όπως το….ουρανοκατέβατο τελευταίο κεφάλαιο του Υπερσυντέλικου, λες και ο Χωμενίδης μόλις μάθαινε για το σεξ στη virtual reality και ήθελε να προλάβει την έκδοση του βιβλίου του!
Το βασικότερο λάθος που κάνουν οι συγγραφείς που ασχολούνται με το θέμα είναι ότι αδυνατούν να μεταφέρουν την ιστορία τους μακριά από την οθόνη των υπολογιστών και να προσαρμόσουν το διαδίκτυο στην καθημερινότητά ή να το χρησιμοποιήσουν σαν πρόσθετο ατού στρη ροή του βιβλίου. Στην ίδια ακριβώς παγίδα έπεσε και η πρωτοεμφανιζόμενη Βασιλική Τσαβού στο ’’Ατίθασο αλαζονικό τακούνι’’ που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μαραθιά. Κατ΄ αρχήν, να διευκρινίσω ότι παρά το κάκιστο αποτέλεσμα της δουλειάς είδα το βιβλίο με συμπάθεια για ένα λόγο. Η ίδια η συγγραφέας κάπου αναφέρει ότι ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου βασίζεται σε προσωπικές της εμπειρίες. Εύχομαι να λαθεύω αλλά νομίζω (από αναγνωστικό ένστικτο) ότι ΟΛΟ το βιβλίο βασίζεται σε προσωπικά της βιώματα μαζί και η φρικτή εμπειρία που αφηγείται στο τελευταίο κεφάλαιο (το μοναδικό σημείο που το βιβλίο ξεφεύγει από μια απίστευτη μονοτονία). Δεν θέλω να γράψω περισσότερα, όποιος το έχει διαβάσει ή θα το διαβάσει ξέρει ή θα καταλάβει γιατί προσεγγίζω με λεπτότητα το συγκεκριμένο κομμάτι.
Δυστυχώς, έχουν προηγηθεί 240 ανιαρές σελίδες…Σ’ αυτές η συγγραφέας περιγράφει την ιστορία της διαζευγμένης Κατερίνας που για να γλιτώσει από τη μιζέρια και τη μονοτονία της καθημερινότητάς της μετατρέπεται σε μια άκρως σεξουαλική, ποθητή, προκλητική περσόνα του διαδικτύου με το όνομα Λουϊζα. Οι πρώτες σαράντα σελίδες είναι συμπαθητικές. Η εισαγωγή του καθηγητή επικοινωνίας των ΤΕΙ Σερρών κ. Παπατσώρη είναι διαφωτιστική και εκλαϊκεύει το δίκτυο, ενώ όσο η συγγραφέας περιγράφει τους λόγους που ώθησαν την ηρωίδα της να μεταμορφώνεται σε σεξουαλική μαινάδα κινείται σε λογικά επίπεδα. Στις υπόλοιπες διακόσιες σελίδες οι εκατό, τουλάχιστον, ‘’γεμίζουν’’ από διάλογους σε τσατ ρουμς και e-mails! Αν η λογική copy-paste των ηλεκτρονικών αρχείων και η εμφανής μετάλλαξη αφελών διάλογων με την προσθήκη ευφάνταστων φράσεων εξυπηρετούν κάτι λογοτεχνικό, ομολογώ ότι αδυνατώ να το καταλάβω! Η κ.Τσαβού παγιδεύει το βιβλίο της μέσα στο δίκτυο και το μετατρέπει σε ιντερνετική σαπουνόπερα σεξουαλικών υπονοούμενων. Αν απευθύνεται στο μέσο (ή ψαγμένο χρήστη) του ίντερνετ τότε η καταγραφή των περιπετειών της ’’Λουίζας’’ μοιάζουν περίπου με…ανέκδοτο ή με κοινοτοπία αφού στα chat room γίνονται απείρως πιο ενδιαφέροντες διάλογοι και όχι συζητήσεις που θυμίζουν Άρλεκιν για ενήλικες ή ανοργασμικές νοικοκυρές που ψάχνουν απεγνωσμένα φαντασιώσεις. Αν πάλι στόχος της είναι να μυήσει ανυποψίαστες γυναίκες στον κόσμο του cyber sex θα μπορούσε να το πετύχει χωρίς να τις υποβάλλει στη δοκιμασία 250 σελίδων αλλά με μια νουβέλα στο μισό μέγεθος που ενδεχομένως θα είχε ενδιαφέρουσα ροή, πλοκή και οικονομία λόγου και γραφής. Και μάλλον ένα πολύ πιο συμπαθητικό αποτέλεσμα. Ενδεχόμενα, θα αρκούσε το δισέλιδο λεξικό του τέλους που μας ενημερώνει μεταξύ άλλων για το τι είναι τα cock rings, dildo, dildo-training, domination, mistress, sissyfication, strap-on, sub (όποιος ξέρει όλες τις εξηγήσεις κερδίζει δώρο ένα βιβλίο!).
Τα κίνητρα της ’’Λουίζας’’ διευκρινίζονται στις πρώτες σαράντα σελίδες, μοιάζουν ’’λογικά’’ με τα δεδομένα της εποχής μας αλλά στη συνέχεια η κ.Τσαβού γίνεται εντελώς ασαφής. Η ηρωίδα της που είναι εξπέρ στο να προκαλεί χωρίς να εκτίθεται η ίδια και αρκετά έξυπνη ώστε να πάει βόλτα το σκύλο της την ώρα που ο μαζοχιστής συνομιλητής της γράφει ολομόναχος για είκοσι λεπτά στο πληκτρολόγιο του, καταλήγει να πέφτει θύμα των γλυκόλογων ενός άντρα. Το βιβλίο, επαναλαμβάνω διασώζει το τελευταίο του κεφάλαιο και οι πρώτες σαράντα σελίδες του, αλλά ότι μεσολαβεί δημιουργεί αναγνωστικά χασμουρητά. Κρίμα, γιατί η ιδέα για ένα βιβλίο αφιερωμένο ακόμη και στη σεξουαλική πλευρά του διαδικτύου δεν ήταν λανθασμένη αλλά απέτυχε πλήρως στην εφαρμογή της. Δεν ξέρω αν η κ. Τσαβού φιλοδοξεί να έχει μέλλον στη γραφή, το δικαίωμα δεν μπορεί να της το αφαιρέσει κανείς αλλά θα πρέπει να αναθεωρήσει τις απόψεις της για το τι ακριβώς είναι λογοτεχνία.
Υ.Γ. 1 Ένας φίλος που με είδε με το βιβλίο ανά χείρας με ενημέρωσε ότι η κ.Τσαβού είχε πάρει μέρος σε κάποιο τηλεοπτικό reality. Δηλώνω παντελή άγνοια αλλά αν είναι ακριβές αυτό τότε εξηγούνται πολλά…Αν πάλι είναι λάθος η πληροφορία ζητάω συγνώμη για το υστερόγραφο (και μόνο γι΄ αυτό εννοείται)…
Υ.Γ. 2: Δεν βάζω όρους στην ανάγνωση ενός βιβλίου. Δεν ξεκινάω, δηλαδή, με κάποια δεδομένα και στάνταρ που θέτω αφού διαβάσω την περίληψη της υπόθεσης και περιμένω από τον συγγραφέα να κινηθεί πάνω ή κοντά στα δικά μου στάνταρ. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, ομολογώ, ότι έκανα εξαίρεση και το αγόρασα περιμένοντας ακριβώς ότι θα διαβάσω μια ιστορία εμπνευσμένη από το διαδίκτυο, η οποία, όμως θα κινείται και θα ’’συμβαίνει’’ έξω απ΄αυτό. Ατύχησα....Η υποσημείωση γίνεται γιατί ουδέποτε στις κριτικές αναφορές μου σε βιβλίο έχω μέχρι τώρα ’’υποδείξει’’ σε συγγραφέα ένα διαφορετικό τρόπο και δρόμο για τη δουλειά του.


Βαθμολογία: 3 (με άριστα το 10)

Thursday, February 22, 2007

 

Ελληνες λογοτέχνες στις ΗΠΑ!

Σπάνια είναι η περίπτωση οι New York Times να ασχοληθούν με δουλειά ελλήνων συγγραφέων! Και ακόμη, πιο σπάνιο είναι το άνοιγμα ελλήνων λογοτεχνών στη μεγαλύτερη από κάθε άποψη, αγορά του πλανήτη την Αμερικάνικη. Νομίζω και δέχομαι διορθώσεις ότι η τελευταία φορά (πρόσφατα τουλάχιστον) που οι Times ασχολήθηκαν με κάτι ελληνικό ήταν τα παιδικά παραμύθια του Ευγένιου Τριβιζά που ειρήσθω εν παρόδω σημειώνουν μεγάλη εμπορική επιτυχία στις Η.Π.Α.
Το Αμερικάνικο Ομοσπονδιακό ’Ιδρυμα Τεχνών, που είναι ο μεγαλύτερος αμερικάνικος κρατικός φορέας για τις τέχνες στο πλαίσιο ενός τριετούς προγράμματος προωθεί δουλειές από ξένους συγγραφείς. Μάλιστα, σε συνεργασία με το ΕΚΕΒΙ και την ελληνική πρεσβεία της Ουάσινγκτον πριμοδοτεί ουσιαστικά τη μετάφραση βιβλίων από ξένες χώρες με ποσό 10.000 δολαρίων (άλλα τόσα δίνονται από το ελληνικό κράτος) για να καλυφθεί το κόστος μετάφρασης, έκδοσης, προώθησης των συγκεκριμένων βιβλίων αλλά και της παρουσίασης τους με περιοδεία σε διάφορες αμερικάνικες πόλεις από τον συγγραφέα και τον μεταφραστή. Την ευκαιρία λοιπόν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στην αμερικάνικη αγορά αλλά και το δεδομένο της τιμής που ούτως ή άλλως υφίσταται με το όλο εγχείρημα θα έχουν για φέτος (πρώτη χρονιά εφαρμογής του προγράμματος) η Αμερικάνικη Φούγκα του Αλέξη Σταμάτη και το ’’Θα ήθελα’’ (συλλογή 13 μικρών ιστοριών) της Αμάντας Μιχαλοπούλου. Μαζί με τις ευχές του blog να φτάσουν και στον περιβόητο κατάλογο best sellers των Times παραθέτω τα δύο σχετικά links…
To ένα ενημερωτικό της κίνησης του Αμερικάνικου Ομοσπονδιακού Ιδρύματος Τεχνών θα το βρείτε εδώ http://arts.endow.gov/news/news07/IntlLit.html και το δημοσίευμα των Times στις σελίδες του βιβλίου σ’ αυτό το link http://www.nytimes.com/2007/02/21/books/21awards.html?_r=2&oref=slogin&oref=slogin
- Το γράφω με σχετική καθυστέρηση αλλά μόλις έπεσε το φύλλο της εφημερίδας στα χέρια μου. Την Κυριακή η Καθημερινή είχε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον ρεπορτάζ (με την υπογραφή της Όλγας Σελλά, που πάντοτε θίγει και προσεγγίζει καίρια λογοτεχνικά θέματα) για το ζήτημα της ασφάλειας των συγγραφέων. Ο πολύς κόσμος μάλλον αγνοεί ότι οι συγγραφείς στην Ελλάδα συνεχίζουν να είναι αανασφάλιστοι! Και ότι ο σχετικός νόμος του 2004 που έλυνε το ακανθώδες ζήτημα δεν εφαρμόζεται κατ’ απαίτηση ουσιαστικά των εκδοτών. Το σημείο τριβής είναι με τι ποσοστό στην ασφάλιση θα συμμετέχουν οι εκδότες και όπως επισημαίνει το ρεπορτάζ κυρίως το ποιοι συγγραφείς θα ενταχθούν στο ασφαλιστικό καθεστώς. Δεν ξέρω αν είμαι απαισιόδοξος αλλά νομίζω ότι στο κοντινό μέλλον οι εκδοτικοί οίκοι από τους λεγόμενους ’’επαγγελματίες’’ συγγραφείς θα προτιμάνε εκείνους που θα έχουν ως πάρεργο ή χόμπι τη λογοτεχνία και είναι ασφαλισμένοι σε άλλους φορείς! Εξαιρούνται, φυσικά, οι λιγοστοί ευπώλητοι που είναι περιζήτητοι…
Όλο το άρθρο της Όλγας Σελλά στην Καθημερινή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_18/02/2007_216136
- Τον Καραγάτση τον έμαθα σε νεαρότατη ηλικία μέσα από την…ασπρόμαυρη (τότε) τηλεόραση. Ο Αλέκος Αλεξαναδράκης έπαιζε υποδειγματικά το ρόλο του Γιούγκερμαν και στην αρχή κάθε επεισοδίου υπήρχε η ένδειξη ’’βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Καραγάτση’’. Μαζί με τον Αλεξανδράκη έπαιζαν η Μπέττυ Λιβανού και ο Νικήτας Τσακίρογλου. Πιτσιρικάς, τότε, και επηρεασμένος από το σίριαλ της ΕΡΤ έψαξα και βρήκα τα βιβλία του Καραγάτση, τον οποίο λάτρεψα. Τριάντα χρόνια μετά το σίριαλ επιστρέφει και θα παιχτεί πλέον από τον ΑΝΤ-1 σε τριάντα επεισόδια που αρκετά εξ’ αυτών θα γυριστούν στην Αγία Πετρούπολη, την Κωνσταντινούπολη, τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη και τη Γκρενόμπλ αλλά και σε αρκετές ελληνικές τοποθεσίες που αναφέρονται στο βιβλίο του Καραγάτση. Τη βαριά ’’κληρονομιά’’ του Αλεξανδράκη και τον εξαιρετικά απαιτητικό ρόλο του Φιλανδού αξιωματικού Βάσια Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν θα κρατάει πλέον ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης και την προσαρμογή του βιβλίου σε σενάριο έχει αναλάβει ο Θοδωρής Πετρόπουλος. Αυτός είναι ένας μάλλον σοβαρός λόγος για να δούμε τηλεόραση τον επόμενο χειμώνα!
-Σε περίοδο μεγάλης κρίσης μπαίνει ένας από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους της χώρας που τα τελευταία χρόνια στεγάζει και μερικά από τα κορυφαία ονόματα της ελληνικής λογοτεχνίας. Ήδη, όπως έμαθα, παραιτήθηκε ο υπεύθυνος της σειράς της ελληνικής λογοτεχνίας και έπεται συνέχεια. Γνωρίζω αλλά δεν μπορώ να γράψω, προς το παρόν, ονόματα και λεπτομέρειες.



Tuesday, February 20, 2007

 

Αεροπλανάκι

Αυτές τις μέρες παίζεται ένα ωραίο παιχνιδάκι στην μπλογική κοινότητα. Οι πέντε αλήθειες που γράφει ο κάθε μπλόγκερ για τον εαυτό του και παραδίδει τη σκυτάλη μεγαλώνοντας την πυραμίδα σε πέντε άλλους...Εμένα με κάλεσε το ''Κυκλάμινο του βουνού'', η αγαπητή Ελπίδα και ανταποκρίνομαι γράφοντας πέντε μικρές ή μεγάλες αλήθειες μου.
1. Διαφέρω από τον τυπικό άντρα της ηλικίας μου σε δύο, κυρίως, σημεία. Μισώ το ποδόσφαιρο και απεχθάνομαι την τηλεόραση. Συμπληρώστε δίπλα τις λέξεις ελληνικό και ελληνική για να είμαι 100% ειλικρινής.
2. Εχω πάντοτε πάνω μου, στην τσέπη μου ή την τσάντα μου κάποιο βιβλίο.
3. Εχω διαβάσει έστω και μια σελίδα βιβλίου στα πιο απίθανα σημεία του κόσμου. Κάποτε από...πείσμα ήθελα να διαβάσω και στα πιο ψηλά κτίρια. Ετσι έχω διαβάσει στην κορυφή του Πύργου του Αιφελ, στα Windows των Δίδυμων Πύργων (όταν υπήρχαν) αλλά η πιο ωραία στιγμή ανάγνωσης ήταν στο επίπεδο της...θάλασσας. Σε ένα οδικό ταξίδι στη Βρετάνη, στη διαδρομή κάπου ανάμεσα στο Καρνάκ και το Πορτ Κρουεστί, όπουυπάρχουν υπαίθριες καντίνες που πουλάνε στρείδια και κόκκινο κρασί. Δίπλα στη θάλασσα, πρόλαβα να διαβάσω πέντε σελίδες από τον Υπόγειο Ουρανό της Σώτης Τριανταφύλλου το βιβλίο που έτυχε να έχω μαζί μου σε εκείνο το ταξίδι πριν σκοτεινιάσει.
4. Εχω ένα τρελό όνειρο που θα μείνει απραγματοποίητο (δυστυχώς). Να διασχίσω τον παλιό Route 66 που κάποτε ''έκοβε'' κάθετα την Αμερική με ένα αυτοκίνητο και παρέα τους μπίντικ συγγραφείς, τον Κέρουακ, τον Μπάροουζ για να μάθαινα τα μυστικά της ζωής και της γραφής τους.
5. Πιστεύω στο live fast, die young. Τα γηρατειά είναι ο εξευτελισμός του ανθρώπου. Καλύτερα, νέος, ακμαίος και ενεργητικός παρά γέρος, αξιαγάπητος και άξιος λύπησης.
Δεν θα μπορούσα να παραδώσω τη σκυτάλη του ''παιχνιδιού'' παρά μόνο σε συγγραφείς μπλόγκερ...Με το καλό να μας γράψουν τα δικά τους οι

Μάνος Κοντολέων manoskontoleon.blogspot.com
Αλέξης Σταμάτης alexistamatis.blogspot.com
Λεία Βιτάλη leiavitali.blogspot.com
Δημήτρης Μαμαλούκας mamaloukas.blogspot.com
Χρήστος Φασούλας fasoulas.blogspot.com

Monday, February 19, 2007

 

(20) αδικημένα βιβλία 2006 (μέρος 15ο)

Νο. 2, Τα 6 βιβλία των bloggers (εκδόσεις ΜΑΡΑΘΙΑ)
Πιτσιρίκος
Η Κουρούνα, Γιάννα Αναστασοπούλου
Το χημείο του παρακράτους, Αλεξία Σταμάτη
ViSta
Τα μυστικά του κόλπου, Πάνος Ζέρβας
A woman in this city, Lili



Μέσα στο 2006 έγινε πραγματικότητα και η έκδοση των πρώτων b(l)ooks στα ελληνικά. Έξι βιβλία που έδειξαν και άνοιξαν το δρόμο σε μια διαφορετική εκδοτική λογική από τις εκδόσεις ΜΑΡΑΘΙΑ. Ο πιτσιρίκος, η κουρούνα, ο Πάνος Ζέρβας, η Λίλι, το παρακρατικό χημείο της Α. Σταμάτη, οι αστυνομικές ιστορίες της Vista θα μπορούν να καυχιούνται ότι έγιναν οι πιονιέροι μιας νέας, έστω ή πιθανώς βραχύβιας, εποχής. Τα βιβλία ’’κατηγορήθηκαν’’ ως παρα-λογοτεχνία, ως αδιάφορα, ως ανα-μασημένη γραφή, ενώ πλην λιγοστών μετρημένων (ΝΕΑ, Έθνος) εξαιρέσεων οι κριτικοί τα αντιμετώπισαν με αναφορές που κυμάνθηκαν από την ’’παραδοχή’’ της έκδοσής τους (μοντερνιτέ και εκσυγχρονισμός με τις τάσεις της εποχής) έως απλές αδιάφορες παρουσιάσεις, λες και είχαν να κάνουν με ’’παράξενα φρούτα’’. Φυσικά, οι έξι bloggers, όπως κάθε πρωτοπόρος στο είδος του,
μάλλον είδαν την εποχή της λογοτεχνικής αθωότητάς τους να τελειώνει πολύ γρήγορα και επειδή απ’ όσο είμαι σε θέση να ξέρω κανένα από τα βιβλία ως τώρα δεν έχει ξεπεράσει την πάντοτε δύσκολη, για πρωτοεμφανιζόμενους πρώτη έκδοση (αν κάπου έχω λάθος πληροφορίες ας με συμπαθάνε) κατάλαβαν σε πόσο βαθιά νερά κλήθηκαν να κολυμπήσουν. Δεν ισχυρίζομαι ότι διάβασα και τα έξι βιβλία. Ούτως ή άλλως είμαι τακτικός επισκέπτης-αναγνώστης και των έξι μπλογκς. ΑΓΟΡΑΣΑ όμως και τα έξι θεωρώντας όχι ως συνειδητοποιημένος μπλόγκερ αλλά ως κάποιος που βλέπει το αύριο ότι τα συγκεκριμένα βιβλία άξιζαν (και αξίζουν) καλύτερης τύχης. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω αν το πείραμα, που είναι πλέον θεσμός (μέχρι και βραβεία δίνονται στις ΗΠΑ, τα λεγόμενα Blooker) στο εξωτερικό, χρεοκόπησε νωρίς στην Ελλάδα. Ελπίζω πως όχι. Το δείγμα γραφής και των έξι (όπως και πολλών άλλων bloggers άλλωστε) είναι εξαιρετικό και ενδεχομένως αν βρουν πρόσφορο έδαφος θα μπορούσαν με δεδομένη τη μικρή ’’εκδοτική εμπειρία’’ που αποκόμισαν να δοκιμαστούν και σε άλλα είδη, περισσότερο δημιουργικής γραφής. Το σίγουρο για μένα είναι ότι τα συγκεκριμένα βιβλία ΚΑΙ ΓΙΑ ιστορικούς λόγους αδικήθηκαν κατάφωρα από κριτικούς και αγοραστικό κοινό.
No. 3, Η αλήθεια για τον Σάσα Κνις, Άρης Φιορέτος (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ)


Στο νούμερο 3 της λίστας των αδικημένων βιβλίων δεν υπάρχει στην ουσία βιβλίο αλλά…συγγραφέας. Και δεν επισημαίνεται κάποια συγκεκριμένη ’’αδικία’’ που αφορά τα βιβλία του αλλά το γεγονός ότι η δουλειά του Ελληνο-σουηδού Άρη Φιορέτου όπως και πολλών άλλων λογοτεχνών μας που ζουν στο εξωτερικό (έδρα του είναι το Βερολίνο) αναγνωρίζεται πολύ περισσότερο στην αλλοδαπή παρά στα μέρη μας. Στην Ελλάδα ανακαλύψαμε τη χρονιά που πέρασε τη δεύτερη δουλειά του Φιορέτου από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ που μετέφρασαν μετά το ’’Στοκχόλμη νουάρ’’ (2002) και το δεύτερο μυθιστόρημα του ’’Η αλήθεια για τον Σάσα Κνις’’. Τα δύο μυθιστορήματα στην ουσία αποτελούν μέρος της ίδιας τριλογίας και αφορούν τις ίδιες πάνω κάτω χρονικές περιόδους στις αρχές του περασμένου αιώνα. Στο πιο ’’φρέσκο’’ την αλήθεια για τον Σάσα Κνις το σκηνικό που διαδραματίζεται η ιστορία του Φιορέτου είναι μια πόλη χωρίς όνομα που όμως μοιάζει εξωφρενικά με το Βερολίνο και είναι μια εκτεταμένη αναφορά στη σεξουαλικότητα. Από την πρώτη σκηνή γίνεται αντιληπτό ότι ο Φιορέτος είναι αποφασισμένος να βουτήξει βαθιά στο θέμα και όπως ο παρενδυτικός ήρωας του (στην πρώτη σκηνή χαϊδεύει μέσα σε μια ντουλάπα τα ρούχα μιας φίλης του) να δημιουργήσει ένα μυθιστόρημα-τραβεστί όσον αφορά το είδος που υπηρετεί. Σε ορισμένα σημεία του θυμίζει έντονα αστυνομικό, λόγω χρόνου που διαδραματίζεται η υπόθεση θα μπορούσε να είναι ιστορικό, κάποιες λιγοστές στιγμές φλερτάρει ακόμη και με την επιστημονική φαντασία. Όταν ο Σάσα Κνις βγαίνει από τη ντουλάπα η φίλη του, μια πόρνη που εξυπηρετεί πελάτες με παράξενα βίτσια, είναι νεκρή και από εκεί αρχίζει ένας αγώνας δρόμου για να αποδείξει την αθωότητά του αλλά και να εξερευνήσει παράξενα πεδία της σεξουαλικότητας. Τα βήματα του τον οδηγούν σε ένα ινστιτούτο σεξουαλικών ερευνών, σε πρώτο πλάνο υπάρχει μια παράξενη αδελφότητα που θέλει να εξοντώσει τους ’’σεξουαλικά διαφορετικούς’’ και να τους εξαφανίσει από την πόλη. Βιβλίο που έχει κοντινή σχέση με το Middlesex του Ευγενίδη αν και νομίζω ότι σε ύφος και στιλ ο Φιορέτος πλησιάζει περισσότερο τον Αλφρεντ Ντέμπλιν, δημιουργό του θρυλικού Μπερλίν Αλεξάντερπλατς. Διάβασα στις λιγοστές κριτικές του βιβλίου ότι ο Φιορέτος απέφυγε την παγίδα και τον σκόπελο της πορνογραφίας. Δεν ξέρω τα ακριβή και εξαιρετικά δυσδιάκριτα όρια της πορνογραφίας από τη λογοτεχνία. Εκείνο που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι ο Φιορέτος κατέθεσε μια σπουδαία και παραγνωρισμένη λογοτεχνική δουλειά η οποία σίγουρα δεν προσφέρεται για αναγνώστες συνηθισμένους σε πιο light καταστάσεις. Εάν κάποιος θέλει να κάνει μια άλλη αναγνωστική προσέγγιση στη δουλειά του Φιορέτου υπάρχει και το πρώτο του βιβλίο (πάλι από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ) με τίτλο ’’Στοκχόλμη Νουάρ’’ που κυκλοφόρησε το 2004

Saturday, February 17, 2007

 

(20) αδικημένα βιβλία 2006 (μέρος 14ο)

Νο. 4, Ο καθρέφτης του τυφλού, Αχιλλέας Κυριακίδης (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ)



Πόσο αδικημένο μπορεί να είναι ένα βιβλίο που φέρει την υπογραφή ενός από τους κορυφαίους μεταφραστές της χώρας (συγκλονιστική η ποιότητα της δουλειάς του στα Άπαντα του Μπόρχες) και βραβευμένο λογοτέχνη με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος. Μπορεί, για την κοινή λογοτεχνική λογική ο Αχιλλέας Κυριακίδης να είναι ’’όνομα’’ σύμφωνα με τη δική μου, ταπεινή, άποψη βιβλία όπως ’’Ο καθρέφτης του τυφλού’’ (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ) έπρεπε να έχουν κορυφαία θέση στα ευπώλητα της χρονιάς. ’’Μάστορας’’ της σύντομης γραφής ο Κυριακίδης χωράει σε μόλις εβδομήντα σελίδες επτά διηγήματα-διαμάντια. Σαφώς επηρεασμένος από το σύμπαν και τη λογική γραφής του Μπόρχες ο Κυριακίδης προσφέρει ένα μοντέρνο, ζωντανό και βιβλίο για απαιτητικούς αναγνώστες. Στον καθρέφτη του τυφλού τα πάντα μοιάζουν υπό…αίρεση, μοιάζουν ρευστά και αδιευκρίνιστα ζητώντας το μάξιμουμ της αναγνωστικής προσοχής μας. Και όλα είναι απολύτως σχετικά…Ο χρόνος, η μνήμη, η μουσική, η γλώσσα, τα όνειρα, η μοναξιά και η απομόνωση αλληλοδιαπλέκονται σε ένα ατέρμονο συγγραφικό ’’παιχνίδι’’. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο από τα επτά διηγήματα, αν όμως ήμουν υποχρεωμένος να διαλέξω ένα και να το κρατήσω ως απόλυτα αντιπροσωπευτικό της συγκεκριμένης δουλειάς αυτό θα ήταν το Μπονζάι, γεμάτο από ενοχές ενός ανθρώπου μαθημένου να ζει σε παράξενα μονοπάτια. Μια συλλογή διηγημάτων που δεν προσφέρεται για….τυφλούς αναγνώστες.

Friday, February 16, 2007

 

R.I.P.

Σε μια παλαιότερη γενιά αναγνωστών και κυρίως ακροατών ραδιοφώνου σε εποχές που δεν μεσουρανούσε η τηλεόραση το όνομα του Ανδρόνικου Μαρκάκη ήταν εξαιρετικά δημοφιλές. Πίσω στη δεκαετία του ’50 ο Ανδρόνικος Μαρκάκης ήταν ο εμπνευστής των εκπομπών με αστυνομικές ιστορίες και ήρωα τον John Greek (αργότερα μετονομάσθηκε σε Τζον Φιλ). Εκείνη, την εποχή τα σίριαλ ήταν ραδιοφωνικά και ουχί τηλεοπτικά βραζιλιάνικα ή μεξικάνικα και έκαναν θραύση όπως το περιβόητο ’’Σπίτι των ανέμων’’ με τις περιπέτειες του αστυνόμου Λαμπίρη που καθήλωνε καθημερινά χιλιάδες ακροατών στη δεκαετία του ’60. Πίσω από την παραγωγή και την συγγραφή των ιστοριών του αστυνόμου Λαμπίρη ήταν και πάλι ο Μαρκάκης! Ο Ανδρόνικος Μαρκάκης έφυγε προχθές από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών και σίγουρα πολλοί θα μνημονεύσουν την παρουσία του ως επιτελικό στέλεχος σε πολλές εφημερίδες. Ελάχιστοι πλέον τον θυμούνται ως εμπνευστή του πρώτου ραδιοφωνικού αστυνομικού μυθιστορήματος στα μέσα της δεκαετίας του ’50 και ακόμη λιγότεροι –δυστυχώς- σαν συγγραφέα αφού το έργο του σχετικά με τη δημοσιογραφική πορεία του ήταν πολύ μικρότερο σε όγκο. Κι’ όμως, ήταν από τους πιονιέρους της αστυνομικής φιλολογίας στη χώρα μας αφού μετά τον John Greek και 154 εκπομπές κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα ’’Ο σκοτωμένος γυρεύει άλλοθι’’ που επίσης γνώρισε μεγάλη επιτυχία στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Και ήταν ο εμπνευστής άλλης μιας πρωτοτυπίας της εποχής. Της δημοσίευσης σύντομων ιστοριών αστυνομικών μυστηρίων στις ημερήσιες εφημερίδες. Ιστορίες που δεν αποκαλυπτόταν την ίδια μέρα η λύση τους αλλά έπρεπε ο αναγνώστης να απαντήσει και να πάρει την εφημερίδα της επόμενης για να δει αν είχε μαντέψει σωστά τον ένοχο! Όμορφες συνήθειες μιας άλλης εποχής που σβήστηκαν με το χρόνο. Ο Μαρκάκης είχε εμπλακεί και με τη συγγραφή θεατρικών έργων με μεγαλύτερη επιτυχία του το ’’Δομήνικος Θεοτοκόπουλος-El Greco’’ τον πρωταγωνιστικό ρόλο του οποίου κρατούσε ο Μάνος Κατράκης. Ακόμη όμως και τα τελευταία χρόνια, παρότι η υγεία του είχε επιβαρυνθεί, ο Μαρκάκης δεν έμεινε μακριά από τη γραφή. Προ ετών, είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Παπαζήση η βιογραφία του Μακάριου με τον τίτλο ’’Ο ασυμβίβαστος, Μισός αιώνας αγώνες’’, ενώ προ διετίας επανεμφανίσθηκε στο αστυνομικό μυθιστόρημα με το ’’Ένα πτώμα στο Ψυχικό’’ (Modern Times). Τελευταία δουλειά του, το καλοκαίρι του 2006 ήταν ’’Η απόδραση’’ από τις εκδόσεις Προσκήνιο του ’Αγγελου Σιδεράτου. Βασισμένο σε μια αληθινή ιστορία του εμφυλίου σε μια ζοφερή στρατοκρατούμενη Αθήνα και μια Αττική ύπαιθρο που μαίνονται οι εμφύλιες συγκρούσεις. Κεντρικός ήρωας ένας στρατιώτης με πλούσια αντιστασιακή δράση στην Κατοχή που συλλαμβάνεται γιατί κατέχει ανατρεπτική προκήρυξη, βασανίζεται και τελικά δραπετεύει.λ Στα συν η πολύ νηφάλια συγγραφική αντιμετώπιση του εμφυλίου με καλή αφήγηση και καταλογισμό ευθυνών εκατέρωθεν.

Wednesday, February 14, 2007

 

Λαβύρινθος νοημάτων, τελειότητα γραφής (Ο Βεσάρος)




Πρόκειται για ένα από τα πιο παράξενα βιβλία που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2006. Εάν το ζητούμενο στη σύγχρονη λογοτεχνία είναι η ποιότητα γραφής τότε είναι το βιβλίο της χρονιάς. Όμως και το ξεκαθαρίζω εξ΄ αρχής ένα βιβλίο δεν είναι μόνο ποιότητα γραφής, λεξιπλασία ή χρήση με άριστο τρόπο της ελληνικής γλώσσας. ’’Ο Βεσάρος’’, δεύτερη δουλειά της Θεσσαλονικιάς ηθοποιού Αφροδίτης Αλ Σάλεχ (ζει μόνιμα στην Αθήνα) από τις εκδόσεις Ωκεανίδα ελάχιστα απασχόλησε τους κριτικούς λογοτεχνίας. Κρίμα γιατί αν έκαναν τον κόπο να διαβάσουν έστω και ένα μικρό μέρος από τις 239 σελίδες του θα διαπίστωναν ότι η Σάλεχ κρύβει μέσα της ένα σπάνιο λογοτεχνικό χάρισμα. Η γραφή της ατμοσφαιρική με ποιητικές επιρροές, παλιομοδίτικη και με χρήση σωστών ελληνικών, είναι σπάνια περίπτωση για τα σύγχρονα βιβλία που βρίθουν μοντερνισμού και νεολογισμών και οι συγγραφείς χωρίς δουλειά και έμφαση στη γλώσσα μοιάζουν υπερ-απλουστευμένοι. Η Σάλεχ είναι ακριβώς το αντίθετο και θαυμάζει ο αναγνώστης ακριβώς αυτή της την ικανότητα. Δυστυχώς αν για το χειρισμό της γλώσσας αβίαστα κάποιος θα βαθμολογούσε το βιβλίο με άριστα το συνολικό αποτέλεσμα είναι άκρως ’’προβληματικό’’. Το θέμα του βιβλίου (το οπισθόφυλλο αποτελεί ουσιαστικά μια εισαγωγή γραμμένη από τη Μαργαρίτα Καραπάνου) είναι ένα παιδί με εκ γενετής ελάττωμα στο πόδι, ο Βεσάρος (όσο και αν έψαξα δεν μπόρεσα να βρω τη ρίζα της λέξης, αν κάποιος ξέρει κάτι παραπάνω θα ήταν ενδιαφέρον να το μαθαίναμε) βρίσκει ως σύντροφο ζωής ένα τύμπανο και πορεύεται σε ένα παράξενο ταξίδι. Ταξίδι αυτογνωσίας, ενηλικίωσης, έρωτα και θανάτου, εξερεύνησης όπου η Αλ Σάλεχ εξαντλεί όλα τα λογοτεχνικά η ιστορικά της ’’δάνεια’’: Καβάφης, αφού η πόλη εκκίνησης είναι Πόλι ανορθόγραφη και φυσικά θυμίζει την Αλεξάνδρεια, διάχυτος παντού ο μύθος του Ιπτάμενου Ολλανδού, αναφορές στο Δάντη. Και το θαλάσσιο ταξίδι του Βεσάρου είναι τόσο εξερευνητικό και μυθολογικό όσο η Οδύσσεια, η Αργοναυτική Εκστρατεία, πέντε γυναίκες που συναντάει στη διαδρομή έχουν τα ονόματα των γυναικών που φύλαγαν τα χρυσά μήλα των Εσπερίδων, αλλά και σύγχρονες εκστρατείες όπως αυτή του Μαγγελάνου τροφοδοτούν την Σάλεχ. Μνήμες αρχέγονες ζωντανεύουν σε μια φανταστική διαδρομή με έντονα ρομαντικά και ποιητικά στοιχεία. Δυστυχώς, τα νοήματα είναι ασαφή, η υπόθεση μοιάζει να ταλαιπωρείται όσο και ο Βεσάρος στις αναζητήσεις του, η ονειρική αφήγηση πλατειάζει επικίνδυνα και σε πολλά σημεία μοιάζει ελάχιστα συγκροτημένη λες και η Σάλεχ προσπάθησε να ενώσει ανεπιτυχώς διάφορα ετερόκλητα μεταξύ τους κομμάτια. Ο ρεαλισμός της Σάλεχ φτάνει κάποια στιγμή εκτός ελέγχου, πολλά δεν κατονομάζονται και ο αναγνώστης, νομίζω, ότι κουράζεται. Το τέλος που είναι ίδιο με την αρχή του βιβλίου σαν συνέχεια ενός αέναου κύκλου ζωής και ταξιδιών θα μπορούσε να είναι ένα άριστο, νοηματικά, εύρημα αλλά ήδη ο αναγνώστης έχει φτάσει ασθμαίνοντας στη σελίδα νούμερο 239. Συνοπτικά και σε μια γλώσσα που η ηθοποιός Αλ Σάλεχ θα καταλάβει άριστα: Της λείπει ένα καλό σενάριο, μια αληθινά καλή ιδέα για να αγγίξει τις πλατιές μάζες των αναγνωστών αλλά κυρίως για να εκτοξευθεί στο ανώτερο επίπεδο της ελληνικής λογοτεχνίας από το οποίο απέχει ελάχιστα. Το συγκεκριμένο συγγραφικό εγχείρημα όμως διασώζεται, επαναλαμβάνω, από την τελειότητα της γραφής, κάτι εξαιρετικά σπάνιο και λόγω ηλικίας της Σάλεχ (μόλις 35 ετών) και λόγω της μικρής λογοτεχνικής εμπειρίας της.


Βαθμολογία: 9,5 (για τη γραφή), 6 για τη συνολική δουλειά (με άριστα το 10)


Tuesday, February 13, 2007

 

O...Άγιος Βαλεντίνος προτείνει...βιβλία!

Σε λίγες ώρες, οι απανταχού ερωτευμένοι γιορτάζουν. Και τα ανθοπωλεία θα κάνουν χρυσές δουλειές! Ευκαιρία να πρωτοτυπήσουν όσοι θέλουν να τιμήσουν τον ξενόφερτο άγιο του έρωτα! Πως θα σας φαινόταν αν στον καλό ή την καλή σας κάνατε δώρο αντί για τριαντάφυλλα καταδικασμένα να μαραθούν μετά από μερικές ώρες ή μέρες ένα βιβλίο; Δεν κάνω πλάκα... Αγοράστε ένα βιβλίο σήμερα και κάντε το δώρο, όχι μάλιστα οποιοδήποτε αλλά ένα βιβλίο για τον έρωτα. Σε πολλά mail επισκέπτριες του μπλογκ μου έχουν επισημάνει ότι πολλά από τα βιβλία στα οποία αναφέρομαι είναι ’’αντρικού’’ (κυρίως) περιεχομένου. Ευκαιρία, λοιπόν, σήμερα –λόγω του Αγίου Βαλεντίνου- για μια κατάδυση στον κόσμο των ερωτικών μυθιστορημάτων. Συγκέντρωσα όσα μπόρεσα να βρω από τις σχετικά πρόσφατες κυκλοφορίες. Λυπάμαι που για τα περισσότερα δεν μπορώ να γράψω πολλά καθώς δεν τα έχω διαβάσει αλλά με γνώμονα την υπόθεση τους νομίζω ότι είναι ιδανικά εναλλακτικά δώρα για την περίσταση. Ορισμένα έχουν βαθύ ’’ροζ’’ χρώμα, κάποια άλλα όχι, διαλέξτε και δωρίστε ότι πιστεύετε ότι αντιπροσωπεύει καλύτερα τις αναγνωστικές επιλογές και γούστα του (της) συντρόφου σας.
1. Α…όπως αγάπη, Σωτήρης Περάκης, εκδόσεις ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ. Περιλαμβάνει ένα ποίημα, ένα θεατρικό και δώδεκα διηγήματα του Περάκη που έφυγε από τη ζωή πριν δύο χρόνια.
2. Ανόθευτη αγκαλιά, Ελισάβετ Ιακωβίδου, εκδόσεις Τσουκάτου. Η ζωή και οι έρωτες μιας διάσημης σοπράνο που επιστρέφει στις ρίζες της ένα ελληνικό νησί.
3. Άσπρα καράβια τα όνειρα μου, Σμάρω Δεσύπρη, εκδόσεις Λιβάνη. Σχετικά πρόσφατο. Αφηγείται το ερωτικό ξύπνημα ενός σιωπηλού κοριτσιού που ζει μέσα από όνειρα και εικόνες.
4. Βαθύ κόκκινο σε γαλάζιο φόντο, Βούλα Ηλιάδου, εκδόσεις Σιδέρη. Μη συμβατικός γάμος ελληνίδας με Τούρκο σε χωριό της Μακεδονίας. Ουδόλως πρωτότυπο θέμα αλλά και η καινοτομία είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν κάπου στη δεκαετία του ’70.
5. Γυναίκα στα λευκά, Μάρη Μαυρουδή, εκδόσεις Λιβάνη. Απρόσμενες διαστάσεις της καθημερινότητας όταν η ηρωϊδα γνωρίζει ένα καινούργιο έρωτα.
6. Εγκώμιο της εκδίκησης, Χάρης Λύτας, εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ. Νουβέλα για ένα μεγάλο έρωτα που κατέληξε να γίνει σχέση εξάρτησης, απώλειας και τελικά έφυγε εκτός κάθε ελέγχου. Δώρο για παν ενδεχόμενο και επειδή ποτέ δεν ξέρεις τι επιφυλάσσει το μέλλον σε μια σχέση…
7. Είσαι για κανένα φομπά; Πάνος Σταμάτης, εκδόσεις Σιδέρη. Σεισμός του 1999, σεισμός και στη ζωή μιας γυναίκας που χάνει σύζυγο και νεαρό εραστή. Φλερτάρει και με το φανταστικό το βιβλίο με τον παράξενο τίτλο.
8. Η δεύτερη άνοιξη, Τάσος Αυγερινός, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή. Φόνοι, παλιοί έρωτες που ξαναζούν και ένας αποτυχημένος γάμος μιας φιλολόγου με ένα αξιωματικό.
9. Ηρώ, Αναστασία Φιλοπούλου-Ευαγγελινού, εκδόσεις Αίολος. Ψευδο-ιστορικό μυθιστόρημα με τις περιπέτειες της ομώνυμης ηρωϊδας την εποχή του Αλη Πασά.
10. Η Στέλλα δεν μένει πια εδώ, Γεράσιμος Λάκης, εκδόσεις Ορφέας. ΄΄Πνιγόταν. Ήθελε να δραπετεύσει. Ξαναμπήκε στη ζωή της εκείνος, Ένας αλήτης, ένα χαμένο κορμί…’’. Απόσπασμα της υπόθεσης, άκρως διαφωτιστικό του περιεχομένου.
11. Καλιστώ και Ιμπραχήμ, Ομηρος Μαυρίδης, εκδόσεις Εμπειρία. Άλλος ένας ελληνοτουρκικός έρωτας. Πάλι ελληνίδα ερωτεύεται τούρκο μόνο που σ΄ αυτή την περίπτωση το φόντο είναι η Γερμανία των μεταναστευτικών κοινοτήτων και μειονοτήτων. Ο συγγραφέας έχει ζήσει στη Γερμανία και υποστηρίζει ότι πρόκειται για αληθινή ιστορία.
12. Μια αγάπη για την Κέρκυρα, Λίλυ Εξαρχοπούλου, εκδόσεις Κέδρος. Με καλό κύκλο πωλήσεων και κριτικών το συγκεκριμένο βιβλίο. Τρεις αποσπασματικές αφηγήσεις, μια κεντρική ηρωϊδα μεταξύ δύο φίλων-εραστών η οποία όμως στην πραγματικότητα απομακρύνεται και από τους δύο (σε διαφορετικές χρονικά περιόδους) και όλα γκρεμίζονται. Ο τρίτος άντρας στη ζωή της είναι ακόμη χειρότερος: ψυχοπαθής. Σκηνικό φυσικά γι όλα αυτά η Κέρκυρα.
13. Μισή ζωή, Τάκης Χατζηαναγνώστου, Ελληνικά Γράμματα. Ο βετεράνος της γραφής Τάκης Χατζηαναγνώστου (νομίζω ότι είναι άνω των 80 ετών) γράφει για μια ιστορία αγάπης που ξετυλίγεται μέσα από μια σειρά ξεχασμένων ερωτικών επιστολών.
14. Οι φυγάδες της Βαστίλλης, Μάρω Στασινοπούλου, εκδόσεις Ενάλιος. Γράφω δύο κουβέντες παραπάνω παρότι δεν είναι πρόσφατη κυκλοφορία για το συγκεκριμένο βιβλίο επειδή είναι το μοναδικό της λίστας που έχω διαβάσει. Μυθιστόρημα εποχής, που ξετυλίγεται παραμονές της Γαλλικής επανάστασης. Αφορμή της αφήγησης ο έρωτας μιας νεαρής αριστοκράτισσας με ένα παντρεμένο ζωγράφο του οποίου αποτελεί τη μούσα. Το τρίγωνο συμπληρώνει ένας κόμης. Πλεονεκτήματα του βιβλίου: Η καλή απεικόνιση της εποχής και η μείξη φανταστικών προσώπων που δημιουργεί η συγγραφέας με ιστορικές προσωπικότητες (Βολτέρος, Ρουσσώ). Βιβλίο δρόμου και φυγής αλλά και κατάδυσης στο κέντρο του ψυχισμού των πρωταγωνιστών του. Καλό για το είδους του…
15. Post coitum, Μετά τη συνουσία, Αγγυ Βλαβιανού, εκδόσεις Γαβριηλίδη. Ο έρωτας μιας δεκαοκτάχρονης για ένα 30χρονο, η διάλυση του, πολύ σεξ ενδιάμεσα και η επανασύνδεση. Όλα αυτά υπό την σκέπη ενός εξαιρετικά ΄΄πιασάρικου’’ τίτλου που μοιράζει...υποσχέσεις.
16. Σαράντα καλοκαίρια, Κωνσταντίνος Αμπαζής, εκδόσεις Κέδρος. Παιδικοί έρωτες ξαναζούν σε ένα οργιαστικό καλοκαίρι. Με αναφορές και στην τρομοκρατία αλλά καμία από τις πρωταγωνίστριες δεν ασχολείται.
17. Τα διπλά κρεβάτια κρύβουν μοναξιά, Κατερίνα Παπουτσή, εκδόσεις Ανατολικός. Γυναίκα με προσωπικότητα νοιώθει ασφυξία περιστοιχιζόμενη από άλλες γυναίκες και τον επαρχιακό της περίγυρο. Όλες αυτές διεκδικούν τον ίδιο άντρα. Καλά μαντέψατε; Χρώματος ροζ ’’αρλεκίνος’’.
18. Τα τζοβαϊρια της αγάπης, Παναγιώτα Σμυρλή, εκδόσεις Εμπειρία. Από την περίληψη δεν κατάλαβα πολλά πράγματα. Κάτι σαν μαρτυρίες κοσμημάτων για τους έρωτες των κατόχων τους.
19. Το ροζ του δέρματος, Βαγγέλης Κατσάνης, εκδόσεις Βιβλιοπέλαγος. Ένας τόμος 400 σελίδων με ερωτικές ιστορίες κάθε μορφής και εξέλιξης. Κάποιος, σίγουρα, θα ταιριάζει με τον δικό σας. Στατιστικά τουλάχιστον υπάρχουν πιθανότητες να τον βρείτε σε 400 σελίδες.
20. Το τσίρκο, Κυριάκος Μαργαρίτης, εκδόσεις Νεφέλη. Ο συγγραφέας είναι Κύπριος, νεαρός και γράφει την ιστορία ενός έρωτα με φόντο ένα τσίρκο. Βιβλίο που επίσης μιλάει για την αυτοκαταστροφική τάση δύο εραστών!
21. Φίδι στο κρεβάτι, Μαρία Δαμόφλη και Δέσποινα Ζυλφίδου, εκδόσεις Νεφέλη. Παρότι ο τίτλος δεν…προσφέρεται για τη συγκεκριμένη μέρα είναι μια πλήρης καταγραφή σε 28 σύντομα πεζογραφήματα γυναικείων βιωμάτων και ερώτων. Από γυναίκες συγγραφείς και για γυναίκες αναγνώστριες, ειδικά αν η ηλικία τους είναι κάπου μεταξύ 30 και 40.
Αν η λίστα των 21 βιβλίων δεν σας έπεισαν προσθέτω άλλα τρία με θέμα τον έρωτα αλλά εντελώς διαφορετική γραφή. Δεν πρόκειται για μυθιστορήματα αλλά για χρονικά ή δοκίμια επώνυμων ερώτων που έμειναν στην ιστορία. Στο βιβλίο της η Δανάη Κουλμάση έχει συγκεντρώσει όλες τις ερωτικές επιστολές μεταξύ του 47χρονου αρχαιολόγου Ερίκου Σλήμαν και της 17χρονης ελληνίδας Σοφίας Εγκαστρωμένου. Υπό τον τίτλο ’’Σλήμαν και Σοφία, Μια ιστορία αγάπης’’ το βιβλίο κυκλοφόρησε πρώτα στη Γερμανία και μετά στη χώρα μας από τον Καστανιώτη. Έμπειρη δημοσιογράφος η Σύσση Καπλάνη (και καλή παραγωγός ραδιοφωνικών μουσικών εκπομπών) έκανε μια εξαιρετική δουλειά, συγκεντρώνοντας σε 415 σελίδες ερωτικές επιστολές που αφορούν 66 διαφορετικά ιστορικά ζευγάρια. Τίτλος ’’Τα σ’ αγαπώ που άντεξαν’’ (εκδόσεις Άγκυρα). Εξαιρετικά προσεγμένη δουλειά για όσους θέλουν να μάθουν τι έλεγαν μεταξύ τους μεταξύ άλλων οι Μάο Τσε Τουνγκ- Κυρία Μάο, Καρλ Μαρξ-Τζένη φον Βεστφάλεν, Βολτέρος- Ολυμπία Ντάνοβερ, Κάφκα-Φελίς Μπάουερ, Σιμόν ντε Μποβουάρ-Σαρτρ αλλά και ζευγαριών από την ελληνική ιστορία: Καζαντζάκης- Γαλάτεια, Σεφέρης- Μαρίκα Ζάνου, Σικελιανός- Άννα Καραμάνη, Γιώργος Παπανδρέου- Σοφία Μινέικο. Όπως διάβασα σε μια συνέντευξή τους η κ.Καπλάνη έχει συγκεντρώσει επιστολές από 150 ζευγάρια και ετοιμάζει και sequel! Τέλος, το ’’Πολυαγαπημένη μου Μυρτώ’’ της Μαραγαρίτας Ισιγόνη (εκδόσεις Λιβάνης) που αναφέρεται σε ένα μεγάλο έρωτα της σύγχρονης εποχής. Του Μίκη Θεοδωράκη και της συζύγου του Μυρτώς Αλτίνογλου. Το βιβλίο βασίζεται στην αλληλογραφία και τις αφηγήσεις του ζευγαριού στη συγγραφέα αλλά δημοσιεύεται ατόφια μόνο μια επιστολή. Το ζευγάρι για χρόνια ζούσε χωριστά λόγω κυρίως εξορίας. Μια τοιχογραφία όχι μόνο ενός δυνατού έρωτα αλλά και διαφόρων ιστορικών γεγονότων και εποχών της σύγχρονης Ελλάδας γραμμένη από ανιψιά του ζευγαριού.

Monday, February 12, 2007

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 82

Πολλάκις έχει εκφραστεί η άποψη ότι ένα καλό βιβλίο δεν χάνεται ποτέ. Σε πολλούς μοιάζει υπερ-αισιόδοξη ειδικά σε μια ισοπεδωτική, για τη λογοτεχνία, εποχή. Από χθες το βράδυ πείστηκα ότι ένα βιβλίο, όταν πρόκειται για καλή δουλειά, μπορεί να βρει έστω και ένα αναγνώστη, ακόμη και πολλά χρόνια μετά την έκδοσή του. Μέσα στα 60-65 βιβλία που αγόρασα στις δύο επισκέψεις μου στην έκθεση της Κλαυθμώνος ανακάλυψα ένα βιβλίο για το οποίο είχα διαβάσει μερικές καλές κουβέντες την εποχή που εκδόθηκε (1996) αλλά ποτέ δεν είχε τύχει να το αγοράσω, ίσως γιατί δεν έτυχε –τότε- να το συναντήσω στα ράφια κάποιου βιβλιοπωλείου. Τίτλος: Μια παρτίδα πόκερ, Συγγραφέας: Ο δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας Χρήστος Ξανθάκης (τα τελευταία χρόνια κυκλοφόρησαν άλλες δύο δουλειές του από την Οδό Πανός), εκδοτικός οίκος: Δίαυλος. Μικρό σε μέγεθος, λιγότερο από 100 σελιδούλες αλλά απολαυστικό στην ανάγνωση, περιλαμβάνει πέντε ανισομεγέθεις ιστορίες και ένα κείμενο του συγγραφέα που δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία.
Η έμπνευση του Ξανθάκη για το ομώνυμο διήγημα (καταλαμβάνει 35 σελίδες, ήτοι το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου) νομίζω ότι είναι από τις καλύτερες που έχω συναντήσει σε έλληνα συγγραφέα-μυθοπλάστη. Ο Έλληνας ρόκερ Παύλος (Σιδηρόπουλος εμφανώς) πάει στην κόλαση και παίζει πόκερ με τον Χέντριξ, την Τσόπλιν, τον Μόρισον και στην κρίσιμη παρτίδα που κρίνει τα πάντα κόντρα στον ’’καλό’’ Μπάντι Χόλι. Πεντάφυλλο με τελευταίο φύλλο κλειστό. Ο Χόλι έχει δύο άσους φανερούς αλλά ο Έλληνας μπλοφάρει και τον κερδίζει με δύο δεκάρια φανερά! Τι κερδίζει και τι σημαίνει η παρτίδα είναι το μεγάλο μυστικό του διηγήματος. Αλλά ο Ξανθάκης δεν σταματάει εκεί, συνεχίζει ακάθεκτος με μια απίθανη ιστορία για τον…Ελβις Πρίσλεϊ (Που πάνε τα άλογα όταν γεράσουν), γράφει ένα νέο τέλος για την ταινία χωρίς τέλος (Blade Runner) και διαλύει τις τελευταίες αμφισβητήσεις για την ικανότητά του να γράφει εξαίρετα ροκ παραμύθια με το πανέξυπνο Rock Trivial Pursuit. Ουδέποτε κάνω συγκρίσεις στη σχέση τιμής-αξίας ενός βιβλίου αλλά τούτη τη φορά αισθάνομαι ότι με 1,5 ευρώ (όσο μου κόστισε δηλαδή) έκανα την καλύτερη αναγνωστική απόσβεση της τελευταίας δεκαετίας!
- Άντρας της χρονιάς ο σεφ Ηλίας Μαμαλάκης για το περιοδικό Status και στην ίδια ψηφοφορία λογοτέχνης της χρονιάς ο Μάνος Ελευθερίου. Υπερίσχυσε στη σχετική ψηφοφορία των Αντώνη Σουρούνη, Νίκου Βλαντή, Χρήστου Χωμενίδη, Παύλου Μάτεσι, Πέτρου Μάρκαρη, Σωτήρη Δημητρίου, Βασίλη Χατζηγιαννίδη και Σπύρου Καρυδάκη που ήταν συνυποψήφιοι. Πέραν των συγχαρητηρίων το blog εύχεται στον Μάνο Ελευθερίου ταχεία ανάρρωση από τη λεπτή επέμβαση στην οποία υποβλήθηκε πριν μερικά εικοσιτετράωρα.
- Μετριόφρων δεν είμαι (προτιμώ από τη…νόσο των μετρίων την πολύ πιο απαιτητική αυτογνωσία) αλλά από την άλλη δεν μπορώ και να μην γράψω για να ευχαριστήσω όλους εκείνους που κατά διαστήματα καταθέτουν τις καλές κουβέντες τους για το blog. Ακόμη και όσα δεν προλαβαίνω να διαβάσω (όπως ένα προ εβδομάδων δημοσίευμα του περιοδικού της Ημερησίας Paper και την κολακευτική αναφορά του συγγραφέα-δημοσιογράφου Στέφανου Δάνδολου) μου τα επισημαίνουν ’’φίλοι’’ με e-mail τους. Την περασμένη Κυριακή, οι λογοτεχνικές σελίδες του Έθνους προσπαθώντας να προσεγγίσουν το φαινόμενο των blogger εγκαινίασαν μια καινούργια στήλη. Απ΄ αυτή θα παρελάσουν όλοι οι βιβλιόφιλοι bloggers και νομίζω ότι η όλη προσπάθεια έχει μεγάλη αξία, όχι γιατί γίνεται μια απλή αβανταδόρικη αναφορά αλλά κυρίως γιατί μετά τις ’’συστάσεις’’ ο λόγος περνάει στους ίδιους τους bloggers. Ελπίζω, να έκανα καλό....ποδαρικό στην όλη προσπάθεια. Παραθέτω, ατόφιο το κείμενο των ερωτο-απαντήσεων και όχι μόνο τα σημεία (προφανώς λόγω χώρου) που δημοσιεύθηκαν για να υπάρχει μια ολοκληρωμένη άποψη. Η ανταλλαγή ερωτήσεων-απαντήσεων έγινε μέσω mail…Τα σημεία που σημειώνονται με πιο έντονο χρωματισμό είναι και εκείνα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα υπό τον τίτλο ’’Η περίπτωση του Reader’s diggest’’:
’’Η ηλεκτρονική του διεύθυνση: diavazo.blogspot.com. Ως reader’s diggest υπογράφει. Τον Ιανουάριο συμπλήρωσε ακριβώς ένα χρόνο. Ο απολογισμός πέρα από κάθε προσδοκία: πάνω από 65.000 επισκέπτες. Για 177 διαφορετικά ποστ στα οποία παρουσιάστηκαν 312 βιβλία (88 εξώφυλλα και 37 φωτογραφίες συγγραφέων). Αναφέρθηκαν 86 διαφορετικοί χώροι στο Διαδίκτυο, 21 μπλογκ λογοτεχνών και 11 λογοτεχνικά περιοδικά. Βασική μέριμνά του, η ’’Ελληνική Λογοτεχνία’’. Ουδείς ξέρει ποιος είναι. Θεωρείται ο… Ζορρό των νέων συγγραφέων. Στο προφίλ του γράφει: ’’Ασήμαντος, άσημος, αφελής, ακριβοδίκαιος, ανώνυμος, ανόητος, ανάξιος, αμετροεπής, ανήθικος, ασυμβίβαστος, ασυγκράτητος, ανεξέλεγκτος, ανιδιοτελής, βιωματικός, δηκτικός, ενημερωμένος’’. Στο τελευταίο του ποστ υπογράφει μια συγκινητική εκστρατεία- κραυγή ’’Σώστε ένα βιβλίο από την πολτοποίηση’’.
Για την καινούργια στήλη μας παραχώρησε μια μικρή συνέντευξη:

- Πότε ξεκινήσατε το μπλογκ σας, και ποιες ανάγκες σας οδήγησαν σ’ αυτό;

Δεκέμβριο του 2005 αναζητώντας την απάντηση στο ΄΄Γιατί περνάνε απαρατήρητα πολλά καλά βιβλία και νέοι συγγραφείς;’’.

- Οι επιλογές σας, είναι επειδή έτσι σας αρέσει ή επειδή έτσι πρέπει; Πιστεύετε ότι οι νέοι συγγραφείς αγνοούνται από την καθεστηκυία κριτική;

Γράφω χωρίς πρόγραμμα για ό,τι διαβάζω. Το ’’πρέπει’’ οδηγεί σε σκοπιμότητες, το ’’θέλω’’ σε αυταρχισμό. Οι νέοι συγγραφείς αγνοούνται από την πλειοψηφία των κριτικών, ευτυχώς όχι απ’ όλους.

- Με ποια κριτήρια επιλέγετε τα βιβλία σας ή τις ειδήσεις;

Τα βιβλία επιλέγονται… αυτόματα στο βιβλιοπωλείο με τα ίδια πάνω- κάτω κριτήρια, εμμονές και προτιμήσεις που έχει κάθε αναγνώστης. Μετά από ένα χρόνο blogging δεκάδες, πια, άνθρωποι που εμπλέκονται στη ’’βιομηχανία’’ της λογοτεχνίας με κρατάνε ενημερωμένο μέσω e-mail

- Γιατί επιμένετε τόσο στην ελληνική λογοτεχνία και δη στην σύγχρονη;

Δεν είναι εμμονή αλλά αναγνωστικός κύκλος που κάποια στιγμή θα κλείσει. Οι νέες λογοτεχνικές τάσεις είναι κάτι ζωντανό, διαρκώς κινούμενο, ανανεώνονται, συμπορεύονται με τη σύγχρονη εποχή.

- Πιστεύετε ότι αναπληρώνετε κάτι που λείπει αυτή τη στιγμή από τα περιοδικά ή τις εφημερίδες;

Τα μπλογκ είναι νέος διαδραστικός τρόπος έκφρασης. Δεν θα αντικαταστήσουν και δεν θα ανταγωνιστούν τον τύπο. Όπως θα αργήσει και η αντικατάσταση των χάρτινων βιβλίων από τη λογοτεχνία του διαδικτύου. Το blog λειτουργεί, συνήθως, συμπληρωματικά με μοναδικό πλεονέκτημα την αμεσότητα του δίπτυχου ανταπόκριση- επικοινωνία.

- Ο τρομακτικά μεγάλος αριθμός επισκεψιμότητας, σας τρομάζει καθόλου ή έχει επηρεάσει σε κάποιο σημείο τις δικές σας επιλογές;

Πέρασα τη φάση του ’’τρόμου’’ όταν αντιλήφθηκα ότι ο χώρος δεν ανήκε σε μένα αλλά στους επισκέπτες του. Η δύναμη του blog όμως είναι οι επισκέπτες, όχι ο δημιουργός – διαχειριστής που κατέχει μόνο τους κωδικούς πρόσβασης και επιλέγει τι θα γράψει.
Οι επιλογές μου παραμένουν σταθερές. Γράφω για ότι διαβάζω και σχολιάζω όσα μαθαίνω.

- Οι επισκέψεις θωρείτε ότι είναι μέρος του ποστ σας;

Κάθε σημείο του blog ακόμη και η μουσική που προστέθηκε πρόσφατα είναι κομμάτι ενός ενιαίου συνόλου.

- Γιατί επιμένετε τόσο πολύ στην ανωνυμία;

Δεν είμαι ανώνυμος, διαθέτω ταυτότητα όπως ακριβώς διαθέτει αλλά δεν την αποκαλύπτει ο ’’ανω-ρθόγραφος’’ του ενθέτου σας. O readers- diggest είναι μια μάσκα σαν αυτές που έχουν χρησιμοποιηθεί στη λογοτεχνία αλλά αυτή τη φορά καλύπτει μια ιντερνετική περσόνα.

- Μέσα σ’ αυτό το χρόνο, τι έχει αλλάξει; Διαβάζετε ή επιλέγετε καλύτερα τώρα; Αλήθεια, τρομάξατε καθόλου από το ότι γίνατε τόσο γνωστός;

Μέσα από την πλούσια, πλέον, ηλεκτρονική αλληλογραφία μου με ανθρώπους της λογοτεχνίας (συγγραφείς, κριτικούς, εκδότες κλπ), ’’πλούτισα’’ σε γνώσεις. Εμαθα να κρίνω καλύτερα και με περισσότερη επιείκεια τους συγγραφείς. Και υπενθυμίζουν τα λάθη μου. Μετανιώνω καθημερινά για ένα κείμενο που γράφτηκε πέρυσι τον Ιανουάριο και αποσύρθηκε μετά δημοσίας συγγνώμης στο θιγόμενο πρόσωπο. Θα διαγράψω και οτιδήποτε άλλο θεωρηθεί κακόπιστο ή κακοπροαίρετο από τους επισκέπτες του μπλογκ. Η επωνυμία φοβίζει ή κολακεύει εκείνους που την επιδιώκουν. Δεν την επιδιώκω και δεν με αφορά στο διαδίκτυο.

- Πιστεύετε ότι κάνατε φίλους ή εχθρούς μέσα απ’ το μπλογκ σας;

Στην αρχή, αντιμετωπίστηκα εχθρικά ή αδιάφορα. Υστερα από 14 μήνες, δέχομαι πλέον ακόμη και προτάσεις συνεργασίας από σημαντικούς εκδότες.
Τολμώ να πω ότι με τιμάνε με την εμπιστοσύνη τους αρκετοί από τους κορυφαίους εκδότες, κριτικούς και συγγραφείς της χώρας με τους οποίους επικοινωνώ ηλεκτρονικά ή επισκέπτονται το μπλογκ και καταθέτουν δημόσια τις απόψεις τους’’.
Στο τεύχος 471 που κυκλοφόρησε πρόσφατα το περιοδικό ’’ΔΙΑΒΑΖΩ’’ ασχολείται επίσης από μια πολύ ενδιαφέρουσα οπτική γωνία με το φαινόμενο των blogg. Στη στήλη των σχολίων του ο διευθυντής του εντύπου Γιάννης Μπασκόζος (με το αρχικό Μ.) κάνει μια εκτεταμένη αναφορά στον ένα χρόνο του παρόντος blog θυμίζοντας αριθμητικά την επισκεψιμότητά του αλλά και τα όσα γράφτηκαν εδώ με τη συμπλήρωση ενός χρόνου. ’’’όχι και άσκημα. Θα τον ζήλευαν πολλές έντυπες στήλες (και μάλλον) τον ζηλεύουν!’’, σχολιάζει και συνεχίζει: ’’Το γιατί ξεχώρισε ο Readers Diggest πιστεύω ότι έχει να κάνει με την κατάθεση ψυχής και το πραγματικό και άδολο ενδιαφέρον για συζήτηση πάνω στα λογοτεχνικά μας πράγματα. Ανεκτικός, νηφάλιος –ποιοι συζητάνε άραγε ακόμη νηφάλια;- ακόμα κι όταν διαφωνείς μαζί του πρέπει να έχεις επιχειρήματα. Η χωρίς δεσμεύσεις κριτική νομίζω ότι διασώζει το εγχείρημα και δίνει προοπτική σε αυτή τη νέα κοινότητα διανοούμενων’’. Αφού τον ευχαριστήσω για τα υπερ-κολακευτικά σχόλια (είπα ότι δεν είμαι μετριόφρων αλλά μου…αξίζουν σαφώς λιγότερα) προτιμώ να σταθώ στο σχόλιο με το οποίο ο Μ. κλείνει την δισέλιδη αναφορά του στον κόσμο των blog. Και να συνηγορήσω μαζί του ότι στην παρακάτω πρόταση του κρύβεται όλη η αλήθεια των πραγμάτων. Γράφει λοιπόν: ’’Στο πλαίσιο αυτής της δημοκρατίας υπάρχει και πολύ μπλα-μπλα και πολύ σκουπίδι. Υπάρχει ανία, κοινοτοπίες, μικροκακίες, αφόρητο κουτσομπολιό. Έχει κάτι από reality αυτός ο χώρος και ως εκ τούτου σέρνει μαζί και τα κακά του. Κάποια στιγμή βαριέσαι και ξαναγυρνάς στο χαρτί. Τι να πω, ο καθένας και η ευθύνη του’’. Συμπληρώνω υπερθεματίζοντας ότι το διαδίκτυο είναι μέσο. Μέσο επικοινωνίας, μέσο προβολής της δουλειάς δημιουργών που δεν βρίσκουν άλλη διέξοδο. Δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ σκοπός! Γιατί ο αληθινός και ο μόνος αναντικατάστατος σκοπός είναι το τυπωμένο χαρτί, το βιβλίο, η αφή και το ξεφύλλισμά του και όχι η ανάγνωση ακόμη και αριστουργημάτων σε μια ψυχρή οθόνη.
- Άλλη μια συγγραφέας μπήκε στη…blog-όσφαιρα εδώ και λίγο καιρό. Συγγραφέας δύο πολύ καλών βιβλίων (Χάπι Λου και Σχεδόν Σούπερ), συνεργάτης του Να ένα μήλο και εσχάτως μέλος της ομάδας των κριτικών της εφημερίδας ΝΕΑ η Εύη Λαμπροπούλου σίγουρα έχει πολλά και ενδιαφέροντα να μας γράψει. Τον σύνδεσμο για το blog της θα τον βρείτε αριστερά στο section των links με…ονοματεπώνυμο.
- Οσοι διαθέτουν PC με κάρτα ήχου έχουν διαπιστώσει ότι εδώ και κάτι μέρες έχει προστεθεί στο μπλογκ και μουσική για να γίνεται πιο ευχάριστη η ανάγνωσή του. Αν οι ήχοι δεν είναι της αρεσκείας σας κάντε κλικ στο posts πάνω στο ’’ηχείο’’ που υπάρχει αριστερά και επιλέξτε κάτι άλλο από τη λίστα.
- Ολοκληρώνονται σύντομα οι λίστες με τα αδικημένα βιβλία του 2006 και τα αντίστοιχα ’’Χρυσά βατόμουρα’’. Θα ακολουθήσει η λίστα με τις προσωπικές επιλογές μου για τα καλύτερα βιβλία της περασμένης χρονιάς και μην ξεχνάτε ότι στο αριστερό side bar τρέχουν συνεχώς ψηφοφορίες (η επιλογή γίνεται πάντοτε με βάση το δελτίο κριτικογραφίας του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ) και όταν ολοκληρωθούν με τα καλύτερα βιβλία και του Δεκεμβρίου θα δημοσιευθούν και τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς με βάση τις ψήφους των επισκεπτών του blog. Στην ψηφοφορία για τα καλύτερα βιβλία του Οκτωβρίου την πρώτη θέση πήρε και με διαφορά η Αμερικάνικη φούγκα του Αλέξη Σταμάτη (20 ψήφοι) που επιβεβαίωσε τα καλά σχόλια και την προτίμηση που του δείχνουν οι επισκέπτες του blog. Ακολούθησαν με 13 ψήφους Τα χερουβείμ της μοκέτας (Ελενα Γιαννακάκη) που παραμένουν ψηλά σε όλες τις ψηφοφορίες, με 11 η επανέκδοση ’’Το ΄’έγκλημα στο Ψυχικό’’ (Παύλος Νιρβάνας) και την πρώτη πεντάδα συμπλήρωσαν δύο βιβλία έκπληξη: Ο καθρέφτης ενός τυφλού του Αχιλλέα Κυριακίδη και το Πρωινό Intercity της Νιόβης Λύρη.

Sunday, February 11, 2007

 

(8) Χρυσά Λογοτεχνικά Βατόμουρα 2006 (μέρος 3ο)

Νο. 3, Τι τραβάμε κι εμείς οι μάνες, Κατερίνα Μανανεδάκη (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ)

Το βιβλίο έπεσε από…σπόντα στα χέρια μου. Πόσο άντεξα να διαβάσω από τις σχεδόν 350 σελίδες του; Αν θυμάμαι καλά γύρω στις 70-80 και αυτές με…πλάγια ανάγνωση. Ένα από τα πλέον εμπορικά φετινά βιβλία το ’’Τι τραβάμε και εμείς οι μάνες’’ της Κατερίνας Μανανεδάκη (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ) αποδεικνύει τη δύναμη που έχουν οι γυναίκες καταναλώτριες στην αγορά του βιβλίου. Το πρόβλημα δεν είναι η θεματολογία του γιατί ακόμη και στο αυστηρά προκαθορισμένο πλαίσιο που κινούνται τα βιβλία που κρύβουν βαθιά μέσα στις σελίδες τους ένα ’’Αρλεκίνο’’ μπορεί κάποιος να βρει κάτι καλό. Το θέμα είναι ότι όλα τα βιβλία του είδους γράφονται από γυναίκες και απευθύνονται σε γυναίκες με τρόπο κάθετο που δεν αφήνουν την παραμικρή ελπίδα σε άντρα, πιθανό αναγνώστη, να τους ρίξει μια ματιά παραπάνω. Στις εβδομήντα σελίδες που διάβασα εκτίμησα ότι η Μανανεδάκη που κάθε της βιβλίο γνωρίζει ανάλογη επιτυχία γράφει αποκλειστικά για γυναίκες και ούτε καν για διανοούμενες ή παθιασμένες αναγνώστριες. Αλλά για όλες εκείνες που συνήθως καλοκαίρι ή στις μικρές τους αποδράσεις θέλουν να καλύψουν τη…στέρηση από την έλλειψη των τηλεοπτικών σαπουνόπερων made in Brazil και επιστρέφοντας στην τηλεοπτική αποχαύνωση να μπορούν να πουν και στις φίλες τους ’’διάβασα και ένα υπέροχο βιβλίο’’. Εβδομήντα σελίδες που μου θύμισαν συζητήσεις γυναικών σε καφετέρια ή ατελείωτη τηλεφωνική συζήτηση-κουτσομπολιό. Η συνταγή της είναι δοκιμασμένη από τα δύο προηγούμενα βιβλία της (Διαζύγιο αλά ελληνικά, Έχετε μήνυμα στο κινητό σας). Χωρίς λογοτεχνικές ψευδαισθήσεις και αχρείαστα άλοθι.

Νο. 4, Μην πυροβολείτε τη νύφη, Χρύσα Δημουλίδου (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ)

Της ιδίας, περίπου, κατηγορίας και το επόμενο βιβλίο, του ιδίου εκδοτικού οίκου (τίποτε δεν είναι τυχαίο στη ζωή) και του ιδίου πάνω κάτω μεγέθους (+300 σελίδες). Η γνωστή μπεστεσελίστρια Χρύσα Δημουλίδου υπό τον ευφυή τίτλο ’’Μην πυροβολείτε τη νύφη’’ καταπιάνεται με ένα ατελείωτο κεφάλαιο των γυναικείων ενδιαφερόντων. Πόσο άντεξα να διαβάσω όταν σε φιλικό σπίτι είδα (και δανείστηκα για μισή μέρα, να το αγοράσω δεν υπήρχε περίπτωση ούτως ή άλλως) το βιβλίο; Η περιέργεια μου εξαντλήθηκε μετά από περίπου πενήντα σελίδες γρήγορης ανάγνωσης. Κάποια νεαρά παίρνει το προσκλητήριο γάμου μιας άλλης συνομήλικης νεαράς. Και επειδή δεν θέλει να πάει ασυνόδευτη στο γάμο θα προσπαθήσει μέσα σε δύο εβδομάδες να βρει και boy firend και σύζυγο σε συσκευασία ενός! Αν τα κατάφερε ή όχι ειλικρινά δεν ξέρω. Άφησα στο νούμερο 4 το βιβλίο της Δημουλίδου για ένα απλό λόγο. Μου άρεσε περισσότερο (με δείγμα πάντως λίγων σελίδων) η γραφή της που είχε μεγαλύτερη αμεσότητα από τη ’’στεγνή’’ γραφή της Μανανεδάκη. Δε νομίζω πάντως να ενδιαφέρει κάποια από τις δύο το θέμα, πολύ δε περισσότερο η συνολική άποψή μου, ειδικά από τη στιγμή που η Μανανεδάκη έχει ξεπεράσει τις 15.000 αντίτυπα και η Δημουλίδου εδώ και καιρό τις 20.000 (με βάση τα στοιχεία που έχω στη διάθεσή μου μέχρι το τέλος της περασμένης χρονιάς, οπότε οι αριθμοί μπορεί να είναι και μεγαλύτεροι). Οπως επίσης, δεν πιστεύω ότι κάποια από τις αναγνώστριες των συγκεκριμένων βιβλίων συχνάζει σε ένα blog σαν και αυτό.

Saturday, February 10, 2007

 

Σώστε ένα βιβλίο από την πολτοποίηση

Ο πραγματικός θάνατος ενός βιβλίου δεν είναι η αναγνωστική απαξίωση, ούτε τα σκονισμένα ράφια των βιβλιοπωλείων. Ο πραγματικός θάνατος των βιβλίων είναι η πολτοποίηση, το τέλος, εκεί που πλέον χάνεται κάθε ελπίδα ένας ή πολλοί καινούργιοι αναγνώστες να τα ανακαλύψουν.
Ξεκίνησε σήμερα το πρωί και μέχρι την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου θα λειτουργεί στην πλατεία Κλαυθμώνος μια διαφορετική έκθεση βιβλίων (το προτεινόμενο από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίων ’’παζάρι’’ ως τίτλος με βρίσκει εντελώς αντίθετο αφού νομίζω ότι ευτελίζει το επίπεδο της όλης ιστορίας σε ’’λαϊκή αγορά βιβλίων’’). Σε ένα ενιαίο περίπτερο για όλους τους εκδότες και τους εκδοτικούς οίκους θα υπάρχουν βιβλία ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΤΑ ΒΡΕΙΤΕ στις τεράστιες αλυσίδες βιβλιοπωλείων-σούπερ μάρκετ. Και σε λίαν ελκυστικές τιμές που ξεκινούν ακόμη και από 1 ευρώ! Φυσικά, ο Σύνδεσμος Εκδοτών διαφημίζει την όλη διαδικασία ως ευκαιρία να αγοραστούν σε προσιτή τιμή ’’σπάνια βιβλία’’. Η αλήθεια είναι μια: Σε προσιτή τιμή αγοράζονται στη συγκεκριμένη έκθεση μόνο βιβλία που βρίσκονται καιρό τώρα στις αποθήκες τους και αν δεν πουληθούν θα καταλήξουν πολτός. Ορισμένα αξίζουν τον κόπο πάντως και όντως δεν θα τα βρείτε αλλού. Όρεξη να έχετε για ψάξιμο…
Σκεφθείτε στην επόμενη βόλτα σας στο κέντρο της Αθήνας ότι για να γραφτεί ένα βιβλίο κάποιος πέρασε ώρες ολόκληρες μπροστά σε ένα άδειο χειρόγραφο, στα ακίνητα πλήκτρα της γραφομηχανής ή στην άδεια οθόνη ενός υπολογιστή. Και τελικά είτε σ’ ένα διαμέρισμα της Αθήνας είτε στην άλλη άκρη του πλανήτη την ώρα που έγραφε κατέθετε την ψυχούλα του και πίστευε ότι δημιουργούσε το καλύτερο βιβλίο του κόσμου. Όπως είναι κάθε βιβλίο για τον συγγραφέα του. Και είναι ντροπή να αφήνουμε βιβλία να μετατρέπονται σε πολτό όπως στο μεσαίωνα ή στη φασιστική Γερμανία χάνονταν στην πυρά.
Ακόμη, λοιπόν και αν δεν έχετε όρεξη να ψάξετε για τα καλά ’’κομμάτια’’ της έκθεσης δίνοντας 1 ευρώ βοηθάτε να σωθεί ένα βιβλίο (καλό, μέτριο ή κακό δεν έχει σημασία) και με τρία ευρώ (όσο κάνει δηλαδή ένα πακέτο τσιγάρα ή ένα καφεδάκι) σώζονται από την πολτοποίηση-θάνατο τρία βιβλία. Και αν δεν σας λέει τίποτα ο συνδυασμός συγγραφέας-βιβλίο-πολτοποίηση θυμηθείτε ότι για τα βιβλία αυτά πήγε χαμένο ένα δάσος κάπου στην Κίνα (η εισαγωγή χαρτιού και ας μην το λένε οι εκδότες γίνεται πλέον από την Κίνα).
Και επειδή άνθρωποι είμαστε και ξεχνάμε το παρόν ποστ θα βρίσκεται συνεχώς στην κορυφή του blog μέχρι την ολοκλήρωση της έκθεσης. Τα καινούργια ποστ μέχρι τις 11 Φεβρουαρίου, θα έπονται.
Δίνουμε 1 ευρώ και σώζουμε ένα βιβλίο.
 

(20) αδικημένα βιβλία 2006 (μέρος 13ο)

Νο. 5, Bodyland Χωρασωμάτων, Ιστορίες δρόμου και τρόμου, Αργυρώ Μάντογλου (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ)

Αμαρτία εξομολογούμενη παύει να είναι αμαρτία. Και ομολογώ ότι ο πρώτος που αδίκησε το βιβλίο της Αργ. Μαντόγλου ήταν ο υπογράφων το blog. Μετά από μια σειρά πολύ καλών κριτικών που εισέπραξε το βιβλίο αρνήθηκα να το αγοράσω με την σκέψη ότι οι ’’κριτικοί είναι λογικό να πριμοδοτήσουν μια συνάδελφό τους’’. Δεν είχα διαβάσει ούτε τις ποιητικές συλλογές της, ούτε τα δύο μυθιστορήματα και τη μια νουβέλα που είχαν προηγηθεί του Bodyland Χωρασωμάτων, ιστορίες δρόμου και τρόμου, όπως είναι ο πλήρης τίτλος (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Και δεν θα διάβαζα ούτε αυτό το βιβλίο αν δεν μεσολαβούσε το Πρωτοχρονιάτικο ένθετο του Έθνους που φιλοξένησε 19 διηγήματα ισάριθμών συγγραφέων και ένα από τα καλύτερα (μαζί με του Δημήτρη Μαμαλούκα όπως είχα γράψει και την επόμενη στο blog) ήταν ’’Οι Σκελετοί της Αθήνας’’ που έφερε την υπογραφή της Μαντόγλου. Μου πήρε μια μέρα να προμηθευτώ το βιβλίο της και άλλες δύο για να τελειώσω μέσα σε αληθινή αναγνωστική ευφορία τις 265 σελίδες του Bodyland. Το θέμα είναι σεναριακά πρωτότυπο και αρκετά έξυπνο. Μια νεαρή γυναίκα, τα συνθήματα στους τοίχους της πόλης και μια κωδικοποιημένη τηλεφωνική γραμμή στην οποία απευθύνονται άλλες γυναίκες και τα ονόματα τους (εκτός από τους συμβολισμούς που κρύβει το καθένα) βαφτίζουν και τα επί μέρους κεφάλαια της ιστορίας. Παρότι, η Μαντόγλου προσεγγίζει θεματολογικά και σημειολογικά τη θέση της σύγχρονης γυναίκας το κάνει με τέτοιο τρόπο που δεν γίνεται ’’δύσκολη’’ ή στρυφνή και σε άντρες αναγνώστες.
Ρέουσα γραφή που βοηθάει ιδιαίτερα ένα βιβλίο με στατική σχεδόν ακίνητη δράση και το κάνει εξαιρετικά γοητευτικό στον αναγνώστη μαζί με τον σχεδόν αγωνιώδη αφηγηματικό λόγο. Αν η Μαντόγλου ήταν λιγότερο προικισμένη στη γραφή η όλη προσπάθεια ενδεχομένως να ’’βάλτωνε’’ και να κούραζε αναγνώστες που επιζητούν τη γρήγορη πλοκή. Αλλά ο γρήγορος λόγος και η εναλλαγή σκηνών καλύπτει την ’’ακινησία’’ και την έλλειψη πολλών πληροφοριών Οι γυναικείοι χαρακτήρες είναι καλά δομημένοι και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα. Και παντού κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα σώματα. Μια μασέζ που μέσα από τα χέρια της ’’ερμηνεύει’’ τα κορμιά των πελατών της, μια κοπέλα που θέλει να κτυπήσει τατουάζ στον ώμο της, κάποια άλλη που ασφυκτιά μέσα στο κορμί και το στόμα της, ανορεξικές, άστατες, πανέξυπνες ή λάτρεις της τελειοθηρίας, όλες δυνάστες και καταδυναστευόμενες από άντρες που μπορεί να περνούν σε δεύτερο, πολύ πιο σκοτεινό και ανεξιχνίαστο πλάνο αλλά πολλές φορές παίζουν κυρίαρχο ρόλο. Νομίζω, ότι είναι περιττό να υπογραμμίσω ή να υπερθεματίσω στις επιρροές της Μαντόγλου από τη Βιρτζίνια Γουλφ, εξάλλου έχει μεταφράσει και δουλειές της συγγραφέως, ενώ η πρώτη πεζογραφική δουλειά της είχε τίτλο ’’Βιρτζίνια Γουλφ καφέ’’. Τα ευκόλως εννοούμενα λοιπόν δεν χρίζουν περαιτέρω ανάλυσης. Όπως ευκόλως εννοούμενο είναι ότι το βιβλίο άξιζε μιας μόνιμης θέσης για σειρά μηνών στα ευπώλητα αλλά η ’’δικαιοσύνη’’ της αγοράς εξαντλήθηκε σε μερικές χιλιάδες αντιτύπων. Λυπάμαι που δεν είχα ανακαλύψει τη Μαντόγλου νωρίτερα αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Ήδη, στη ’’ντάνα’’ με τα υπό ανάγνωση βιβλία προστέθηκε η πρώτη της δουλειά (Βιρτζίνια Γουλφ Καφέ) που αγοράστηκε έναντι 1 (μόλις) ευρό στην έκθεση της Κλαυθμώνος.

Friday, February 09, 2007

 

(8) Χρυσά Λογοτεχνικά Βατόμουρα 2006 (μέρος 2ο)

-Νο. 6, Νάντια, Λένα Διβάνη (εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ)



Με τη συγγραφική δουλειά της Λένας Διβάνη δεν είμαι εξοικειωμένος και το ξεκαθαρίζω εξ’ αρχής. Πριν από αρκετούς μήνες, μια καλή φίλη σχεδόν πιεστικά μου εγχείρισε ως δώρο το ’’Ψέματα είναι…’’ και μου ζήτησε να το διαβάσω. Βρήκα το συγκεκριμένο βιβλίο αρκετά καλό, ειδικά με το ελκυστικό εύρημα του ’’μπρος πίσω’’ και την επεξήγηση της έμπνευσης των ιστοριών. Πήγα λίγο πιο πίσω, διάβασα και τον ’’Ενικό αριθμό’’ και τον βρήκα εξίσου συμπαθητικό. Και ίσως γι΄ αυτό το λόγο αγόρασα την επόμενη δουλειά της Διβάνη με τίτλο ’’Νάντια’’ (εκδόσεις Μελάνι), ειδικά αφού διάβασα και τα άκρως επαινετικά κριτικά σχόλια για τη διακεκριμένη λογοτέχνη. Μου τυχαίνει συχνά να πεισθώ από τα γραπτά των κριτικών και δεν κρύβω αυτή μου την αδυναμία! Για να είμαι ακόμη πιο ειλικρινής με ιντρίγκαρε και λίγο το θέμα. Για τον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν ή παρομοιάζουν τις αντρικές επαναστάσεις οι άντρες συγγραφείς έχω εμπεριστατωμένη αναγνωστική άποψη. Αναγνωστικά, μέχρι τώρα από τις ελληνίδες συγγραφείς έχω εισπράξει το κλασικό και χιλιοειπωμένο κλισέ της…δραπέτευσης με τον εραστή! Και βυθίστηκα στην ανάγνωση περιμένοντας να μάθω αυτό το κάτι διαφορετικό που υπέθετα ότι θα έβρισκα στις 184 σελίδες της Νάντιας. Η ομώνυμη ηρωϊδα ένα καθ’ όλα κανονικά κορίτσι, με μικροαστικές αναζητήσεις, υπάλληλος του Χόντου που πουλάει κρέμες, αρώματα και μάσκες ομορφιάς με νορμάλ οικογένεια και συμπαθητικό boy-friend, μια κοπέλα που ’’βάζει πάντοτε τα δυνατά’’ της. Και τι κάνει ένα κορίτσι που την ταυτίζουν με μια μάρκα καλλυντικών, μια κοπέλα που βλέπει τον εφιάλτη ενός συμβατικού ’’μακιγιαρισμένου’’ γάμου, την καλοντυμένη γιαγιά στο φέρετρο. Συναντάει ένα παλιό αναρχικό η τρελό (δεν πολυκατάλαβα) στην Καπνικαρέα, ο οποίος φέρνει τα πάνω κάτω στη ζωή της και παίζει τον καταλυτικό ρόλο για να ξεκινήσει η επανάσταση της Νάντιας και να συγγράψει η Λένα Διβάνη ένα κοινωνικο-πολιτικό σχόλιο πάνω στην σύγχρονη ασφυξία των μεγαλουπόλεων και στα αδιέξοδα της καθημερινότητας. Αν μέχρι εδώ το τραβηγμένο από τα μαλλιά σενάριο της Νάντιας πείθει επειδή έχουμε μάθει να μην περιμένουμε στη λογοτεχνία κατ’ ανάγκη λογικές ή λογικοφανείς καταστάσεις η συνέχεια ξεφεύγει εντελώς! Παρότι το βιβλίο, αν δεν λαθεύουν οι πληροφορίες μου, πλησιάζει τις 20.000 αντίτυπα, σεβόμενος όσους δεν το έχουν διαβάσει και το επιθυμούν δεν θα γράψω τη συνέχεια και την τελική έξοδο της Νάντιας, ίσως γιατί την πληκτική αρχή, την υπερβολική συνέχεια, διασώζει το τέλος της νουβέλας, αφήνοντας μια πιο γλυκιά αναγνωστική γεύση…Μόνο που δεν μετράει πάντοτε ή σχεδόν πάντοτε η τελική εντύπωση.
Το γράψιμο της Διβάνη μου έπεσε ’’σκληρό’’ αυτή τη φορά και δεν μπόρεσα να το χωνέψω, η ροή της δουλειάς της μονοδιάστατη, οι χαρακτήρες ελάχιστα πολύπλοκοι και εντελώς προβλέψιμοι. Η διαδρομή της κυρίας Διβάνη είναι αρκετά μεγάλη στη λογοτεχνία και ουδείς μπορεί να τη διαγράψει αλλά προσωπικά δεν πείσθηκα τούτη τη φορά. Δεν ξέρω, βέβαια, για τους υπόλοιπους 19.999 (χοντρικά) αναγνώστες και κυρίως αναγνώστριες που ίσως μέσα από την ασυγκράτητη επιθυμία για ένα μοβ φόρεμα βρίσκουν κρυμμένα μηνύματα ανατροπής της καθημερινότητάς τους. Ας μου επιτραπεί καταθέτοντας την ταπεινή αναγνωστική μου άποψη να γράψω στον επίλογο ότι η λεγόμενη ’’επανάσταση’’ (βαριά λέξη) στην καθημερινότητα και η ρήξη με το κατεστημένο έχει βρει πολύ καλύτερες λογοτεχνικές εκφράσεις από έλληνες συγγραφείς. Και με πολύ πιο ευφάνταστα σενάρια…

Νο. 5, Εγκλημα στο Da Cappo, Γιώργος Λακόπουλος (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ)

Δεν χρειάζεται να γράψω πολλά για το πέμπτο βιβλίο στη λίστα. Ήδη, το blog είχε αναφερθεί αναλυτικά και με εκτεταμένη κριτική στις 6 Ιουλίου 2006. Όποιος θέλει να θυμηθεί τι γράφτηκε για μια μάλλον αποτυχημένη προσπάθεια συγγραφής αστυνομικού μυθιστορήματος και πολιτικής ίντριγκας. Δεν άλλαξε τίποτα από τότε παρά μόνο ο αριθμός των αντιτύπων που έχουν διατεθεί και έχουν ήδη ξεπεράσει τις 10.000.

Thursday, February 08, 2007

 

(20) αδικημένα βιβλία 2006 (μέρος 12ο)

Νο. 6, Η χώρα του κασσίτερου, Σταυρούλα Δημητρίου (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ)

Στην ουσία ΄΄Η χώρα του κασσίτερου’’ (εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ) αποτελεί δουλειά πρωτοεμφανιζόμενης αλλά όχι πρωτοεκδιδόμενης στα γράμματα. Η δικαστικός Σταυρούλα Δημητρίου έχει παρελθόν στη γραφή με δύο ποιητικές συλλογές και μάλλον ξαφνικά φέτος εμφανίστηκε στην πεζογραφία με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, το οποίο ουσιαστικά τροφοδοτεί ο τόπος καταγωγής αφού τα γεγονότα που περιγράφει συμβαίνουν στη Θεσπρωτία. Η Δημητρίου γυρίζει πίσω στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου για να μας περιγράψει τα όσα πέρασαν οι Ηπειρώτες, εγκλωβισμένοι στο μέσο ενός ουσιαστικά εμφύλιου πολέμου μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Παρότι, το χρονικό πλαίσιο που τοποθετείται η αφήγηση μοιάζει εξαντλημένο προ καιρού η συγγραφέας κατορθώνει να βρει άγνωστα σημεία και στοιχεία της εποχής και μια διαμάχη που εν πολλοίς δεν έχει βρει εξέχουσα θέση ή διαφωτιστικές αναφορές ούτε στην ιστορία, ούτε, φυσικά στη λογοτεχνία. Μέσα από ένα στενό πρίσμα ανάγνωσης το βιβλίο θα μπορούσε βιαστικά να κατηγοριοποιηθεί στα ’’ιστορικά μυθιστορήματα’’ και ενδεχομένως αυτό να του έδινε μεγαλύτερη εμπορική αξία και ώθηση. Στην πραγματικότητα, όμως, αδικείται απ΄ αυτό το χαρακτηρισμό τον οποίο ενισχύει μόνο η διετής έρευνα που χρειάστηκε για τη συλλογή στοιχείων. Αφετηρία, υπήρξε ένα απόρρητο έγγραφο με στοιχεία για την ιταλική επίθεση στην Ελλάδα αλλά η Δημητρίου προχώρησε ακόμη πιο μακριά. Υπάρχουν στιγμές που η ιστορική χροιά του μυθιστορήματος δίνει τη θέση της σε μια καλά προσεγμένη λαογραφική και ηθογραφική αναφορά με εκτενείς περιγραφές των συνηθειών των κατοίκων ή ακόμη και έντονη την ντοπιολαλιά. Και κυρίως, ακουμπάει με ακρίβεια και χωρίς εθνικιστικές κορώνες το θέμα των Τσάμηδων, όχι μόνο για το ρόλο που έπαιξαν τα χρόνια του Β’ παγκοσμίου πολέμου όταν ουσιαστικά αποτέλεσαν συνεργάτες των στρατευμάτων κατοχής αλλά και την ιστορική διαδρομή τους. Ίσως, το μοναδικό στοιχείο που με ενόχλησε ή που θεωρώ ότι έδωσε μεγάλο βάρος ήταν η προσπάθεια τεκμηρίωσης μέσα από την αφήγησή της ή την παράθεση ιστορικών στοιχείων για την θρησκευτική αφορμή και αιτία της διαφοράς. Και η λογική ότι η έλλειψη εθνικής συνείδησης από τους Τσάμηδες οφείλεται στο γεγονός ότι για 150 και βάλε χρόνια είχαν ασπαστεί τον Αλλάχ. Όσον αφορά τη γραφή και τη ροή του έργου. Η Δημητρίου χειρίζεται καλά τη γλώσσα και κουράζει μόνο όταν επιστρατεύει ένα αχρείαστο (και σε μεγάλες δόσεις) λυρισμό, απόρροια ίσως και της ποιητικής ρίζας της. Το βασικότερο όμως που κάνει ελκυστικό και ευανάγνωστο το μυθιστόρημα είναι ο σεβασμός στην ιστορία, είτε αυτή χρησιμοποιείται σε πρώτο πλάνο, είτε ως αναγκαίο συμπλήρωμα στη μυθοπλασία. Παρότι, δεν έχω εντρυφήσει στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, πολύ δε περισσότερο στα συμβάντα της περιοχής πιστεύω ότι η Δημητρίου στάθηκε εν πολλοίς ιδιαίτερα προσεκτική. Και για τους συλλέκτες ιστορικών πληροφοριών ακόμη και η αναγκαία πρωτογενής αναφορά ότι η Θεσπρωτία ονομάστηκε ’’χώρα του κασσίτερου’’ από τον Πυθέα μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια το βιβλίο θα αποκτήσει σχεδόν εγκυκλοπαιδική σημασία. Δεν ξέρω με ακρίβεια την διαδρομή του βιβλίου αλλά το γεγονός ότι δεν το είδα σε καμία λίστα ευπώλητων μέσα στη χρονιά δείχνει ότι ένα ακόμη καλό βιβλίο δεν βρήκε το δρόμο και αρκέστηκε (ευτυχώς υπήρχαν) στα αρκετά επαινετικά σχόλια που εισέπραξε.

Sunday, February 04, 2007

 

(20) αδικημένα βιβλία 2006 (μέρος 11ο)

Νο. 7, Του χρόνου κυνήγια,. Ηλίας Λ. Παπαμόσχος (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ)


Για τη θέση νούμερο επτά της λίστας παιδεύτηκα αρκετά. Κυρίως, γιατί υπήρχε στο νούμερο οκτώ το βιβλίο του Μπράμου. Τελικά, επέλεξα μια θέση ψηλότερα μια ακόμη συλλογή διηγημάτων. Τη δεύτερη συγγραφική δουλειά του Ηλία Λ. Παπαμόσχου από την Καστοριά με τίτλο ‘’Του χρόνου κυνήγια’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Και το προτίμησα μεταξύ δύο ισάξιων βιβλίων για ένα πολύ προσωπικό λόγο: Πατάει πάνω στις διηγηματικές φόρμες της σύντομης γραφής τις οποίες καθιέρωσε με μεγάλη επιτυχία από τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς (από τους λίγο παλαιότερους το ίδιο σχόλιο ταιριάζει νομίζω μόνο στον Γιώργο Ιωάννου) ένας από τους αγαπημένους μου δημιουργούς, ο Θεσσαλονικιός Γιώργος Σκαμπαρδώνης.
Και εδώ, έχουμε να κάνουμε με δουλειά που διακρίνεται για την οικονομία αφήγησης (δεκαέξι διηγήματα σε 150 σελίδες). Θεματολογικά, ο συνδετικός κρίκος των ιστοριών του Παπαμόσχου είναι ο χρόνος αν και σε δεύτερο πλάνο περνάνε πολλά στοιχεία (ή μήπως εμμονές γραφής;) που υπήρχαν και στην προ διετίας πρωτόλεια δουλειά του: Οικογενειακές σχέσεις, καθημερινότητα, απώλεια, παιδικοί έρωτες, εφηβικά βιώματα, όλα αυτά όμως αποσπασματικά και όχι στον ίδιο άξονα. Ο Παπαμόσχος, διαλέγει τον τόπο του (Καστοριά) ως χώρο εξιστόρησης και μοιράζεται μεταξύ πρωτοπρόσωπης και τριτοπρόσωπης αφήγησης.
Η γραφή του είναι άριστη, λιτή, αφαιρετική, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η ντοπιολαλιά ή οι δημώδεις εκφράσεις έρχονται να δέσουν αρμονικά με το σύνολο. Και νομίζω ότι εκεί υπερέχει συγκριτικά με το προηγούμενο βιβλίο της λίστας (Άσπρα γένια, Γ. Μπράμος) αφού χειρίζεται με μεγαλύτερη τέχνη τη γλώσσα και η γραφή του είναι άκρως λογοτεχνική. Σε ορισμένα πάντως σημεία λαθεύει ή ξεστρατίζει από υπερβολική, πιθανώς, σιγουριά γραφής με αποτέλεσμα αδόκιμες παρομοιώσεις. Αλλά αυτό είναι καθαρά προσωπική άποψη που δεν έχει να κάνει με φιλολογικές τεχνικές. Το βιβλίο διακρίνεται για την επιμονή στην ατομικότητα των πρωταγωνιστών.
Το βιβλίο του Παπαμόσχου μπορεί να μην διέγραψε τεράστια εμπορική πορεία (εξ΄ ου και η επιλογή του στα αδικημένα) αλλά υπήρχαν αρκετά σημεία που ο δημιουργός δείχνει την αδυναμία του στη μυθοπλασία. Κάτι που προσωπικά με κουράζει σε πολλούς από τους σύγχρονους έλληνες συγγραφείς που δείχνουν μια μονόπλευρη, σχεδόν, έφεση στη γραφή. Τουλάχιστον τρία-τέσσερα από τα διηγήματα (αριθμός πάντως μικρός αν εξεταστεί στο σύνολο των δεκαέξι) ΄΄χάνονται’’ θεματολογικά. Αν κάποιος θέλει να πάρει μια ιδέα από τις καλύτερες και πιο ολοκληρωμένες στιγμές του βιβλίου αρκεί να διαβάσει το ’’Ρομάντζο’’ (ιστορία παλιομοδίτικης ερωτικής απιστίας, ερωτικής εμμονής και εγκατάλειψης ταυτόχρονα μέσα σε μόλις οκτώ σελίδες). Ευχάριστα, διαβάζονται ακόμη το Ιντερλούδιο (ένα διήγημα 300 λέξεων από το οποίο πηγάζει όλη η ευαισθησία και η πατρική αγάπη), ’’Μάτια μου’’, ΄΄Σημάδια’’, ’’Ανακολουθία νεκρώσιμος’’ (σε σαρκαστικό ύφος και γραφή), ’’Στυλιανός ο Αλβανός’’, ’’Ο Αι Σωτήρας’’, ’’Η δεύτερη μάνα’’ (η ιστορία μιας ενδοοικογενειακής ’’υιοθεσίας’’), ’’Οι πέτρες’’, ’’Σαρδέλες’’ και ’’Τα τζιτζίκια’’. Τα υπόλοιπα, ακόμη και σε μια δουλειά τόσο μικρής έκτασης, θα μπορούσαν να λείπουν. Συμπερασματικά: Αν ο Παπαμόσχος δουλέψει πιο πολύ και με μεγαλύτερη έφεση τις ιδέες του θα διαγράψει μια εξαιρετική πορεία στο μέλλον. Διαφορετικά και αν υπάρχει το παρόν blog τα επόμενα χρόνια μάλλον θα είναι μόνιμα μέσα στη λίστα των ’’αδικημένων’’ δημιουργών.

Friday, February 02, 2007

 

19 βιβλία για το βραβείο του ’’Να ένα μήλο’’

Έτοιμη και η ’’μεγάλη λίστα’’ των βραβείων του περιοδικού ’’Να ένα μήλο’’ με τη χορηγία της Lamda Pharmaceuticals και χρηματικό έπαθλο 3.000 ευρώ. Παρότι, ο συντονισμός των πενήντα, περίπου, συνεργατών του περιοδικού έμοιαζε ως απονενοημένο διάβημα όλα δείχνουν να βαίνουν καλώς και στη ’’μεγάλη λίστα’’ συμπεριλήφθηκαν δεκαεννιά βιβλία (η παράθεση γίνεται με αλφαβητική σειρά των λογοτεχνών):
Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη, Χρήστος Αστερίου
Γειά σου, τηλεόραση!, Αλέξανδρος Ασωνίτης
Writersland, Νίκος Βλαντής
Τα χερουβείμ της μοκέτας, Ελένη Γιαννακάκη
Ο επιβάτης, Γιώργος Γλυκοφρύδης
Λευκή πετσέτα στο ριγκ, Νίκος Δαββέτας
Το μανιφέστο της ήττας, Άντζελα Δημητρακάκη
Αστεγοσκοπείο, Γιάννης Ζευγώλης
Μικρό ημερολόγιο συνόρων, Γκασμέτ Καπλάνι
Η μανία με την άνοιξη, Άρης Μαραγκόπουλος
Πυθαγόρεια εγκλήματα, Τεύκρος Μιχαηλίδης
Μαμάδες βορείων προαστίων, Παυλίνα Νάσιουτζικ
Μοβ μαέστρος, Σοφία Νικολαϊδου
Τυφλό σύστημα, Βασίλης Πεσμαζόγλου
Η καλοσύνη των ξένων, Πέτρος Τατσόπουλος
Παραβολή, Κωνσταντίνος Τζαμιώτης
Το μονοπάτι στη θάλασσα, Αντώνης Σουρούνης
Αμερικάνικη φούγκα, Αλέξης Σταμάτης
Κινέζικα κουτιά, Σώτη Τριανταφύλλου
Σε ένα μήνα από σήμερα θα ανακοινωθεί η βραχεία λίστα με πέντε βιβλία και την…ημέρα του ψέματος (Πρωταπριλιά) ο νικητής. Λεπτομέρειες για τη διαδικασία που ψηφίζουν οι πενήντα συγγραφείς (η συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκει στη νεότερη ηλικιακά αλλά και από πλευράς έργου γενιά της λογοτεχνίας) έχουν δημοσιευθεί και παλαιότερα στο blog και όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να ανατρέξει στα σχετικά (16 Οκτωβρίου). Βλέποντας τη λίστα και με δεδομένη την καλοπροαίρετη διάθεση μου απέναντι στην προσπάθεια της Λώρης Κέζα να επισημάνω θετικά και αρνητικά της λίστας σύμφωνα με την άποψή μου.
Η λίστα είναι πολυσυλλεκτική και δεν περιορίσθηκε σε ευπώλητα παρότι δημιουργεί αίσθηση και ξενίζει η επιλογή των εμπορικότατων ’’Μαμάδες Βορείων προαστίων’’ της Νάσιουτζικ και μάλιστα από συγγραφείς. Παρόλα, αυτά, ορισμένες επιλογές δείχνουν εξαιρετική γνώση της συνολικής παραγωγής όπως αυτή του 27χρονου Γ. Ζευγώλη (δεν μου αρέσει να περιαυτολογώ αλλά το πρώτο βιβλίο του νεαρού συγγραφέα που επίσης κυκλοφόρησε μέσα στο 2006 με τίτλο ’’Λογοχανείο’’ και το θεωρώ ανώτερο του προτεινόμενου πρωτοπαρουσιάσθηκε από τούτο εδώ το blog στις 26 Φεβρουαρίου 2006).
Νέοι συγγραφείς ψήφιζαν και δεν αγνόησαν μερικούς, ακόμη, καινούργιους δημιουργούς όπως οι Καπλάνι, Γλυκοφρύδης αν και σε γενικές γραμμές λείπουν οι τολμηρές επιλογές! Δεν έχω αναγνωστική άποψη και για τα 19 βιβλία (συνεχίζω να αρνούμαι να διαβάσω Τατσόπουλο, δεν γράφω για τα Κινέζικα κουτιά αφού θα το κάνω τις αμέσως προσεχείς μέρες και διαβάζω συμπτωματικά Ασωνίτη αυτό το διάστημα, ενώ δεν έχω διαβάσει άλλα έξι βιβλία της λίστας) αλλά νομίζω ότι οι υποψηφιότητες που με καλύπτουν απόλυτα είναι αυτές των Βλαντή, Σουρούνη, Μαραγκόπουλου και Σταμάτη (σε τυχαία σειρά). Το ζητούμενο για το ’’Να ένα μήλο’’ ήταν να γίνει η καλή αρχή και αυτό νομίζω –με τις αναγκαίες ενστάσεις ή επιβεβαιώσεις στις επιλογές- ότι επιτεύχθηκε.

This page is powered by Blogger. Isn't yours?