Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Thursday, August 31, 2006

 

Βασικός μέτοχος

O Πέτρος Μάρκαρης θεωρείται και όχι άδικα ο αναβιωτής του σύγχρονου ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος αφού με δικές του δουλειές συνδέθηκε η εμπορική έξαρση του είδους, ύστερα από τρεις δεκαετίες ’’αγρανάπαυσης’’ και αναγνωστικής απαξίωσης στη χώρα μας. Απ΄αυτή την άποψη δουλειές όπως η ’’Αμυνα ζώνης’’ και ’’Ο Τσε αυτοκτόνησε’’ έχουν εξασφαλίσει στο δημιουργό τους μια μόνιμη θέση στο πάνθεον των ευπώλητων συγγραφέων και την κορυφαία όσον αφορά το συγκεκριμένο είδος. Ο Μάρκαρης επιστρέφοντας με τον ’’Βασικό μέτοχο’’ (εκδόσεις Γαβριηλίδης) δημιούργησε μια μάλλον οξύμωρη κατάσταση. Ένα βιβλίο που θα μπορούσε για ένα άλλο συνηθισμένο συγγραφέα να είναι έργο ζωής και σημείο αναφοράς στη διαδρομή του γι’ αυτόν μοιάζει συνηθισμένο και επαναλαμβανόμενο! Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Βασικός μέτοχος δεν διαβάζεται ευχάριστα ή δεν είναι καλό βιβλίο. Κάθε άλλο…Απλά, έμπειρος ων ο Μάρκαρης πατάει σε συγκεκριμένες, δοκιμασμένες και ανθεκτικές ράγες και δεν επιχείρησε να πρωτοτυπήσει. Στην κλασική λογική όλων των σύγχρονων συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων μας επανασυστήνει τον ήρωα του, τον αστυνομικό Κώστα Χαρίτο που απεχθάνεται τη λύση των υποθέσεων με τη χρήση βίας και φυσικά όπως απαιτεί η μοντέρνα λογική του είδους δεν περιορίζεται στην επίλυση ενός μυστηρίου και στη λύση μιας κρίσης που συμβαίνουν σχεδόν παράλληλα αλλά και στις 430 σελίδες του καταθέτει ένα εκτενέστατο πολιτικό-κοινωνικό σχόλιο για την μ.Ο.Α. (μετά Ολυμπιακών Αγώνων) Ελλάδα. Όλα αυτά με επιτυχία, άνεση και ροή του λόγου και της δράσης, πειστική εξέλιξη αλλά και αρκετά κινηματογραφικό αφού τα έργα του Μάρκαρη έχουν εξασφαλισμένο και κοινό στο εξωτερικό αλλά και την τηλεοπτική μεταφορά τους με τη μορφή σίριαλ.
Η υπόθεση κινείται σε δύο άξονες. Την θαλασσοπειρατεία ανοικτά της Σούδας, με την κατάληψη ενός επιβατηγού από μια ομάδα Ελλήνων που πολέμησαν στη Σερβία και αξιώνουν ως αντάλλαγμα να μην δικαστούν ως εγκληματίες πολέμου. Και τη δολοφονία δύο ομοφυλόφιλων (με ένα κατοχικό Γερμανικό Λούγκερ πιστόλι) με ρόλο και θέση στα media και τη διαφήμιση με τον παραονοϊκό δολοφόνο να αξιώνει να σταματήσουν οι διαφημίσεις στον τύπο και την τηλεόραση για να σταματήσει τις δολοφονίες. Η σύγχρονη ελληνική ιστορία περνάει σε fast forward η καλύτερα είναι πανταχού παρούσα με αναφορές στον Εμφύλιο, την δικτατορία αλλά και την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης στη Βοσνία με κεντρικά πρόσωπα αστυνομικούς, αντιτρομοκρατική, ηγεμονικούς αμερικανούς και ρώσους πράκτορες, διαπραγματευτές που προσπαθούν να απελευθερώσουν τους ομήρους του πλοίου μεταξύ των οποίων και η κόρη του Χαρίτου, απόφοιτη της Νομικής και ο φίλος της αλλά και ένας παλιός κομμουνιστής και ένας γερασμένος ταγματασφαλίτης. Από την άλλη, ο κόσμος της επικοινωνίας, της τηλεόρασης, της διαφήμισης που με ένα υπέροχα διαστροφικό τρόπο δείχνουν στη ροή του έργου να ταυτίζονται απόλυτα με την πλοιοπειρατεία σε ένα πολύ επιτυχημένο ’’ιστό αράχνης’’ παράπλευρων αλλά πολύ κοντινών, τελικά, κόσμων. Φυσικά, όπως και στο ’’Νυχτερινό δελτίο’’ ο Μάρκαρης έχει πολλά και διόλου ακραία να πει για τον κόσμο της δημοσιογραφίας, της επικοινωνίας και της διαφήμισης (αυτή είναι ο….βασικός μέτοχος) και δια στόματος Χαρίτου καταθέτει την πιο εύστοχη ατάκα και στην τέταρτη περιπέτεια του ήρωα του: ’’Το μέσο είναι το μήνυμα’’.Όλα αυτά δημιουργούν ένα βιβλίο που διαβάζεται σε πολλά επίπεδα γιατί είναι πολυεπίπεδο και διαθέτει συν τοις άλλοις χιούμορ, σαρκασμό, ελάχιστα κενά στη δράση και ένα τέλος εφάμιλλο του ’’κλασικού’’ υποτιμημένου Χαρίτου. Δεν θα καρπωθεί την επιτυχία της σύλληψης του δολοφόνου αλλά θα φροντίσει για την απόλυτη τιμωρία του ’’δολοφόνου του βασικού μετόχου’’. Το ’’σβήσιμο’’ του από τον κόσμο των Μ.Μ.Ε. και την απόλυτη λήθη. Συμπερασματικά, για τον 70χρονο Μάρκαρη που μέχρι πριν από 10-12 χρόνια ήταν γνωστός μόνο σαν θεατρικός συγγραφέας το τέταρτο αστυνομικό μυθιστόρημα μοιάζει περίπου σαν ‘’a day in the office’’, τόσο καλό όσο περιμέναμε. Εστω και αν απέφυγε συστηματικά οποιοδήποτε στοιχείο διαφοροποίησης από τις προηγούμενες δουλειές του.
Βαθμολογία: 7 (με άριστα το 10)

Monday, August 28, 2006

 

Σκοτεινές Νυχτερίδες

Η Λένα Κιτσοπούλου σε μια παλαιότερη θεατική δουλειά της, τον ’’Πυρετό’’ του Σον.








Συνήθως τα ρεφλέξ μου λειτουργούν καλά με τους νέους συγγραφείς τα τελευταία χρόνια. Και τις περισσότερες φορές τους ανακαλύπτω γρήγορα, την ώρα που οι επαγγελματίες κριτικοί αγνοούν, προσπερνάνε ή σνομπάρουν βιβλία διαμάντια που κυκλοφορούν και περνάνε απαρατήρητα! Αυτή τη φορά όμως ομολογώ ότι το…σύστημα λειτούργησε με πολύ καλά αντανακλαστικά. Αναφέρομαι στην περίπτωση του βιβλίου της Λένας Κιτσοπούλου ’’Νυχτερίδες’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Πρώτα, ήταν μια μικρή αναφορά στα Νέα, μετά μια δισέλιδη κριτική στο περιοδικό της Ελευθεροτυπίας και την Κυριακή άλλη μια αναφορά στο Εθνος στη στήλη ’’Νέες δυνάμεις’’. Η Κιτσοπούλου μάλλον θα πρέπει να αισθάνεται τυχερή αφού στο ξεκίνημα της έτυχε γρήγορα-γρήγορα της προσοχής του τύπου, ίσως γιατί την βοηθάει η άλλη της ιδιότητα: Αυτή της ηθοποιού με συμμετοχή μάλιστα σε δύο πρόσφατες ταινίες τη ’’Λιούμπη’’ και τις ’’Παρέες’’ του Γκορίτσα.
Τίποτε απ΄ όλα αυτά βέβαια δεν θα αποτελούσε ισχυρό κίνητρο για να διαβάσω την πρώτη λογοτεχνική προσπάθεια της αν δεν μου υποδείκνυε το βιβλίο μια συγγραφέας, η οποία εκτός των άλλων εγκωμιαστικών που μου έγραψε για τη δουλειά της Κιτσοπούλου, έχει στα…υπέρ της ότι η ίδια γράφει για εντελώς διαφορετικά θέματα και με άλλο στιλ.Τι είναι λοιπόν οι ’’Νυχτερίδες’’; Μια συλλογή διηγημάτων με προσωπικό στιλ και ακραία θεματολογία. Τα διηγήματα της Κιτσοπούλου είναι τόσο σκοτεινά όσο μια σπηλιά με νυχτερίδες φλερτάρουν με σχεδόν ζωώδη ένστικτα, άγρια πάθη και ανομολόγητες ανθρώπινες αδυναμίες ή διαστροφές, όπως η αιμομιξία ή η παιδεραστία. Ζοφερή έως νοσηρή ατμόσφαιρα διαστροφής, θανάτου, παράνοιας ή μοναξιάς. Από την πρώτη στιγμή και το πρώτο μικρό διήγημα με τίτλο ’’Ο γιος μου ο γύφτος’’ η Κιτσοπούλου προιδεάζει για τη συνέχεια αφού μια ναρκομανής παρακολουθεί από απόσταση τη ζωή του παιδιού της το οποίο έχει παρατήσει –για μεγάλωμα- σε μια οικογένεια γύφτων. Στο ομώνυμο με τον τίτλο του βιβλίου διήγημα που ακολουθεί μια 13χρονη εγκαταλείπει την παιδική της ηλικία και το ίδιο βράδυ μυείται στα ναρκωτικά και τον έρωτα. Στο ’’Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου’’ ένας παντρεμένος σχεδιάζει την απόδραση με την ερωμένη του και ψάχνει θάρρος και κουράγιο να το αποκαλύψει στη σύζυγό του. Στο τέταρτο διήγημα, ο ευφάνταστος αναγνώστης αντιλαμβάνεται μάλλον γρήγορα ότι ο αφηγητής δεν είναι άνθρωπος (άλλα ένας γάτος με το όνομα Σάκης) που παρακολουθεί μια αιμομικτική-παιδεραστική σκηνή. Παρότι ασχολείται με το θάνατο το μόλις δισέλιδο ’’’Στον πολυαγαπημένο μας σύζυγο, πατέρα, θείο και αδελφό’’ είναι από τις καλύτερες στιγμές του βιβλίου. Όσο προχωράει το βιβλίο παρά τις βίαιες ιστορίες που ακολουθούν με αντικείμενο την παιδοκτονία παιδιών η Κιτσοπούλου βρίσκει…ρυθμό στα σχετικά με το θέμα διηγήματα ’’Α.Π.’’ και ’’Η τρύπα’’. Το όλο υπαινιγμούς Paradise, το εκπληκτικό ’’Φου’’ (μάλλον η καλύτερη ιστορία του βιβλίου) και το καταληκτικό ’’Το φουστάνι’’ κορυφώνει την αίσθηση του βιβλίου. Η Κιτσοπούλου τολμάει να αγγίξει θέματα-ταμπού χωρίς να τα κάνει απωθητικά για τον αναγνώστη. Στα υπέρ της η γρήγορη ροή του λόγου που εμφανώς είναι επηρεασμένος περισσότερο από το θέατρο παρά από τη λογοτεχνία, το γενικό σκηνικό αλλά και οι επί μέρους ιδέες των διηγημάτων που στο σύνολο τους εμπεριέχουν στοιχεία πρωτοτυπίας. Δυστυχώς, τουλάχιστον στο πρώτο μισό του βιβλίου η Κιτσοπούλου γίνεται υπερβολική με καταλήξεις στις ιστορίες της εντελώς εξωπραγματικά παραληρηματικά κρεσέντα που τελικά αφαιρούν και αποψιλώνουν αντί να προσθέτουν στις ούτως ή άλλως ευρηματικές ιστορίες. Αν προστεθεί στο σύνολο και το γεγονός ότι σε ορισμένες στιγμές κυριαρχεί υπερβολικός μελοδραματισμός γίνεται φανερό ότι στην πρώτη της δουλειά η Κιτσοπούλου παρασύρθηκε και δεν ήξερε που έπρεπε να….φρενάρει για να παρουσιάσει ένα πολύ καλύτερο σύνολο και δυστυχώς αδίκησε τη δουλειά, τις ιδέες και τη γραφή της. Φυσικά όλα αυτά με το ουσιαστικό ελαφρυντικό της πρωτοεμφανιζόμενης, που αν δεν έκανε ένα περαστικό και εφήμερο πείραμα των δυνατοτήτων της στη γραφή έχει προοπτική και μέλλον. Τελικά, το βιβλίο δεν ήταν από τις καλύτερες δουλειές νέων συγγραφέων που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια αλλά σίγουρα από τις πλέον ενδιαφέρουσες.

Βαθμολογία: 6,5 (με άριστα το 10)


Sunday, August 27, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 63 (Είναι ακριβά τα βιβλία;)

Το έναυσμα για το σημερινό μου post το έδωσε ένα πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ στη χθεσινή ’’Καθημερινή’’ και μια επιστολή που έλαβα από αναγνώστρια-επισκέπτρια του μπλογκ. Κοινός ο προβληματισμός και αρκετά καίρια η ερώτηση. ’’Είναι ακριβά τα βιβλία σήμερα στην Ελλάδα;’’…
Στο ρεπορτάζ της Καθημερινής με την υπογραφή της Ολγας Σελλά αναφέρεται ότι φέτος το καλοκαίρι η αγορά ήταν ’’πεσμένη’’ αφού η γενικότερη ακρίβεια ΄΄έπληξε’’ και το βιβλίο. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι εκδοτικοί οίκοι απέφυγαν να εκδώσουν μεγάλα ονόματα όπως συνηθίζουν το καλοκαίρι αλλά το έκαναν λίγο πριν ή λίγο μετά το Πάσχα για να κρατήσουν τις εμπορικές κυκλοφορίες τους περισσότερους μήνες στα βιβλιοπωλεία. Ακριβή η ζωή, ακριβά και τα βιβλία;
Πριν από λίγες μέρες, εντελώς συμπτωματικά, μια τακτική επισκέπτρια του μπλογκ μου έστειλε ένα μέιλ εκφράζοντας από διαφορετική οπτική γωνία τον ίδιο προβληματισμό.
Μάλιστα, μου αναφέρει ότι πρόσφατα κάποιος γνωστός εξέδωσε με δικά του έξοδα ένα πολυτελές λεύκωμα σε 2.000 αντίτυπα και πλήρωσε για τυπογραφείο και πιεστήριο 6.000. Η αναγωγή λέει ότι οι εκδοτικοί οίκοι σίγουρα μπορούν να πετύχουν και λόγω ποιότητας χαρτιού που χρησιμοποιούν και λόγω όγκου δουλειάς που προσφέρουν στα πιεστήρια τιμές μικρότερες των 3 ευρό ανά βιβλίο. Με βάση τη συλλογιστική της αν τα 3 ευρό πάνε στο χαρτί και την παραγωγή και άλλα 2-3 ευρό στα συγγραφικά δικαιώματα (είναι γνωστό ότι η πλειοψηφία των συγγραφέων παίρνει περίπου το 10% από τη λιανική τιμή πώλησης) για ένα βιβλίο που κοστίζει 18 ευρό περισσεύουν 12-13. Άλλα πέντε ευρό κατά μέσο όρο μπορεί να πηγαίνουν σε λειτουργικά έξοδα του εκδοτικού οίκου, συνεπώς μένουν άλλα οκτώ ευρό για να ’’μοιραστούν’’ βιβλιοπωλεία και ο εκδοτικός οίκος. Όλα αυτά για βιβλία αξίας 20 ευρό τη στιγμή που το βασικό ημερομίσθιο για ένα μέσο εργαζόμενο είναι 25-30 ευρό.
Και εδώ τίθεται ένα ακόμη πιο ενδιαφέρον ερώτημα…Αν ο ίδιος ο συγγραφέας αποφασίσει να προχωρήσει σε αυτοδιάθεση των βιβλίων του μέσω του διαδικτύου τι θα συμβεί; Θα δίνει 2-3 ευρό για την έκδοση, άλλα δύο στο ταχυδρομείο, 1 ευρό για φόρους και αν ορίσει τιμή 12 ευρό θα του μείνουν περισσότερα και ο αναγνώστης θα πληρώνει σχεδόν τα μισά. Νομίζω ότι ο όλος προβληματισμός και η ιδέα (παρότι δεν μπορώ να είμαι βέβαιος για την ακρίβεια των αριθμών) αν μη τι άλλο έχουν ενδιαφέρον και ανοίγουν ένα σημαντικό θέμα συζήτησης. Πάσα άποψη δεκτή και χρήσιμη…

Thursday, August 24, 2006

 

Θρησκευτικές ίντριγκες

Ο Πέτρος Μαρτινίδης έχει κατορθώσει τα τελευταία χρόνια όχι μόνο να συνδέσει το όνομα του με το αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά θεωρείται περίπου ισάξιος με τον σύγχρονο μετρ του είδους Πέτρο Μάρκαρη. Χρωστάει τη φήμη του στα δύο πρώτα μέρη της τριλογίας του (Μοιραίοι αντικατοπτρισμοί και Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία) αλλά και σε ένα μη συμβατικό ήρωα που επινόησε. Τον Θεσσαλονικιό δημοσιογράφο Αλέξη Ολμέζογλου, ερασιτέχνη ερευνητή που δεν διατηρεί τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός ήρωα αστυνομικού μυθιστορήματος και το σύνηθες macho στιλ των ηρώων του είδους. Αντίθετα, είναι άτολμος, διστακτικός και ανασφαλής.
Η τριλογία του Μαρτινίδη ολοκληρώνεται με το ‘’Ο Θεός φυλάει τους άθεους’’ (εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ), έργο εμπνευσμένο από τα εκκλησιαστικά σκάνδαλα του 2005. Σκάνδαλα που για πρώτη φορά γίνονται κυρίαρχο αντικείμενο αναφοράς σε μια αστυνομική ιστορία.
Τη νύχτα της ‘’μεγάλης αγρυπνίας’’, τον Μάρτιο του 2005, όπου ο κλήρος συμφιλιώνεται με το ποίμνιο του μπροστά στα μάτια όλων συμβαίνει ένα θαύμα. Δυσπιστεί μόνο ο Ολμέζογλου, που ξαφνικά βρίσκεται στη δίνη των γεγονότων με δύο εξαφανίσεις, ένα άγνωστο που του στέλνει ακρώνυμα, που η λύση τους θα τον οδηγήσει και στην εξήγηση του μυστηρίου αλλά και σε δεύτερο φόντο τον έρωτα του ήρωα για τη γυναίκα ενός βουλευτή (η οποία είναι το ένα από τα θύματα των απαγωγών). Προσθέστε και δύο απόπειρες δολοφονίας, δύο φόνους και ένα (όπως αναμενόταν) κατασκευασμένο ‘’θαύμα’’ και η πλοκή είναι περίπου ολοκληρωμένη. Η ροή του λόγου είναι γρήγορη, η πλοκή το ίδιο και συνήθως (πλην λιγοστών) εξαιρέσεων αιτιολογημένη και το φινάλε λογικό και χωρίς κενά ή ακρότητες. Αυτά είναι τα βασικά θετικά σημεία αναφοράς. Δυστυχώς, ο Μαρτινίδης απέχει από τον Μαρτινίδη του επιτυχημένου ‘’Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία’’. Ακολουθώντας πιστά το σύγχρονο δόγμα που θέλει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα να κινείται και στα πλαίσια της κοινωνικής κριτικής και να μην αντιμετωπίζεται πλέον ως μονοδιάστατο περιπετειώδες αφήγημα ο Μαρτινίδης δεν κατορθώνει να πείσει. Οι πρωταγωνιστές του κινούνται πολύ κοντά στο απόλυτο κακό ή καλό, μοιάζουν καρικατούρες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας, θρησκόληπτοι ή θρησκευόμενοι που μέσα στο πάθος ή τον φανατισμό τους μπορούν να φτάσουν μέχρι το έγκλημα και από την άλλη εκείνοι που για όλα έχουν μια λογική εξήγηση, όπως ο Ολμέζογλου. Ο συγγραφέας ενώ φλέρταρε με μια έξυπνη ιδέα δεν μπόρεσε να τη μετατρέψει σε ένα μυθιστόρημα με δυνατούς διάλογους, πειστικούς χαρακτήρες και παρότι τη δόμησε σε γενικές γραμμές καλά υπάρχουν σημεία που η λογική πάει περίπατο και οι λογικές απορίες δεν μπορούν να εξηγηθούν. Διαβάζοντας το βιβλίο στην περίοδο των διακοπών δεν μπορώ να πω ότι έμεινα παραπονεμένος, σίγουρα όμως είναι μια δουλειά που την προσπερνάς αφού δεν έχει ιδιαίτερη λογοτεχνική αξία.

Βαθμολογία: 5,5 (με άριστα το 10)

Monday, August 21, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 62 (Tο μεγαλείο του Γκρας)

Μπορεί η βασική θεματογραφία του μπλογκ μου να αφορά την ελληνική λογοτεχνία αλλά δεν μπορώ να μείνω αδιάφορος μπροστά στην ιστορία, τον κυκλώνα που ξέσπασε με την ομολογία του νομπελίστα Γκίντερ Γκρας για το ναζιστικό παρελθόν του. Θεωρούσα τον Γκρας σπουδαίο συγγραφέα, από τους μεγαλύτερους του αιώνα αλλά τις τελευταίες μέρες τον θεωρώ ακόμη σπουδαιότερο και σημαντικό. Εντελώς υποκειμενικό βέβαια αλλά προσωπικά με συγκλόνισε το θάρος της εκούσιας ομολογίας του. Σαφώς και δεν μπορώ να συνταχθώ μαζί του όσον αφορά τις επιλογές της νιότης του αλλά σε μια φτηνιάρικη εποχή θέλει τεράστια ψυχική δύναμη για ένα άνθρωπο να βγει δημόσια και να παραδεχτεί ότι στα νειάτα του είχε καταταχθεί στα SS και ήταν φιλοναζιστής.
Είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι κάθε άνθρωπος έχει καλά μανταλωμένους σκελετούς από το παρελθόν του. Αλλοι τους παρατάνε σε ένα συρτάρι στο βάθος του μυαλού τους και δεν τους ανασύρουν ποτέ. Πεθαίνουν χωρίς να λυτρωθούν και απλά παίρνουν τα μυστικά τους στον τάφο. Αλλοι σαν τον Γκρας έχουν τη μαγκιά και το ανάστημα να πληρώσουν τα γραμμάτια για τα λάθη τους όσο ζουν. Ακούω ότι οι αποκαλύψεις ήταν ένα καλό εμπορικό τρικ για την προώθηση του βιβλίου του ’’Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι’’ που περιέχει όλα τα στοιχεία και τις λεπτομέρειες για το ναζιστικό παρελθόν του συγγραφέα. Μπορεί να είναι και έτσι αλλά έχω την αίσθηση ότι κανείς συγγραφέας στο επίπεδο του Γκρας δεν θα έβαζε στοίχημα την υστεροφημία του για να αυξήσει εφήμερα τις πωλήσεις ενός βιβλίου του.
Πολλοί ακόμη καλιτέχνες εκείνης της εποχής όπως ο Νταλί ή ο Εζρα Πάουντ έμειναν στην ιστορία όχι μόνο για το έργο τους αλλά για την προσήλωση ή την συνεργασία τους με την φασιστική Γερμανία. Λυπάμαι, αλλά δεν μπαίνω σε αυτούς τους συλλογισμούς αφού για μένα η τέχνη είναι από μόνη της σημείο αναφοράς (όπως και το έργο ενός συγγραφέα). Ενα από τα σημαντικότερα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ είναι ’’Ο αγών μου’’ του Χίτλερ και παρότι απέχω έτη φωτός από τέτοια πιστεύω θεωρώ πολύ σημαντικό ότι κατόρθωσα να το διαβάσω και προσπάθησα να ερμηνεύσω το μέγεθος του παραλογισμού ενός από τους μεγαλύτερους παράφρονες της ιστορίας. Ο Γκρας για μένα γίνεται απείρως σημαντικότερος μετά την ομολογία του. Κοντά στα 80 του πλέον αισθάνεται ότι πλησιάζει το τέλος της ζωής του, ότι μετράει αντίστροφα και αποφάσισε να ξεμπερδέψει με τα φαντάσματα του παρελθόντος μια και καλή. Δυστυχισμένος πιστεύω ότι υπήρξε για πολλά χρόνια και μέσα από τα βιβλία του τελικά προσπάθησε να ξορκίσει την ενοχή του. Και αφού δεν τα κατάφερε έτσι αποφάσισε να απεμπλακεί οριστικά και αμετάκλητα. Μέσα στις επόμενες μέρες σκοπεύω μάλιστα να ξαναρχίσω την ανάγνωση των βιβλίων του, ειδικά του ’’Τενεκεδένιου ταμπούρλου’’ αφού πια στην άκρη του μυαλού μου κυριαρχεί αν όχι η βεβαιότητα η ιδέα ότι ο νάνος τυμπανιστής είναι ο ίδιος ο Γκρας. Και μετά στη σειρά ’’Γάτα και ποντίκι’’, τα ’’Σκυλίσια χρόνια’’ (αυτό είναι το έργο που θεωρώ ως κορυφαίο του) και να προσπαθήσω μέσα από αυτό τον κύκλο ανάγνωσης να επαναπροσδιορίσω τον Γκρας και το έργο του.
- Σε εκδοτικό επίπεδο κερδισμένος της ιστορίας θα είναι ο μικρομεσαίος εκδοτικός οίκος ’’Οδυσσέας’’ που έχει εδώ και πολλά χρόνια τα αποκλειστικά δικαιώματα των έργων του Γκρας. Από ότι έμαθα χθες, το ’’Ξεφλουδίζοντας το κρεμύδι’’ θα είναι μεταφρασμένο στα ελληνικά βιβλιοπωλεία τον Φεβρουάριο και περί της επιτυχίας του δεν χρειάζεται η δική μου άποψη.
- Δύο ενδιαφέροντα λογοτεχνικά site για την ύπαρξη των οποίων με πληροφόρησε η καλή φίλη του blog Ειρήνη. Το ένα έχει να κάνει με την παιδική λογοτεχνία με τίτλο ’’Μελέτη, Διδασκαλία και Ανάδειξη της Ελληνικής Παιδικής Λογοτεχνίας". Πλούσιο με στοιχεία αλλά και περιλήψεις από δεκάδες βιβλία του είδους. Η διεύθυνση http://www.cc.uoa.gr/ptde/epet/Kind/list.html.
Το δεύτερο είναι η...φωνή του Νίκου Καζαντζάκη (στα γαλλικά) σε ένα λόγο που διέσωσε το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Θα τον βρείτε και θα τον ακούσετε στη διεύθυνση http://www.historical-museum.gr/kazantzakis/gr/speech2.html.
- Οσοι διαπίστωσαν μια αναστάτωση στην αριστερή πλευρά του μπλογκ να μην ανησυχούν. Χάθηκαν κάποια στιγμή όλα τα λινκ με παραπομπές σε διάφορα site αλλά φρόντισα να επανέλθουν όπως και οι ψηφοφορίες (θα προστεθούν και οι ψήφοι που λείπουν αυτή τη στιγμή για να μην αδικηθούν βιβλία και συγγραφείς). Δυστυχώς τo blogspot συνεχίζει τα...καψόνια και μας παιδεύει.

Friday, August 18, 2006

 

Από...Αύγουστο...χειμώνα!

Σε ρυθμούς….φθινοπώρου κινούνται πλέον οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι αφού ετοιμάζουν ήδη τις κινήσεις τους για τους επόμενους μήνες. Μια πρώτη αποτίμηση των επικείμενων εκδόσεων δείχνει ότι ο Καστανιώτης έχει το βαρύ πυροβολικό για να κυριαρχήσει στις εκδόσεις των επόμενων μηνών και στον πίνακα των ευπώλητων. Φυσικά, δεν αναφέρομαι στα…μαγικά της Μειμαρίδη, αφού επαναλαμβάνω ότι δεν θεωρώ το βιβλίο αντιπροσωπευτικό λογοτεχνικού καταλόγου και χαίρομαι ιδιαιτέρως που οι περισσότερες εφημερίδες το αγνοούν συστηματικά και δεν το αναφέρουν στον πίνακα ευπωλήτων. Όσον αφορά την κανονική λογοτεχνία, το πολυαναμενόμενο ’’Μονοπάτι στη θάλασσα’’ του βραβευμένου Αντώνη Σουρούνη θα αποτελέσει θέμα συζήτησης στους λογοτεχνικούς κύκλους αφού ουσιαστικά αποτελεί ’’έργο ζωής’’ του συγγραφέα. Από ότι πληροφορήθηκα πάντως ακόμη δεν έχει παραδοθεί ολοκληρωμένο, κάτι που σημαίνει ότι μάλλον θα φτάσει στα ράφια των βιβλιοπωλείων περίπου τα Χριστούγεννα. Οι προδημοσιεύσεις πάντως του Σουρούνη στο περιοδικό Status (τα πρώτα κεφάλαια) δείχνουν καθαρά τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του έργου. Επίσης, με ενδιαφέρον περιμένουμε τη νέα δουλειά (μάλλον από Οκτώβριο) του Αλέξη Σταμάτη την ’’Αμερικάνικη Φούγκα’’ χωρίς να αποκλείεται ο συγγραφέας να μας δώσει μια πρώτη…γεύση της δουλειάς του και στο εξαιρετικό μπλογκ του. Το αφήγημα του Λευτέρη Παπαδόπουλου ’’Είμαι γλεντζές’’ είναι επίσης από τα ατού του Καστανιώτη που επίσης τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες αναμένεται να ρίξει στην αγορά δουλειές των Κατερίνα Καριζώνη (Μεγάλο Αλγέρι), Γιάννη Καλαντόπουλου (Γιαννάκης, Το παιδί θαύμα) και επανεκδόσεις της Ελλης Αλεξίου, καθώς και ένα δοκίμιο του Κωστή Παπαγιώργη. Φυσικά ο Καστανιώτης διαθέτει πληθώρα Ελλήνων συγγραφέων στο δυναμικό του και λογικά αυτό είναι ένα μάλλον μικρό πρώτο δείγμα.
Ο Πατάκης έχει επίσης μεγάλες βλέψεις για το φθινόπωρο με αναθεωρημένη έκδοση του παλαιότερου βιβλίου της Μάρως Δούκα ’’Εις τον πάτο της εικόνας’’ αλλά κυρίως νέα Σώτη Τριανταφύλλου, που ως μόνιμος κάτοικος εξωτερικού πλέον (αν δεν κάνω λάθος) επιστρέφει στην ’’αμερικάνικη πραγματικότητα’’ με ένα βιβλίο που βουτάει στα άδυτα της Τσάινατάουν και θα έχει τίτλο ’’Κινέζικα κουτιά’’. Μετά την επιτυχία του ’’Ιούδα’’ και τις διαδοχικές μικρές επιτυχίες ή μεγάλες αποτυχίες η Μάιρα Παπαθανασοπούλου θα προσπαθήσει να επανακάμψει δοκιμαζόμενη στο αστυνομικό μυθιστόρημα. Τίτλος ’’Μακάριοι οι πενθούντες’’. Οκτώβριο κυκλοφορεί και η ’’Ιερή παγίδα’’ της Λείας Βιτάλη που επιστρέφει στα ’’σκοτεινά’’ χρόνια του Βυζαντίου. Πρώτο δείγμα από την Ιερή παγίδα μπορούν να διαβάσουν άπαντες στο μπλογκ της κυρίας Βιτάλη και ομολογώ ότι προσωπικά με κέρδισε αυτή η πρώτη ανάγνωση.
Ο Πατάκης θα μας συστήσει και νέους δημιουργούς όπως η Δήμητρα Κολλιάκου (η πρώτη της δουλειά κυκλοφόρησε το 1999 από την Εστία αλλά έκτοτε εμφανίσθηκε μόνο σε συλλογές) με τίτλο ’’Θερμοκρασία δωματίου’’, οι πρωτοεμφανιζόμενοι Νάσος Μαρτίνος (’’Ηλιο του Μάρτη’’), Χρύσα Φάντη (’’Το δόντι του λύκου΄΄), το τρίτο βιβλίο της Ασημένιας Σαράφη (’’Φεγγαράδα στο δέρμα’’), το μυθιστόρημα του γνωστού από τις μεταφράσεις αλλά και την παλαιότερη επιμέλεια του συλλογικού Γρανίτα από λεμόνι Χρήστου Αστερίου με τίτλο ’’Το ταξίδι του Ιάσωνα Ρέμβη’’.
Ο Κέδρος που έκανε δυναμική παρουσία με πληθώρα σημαντικών τίτλων τους τελευταίους τίτλους έριξε ήδη στην αγορά την επανέκδοση της εξαιρετικά επιτυχημένης δουλειάς της Ζέτας Κουντούρη (πρώτη έκδοση το 2005) ’’Η λεγάμενη’’ αλλά πέραν τούτου ουδέν σίγουρο. Σιγή και από τα Ελληνικά Γράμματα αφού είναι άγνωστο αν θα ρίξουν στην αγορά δουλειά από τα μεγάλα ονόματα που πλέον διαθέτουν (Βασιλικός, Ξανθούλης, Χαριτόπουλος, Μουρσελάς) ή θα αρκεστούν σε δουλειές αρκετών καλών αλλά λιγότερο γνωστών συγγραφέων που διαθέτουν.
Με μεγάλο δυναμικό ελλήνων συγγραφέων η Αγκυρα θα ρίξει σταδιακά στην αγορά μέχρι την άνοιξη το μυθιστόρημα του Χρήστου Παπαμιχάλη (παραγωγός στο ραδιόφωνο του Μελωδία, μέχρι τώρα είχε εκδώσει μόνο μουσικά ημερολόγια), μια συλλογή διηγημάτων του εξαιρετικού Βασίλη Κυριλίδη, πεζογράφημα (νέο) του Νάνου Βαλαωρίτη, από ’’γυναικεία’’ λογοτεχνία καινούργιες δουλειές της Λαμπρίνας Μαραγκού και της Τίτσας Πιπίνη, νέα δουλειά της Ελένης Γκίκα (’’Αύριο να θυμηθώ να σε φιλήσω’’) ενώ δεν αποκλείεται μέχρι την άνοιξη να έχει ολοκληρωθεί και το δεύτερο μέρος της τριλογίας της που άρχισε με το εξαιρετικά επιτυχημένο ’’Αν μ’ αγαπάς μη μ’ αγαπάς’’ και θα έχει τίτλο ’’Υγρός χρόνος’’. Φανερά ο εκδοτικός οίκος δεν ποντάρει στην εμπορικότητα αλλά στην ποιότητα των επιλογών του.
’’Φραγή εισερχομένων κλήσεων’’ θα λέγεται η νέα δουλειά του Γεράσιμου Δενδρινού από το Μεταίχμιο, το πρώτο πεζό του ποιητή Στρατή Πασχάλη (’’Ο άνθρωπος του λεωφορείου’’) θα είναι τα πρώτα δυνατά χαρτιά του συνεχώς ανερχόμενου εκδοτικού οίκου. Στο Μεταίχμιο ελπίζουν ότι οι δουλειές των πρωτοεμφανιζόμενων Κώστα Ζαφείρη (Η εκδίκηση του τυπογράφου) και Δημήτρη Καλαβρή (Ο άγιος) θα είναι οι καλύτερες όσον αφορά νέους δημιουργούς για φέτος το φθινόπωρο.
Αυτά τα βιβλία νομίζω ότι θα κερδίσουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το φθινόπωρο συν κάποιες άλλες εκδόσεις που σίγουρα θα έρθουν να συμπληρώσουν ως εκπλήξεις το εκδοτικό τοπίο της ελληνικής λογοτεχνίας τους επόμενους μήνες.

Wednesday, August 16, 2006

 

Ερμοκοπίδες

Δύο ιστορικά μυθιστορήματα της πρόσφατης ’’σοδειάς’’ ήταν εκείνα που μου κίνησαν πιο πολύ το ενδιαφέρον. Για το πρώτο, τους ’’Παλαιολόγους’’, έγραψα χθες, σήμερα θα αναφερθώ στο δεύτερο, τις ’’Ερμοκοπίδες’’ του Παναγιώτη Μπαλτάκου (εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ). Ο συγγραφέας, είναι γνωστός Αθηναίος μεγαλοδικηγόρος (παλιός ’’μαθητής’’ του Αλέξανδρου Λυκουρέζου και σήμερα με ένα δικό του πελατολόγιο που περιλαμβάνει επίλεκτα στελέχη και ονόματα της Αθηναϊκής κοινωνίας) μας συστήθηκε πριν από δύο περίπου χρόνια με το εξαιρετικό ’’Τέλος του εφιάλτη’’. Το πρώτο του βιβλίο (ανεπίσημα άκουσα ότι έφτασε ή ξεπέρασε τις έξι εκδόσεις) είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Libro και η εμπορική του απήχηση άνοιξε την πόρτα των μεγαλύτερων ’’Ελληνικών Γραμμάτων’’ στον Μπαλτάκο. Όπως και στην πρώτη του δουλειά έτσι και στις Ερμοκοπίδες είναι φανερές οι επιρροές που έχει δεχτεί ο Μπαλτάκος από την αρχαία Σπάρτη και τον θαυμασμό του με τον Σπαρτιάτικο τρόπο ζωής ή τις πολεμικές αρετές των Λακεδαιμόνιων. Στην ουσία, οι Ερμοκοπίδες αποτελούν μια ’’συνέχεια’’ του πρώτου βιβλίου και προφανώς θα υπάρξει με τη μορφή τριλογίας στο κοντινό μέλλον και η συνέχεια. Φυσικά, τα δύο βιβλία έχουν ορατές διαφορές σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο στη μεταφορά του χρόνου δράσης στο 415 π.Χ. παραμονές της Σικελικής εκστρατείας.
Στο πρώτο του βιβλίο με τον ενθουσιασμό του ’’νεοφώτιστου’’ αλλά και το πείσμα του ζηλωτή ο Μπαλτάκος βασίστηκε πιο πολύ στην έρευνα και πεισματικά σχεδόν προσπάθησε να πείσει για το ιδανικό των Σπαρτιατικών αρχών ζωής και πολέμου. Δεν ξεφεύγει από αυτό το μοτίβο αλλά φροντίζει τούτη τη φορά να το κάνει στο πλαίσιο και της μυθιστορηματικής γραφής. Η ανελέητη κόντρα Δημοκρατικών- Ολιγαρχικών και η ιεροσυλία της κοπής των κεφαλών του Ερμή είναι το φόντο και το σκηνικό της δράσης αλλά παράλληλα η παρουσία Σπαρτιατών κατασκόπων στην Αθήνα δίνουν την ευκαιρία να ξετυλιχτεί μια ερωτική ιστορία μεταξύ ενός εξ’ αυτών του Αγι και μιας κορίνθιας εταίρας της Λήδας. Ο Μπαλτάκος χρησιμοποιεί από κείμενα αρχαίων συγγραφέων μέχρι σύγχρονες αστρολογικές και φυσικές μελέτες (ειδικά στο σημείο που αναφέρεται στην κατασκευή της Ακρόπολης), αποκαλύπτει τον τρόπο δράσης της Κρυπτείας (Σπαρτιάτικη οργάνωση κατασκόπων) και δημιουργεί αυτό που στο εξώφυλλο βαφτίζεται ως ’’μυθιστορία’’. Μέχρι το σημείο της καταστροφής των κεφαλών του Ερμή το έργο του Μπαλτάκου διαβάζεται ευχάριστα αλλά από εκεί και πέρα όταν πλέον το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στο αν ο Σπαρτιάτης κατάσκοπος θα ενδώσει στο δίλημμα ’’γυναίκα ή Σπαρτιάτικη αρετή’’ το όλο θέμα αρχίζει και κουράζει… Ειδικά αν κάποιος έχει διαβάσει το ’’Τέλος του εφιάλτη’’ και δεν προσγειώνεται ανυποψίαστος στην Σπαρτιάτικη κοινωνία, τον κοινοβιακό τρόπο ζωής και τις αρχές που εν πολλοίς ήταν άγνωστες ή παρεξηγημένες ιστορικά. Φτάνοντας στον επίλογο ο Μπαλτάκος κατορθώνει να κορυφώσει πάλι το ενδιαφέρον όταν πλέον ο Αγις και ο ’’όμοιος’’ του ζευγάρι στον πόλεμο και στη ζωή, ο Αγησίλαος (αφηγητής της όλης ιστορίας σαν τρίτο παρένθετο πρόσωπο) κάνουν ένα σπαρακτικό απολογισμό που δεν αφορά μόνο την παλιά αποστολή τους στην Αθήνα αλλά και τη Λήδα και κυρίως την εκφυλισμένη (πλέον) Σπαρτιάτικη κοινωνία. Συμπερασματικά, ο Μπαλτάκος κατορθώνει να σεβαστεί την ιστορία, να προσθέσει στοιχεία με την έρευνα του σε μια μάλλον άγνωστη πτυχή της (την καταστροφή των κεφαλών του Ερμή) αλλά μυθιστορηματικά το εγχείρημα του χάνει ’’πόντους’’.
Βαθμολογία: 6+ (με άριστα το 10)

Monday, August 14, 2006

 

Βυζαντινές ίντριγκες




Το πλεονέκτημα του καλού ιστορικού μυθιστορήματος είναι ο σεβασμός στην ιστορία, τις πηγές της, στα αυθεντικά σωσμένα κείμενα (ή άλλες πηγές) και η ικανότητα του συγγραφέα να προσθέσει σε όλα αυτά τη δική του φαντασία και εκτίμηση σε λογικές δόσεις. Συνήθως οι αυθαιρεσίες είναι πλην λιγοστών εξαιρέσεων ενοχλητικές.
Ο Γιώργος Λεονάρδος, αδικημένος συγγραφέας αλλά πρότυπο επιμονής για πολλά χρόνια έχει βρει τη σωστή συνταγή και αυτό φαίνεται από το δεύτερο κομμάτι της τριλογίας του για τους Παλαιολόγους. Τίτλος ’’Οι Παλαιολόγοι’’ από τις εκδόσεις Λιβάνη (η τριλογία ξεκίνησε με το Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος-Ο Ελευθερωτής) και θα ολοκληρωθεί κάπου μέσα στο 2007. Ο Λεονάρδος μπήκε αργά στη λογοτεχνία και περίμενε πολλά χρόνια, αν και μεγάλος σε ηλικία, για να γευτεί την εμπορική επιτυχία και αυτό τον κάνει ακόμη πιο συμπαθή. Ήδη, πλέον πέραν της επιτυχίας στην Ελλάδα κάνει και διεθνή καριέρα αφού αρκετά από τα προηγούμενα (δώδεκα, νομίζω, τον αριθμό βιβλία) μεταφράζονται ή θα μεταφραστούν και σε γειτονικές χώρες.
Όσον αφορά τους Παλαιολόγους, πιστεύω ότι είναι το καλύτερο ιστορικό μυθιστόρημα που έγραψε για φέτος Έλληνας δημιουργός (εκτός αν προκύψει κάτι άλλο στους επόμενους μήνες) με τον Λεονάρδο να αγγίζει και πάλι την τελευταία δυναστεία Βυζαντινών αυτοκρατόρων και μια εξ’ ορισμού ’’φορτισμένη’’ εποχή γεμάτη ίντριγκες, πάθη, σκοτεινά γεγονότα, ραδιουργίες.
Για το ρόλο του αφηγητή –και αυτή τη φορά- διαλέγει τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο ’’γιος του Μιχαήλ και της Ευδοκίας, αγνώστων λοιπών στοιχείων, γεννήθηκα λίγα χρόνια πριν από την αλλαγή του 13ου αιώνα’’, μας βάζει στο πνεύμα της εποχής με την ικανότητα που του δίνει ο Λεονάρδος να είναι αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας των γεγονότων που πραγματεύεται. Βασικοί πρωταγωνιστές, είναι ο Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος, αυτοκράτορας του Βυζαντίου για μισό αιώνα, αυτός που ιστορικά υποτίμησε τη δύναμη των εξωτερικών εχθρών και οδήγησε ουσιαστικά στην παρακμή το Βυζάντιο και ο εγγονός του Ανδρόνικος Γ’ Παλαιολόγος, μπον βιβέρ της εποχής, που πέθανε σε νεαρή ηλικία. Χρονικά το σημείο που διαλέγει ο Λεονάρδος για να τοποθετήσει τη δράση του βιβλίου του αποτελεί σημαντικό κόμβο της ιστορίας αφού κατορθώνει να μας αποδείξει ότι ουσιαστικά εκεί κρίθηκε όλο το μέλλον της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Με βάση την πλούσια βιβλιογραφία που παραθέτει αλλά και την εξιστόρηση του αποδεικνύει ή επιβεβαιώνει ότι τα γεγονότα στο Δεσποτάτο της Ηπείρου αλλά και η δολοφονία του εγγονού του αυτοκράτορα αποτέλεσαν την ’’αρχή του τέλους’’. Το βιβλίο ξεκινάει με μια μάλλον ασυνήθιστα ’’φλογερή’’ και περιγραφική ερωτική σκηνή πάθους αλλά στην ουσία κερδίζει τον αναγνώστη λίγο αργότερα στο τρίτο κεφάλαιο υπό τον τίτλο ’’Η σύγκρουση των δύο Ανδρόνικων’’. Ακολουθώντας πιστά τα χνάρια της ιστορίας και με την ικανότητα του καλού αφηγητή και των δυνατών περιγραφών ο Λεονάρδος είναι βέβαιο ότι μπορεί να κρατήσει το αναγνωστικό ενδιαφέρον ’’ζωντανό’’ και στις 400 σελίδες της αφήγησης του.

Βαθμολογία: 7 (με άριστα το 10)

Friday, August 11, 2006

 

Βιβλία για το καλοκαίρι part 5 (Αστυνομική λογοτεχνία)

Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη η αστυνομική λογοτεχνία προσφέρεται ως ανάγνωσμα για τους καλοκαιρινούς μήνες…Πέρα από τα στερεότυπα του θέματος είναι γεγονός ότι αυτό το είδος της λογοτεχνίας αφού την περασμένη δεκαετία γνώρισε μια εντυπωσιακή ακμή στη χώρα μας, ακολούθησε μια περίοδος υπερ-παραγωγής τίτλων και σχετικής παρακμής και πλέον βαδίζει σε ένα μάλλον πιο σταθερό δρόμο. Φέτος, το καλοκαίρι συνέπεσε μάλιστα να κυκλοφορήσουν ταυτόχρονα καινούργιες δουλειές των δύο κορυφαίων συγγραφέων του είδους. Του Πέτρου Μάρκαρη (Βασικός Μέτοχος) και του έτερου Πέτρου του Μαρτινίδη (’’Ο Θεός φυλάει τους άθεους’’). Και για τα δύο αυτά μυθιστορήματα θα κάνω τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες ξεχωριστές αναφορές.
Σήμερα για τους τελευταίους ’’εκδρομείς’’ θα αναφερθώ σε μερικούς άλλους τίτλους λιγότερο γνωστών η προβεβλημένων αστυνομικών μυθιστορημάτων, αποκλειστικά από την ελληνική παραγωγή (η επιλογή αναφέρεται με αλφαβητική σειρά):
1. Δώδεκα θεοί και τρεις φόνοι, Μαρλένα Πολιτοπούλου (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ): Δύσκολα θα συναντήσουμε γυναίκα συγγραφέα στην Ελλάδα που να καταγίνεται με το αστυνομικό μυθιστόρημα. Η Πολιτοπούλου καταπιάνεται με το είδος για δεύτερη φορά αλλά με τους ίδιους ήρωες. Πιστή στη μανιέρα της αστυνομικής λογοτεχνίας (κάθε συγγραφέας λανσάρει και ’’συντηρεί’’ το δικό του σταθερό ήρωα) η Πολιτοπούλου οδηγεί το δίδυμο του αστυνομικού Περικλή Γιατζόγλου και του στενού του φίλου Παύλου Γ. στα χνάρια της επίλυσης της δολοφονίας μιας δημοσιογράφου στο Λουτράκι. Ακολουθώντας την μοντέρνα πρακτική των Αμερικάνων (αλλά κυρίως των Ευρωπαίων) συγγραφέων του είδους η Πολιτοπούλου δεν γράφει αυστηρά ένα αστυνομικό μυθιστόρημα αλλά στη δουλειά της υπάρχει και ουσιαστικά κοινωνική κριτική.
2. Ένα κρανίο για τον Γιόρικ, Βάιος Παγκουρέλης (εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ): Ο συγγραφέας έφυγε νέος (σε ηλικία 52 ετών) και άφησε πίσω του βιβλιογραφία σχετική με την κριτική θεάτρου. Προφανώς, το συγκεκριμένο βιβλίο που εκδόθηκε φέτος από τη Νεφέλη δεν είχε γίνει αντιληπτό αφού εμφανίζεται οκτώ ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατο του. Στο Λονδίνο και στο ελισαβετιανό θέατρο ένα πτώμα στο πατάρι ενός θεάτρου ξεκινάει την πλοκή. Σαίξπηρ παρέα με εξαιρετικές περιγραφές για το Λονδίνο και τα θέατρα του 16ου αιώνα αλλά και μυστήριο.
3. Η εξαίσια ηδονή του βιασμού, Τόλης Νικηφόρου (εκδόσεις ΝΕΦΑΛΗ): Δουλειά που ανήκει στην ευρύτερη αστυνομική λογοτεχνία, αφού καταπιάνεται με ένα στενάχωρο και πολύ λεπτό θέμα: Τους βιασμούς. Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι με την υπόθεση καταπιάνεται συγγραφικά ένας άντρας και αυτό αποδυναμώνει σημαντικά το βιβλίο που θα μπορούσε αν ήταν θέμα ετικέτας να θεωρηθεί και ’’δικηγορικό θρίλερ’’. Ο ήρωας του βιβλίου Αρις Παπακώστας είναι δικηγόρος ειδικευμένος στην υπεράσπιση θυμάτων βιασμού. Η υπόθεση που αναλαμβάνει είναι η πλέον πολύπλοκη και προσωπική της καριέρας του. Θύμα βιασμού είναι η κουνιάδα του και θύτης-εκτελεστής του βιαστή η αδελφή της και σύζυγός του που προσπαθεί να πείσει για την αθωότητά της. Θέμα οπτικής γωνίας του αναγνώστη αλλά ο πολυγραφότατος Νικηφόρου (αυτό είναι το 23ο βιβλίο του) δεν διστάζει να αναφερθεί με γλαφυρό τρόπο και σχεδόν ηδονοβλεπτική διάθεση στις περιγραφές των βιασμών. Παρότι δεν ανήκω στους ’’συντηρητικούς’’ αναγνώστες μάλλον με απώθησε, αντίθετα το βιβλίο περισσότερο ελκύει ως μια προσπάθεια αφύπνισης υποταγμένων και παραδομένων γυναικών.
4. Ο χάλκινος οφθαλμός, Παναγιώτης Αγαπητός (εκδόσεις ΑΓΡΑ): Συνδυάζει με εξαιρετικό τρόπο τα στοιχεία του αστυνομικού και του ιστορικού μυθιστορήματος. Συστήνεται ως ’’Βυζαντινή ιστορία’’ μυστηρίου. Ζητούμενο η εξιχνίασης της δολοφονίας του νέου στρατιωτικού διοικητή της Θεσσαλονίκης το 833 μ.Χ.
5. Το επικηρυγμένο πρόβλημα, Αργύρης Παυλιώτης (εκδόσεις Πατάκης): Λιγότερο γνωστός από τον Μάρκαρη ή τον Μαρτινίδη ο καθηγητής μέσης εκπαίδευσης από τη Βοιωτία (αλλά με έδρα τη Θεσσαλονίκη) τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει ’’ειδίκευση’’ στο χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος και το 12ο βιβλίο του καταπιάνεται με τη λύση ενός άλυτου μαθηματικού γρίφου (εξίσωση Navier-Stocks με επικήρυξη ενός εκατομμυρίου δολαρίων για τη λύση της) και τις προσπάθειες του ποινικολόγου Ανδρέα Αναγνώστου να ανακαλύψει ένα φοιτητή Μαθηματικών που έχει εξαφανιστεί. Στη γρήγορη σταθερή και στέρεα γραφή του Παυλιώτη υπάρχουν ξεκάθαρες επιρροές και στο στιλ και στην κεντρική ιδέα (ποινικολόγος ήρωας) από τον κλασικό του είδους Ερλ Στάνλει Γκάρντνερ. Ο Παυλιώτης θα μπορούσε να ανέβει επίπεδο αν δεν επέμενε στα στερεότυπα κλισέ του καλού και του κακού και στη σχεδόν προβλέψιμη ανατροπή τους στο τέλος με λύσεις μάλλον ’’τραβηγμένες από τα μαλλιά’’.
- Κάποια άλλα βιβλία του είδους (όπως οι εξαιρετικές δουλειές του Καλλιφατίδη και του Ράγκου) δεν αναφέρονται στο παρόν κείμενο. Είχα γράψει (μαζί με μια εκτενή ιστορική αναδρομή στο ελληνικό μυθιστόρημα) αναλυτικά σε ένα παλαιότερο κείμενο μου που μπορείτε να το βρείτε στο site του Λογόκηπου. Για τους βιαστικούς αρκεί ένα…κλικ στο λινκ
http://www.logokipos.com/portal/html/modules.php?name=News&file=article&sid=166
- Επίσης για όσους θέλουν να ανατρέξουν στις προηγούμενες καλοκαιρινές προτάσεις του blog για να μην...παιδεύονται μέσα στον ωκεανό κειμένων θα τις βρουν κατεβαίνοντας χαμηλότερα στην κεντρική σελίδα του μπλογκ και στις ημερομηνίες 9 Ιουνίου, 15 Ιουλίου (βιβλία σχετικά με τη μουσική), 17 Ιουλίου (βιβλία του Βασίλη Βασιλικού), 18 Ιουλίου (ιστορικά αναγνώσματα).

Wednesday, August 09, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 61 (Κάνε μου...μάγια)

Επιστροφή στο κλεινόν άστυ. Η πιο όμορφη πόλη του κόσμου είναι η Αθήνα, Αύγουστο μήνα. Μετά από ένα χαλαρωτικό εικοσαήμερο δεν είχα σκοπό να επιστρέψω με…γκρίνια αλλά δεν γίνεται διαφορετικά. Λίγο πριν τελειώσουν οι διακοπές μου το έμαθα και δεν πίστευα στα αυτιά μου. Ο Καστανιώτης ’’μπλόκαρε’’ την αγορά ρίχνοντας με τη μια στα ράφια 20.000 αντίτυπα του καινούργιου βιβλίου (;) της Μάρας Μειμαρίδη με τίτλο Βιβλίο μαγείας! Στην ίδια συνταγή με τις μάγισσες της Σμύρνης και χωρίς πια λογοτεχνικούς μανδύες και επιφάσεις η κυρά- Μάρα ετοιμάζεται για νέο μπεστ σέλερ. Συμβουλές για μαντζούνια, μάγια, βότανα και στον εκδοτικό οίκο απ’ ότι έμαθα υπολογίζουν ότι οι αρχικές εκτιμήσεις των 20.0000 αντιτύπων είναι μόνο η…αρχή! Μπράβο της κυρά-Μάρας, μπράβο στον Καστανιώτη που αποδεικνύει ότι έχει αλάνθαστο εμπορικό κριτήριο και τα θερμά μου συγχαρητήρια στις 20.000 πρώτες ’’Κατίνες’’ που θα γίνουν…μάγισσες. Βεβαίως στον τίτλο του βιβλίου υπάρχει η μικρή προσθήκη ’’Βιβλίο μαγείας 1’’, άρα να αναμένουμε ένα ή περισσότερα sequels!!!
- Και επειδή εδώ ο χώρος είναι λογοτεχνικός και ασχολείται με βιβλία και όχι με τράπουλες ή μαντζούνια έχει δικαίωμα ο εξαιρετικός λογοτέχνης Αντώνης Σουρούνης να με περάσει ’’γενιές 14’’ που αναφέρομαι σε αυτόν αμέσως μετά την κυρά-Μάρα. Ευτυχώς, έχω μόνο καλά λόγια να γράψω…Ετοιμάζει και νομίζω ότι θα κυκλοφορήσει τους πρώτους φθινοπωρινούς μήνες ένα βιβλίο ’’έργο ζωής’’ που δεν κρύβει ότι είναι αυτοβιογραφικό. Τίτλος ’’Το μονοπάτι στη θάλασσα’’. Πήρα μια πρώτη γεύση αφού προδημοσίευση των αρχικών κεφαλαίων γίνεται από το περιοδικό Status και ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα. Αν η συνέχεια είναι ανάλογη τότε όντως πρόκειται για ’’έργο ζωής’’.
- Η Ειρήνη είναι μπλόγκερ και τακτική επισκέπτρια του δικού μου μπλογκ. Η ίδια διατηρεί ένα εξαιρετικής αισθητικής μπλογκ που ασχολείται με τη ζωγραφική. Θα τη βρείτε στη διεύθυνση http://chromo-sphere.blogspot.com/. Βρέθηκα εκεί από…σπόντα αφού σε ένα e-mail που μου έστειλε μου έμαθε ένα άλλο διαδικτυακό χώρο που πραγματικά με…μάγεψε (για να είμαι in και στη μόδα των ημερών). Υπάρχει μια γωνιά στο διαδίκτυο όπου ο κύριος Νίκος Σαραντάκος έχει κάνει μια εκπληκτική δουλειά με φοβερή αγάπη για τη λογοτεχνία. Και ειλικρινά τον ζήλεψα και για την ποιότητα του χώρου του και για τις επιλογές του και για την επιμονή του. Τι υπάρχει στη διεύθυνση http://www.sarantakos.com/keimena.html ; Όλα ή σχεδόν όλα τα λογοτεχνική διηγήματα ή μυθιστορήματα που μπόρεσε να βρει ο κ.Σαραντάκος στο διαδίκτυο! Τεράστιος όγκος, υπέροχη συλλογή, χάθηκα για ώρες διαβάζοντας…Τα συγχαρητήρια μου. Επίσης η Ειρήνη με ενημέρωσε στο μέιλ της ότι υπάρχει ολόκληρο το κείμενο της Ασκητικής του Καζαντζάκη στην παρακάτω διεύθυνση http://www.diaplous.org/library/askitiki.php. Την ευχαριστώ θερμά για την ενημέρωση και προσθέτω τα σχετικά λινκ στη λίστα μου.
- Περίμενα καιρό να δω ποιός τελικά θα...σπάσει τη συνωμοσία σιωπής σχετικά με το βιβλίο του Βουράκη και θα δημοσιεύσει την πρώτη ολοκληρωμένη κριτική. Το...διέπραξε το περιοδικό της Ελευθεροτυπίας σε μια από τις εκδόσεις των τελευταίων εβδομάδων όπου υπάρχει μια ακριβοδίκαιη δισέλιδη κριτική της Λίνας Πανταλέων. Ισχύει το καλύτερα αργά παρά ποτέ.
- Αφού ολοκλήρωσαν(;) τον κύκλο των εκδόσεων με μια σειρά έξι βιβλίων που έχουν την υπογραφή bloggers οι εκδόσεις Μαραθιά συνεχίζουν το...ψάξιμο επίδοξων συγγραφικών ταλέντων και μάλιστα με...δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος. Λεπτομέρειες στο μπλογκ των εκδόσεων ww.ekdoseismarathia.blogspot.com. Το ζητούμενο είναι αν έχουν όρεξη, ώρα και ανθρώπινο δυναμικό να αντέξουν τον πακτωλό μέιλ που θα τους προκύψουν οσονούπω και να κάνουν ένα πραγματικό και ειλικρινές ξεσκαρτάρισμα. Διαφορετικά, η ρπωτοβουλία τους δεν θα διαφέρει σε τίποτα από την διαδικασία που τηρούν όλοι οι εκδοτικοί οίκοι της αγοράς.
- Αύριο, το τελευταίο μέρος των βιβλίων για το καλοκαίρι (με επιλογές από την πλούσια φέτος παραγωγή της ελληνικής αστυνομικής λογοτεχνίας) για τους τελευταίους υποψήφιους ταξιδιώτες και τις επόμενες μέρες κριτική για μερικά από τα βιβλία που διάβασα το προηγούμενο εικοσαήμερο. Μην ξεχνάτε ότι στην αριστερή στήλη του μπλογκ υπάρχουν τέσσερα δημοψηφίσματα και μέσα στις επόμενες μέρες θα ’’κλείσουν’’ τα δύο πρώτα που φανερώνουν ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλιοφιλικό προφάιλ των επισκεπτών του μπλογκ.

This page is powered by Blogger. Isn't yours?