Ελληνική λογοτεχνία

Η Λένα Κιτσοπούλου σε μια παλαιότερη θεατική δουλειά της, τον ’’Πυρετό’’ του Σον.

Συνήθως τα ρεφλέξ μου λειτουργούν καλά με τους νέους συγγραφείς τα τελευταία χρόνια. Και τις περισσότερες φορές τους ανακαλύπτω γρήγορα, την ώρα που οι επαγγελματίες κριτικοί αγνοούν, προσπερνάνε ή σνομπάρουν βιβλία διαμάντια που κυκλοφορούν και περνάνε απαρατήρητα! Αυτή τη φορά όμως ομολογώ ότι το…σύστημα λειτούργησε με πολύ καλά αντανακλαστικά. Αναφέρομαι στην περίπτωση του βιβλίου της Λένας Κιτσοπούλου ’’Νυχτερίδες’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Πρώτα, ήταν μια μικρή αναφορά στα Νέα, μετά μια δισέλιδη κριτική στο περιοδικό της Ελευθεροτυπίας και την Κυριακή άλλη μια αναφορά στο Εθνος στη στήλη ’’Νέες δυνάμεις’’. Η Κιτσοπούλου μάλλον θα πρέπει να αισθάνεται τυχερή αφού στο ξεκίνημα της έτυχε γρήγορα-γρήγορα της προσοχής του τύπου, ίσως γιατί την βοηθάει η άλλη της ιδιότητα: Αυτή της ηθοποιού με συμμετοχή μάλιστα σε δύο πρόσφατες ταινίες τη ’’Λιούμπη’’ και τις ’’Παρέες’’ του Γκορίτσα.
Τίποτε απ΄ όλα αυτά βέβαια δεν θα αποτελούσε ισχυρό κίνητρο για να διαβάσω την πρώτη λογοτεχνική προσπάθεια της αν δεν μου υποδείκνυε το βιβλίο μια συγγραφέας, η οποία εκτός των άλλων εγκωμιαστικών που μου έγραψε για τη δουλειά της Κιτσοπούλου, έχει στα…υπέρ της ότι η ίδια γράφει για εντελώς διαφορετικά θέματα και με άλλο στιλ.Τι είναι λοιπόν οι ’’Νυχτερίδες’’; Μια συλλογή διηγημάτων με προσωπικό στιλ και ακραία θεματολογία. Τα διηγήματα της Κιτσοπούλου είναι τόσο σκοτεινά όσο μια σπηλιά με νυχτερίδες φλερτάρουν με σχεδόν ζωώδη ένστικτα, άγρια πάθη και ανομολόγητες ανθρώπινες αδυναμίες ή διαστροφές, όπως η αιμομιξία ή η παιδεραστία. Ζοφερή έως νοσηρή ατμόσφαιρα διαστροφής, θανάτου, παράνοιας ή μοναξιάς. Από την πρώτη στιγμή και το πρώτο μικρό διήγημα με τίτλο ’’Ο γιος μου ο γύφτος’’ η Κιτσοπούλου προιδεάζει για τη συνέχεια αφού μια ναρκομανής παρακολουθεί από απόσταση τη ζωή του παιδιού της το οποίο έχει παρατήσει –για μεγάλωμα- σε μια οικογένεια γύφτων. Στο ομώνυμο με τον τίτλο του βιβλίου διήγημα που ακολουθεί μια 13χρονη εγκαταλείπει την παιδική της ηλικία και το ίδιο βράδυ μυείται στα ναρκωτικά και τον έρωτα. Στο ’’Αθήνα, 9 Δεκεμβρίου’’ ένας παντρεμένος σχεδιάζει την απόδραση με την ερωμένη του και ψάχνει θάρρος και κουράγιο να το αποκαλύψει στη σύζυγό του. Στο τέταρτο διήγημα, ο ευφάνταστος αναγνώστης αντιλαμβάνεται μάλλον γρήγορα ότι ο αφηγητής δεν είναι άνθρωπος (άλλα ένας γάτος με το όνομα Σάκης) που παρακολουθεί μια αιμομικτική-παιδεραστική σκηνή. Παρότι ασχολείται με το θάνατο το μόλις δισέλιδο ’’’Στον πολυαγαπημένο μας σύζυγο, πατέρα, θείο και αδελφό’’ είναι από τις καλύτερες στιγμές του βιβλίου. Όσο προχωράει το βιβλίο παρά τις βίαιες ιστορίες που ακολουθούν με αντικείμενο την παιδοκτονία παιδιών η Κιτσοπούλου βρίσκει…ρυθμό στα σχετικά με το θέμα διηγήματα ’’Α.Π.’’ και ’’Η τρύπα’’. Το όλο υπαινιγμούς Paradise, το εκπληκτικό ’’Φου’’ (μάλλον η καλύτερη ιστορία του βιβλίου) και το καταληκτικό ’’Το φουστάνι’’ κορυφώνει την αίσθηση του βιβλίου. Η Κιτσοπούλου τολμάει να αγγίξει θέματα-ταμπού χωρίς να τα κάνει απωθητικά για τον αναγνώστη. Στα υπέρ της η γρήγορη ροή του λόγου που εμφανώς είναι επηρεασμένος περισσότερο από το θέατρο παρά από τη λογοτεχνία, το γενικό σκηνικό αλλά και οι επί μέρους ιδέες των διηγημάτων που στο σύνολο τους εμπεριέχουν στοιχεία πρωτοτυπίας. Δυστυχώς, τουλάχιστον στο πρώτο μισό του βιβλίου η Κιτσοπούλου γίνεται υπερβολική με καταλήξεις στις ιστορίες της εντελώς εξωπραγματικά παραληρηματικά κρεσέντα που τελικά αφαιρούν και αποψιλώνουν αντί να προσθέτουν στις ούτως ή άλλως ευρηματικές ιστορίες. Αν προστεθεί στο σύνολο και το γεγονός ότι σε ορισμένες στιγμές κυριαρχεί υπερβολικός μελοδραματισμός γίνεται φανερό ότι στην πρώτη της δουλειά η Κιτσοπούλου παρασύρθηκε και δεν ήξερε που έπρεπε να….φρενάρει για να παρουσιάσει ένα πολύ καλύτερο σύνολο και δυστυχώς αδίκησε τη δουλειά, τις ιδέες και τη γραφή της. Φυσικά όλα αυτά με το ουσιαστικό ελαφρυντικό της πρωτοεμφανιζόμενης, που αν δεν έκανε ένα περαστικό και εφήμερο πείραμα των δυνατοτήτων της στη γραφή έχει προοπτική και μέλλον. Τελικά, το βιβλίο δεν ήταν από τις καλύτερες δουλειές νέων συγγραφέων που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια αλλά σίγουρα από τις πλέον ενδιαφέρουσες.

Βαθμολογία: 6,5 (με άριστα το 10)