Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Monday, October 30, 2006

 

Εθνικισμού ανάλυση

vf


Μέσα στα επόμενα βράδια συμπληρώνω την ανάγνωση του καινούργιου βιβλίου του Αλέξη Σταμάτη. Μέχρι να πάρουν σειρά αρχής γενομένης με τη ’’Φούγκα’’ τα καινούργια βιβλία θα γράψω για μερικά ακόμη παλαιότερα στα οποία δεν πρόλαβα να αναφερθώ τους προηγούμενους μήνες. Ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα βιβλία της χρονιάς ήταν το ’’Και εσύ Έλληνας ρε;’’, τρίτο μυθιστόρημα του Βασίλειου Χριστόπουλου (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Ο πολιτικός μηχανικός από την Πάτρα καταπιάνεται με ένα εξαιρετικά (και διαχρονικά) επίκαιρο θέμα. Τους εθνισμούς και την εθνογένεση που έλαβε χώρα στα Βαλκάνια (ειδικά στο νότιο μέρος τους) και στη Μικρά Ασία τον 19ο και 20ο αιώνα, με μια εξαιρετικά τολμηρή ματιά. Ένας Κούρδος λαθρομετανάστης, κοινωνικό απόβλητο, στην Πάτρα του 2002 προσπαθεί να βρει τα ίχνη των συγγενών του που έχουν χαθεί στην Ανατολία σχεδόν ένα αιώνα νωρίτερα. Ο Χριστόπουλος κατορθώνει να σεβαστεί στις περιγραφές του (παρότι αρκετές φορές τυχαία πρόσωπα της αφήγησης του θα μετατραπούν σε ιστορικές φυσιογνωμίες) την ιστορία αλλά και την εκτεταμένη έρευνα του. Αλλά ακριβώς, αυτός ο σεβασμός στην έρευνα αποτελεί και το μεγαλύτερο, ίσως, μειονέκτημα του βιβλίου, το ίδιο που διαπιστώσαμε και συναντήσαμε σε μια άλλη δουλειά διαφορετικής υφής αλλά παρόμοιας κατεύθυνσης (αναφέρομαι στα ’’Αμίλητα βαθιά νερά’’ της Γαλανάκη). Ο Χριστόπουλος, ΄΄κάθεται’’ πάνω στα στοιχεία της ιστορικής έρευνας και η δουλειά του ’’χάνει’’ και σε επίπεδο πλοκής και σε επίπεδο λογοτεχνικής γραφής. Περισσότερο στο πρώτο, λιγότερο στο δεύτερο. Η πλοκή με τρία μεγάλα άλματα μέσα στο χρόνο κουράζει παρότι δεν αφήνει κενά στην αφήγηση, ενώ σε κάποια σημεία ’’μπλέκονται’’ δύο παράλληλες ιστορίες (περίπου στα 2/3 του βιβλίου) και το τέλος του βιβλίου δεν οδηγεί τελικά σε καμία κορύφωση αλλά μοιάζει να αιωρείται στο κενό. Μοναστήρι της Μακεδονίας (και των Σκοπίων αργότερα), Πόντος, Ανατολία, Σμύρνη, Κουρδικά χωριά είναι οι χώροι που κινούνται η ιστορία και οι ήρωες του Χριστόπουλου, ο διαμελισμός της Μακεδονίας, η κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οι διωγμοί των Πόντιων, ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και η Μικρασιατική καταστροφή είναι μόνο μερικά από τα ιστορικά γεγονότα που συντελούν στην αφηγηματική ροή. Ο Χριστόπουλος καταπιάστηκε με ένα τολμηρό και υπερβολικά φιλόδοξο θέμα, το τίμησε και από την ιστορική σκοπιά της υπόθεσης και από την ανάλυση ανθρώπινων χαρακτήρων και παθών αλλά κάπου στο λογοτεχνικό σκέλος η δουλειά του μπορούσε να είναι πολύ καλύτερη. Σε κάθε περίπτωση πάντως και παρά τις ενστάσεις μου είναι ένα βιβλίο που ο πιθανός αναγνώστης-αγοραστής του δεν θα χάσει τον χρόνο του.

Βαθμολογία: 6 (με άριστα το 10)


Friday, October 27, 2006

 

Δημοψηφίσματα

Ολοκληρώθηκε η ψηφοφορία του blog για τα καλύτερα βιβλία του Ιουνίου και βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή για τα καλύτερα βιβλία του διαστήματος από 1η Ιουλίου έως 15 Αυγούστου. Με βάση τα αποτελέσματα για τον Ιούνιο τις περισσότερες ψήφους πήρε το ’’Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου’’ του Γιώργου Σκαμπαρδώνη που κέρδισε με διαφορά την πρώτη θέση συγκεντρώνοντας 20 προτιμήσεις. Στη δεύτερη θέση μάλλον αναπάντεχα με 12 ’’Ο καθρέφτης ενός τυφλού’’, αξιόλογο βιβλίο χωρίς ιδιαίτερη εμπορική απήχηση του εξαιρετικού Αχιλλέα Κυριακίδη και στην τρίτη με 11 οι ’’Ακροβάτες του χρόνου’’ (Πολυχρόνης Κουτσάκης). Μικρή παρένθεση: Χαίρομαι ιδιαίτερα για την ευρύτερη αποδοχή της δουλειάς του Κρητικού συγγραφέα (και πλέον μόνιμου κάτοικου Καναδά) αφού το παρόν blog έπαιξε ένα μικρό έστω ρόλο στην ’’ανακάλυψη’’ του συγκεκριμένου βιβλίου για το οποίο είχα αναφερθεί πρώτη φορά στις αρχές του χρόνου όταν το είχα τοποθετήσει στην κορυφή της λίστας με τα αδικημένα βιβλία του 2005. Και αποτελεί μια τρανή απόδειξη ότι τελικά ένα καλό βιβλίο δεν χάνεται αρκεί να υπάρχει διάθεση κάποιοι να το ανακαλύψουν. Επιστροφή στα της ψηφοφορίας αποτελέσματα: Τέταρτος με 9 ψήφους ο Παναγιώτης Μπαλτάκος (Ερμοκοπίδες) και λίγο πιο πίσω μαζί τα Πεζογραφήματα του αξέχαστου Γιώργου Χειμωνά και ’’Τα χερουβείμ της μοκέτας’’ της Ελένης Γιαννακάκη που πήραν από 7 ψήφους. Με έξι ψήφους ακολούθησαν τα ευπώλητα Βασικός μέτοχος (Π. Μάρκαρης) και ’’Η γυναίκα που πέθανε δύο φορές’’ (Μάνος Ελευθερίου) και με πέντε οι Φίλοι του Βαγγέλη Ραπτόπουλου.
Μετά από δύο μήνες σχετικών ψηφοφοριών αθροιστικά προηγούνται το ’’Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου’’ (48 ψήφοι), Η φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (34) και η Εξομολόγηση σε ένα Κολομβιανό σκύλο (31). Έπονται Βαμμένα κόκκινα μαλλιά (Κ. Μουρσελάς, 24), Ερμοκοπίδες (23), Καλός καιρός-μετακίνηση της Μαρίας Μήτσορα και Φάδερ Ημών του Μάνου Βουράκη (από 13). Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα αυτών των δύο ψηφοφοριών αναδεικνύουν και την πολυφωνία των επισκεπτών του blog που δεν στέκονται μόνο στα γνωστά ή ευπώλητα βιβλία αλλά ασχολούνται και με άλλα λιγότερο εμπορικά. Οι ψηφοφορίες συνεχίζονται, υπάρχει δυνατότητα καθημερινής συμμετοχής και πολλαπλών επιλογών αφού μόνο στη λίστα των βιβλίων για Ιούλιο- Αύγουστο έχουν συμπεριληφθεί σαράντα επτά δουλειές.
- Ανοίχθηκε στο χώρο των blogs και ο διαδικτυακός χώρος http://www.poeticanet.com/. Μέσω του site έχουν ανέβει στο διαδίκτυο τα blogs των Αργυρώ Μάντογλου, Ιωσήφ Βεντούρα, Κλεοπάτρας Λυμπέρη, Λίλυ Εξαρχοπούλου, Ρούλα Κακλαμανάκη και Βασίλη Αμανατίδη.

Wednesday, October 18, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 70

Πέρυσι, η Ευγενία Φακίνου κέρδισε το πρώτο (!) βραβείο της συγγραφικής καριέρας της με την Μέθοδο της Ορλεάνης. Φέτος ποιος έχει σειρά; Έξι βιβλία επιλέχτηκαν και βρίσκονται στη μικρή λίστα για το 2ο Βραβείο Αναγνωστών. Φέτος, ο θεσμός που την ευθύνη διοργάνωσης έχουν ο ραδιοφωνικός σταθμός ΣΚΑΙ 100,3 και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Πέρυσι, τα βιβλία υποδείχθηκαν με συμμετοχή 16 βιβλιοπωλείων, ενώ φέτος με την επέκταση που έγινε ψήφισαν τα έξι υποψήφια μυθιστορήματα 250 βιβλιοπωλεία απ΄ όλη τη χώρα. Εκπλήξεις δεν υπάρχουν αφού στην ουσία τη λίστα απαρτίζουν έξι από τα πιο εμπορικά βιβλία του 2006. Δηλαδή τα:
1. «Η Γυναίκα που πέθανε δύο φορές» του Μάνου Ελευθερίου (εκδόσεις. Μεταίχμιο).
2. «Αμίλητα βαθιά νερά» της Ρέας Γαλανάκη (εκδόσεις. Καστανιώτης)
3. «Η αγάπη δεν έχει τέλος» του Κώστα Καρακάση (εκδόσεις. Ψυχογιός)
4. «Βασικός Μέτοχος» του Πέτρου Μάρκαρη (εκδόσεις . Γαβριηλίδης)
5. «Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (εκδόσεις Κέδρος)
6. «Μην πυροβολείτε τη νύφη» της Χρύσας Δημουλίδου (εκδόσεις Λιβάνη).

Στο δεύτερο σκέλος του διαγωνισμού οι αναγνώστες από 20 έως 27 Νοεμβρίου 2006 θα ψηφίσουν το καλύτερο μυθιστόρημα με τρεις τρόπους: Μέσω SMS, στην ιστοσελίδα του ΣΚΑΪ 100,3: http://www.skairadio.gr/ και με φαξ στο ΕΚΕΒΙ: 210-3248343. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν την Τρίτη 5 Δεκεμβρίου σε ειδική εκδήλωση.
Η ψήφος του blog πηγαίνει χωρίς μεγάλη σκέψη στο βιβλίο του Σκαμπαρφώνη.
- ’’Πανικός’’ στην εκδοτική αγορά με αφορμή τα βιβλία που βραβεύτηκαν με Μπούκερ και Νομπέλ. Όσον αφορά τα βιβλία του Τούρκου Ορχάν Παμούκ η ’’Ωεκεανίδα’’ ήταν μάλλον έτοιμη αλλά η ζήτηση ξεπέρασε κάθε προηγούμενο και οι ανατυπώσεις πλέον είναι συνεχείς για να καλυφθούν μεγάλες παραγγελίες. Ο Λιβάνης που είχε τα δικαιώματα της Ινδής Κιράν Ντεσάι πιάστηκε απροετοίμαστος αφού είχε εκδώσει προ δεκαετίας ένα από τα πρώτα βιβλία της, το οποίο δεν είχε εμπορική αποτυχία και οι επιστροφές πολτοποιήθηκαν! Συνήθως, τα βιβλία που βραβεύονται με Μπούκερ δεν έχουν εμπορική επιτυχία στην Ελλάδα αλλά η Ινδή μπορεί να είναι η εξαίρεση των τελευταίων ετών. Και έστω καθυστερημένα, βλέποντας ενδιαφέρον στην αγορά, στον Λιβάνη έβαλαν μπροστά τις διαδικασίες ανατύπωσης των παλαιότερων βιβλίων της.
- Ξεκίνησε και νέα ψηφοφορία στο blog (στην αριστερή πλευρά οι λεπτομέρειες) για τα καλύτερα βιβλία του διαστήματος από 1η Ιουλίου έως 15 Αυγούστου. Ως βάση ήταν και πάλι τα βιβλία που αναφέρονται στο δελτίο κριτικογραφίας του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ. Το δικαίωμα ψήφου είναι όπως πάντοτε ανοικτό, καθημερινό και ο κάθε επισκέπτης μπορεί να ψηφίζει και περισσότερα του ενός βιβλία αφού ούτε λίγο ούτε πολύ στη λίστα μπήκαν αυτή τη φορά 47 δουλειές Ελλήνων συγγραφέων που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες και ’’τιμήθηκαν’’ με μια ή περισσότερες ματιές και αναλύσεις από τους κριτικούς.
- Ενδιαφέροντα θέματα που πήρε το μάτι μου στις εφημερίδες των τελευταίων ημερών για να μην γράφουμε μόνο τα…αρνητικά.
Α-. Εξαιρετικά ’’ζουμερή’’ και ουσιαστική συνέντευξη της Μάιρας Παπαθνασοπούλου με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο στο περιοδικό των ΝΕΩΝ το περασμένο Σάββατο. Αμφιλεγόμενη η Μάιρα κουβαλάει την ευχή του μεγαλύτερου μπεστ σέλερ της τελευταίας δεκαετίας αλλά και την….κατάρα ότι άνοιξε την Κερκόπορτα και όρμησαν στη λογοτεχνία διάφορες κυρίες με έμφαση και έφεση στο ροζ χρώμα και στον ….Αρλεκινισμό, με αποκορύφωμα φαινόμενα τύπου Μάγισσες της Σμύρνης, σχολές μαγείας, τράπουλες και μαντζούνια. Η Μάιρα είναι συμπαθέστατος άνθρωπος (έτυχε να τη γνωρίσω προ ετών σε εκδήλωσηγια τη μεταφορά του ’’Ιούδα’’ στην τηλεόραση), η συνέντευξη επίσης ενδιαφέρουσα έστω και αν διαφωνώ στα όσα είπε περί έμπνευσης.
Β. Στο περιοδικό της Ελευθεροτυπίας την Κυριακή ενδιαφέρον άρθρο της Σταυρούλας Παπασταύρου για τα εξώφυλλα των βιβλίων, τις τάσεις των εκδοτικών οίκων και τη σημασία τους στην εμπορική επιτυχία.
Γ. Σημερινά ΝΕΑ, εκτενής αναφορά μισής σελίδας στο μπλογκ της Λείας Βιτάλη και στην προσπάθεια που κάνει για τη συγγραφή ενός διαδικτυακού μυθιστορήματος. Γνωστή η υπόθεση στην κοινότητα των bloggers, εξαιρετικά πρωτότυπη και φυσικά αναγκαία η συμμετοχή όλων που έχουν κάτι να της πουν ή να της επισημάνουν. Φαντάζομαι ότι μετά το άρθρο των ΝΕΩΝ θα αυξηθούν και οι επισκέπτες. Για όσους θέλουν να περάσουν μια βόλτα και να ρίξουν μια ματιά (αν δεν το έχουν κάνει ήδη) λινκ υπάρχει παραπλεύρως.

Monday, October 16, 2006

 

Πως θα δοθεί το ’’μήλο’’ των 3.000 ευρώ

Ημέρα: Σάββατο 7 Οκτωβρίου
Τόπος: Rosebud στην οδό Σκουφά
Τι συνέβη εκεί; Μια θορυβώδης ομάδα συγγραφέων αναστάτωσε τον τόπο…
Γιατί: Ηταν η πρώτη συνάντηση των συνεργατών του λογοτεχνικού περιοδικού ’’Να ένα μήλο’’ που συζητούσαν σχετικά με το βραβείο μυθιστορήματος που θέσπισε η εκδότρια-διευθύντρια Λώρη Κέζα με χορηγό την Lamda Pharmaceuticals.
Τι είπαν: Διαβάστε στη συνέχεια, έχει ενδιαφέρον…
Η συζήτηση δεν έγινε γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι (δεν ταιριάζουν τέτοιες συμβατικές λογικές στο Να ένα μήλο) αλλά σε ’’πηγαδάκια’’ με τους συγγραφείς μοιρασμένους σε διάφορα τραπέζια κοντά στο μοναδικό καναπέ του μαγαζιού. Το…παρουσιολόγιο του blog κατέγραψε τους εξής παρόντες (αν ξέφυγε κάποιος να μη βάλει τις φωνές): Αντζελα Δημητρακάκη, Θανάσης Χειμωνάς, Δημήτρης Μαμαλούκας, Κώστας Καβανόζης, Φώτης Θαλασσινός, Χρήστος Χρυσόπουλος, Ντίνα Κίτσου, Γαλάτεια Ριζιώτη, Αύγουστος Κορτώ, Δημήτρης Άλλος, Γιάννα Μπούκοβα, Δημήτρης Γκενεράλης, Μαρία Σούμπερτ, Δημήτρης Σωτάκης, Στην παρέα ήταν ο Αντώνης Σιχλιμίρης (δεν έχει εκδοθεί ακόμη δουλειά του), ο ποιητής Γιάννης Στίγκας και ο μεταπτυχιακός φιλόλογος Θοδωρής Χιώτης. Παρούσες η Ελένη Ζαχαριάδου και η Μάϊρα Παπαθανασοπούλου που δεν περιλαμβάνονται στους συνεργάτες του περιοδικού (ακόμη τουλάχιστον….) αλλά έχουν ενταχθεί στον κύκλο του μια και πήραν μέρος στην 3η συνάντηση νέων συγγραφέων που πραγματοποιήθηκε στην Τήνο την άνοιξη της περασμένης χρονιάς.
Πέραν αυτής της εικοσάδας στην πραγματικότητα η επιτροπή για το βραβείο μπορεί να αποτελείται από περισσότερα των πενήντα ατόμων (η λίστα στο τέλος του post), αφού τόσοι είναι όσοι έχουν δημοσιεύσει κατά καιρούς κείμενα τους στο ’’Να ένα μήλο’’. Τουλάχιστον δέκα είτε ζουν εκτός Αθηνών, είτε απουσίαζαν τη συγκεκριμένη μέρα, ενώ υπάρχουν και οι ’’σιωπηλοί’’ που ειδοποίησαν ότι θα πάρουν μέρος στις τρεις φάσεις της ψηφοφορίας αλλά όχι στις προκαταρκτικές συζητήσεις. Πιστοί στην ουσία και όχι στη διαδικασία, με άλλα λόγια…
Λεπτομέρειες για τη διαδικασία αναφέρθηκαν στο blog πριν από λίγες μέρες και επειδή η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης θα τις ξαναβρείτε και στο τέλος του παρόντος post. Απείρως πιο ενδιαφέρουσα ήταν η ανταλλαγή απόψεων, ειδικά στο θέμα της κρυφής η φανερής ψηφοφορίας.
Ο Θανάσης Χειμωνάς επέμενε ότι θα δημιουργηθούν προβλήματα εάν κοινοποιηθούν οι προτιμήσεις και ότι η επιλογή κάθε μέλους θα γίνει με όρους εξωλογοτεχνικούς. Ο Αύγουστος Κορτώ υποστήριζε ότι πρέπει να εκτεθούν και να δημοσιοποιήσουν τις προτιμήσεις τους. Αποφασίστηκε να μείνει μυστική η ψήφος και στις τρεις φάσεις της διαδικασίας. Μισό σωστό και μισό λάθος, υποστηρίζει η αφεντιά μου…Το καλύτερο κατά την άποψή μου είναι στην πρώτη και μόνο στην πρώτη φάση να δημοσιοποιηθούν οι προτάσεις των μελών και όταν αρχίζουν να μοιράζονται οι ψήφοι να είναι μυστική η διαδικασία. Να μάθουμε και τις επιλογές του κάθε συγγραφέα γιατί όσο άνετοι είναι οι Έλληνες συγγραφείς στην αναφορά σε ξένους δημιουργούς μάταια ψάχνω να βρω σε συνεντεύξεις ή δημόσιες τοποθετήσεις τους ποιους γηγενείς δημιουργούς διαβάζουν (αν διαβάζουν…). Ευκαιρία ήταν να σπάσει ένα ’’ταμπού’’ που δυστυχώς παρουσιάζεται και στους πιο νέους σε ηλικία.
Άλλο θέμα ήταν εάν τα μέλη της επιτροπής μπορούν να προτείνουν και να ψηφίσουν τον εαυτό τους, κάτι που είχε προτείνει η Λώρη Κέζα. Βρήκε σθεναρή αντίδραση από την Αντζελα Δημητρακάκη (της οποίας το καινούργιο μυθιστόρημα αναμένεται από την Εστία και ίσως προταθεί) η οποία είπε ότι είναι εντελώς αναξιοπρεπές και προβάλεις το δικό σου βιβλίο. Το ίδιο υποστηρίζει και η Σοφία Νικολαϊδου (δι΄ αλληλογραφίας καθώς ζει στη Θεσσαλονίκη). Εντέλει αποφασίστηκε: τα μέλη δεν μπορούν ούτε να προτείνουν ούτε να ψηφίσουν το δικό τους βιβλίο. Αν έχει κυκλοφορήσει βιβλίο τους στο διάστημα που κρίνεται μπορούν να πάρουν μέρος και στις τρεις φάσεις μόνο αν υποστηρίζουν το μυθιστόρημα κάποιου άλλου. Μπορεί να ’’πειραχτεί’’ η κυρία Κέζα που την εκτιμώ από την άποψή μου αλλά συμφωνώ με την άποψη της κ.Δημητρακάκη και της κ. Νικολαϊδου. Είναι όντως αναξιοπρεπής η αυτοπρόταση και ορθώς δεν εγκρίθηκε…Για το αν μπορεί κάποιος να ψηφίσει το βιβλίο του είναι σχετικό και δεν θα θεωρούσα αναξιοπρεπές να το κάνει κάποιος.
Τέθηκε επίσης ζήτημα κριτηρίων για τα μυθιστορήματα που θα προταθούν. Αποκλείστηκε αμέσως το ενδεχόμενο να γίνει βραβείο για νέο ή πρωτοεμφανιζόμενο λογοτέχνη. Απορρίφθηκε η ιδέα του αποκλεισμού ορισμένων ειδών (ακούστηκε το ιστορικό μυθιστόρημα να μείνει εκτός). Υπήρξε προβληματισμός για το αν πρέπει να μπουν όροι όπως «καλογραμμένο» ή «με ειρμό». Ο Θοδωρής Χιώτης ανέλαβε να διερευνήσει τις διατυπώσεις που χρησιμοποιούν οι επιτροπές σε γνωστά βραβεία του εξωτερικού. Νομίζω ότι τα βραβεία πρέπει να είναι ατόφια λογοτεχνικά όπως και η λογική του περιοδικού χωρίς όμως αποκλεισμούς. Υπάρχουν ιστορικά ή αστυνομικά μυθιστορήματα που είναι λογοτεχνικά ’’διαμάντια’’. Όσο για την καλή γραφή και τον ειρμό είναι σχετικές έννοιες, εντελώς υποκειμενικές. Η ιδέα να πάρουν ως πρότυπο κάποιο διεθνή διαγωνισμό με ίδιες περίπου κατευθύνσεις και προσανατολισμούς μοιάζει πολύ σωστή.
Μια δική μου πρόταση για την κ. Κέζα και τους συνεργάτες της (εννοείται ότι δεν ακούστηκε στο Rosebud αδού δεν ήμουν εκεί...). Για να μην μπλέξουν σ’ ένα ατέρμονο δαίδαλο ας θεσπίσουν δύο κατηγορίες. Μια τη δική τους και μια με βιβλία που θα έχουν δικαίωμα να προτείνουν τρίτα πρόσωπα ή φορείς και θα πρέπει να ψηφίσουν και επ’ αυτής τα μέλη της επιτροπής. Έτσι ο διαγωνισμός θα διευρυνθεί και θα υπάρχουν βραβεία των ειδικών και βραβεία ’’κοινού’’…Και ας μην υπάρχει για το δεύτερο βραβείο οικονομικό έπαθλο αλλά μόνο η τιμητική διάκριση….
’Οσο για τις λεπτομέρειες της διαδικασίας: Στην πρώτη φάση κάθε μέλος προτείνει ένα μυθιστόρημα. Στις 31 Ιανουαρίου ανακοινώνεται η λίστα με τις προτάσεις και κάθε μέλος έχει στη διάθεσή του συνολικά δέκα πόντους που μπορεί να τους κατανείμει σε όσους τίτλους επιθυμεί. Στις 27 Φεβρουαρίου ανακοινώνονται τα πέντε πρώτα σε βαθμολογία. Από αυτά κάθε μέλος ψηφίζει όποιο θεωρεί καλύτερο. Οι ψήφοι καταμετρώνται την 31 Μαρτίου και την Πρωταπριλιά γίνεται η απονομή.
Οι τρεις φάσεις της διαδικασίας του βραβείου δεν απαιτούν συσκέψεις ή δημόσιες ψηφοφορίες. Τα μέλη της επιτροπής όμως θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν τα σχετικά στο περιθώριο της 4ης Συνάντησης Νέων Συγγραφέων (δεν έχω μάθει ακόμη λεπτομέρειες αλλά ελπίζω να μάθω έγκαιρα και να γράψω λεπτομέρειες) που οργανώνει η εκδότρια του «να ένα μήλο» και προγραμματίζεται για τον Δεκέμβριο.
Η χορηγός Lamda είναι φαρμακευτική εταιρεία με πρόεδρο έναν φίλο των γραμμάτων, τον κ. Θ. Λιόλιο, που είχε στηρίξει στο παρελθόν και τα βραβεία του περιοδικού «Διαβάζω». Δίνει ως έπαθλο 3.000 ευρώ και παράλληλα αναλαμβάνει την οργάνωση ενός μεγάλου μεσημβρινού πάρτι, ως τελετή απονομής, στο τεχνολογικό πάρκο Λαυρίου, ανήμερα την Πρωταπριλιά. Πρόθεση της φαρμακευτικής εταιρείας είναι να μακροημερεύσει το βραβείο και να γίνει θεσμός σε ένα βάθος χρόνου.
Ειρήσθω εν παρόδω…Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί το καινούργιο, όγδοο τεύχος του «να ένα μήλο». Την παραγωγή και διακίνηση του περιοδικού έχουν αναλάβει οι εκδόσεις Πόλις. Στο περιοδικό έχουν δημοσιεύσει κείμενά τους οι εξής (εν δυνάμει μέλη και της επιτροπής των βραβείων συνεπώς):
Δημήτρης Άλλος, Βασιλική Αλμπάνη, Βασίλης Αμανατίδης, Χρήστος Αστερίου, Νίκος Βλαντής, Τάσσος Γκέκας, Δημήτρης Γενεράλης, Άντζελα Δημητρακάκη, Γιώργος Δρόσος, Μαρία Ζαρίφη, Αυγουστίνος Ζενάκος, Φώτης Θαλασσινός,
Κώστας Καβανόζης, Θεοφανώ Καλογιάννη, Γιάννης Καραντώνης, Πάνος Καρνέζης,
Κώστας Κατσουλάρης, Ντίνα Κίτσου, Παντελής Κοντογιάννης, Αύγουστος Κορτώ,
Εύη Λαμπροπούλου, Λίλιαν Λιαπάτα, Δημήτρης Μαμαλούκας, Αργυρώ Μαντόγλου,
Μιχάλης Μιχαηλίδης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Νικ Μπίτνικ, Ηρακλής Μπογδάνος, Γιάννα Μπούκοβα, Λαυρεντία Μπωλιέ, Σοφία Νικολαϊδου, Νικόλας Νικολάκης, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Θεμιστοκλής Πάνου, Γιώργος Περαντωνάκης, Βαγγέλης Πλάκας, Αντώνης Πέρης, Γαλάτεια Ριζιώτη, Βασίλης Ρούβαλης, Αναστάσης Σιχλιμίρης, Μαρία Σούμπερτ, Δημήτρης Στεφανάκης, Δημήτρης Σωτάκης, Χρήστος- Ηρακλής Τσατσούλης, Λάκης Φουρουκλάς, Ασημίνα Χασάνδρα, Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, Θανάσης Χειμωνάς, Θοδωρής Χιώτης, Χρήστος Χρυσόπουλος, Χ.Α. Χωμενίδης.

Saturday, October 14, 2006

 

Οι καλές συνήθειες κόβονται τελευταίες (Update)

Τον Δημοσθένη Κούρτοβικ, κριτικό βιβλίου στα Νέα και τον συμπαθώ (εξ’ αποστάσεως) και τον σέβομαι απεριόριστα για τη λογοτεχνική προσφορά του και πάντοτε στα Σαββατιάτικα Νέα η στήλη του είναι η πρώτη που διάβαζα. Συνήθεια ετών Σαββατιάτικη
Στους λογοτεχνικούς κύκλους εδώ και χρόνια λένε ότι δεν πολυσυμπαθεί τους ευπώλητους, επειδή ουδέποτε διατέλεσε ο ίδιος ευπώλητος. Μπορεί να’ ναι και έτσι. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι επειδή βρίσκεται εκτός δημοσίων σχέσεων, παρουσιάσεων, εκδοτικών εμπλοκών και διαπλοκών ψάχνουν κάτι να βρουν να του προσάψουν. Και ακριβώς αυτή η αποστασιοποίηση του είναι που μ’ αρέσει και το έχω ξαναγράψει πολλάκις σε τούτο τον χώρο.
Στα σημερινά ΝΕΑ, λοιπόν, βλέπω με έκπληξη ότι η κριτική του είναι αφιερωμένη στο βιβλίο της Νιόβης Λύρη ’’Πρωϊνό Ιντερσίτι’’. Με μεγάλη χρονική καθυστέρηση αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Δικαίωμα του κάθε κριτικού είναι να ’’ανακαλύπτει’’ ένα βιβλίο όχι μήνες (το συγκεκριμένο εκδόθηκε τέλη Μαϊου) αλλά και χρόνια μετά την κυκλοφορία του.
Το βιβλίο της Λύρη ο Κούρτοβικ το ’’θάβει’’…Ξεγυμνώνει με την ευχέρεια και την ικανότητα του πολύπειρου κριτικού όλες τις αδυναμίες του και τις περνάει σε πρώτο πλάνο. Ούτε αυτό μ’ ενοχλεί γιατί γράφοντας για το ίδιο βιβλίο πολύ πιο κομψά είχα επισημάνει (δεν συγκρίνομαι, προς Θεού, με κανένα επαγγελματία κριτικό και ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΛΜΗΣΩ να συγκριθώ ποτέ ούτε καν με τους χειρότερους του είδους) όταν έγραψα τη δική μου αναγνωστική άποψη στις 28 Ιουνίου τις μικρές αδυναμίες του. Τα όποια καλά στοιχεία του βιβλίου τα παραβλέπει ή τα υποβαθμίζει αλλά κι’ αυτό είναι αναφαίρετο δικαίωμα του. Τι μ’ ενόχλησε λοιπόν;
Ο Κούρτοβικ είναι από τους κορυφαίους στο είδος του, δε δίνει λογαριασμό (και καλά κάνει) στον οποιονδήποτε για τα γραπτά του. Γράφει σε ένα σημείο της κριτικής του ανάλυσης: ’’Γιατί λοιπόν, θα μου πείτε, καταπιάνεσαι με ένα αποτυχημένο μυθιστόρημα, που ούτε από καμιά λογοτεχνική ’’φίρμα’’ γράφτηκε ούτε ακούστηκε δα τόσο πολύ ώστε να είμαστε περίεργοι για τη γνώμη σου; Το κάνω επειδή το Πρωινό Ινερσίτυ, που και μόνο με τον ωραίο τίτλο του υπόσχεται πολλά, μου φαίνεται παραδειγματική περίπτωση της αδυναμίας των περισσότερων νέων πεζογράφων μας να αξιοποιήσουν ενδιαφέρουσες ιδέες τους και να επεξεργαστούν σε βάθος τις φρέσκες παραστάσεις που δέχονται από τη σύγχρονη πραγματικότητα, και αυτό εξαιτίας μιας άγονης εμμονής τους με τετριμμένες ιδιωτικές υποθέσεις’’…
Με αφορμή το εξαιρετικό βιβλίο του Βλάσση Τρεχλή έγραφα μόλις στο προηγούμενο post μου ότι οι μεγαλόσχημοι κριτικοί αδυνατούν να προσεγγίσουν τους νέους δημιουργούς. Αδιαφορούν, τους αγνοούν ή δεν δίνουν σημασία. Η ναυαρχίδα του στόλου των ελλήνων κριτικών, ο κ. Κούρτοβικ αισθάνεται την ανάγκη να δικαιολογηθεί στο κοινό του γιατί δεν γράφει για κάποια γνωστή ’’φίρμα’’ η για ένα ευπώλητο βιβλίο αλλά καταπιάνεται μ’ ένα…αποτυχημένο μυθιστόρημα γραμμένο μάλιστα από καινούργιο σχετικά άγνωστο λογοτέχνη! Λες και διαπράττει ανοσιούργημα…Τόσες Μαμάδες Βορείων Προαστίων περιμένουν εκεί έξω να διαβάσουν την κριτική για το νούμερο 1 μπεστ σέλερ της εποχής. Προφανώς, για ένα κριτικό δεν έχει αξία το βιβλίο αλλά ποιος το γράφει! Για να μη σχολιάσω τα περί ωραίου τίτλου που υπόσχεται πολλά!!! (τα θαυμαστικά να χρεωθούν σε μένα, το ίδιο και οι τρεις τελείες που ακολουθούν)…
Παλαιότερα, νομίζω στην ανασκόπηση της εκδοτικής χρονιάς τον περασμένο Ιανουάριο ο κ. Κούρτοβικ έγραφε εξαντλώντας την ειλικρίνεια του ότι διαβάζει πενήντα το πολύ βιβλία το χρόνο. Λίγα είναι αλλά δεν το κάνουμε θέμα…Μέσα σ’ αυτά τα πενήντα να υποθέσω αφελώς σκεπτόμενος ότι μόνο δύο ή τρία ανήκουν σε νέους δημιουργούς. Με βάση το σκεπτικό του ίσως γράφω και πολλά. Από πού αντλεί και γενικεύει το συμπέρασμα για όλους τους νέους πεζογράφους, τις ιδέες ή τη γραφή τους; Διαβάζοντας το βιβλίο της κ. Λύρη θεωρεί ότι έχει διαβάσει κάτι απολύτως αντιπροσωπευτικό; Σε ποια βιβλία διέγνωσε τις αδυναμίες στις οποίες αναφέρεται; Φυσικά και δεν θα το μάθω αλλά ανατρέχοντας στα κιτάπια μου δεν είδα μέσα στους προηγούμενους δέκα μήνες στη στήλη του ο κ. Κούρτοβικ να ασχολήθηκε επισταμένα με δουλειές καινούργιων συγγραφέων. Απ’ όσο θυμάμαι η τελευταία του αναφορά ήταν στα βιβλία δύο bloggers του Πιτσιρίκου και της Κουρούνας. Και υποθέτω με βάση απλά μαθηματικά (πενήντα διαβασμένα βιβλία σε πενήντα δύο εβδομάδες) ότι γράφει συνήθως για ότι προλαβαίνει να διαβάσει. Ανθρώπινο και κανείς ποτέ δεν θα τον κατηγορήσει…Εδώ άλλοι του σιναφιού του γράφουν χωρίς να έχουν διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο ή το εκθειάζουν με επαίνους υπερθετικού βαθμού αναφέροντας όμως κατ’ επανάληψη λάθος το όνομα του συγγραφέα (έχει συμβεί και αυτό πρόσφατα).
Μπορώ να γράψω ένα κατεβατό νέων δημιουργών που έχω διαβάσει τη δουλειά τους μέσα σ’ αυτό το χρόνο. Και τουλάχιστον δέκα βιβλία Ελλήνων που την ύπαρξη τους αγνοεί ο κ. Κούρτοβικ είναι απείρως καλύτερα από τα υπόλοιπα….49 που διάβασε ή θα διαβάσει φέτος. Το θέμα όμως δεν είναι τι γίνεται σε ένα blog με 500-700 επισκέπτες ημερησίως αλλά τι γράφεται σε μια εφημερίδα χιλιάδων αναγνωστών γιατί αυτό μετράει, αυτό μένει και αυτό σε τελική ανάλυση ενδιαφέρει την πλειοψηφία. Λίγο πιο κάτω γράφει σε άλλη αναφορά του με αφορμή τη μετακόμισή του και μια ματιά στους οκτώ χιλιάδες τόμους της βιβλιοθήκης του. ’’Σημασία σε τελική ανάλυση, δεν έχει το πόσο καλά βιβλία διαβάσαμε, αλλά το πόσο αυτά που διαβάσαμε μας διέπλασαν έτσι ώστε να μπορούμε να οραματιστούμε και εκείνα που δεν διαβάσαμε’’! Είναι και αυτό μια άποψη…Προφανώς μέσα από τους οκτώ χιλιάδες τόμους κλασικών αριστουργημάτων οραματίστηκε ότι δεν υπάρχει κανένα καινούργιο βιβλίο η συγγραφέας της προκοπής. Η όπως έξοχα το έθεσε ο συνάδελφος του στον ΔΟΛ κ. Π. Τατσόπουλος στις αρχικές σελίδες του αριστουργηματικού ’’Τιμής ένεκεν’’: ’’Καλός συγγραφέας είναι ο πεθαμένος συγγραφέας’’. Οι καλοί συγγραφείς της νεώτερης γενιάς μπορούν να ελπίζουν ότι η δουλειά τους θα διαβαστεί και θα αναγνωριστεί από τυμβωρύχους-κριτικούς του….23ου αιώνα ή θα τους αντιγράφουν οι virtual γραφιάδες του Βλαντή στη Writersland του...2500! Με τους σύγχρονους κριτικούς έχουν ξεμπερδέψει μια και καλή…Τελικά, τώρα που το σκέφτομαι πιο ήρεμα και πιο ώριμα μάλλον τυχερή είναι η Νιόβη Λύρη. Μην πω και προνομιούχος.
Δηλώνω υπευθύνως ότι τον κ. Κούρτοβικ θα συνεχίσω να τον διαβάζω κάθε Σάββατο, όπως κάνω χρόνια τώρα (το ίδιο μου συμβαίνει επίσης κοντά μια δεκαετία με άλλη Κυριακάτικη εφημερίδα και τη στήλη της κριτικής βιβλίου). Το ίδιο προτρέπω να κάνετε όλοι οι βιβλιόφιλοι. Γιατί θα μου πείτε επιμένω; Οι παλιές αγάπες πάνε πρώτες στον παράδεισο, οι παλιές συνήθειες κόβονται τελευταίες. Δεν ευελπιστώ ότι κάποια στιγμή θα ανακαλύψει όλα τα νέα ταλέντα της γραφής γιατί τότε θα έχει πολλές ’’δικαιολογίες’’ να επικαλεστεί. Αυτή τη δουλειά θα συνεχίσουν να την κάνουν κάτι περιθωριακοί, ανώνυμοι ή κρυπτώνυμοι σαν και του λόγου μου που τελικά αποδεικνύεται ότι έχουμε να δικαιολογηθούμε για πολλά και σε όλους. Και επειδή, συμπτωματικά, σκοπεύω να μετακομίσω σύντομα δεν θα μετρήσω τους (ήδη μετρημένους) πέντε χιλιάδες (μόλις) τόμους της βιβλιοθήκης μου αλλά πόσα χρήματα (από το στερημένο εφηβικό μου χαρτζιλίκι και το ενηλικιωμένο….περίσσευμα μου) έχω ξοδέψει για να τους αποκτήσω. Και όποιος κατάλαβε κατάλαβε…
Υ.Γ. Την αγάπη του όμως ακόμη και για τα ΄΄κακά βιβλία’’ που αποφάσισε να μην πετάξει τη συμμερίζομαι. Έστω και αν σύμφωνα με τη δική μου κομπογιαννίτικη άποψη δεν υπάρχουν κακά και καλά βιβλία αλλά καλοί και κακοί συγγραφείς. Όπως επίσης δεν υπάρχουν αποτυχημένα μυθιστορήματα αλλά αποτυχημένες προσπάθειες συγγραφής. Αυτά έμαθα μετά από δέκα μήνες blogging, αλληλογραφώντας με συγγραφείς, συζητώντας μαζί τους τις μικρές προσωπικές ιστορίες ή τις μεγάλες φοβίες και άγχη που μου εμπιστεύθηκαν. Όπως επίσης έμαθα και δεν το ξεχνάω ότι ακόμη και πίσω από τη χειρότερη προσπάθεια γραφής ενός βιβλίου, πίσω από κάθε τυπωμένο τίτλο κρύβεται και ένας άνθρωπος. Μερικές φορές σπουδαιότερος των έργων του.
Καλό Σαββατοκύριακο σε όλους…

Η άποψη της κ. Λύρη

Αργά το βράδυ του Σαββάτου πήρα ένα e-mail από την κ.Νιόβη Λύρη. Στα σημεία που την αφορούν είναι διαμετρικά αντίθετη με τα όσα έγραψα και γι’ αυτό το λόγο, κατόπιν συνεννόησης μαζί της και της σχετικής άδειας το ’’ανεβάζω’’ και το προσθέτω στο ποστ. Ακολουθεί , μετά το mail και μια δική μου διευκρίνιση:

‘’Ο κ. Κούρτοβικ έχει ή θ ο ς. Και έχει ιδεολογία, βάσει της οποίας τα βιβλία θα πρέπει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να οδηγούν με επιμονή και προσπάθεια στην αναζήτηση ενός συλλογικότερου οράματος και να μην υποκύπτουν σε συναισθηματικές ή αφηγηματικές "ευκολίες". Στην εποχή μας (που δεν έχει έτοιμα συλλογικά οράματα) αυτό που ζητάει ο Κ. είναι πολύ δύσκολο και, ασφαλώς το γνωρίζει. "Τσιγκλάει" λοιπόν τους συγγραφείς να το ψάξουν, χωρίς να κλαψουρίζουν σαν χαϊδεμένα παιδάκια. Είναι δάσκαλος και "μαμή" για τους δημιουργούς. Αυτό δεν είναι δογματισμός, όπως νομίζω ότι του προσάπτουν -η σκέψη του είναι ιδιαίτερα αναλυτική και διαλεκτική- είναι α ν θ ρ ω π ι σ μ ό ς. Και δεν κάνει αισθητική ανάλυση, γιατί δεν τον ενδιαφέρει. Με δεδομένα τα παραπάνω αυτά που γράφει για το ιντερσίτυ είναι από αρκετές απόψεις (μερικές από τις οποίες εγώ τις ξέρω καλύτερα από τον ίδιο!) σωστά και κυρίως επί της ουσίας χρήσιμα. Και είναι για μένα μεγάλη αναγνώριση που είδε στο πρόσωπό μου συγγραφέα που μπορεί να καταλάβει και να αξιοποιήσει τέτοια κριτική. Οι συγγραφείς δεν πρέπει να τρέχουν πίσω από το παιδάκι τους (βιβλίο) για να το προστατέψουν "από τους κακούς" σαν μίζεροι υπερπροστατευτικοί γονείς. Να αφήνουν τα βιβλία να κυκλοφορούν στα στόματα και να γεννάνε συζητήσεις κι αυτοί να διαβάζουν τις κριτικές (χωρίς να τρελαίνονται κιόλας!), να τις διακρίνουν όχι σε καλές και κακές αλλά σε καλοπροαίρετες και μη κι αφού πάρουν απ' αυτές ό,τι μπορούν, ό,τι αντιλαμβάνονται και ό,τι βρίσκουν ότι ταιριάζει με το δικό τους όραμα, να σκύβουν με αγάπη στο επόμενο έργο τους. Αυτό πιστεύω εγώ. Σ’ ευχαριστώ, Νιόβη’’.


Σε κανένα σημείο του ποστ δεν άφησα αιχμές, ούτε εννόησα οτιδήποτε για το ήθος ή την ακεραιότητα του κριτικού, την οποία ΚΑΙ ΣΕΒΟΜΑΙ και γνωρίζω. Επίσης, δεν επιχείρησα να αντιπαρατεθώ μαζί του, όπως δεν έχω κάνει ποτέ και με κανένα κριτικό (ακόμη και με αυτούς που σε αντίθεση με τον Κούρτοβικ θεωρώ ήσσονος σημασίας). Επειδή, εκτός από το μέιλ της κ.Λύρη πήρα τουλάχιστον άλλα πέντε επώνυμα μέιλ από ανθρώπους που σχετίζονται ποικιλότροπα με το λογοτεχνικό χώρο και όλοι μου εξηγούσαν τα αυτονόητα για την προσωπικότητα, το συλλογικό όραμα και την αξία του Δ.Κ. Ουδέποτε έχω μπει στη διαδικασία να γράψω κάτι για οποιονδήποτε κριτικό επειδή δεν μου άρεσαν όσα έγραψε (πλην περιπτώσεων εξώφθαλμων λαθών και ανακριβειών) και στο συγκεκριμένο ποστ έγραψα για μια γενίκευση που επιχείρησε μέσω της κριτικής στο βιβλίο ’’Πρωινό Ιντερσαίτυ’’. Τις ίδιες ακριβώς ενστάστεις και στο ίδιο ύφος θα μπορούσα ως αναγνώστης της εφημερίδας να τις καταχωρήσω σε μια επιστολή προς την εφημερίδα και τον αρθρογράφο. Δεν έκανα τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο, ούτε αυτοχρίστηκα υπερασπιστής της δουλειάς μιας συγγραφέως, ούτε επιχείρησα να μειώσω την αξία όσων γράφει ο Δ.Κ.. Τίποτε παραπάνω και τίποτε λιγότερο από όσα έγραψα….

Friday, October 13, 2006

 

Ταξίδι στην αυτογνωσία

Λυπάμαι ειλικρινά όταν διαβάζω από κριτικούς που σέβομαι και εκτιμώ τη γνώμη τους μια φράση που τείνει να γίνει κλισέ τα τελευταία χρόνια… ’’Και η φετινή χρονιά δεν μας έφερε κανένα σπουδαίο βιβλίο’’ ή ’’η παραγωγή των Ελλήνων συγγραφέων κυμάνθηκε σε μέτρια επίπεδα’’ ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Κι’ όμως, διαμάντια και διαμαντάκια συνεχίζουν να κυκλοφορούν και για να τα’ ανακαλύψει κάποιος χρειάζεται καλή πρόθεση (ας υποθέσουμε καλοπροαίρετα ότι υπάρχει) αλλά κυρίως καλή διάθεση να τα διαβάσει. Συνήθως, τα βιβλία που φτάνουν πακεταρισμένα στις εφημερίδες όταν δεν υπογράφονται από κάποιο γνωστό όνομα ή δεν έχει παρακαλέσει γι’ αυτά κάποιος μέσα από τον εκδοτικό οίκο καταλήγουν ’’δώρα’’ σε συγγενείς, συναδέλφους κλπ. Κλπ.
Πολύ φοβάμαι ότι την ίδια τύχη θα έχει το εξαιρετικό βιβλίο του Βλάσση Τρεχλή ’’Ταξίδι στη Λευκή Θάλασσα’’ (εκδόσεις ΑΡΜΟΣ) που έχει περάσει όσον αφορά την κριτικογραφία εντελώς απαρατήρητο μέχρι τώρα, πέραν κάποιων μικρών αναφορών της τάξης των 5-10 αράδων. Μπορεί βέβαια κατά ένα μυστήριο τρόπο την πρώτη η δεύτερη μέρα της κυκλοφορίας του να αγόρασα αντίτυπο που έλεγε στο εξώφυλλο ’’2η έκδοση’’ αλλά ξεπερνώντας αυτή τη μικρή ασήμαντη λεπτομέρεια γνώρισα ένα συγγραφέα που με….ταξίδεψε. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να γράψεις για ένα βιβλίο που και η παραμικρή περιγραφή της υπόθεσης του εμπεριέχει τον κίνδυνο να στερήσει από τον αναγνώστη αρκετές ώρες ενδιαφέροντος. Σε πολύ γενικές γραμμές αφορά την ιστορία ενός καπετάνιου, του Ωρου, ο οποίος ανακαλύπτει μια περγαμηνή 1000 χρόνια μετά τη γραφή της και μαθαίνει για την ύπαρξη ενός λιμανιού που ποτέ δεν έχει αέρα, κάπου στη Λευκή Θάλασσα. Κάπως έτσι αρχίζει το ταξίδι του στα λιμάνια της Μεσογείου. Φυσικά δεν θα αποκαλύψω τι συμβαίνει στις 400 σελίδες του βιβλίου αφού η ροή και η περιγραφή γεγονότων είναι συνεχής και ο αναγνώστης είναι υποχρεωμένος να φτάσει βαθιά μέσα στο βιβλίο για να μάθει (παρέα με τον Ωρο) αν υπάρχει, που υπάρχει και τι σημαίνει το απάνεμο λιμάνι και που οδηγείται ο ταξιδευτής καπετάνιος ’’κυνηγώντας’’ ξεχασμένες περγαμηνές χαραγμένες από τον γεωγράφο Ανώνυμο τον Αλεξανδρινό σχεδόν ένα αιώνα νωρίτερα.
Δεν πρόκειται για ατόφιο ιστορικό μυθιστόρημα ή για θαλασσινή περιπέτεια (εμπεριέχει στοιχεία ή ψήγματα και από τα δύο πάντως) αλλά για μια αλληγορία, για ένα παραμύθι, ένα ταξίδι με στόχο την αυτογνωσία και την τελειότητα, ένα ταξίδι με απαντήσεις σε αρχέγονα ερωτηματικά και ένα ταξίδι κόντρα στο χρόνο. Ο συγγραφέας κατορθώνει να καθηλώσει με την άρτια γραφή του (το βιβλίο είναι γραμμένο με πολυτονικό και αυτό είναι άλλη μια έκπληξη που κρύβει στις σελίδες του) που σε όλο σχεδόν το βιβλίο χωρίς μοντερνισμούς και νεολογισμούς μοιάζει βγαλμένη από μια άλλη εποχή και γυρίζει πίσω στα χρόνια που τα βιβλία ήταν γραμμένα σε σωστά και καλά ελληνικά και συνδύαζαν πέρα από τη σεναριακή αρτιότητα και την καλή λογοτεχνική γραφή. Αν κατ’ ανάγκη έπρεπε να γράψω κάτι αρνητικό αυτό είναι η υπερβολική γλαφυρότητα και λυρικότητα του Τρεχλή που θυμίζουν old fashion συγγραφέα.
Τι εστί λοιπόν Τρεχλής; Με βάση τους λιγοστούς στίχους που επέλεξε για το βιογραφικό του μπορεί να είναι ο…καθένας. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχουν στοιχεία και τυπικά τον εκλαμβάνουμε ως πρωτοεμφανιζόμενο αν και κάλλιστα θα μπορούσε το όνομα να είναι η ’’μάσκα’’ άλλου συγγραφέα. Αντί φωτογραφίας, προτίμησε ένα σκίτσο που θυμίζει διανοούμενο δανδή του Μεσοπολέμου. Κάνοντας μια μικρή έρευνα τις μέρες που διάβαζα το βιβλίο έμαθα μέσες άκρες ότι πρόκειται για καθηγητή της Μέσης Εκπαίδευσης που ζει και εργάζεται σε ελληνική παροικία του εξωτερικού. Ποσώς μ’ ενδιαφέρει για να είμαι ειλικρινής αφού ο ίδιος επέλεξε να μας συστηθεί μ’ αυτό τον τρόπο είμαστε υποχρεωμένοι να τον σεβαστούμε. Εάν το συγκεκριμένο βιβλίο είχε φτάσει ή πέσει στα χέρια εκδοτικού οίκου με βαρύ όνομα και εκτεταμένο δίκτυο διανομής τότε εκ του ασφαλούς θα μιλούσαμε για το μπεστ σέλερ της χρονιάς. Και αντί να το ανακάλυπταν χομπίστες μπλόγκερ θα είχαν σπεύσει να γράψουν τα μεγάλα ονόματα της κριτικογραφίας. Επίσης, ποσώς μ’ ενδιαφέρει. Εκείνο που μ’ ενδιαφέρει ότι σε πείσμα της στείρας μηδενιστικής κριτικής και της αναγνωστικής αδυναμίας ή αδιαφορίας ανακάλυψα (και ευχαριστήθηκα την ανάγνωσή του) ένα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς.

Βαθμολογία: 8 (με άριστα το 10)

Thursday, October 12, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 69 (Σε Τούρκο το βραβείο Νομπέλ)






Σε Τούρκο συγγραφέα κατέληξε το Νομπέλ Λογοτεχνίας. Γνωστός και στη χώρα μας ο Ορχάν Παμούκ κέρδισε το βραβείο με την τελευταία του δουλειά που έχει τίτλο ’’Χιόνι’’. Από τους σχετικά νέους σε ηλικία (54 ετών) νικητές του Νομπέλ Λογοτεχνίας ο Παμούκ έχει αμερικάνικη παιδεία αφού πέρασε και από το Νεοϋρκέζικο Κολούμπια προς τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Ξεκίνησε την τριβή με τη γραφή νεαρός, πριν καλά-καλά γίνει 30 ετών με το ’’Τζεβντέτ Μπέης και υιοί’’. Το βιβλίο για το οποίο τιμήθηκε (’’Χιόνι’’) θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα μάλλον την άνοιξη του 2007 από την Ωκεανίδα. Συγγραφέας που διακρίνεται κυρίως για τη μελαγχολία της γραφής αλλά με έντονες πολιτικές και κοινωνικές αναζητήσεις και προβληματισμούς ο Τούρκος έχει κάνει ήδη και σπουδαία διεθνή καριέρα.
Αντίθετα, το φετινό βραβείο ’’Μπούκερ’’ κατέληξε χθες στα χέρια μιας άγνωστης Ινδής. Νεαρότατη (μόλις 35 ετών) η Κιράν Ντεσάι βραβεύτηκε με το βραβείο Μπούκερ για το βιβλίο τηςThe inheritance of loss. Υποψήφια για το ίδιο βραβείο ήταν τρεις φορές και η μητέρα της παλαιότερα αλλά δεν είχε βραβευτεί ποτέ! Πολλοί θεώρησαν έκπληξη τη βράβευση της Ντεσάι αλλά για τους γνωρίζοντες τα διεθνή δρώμενα της λογοτεχνίας ήταν αναμενόμενη! Η Ινδία ήταν η τιμώμενη χώρα στη διεθνή έκθεση της Φραγκφούρτης και η Βρετανική εκδοτική βιομηχανία έχει ήδη επεκταθεί στη χώρα την οποία θεωρεί παρθένα και μη εκμεταλλεύσιμη ακόμη αγορά. Έγραψα πριν από λίγες μέρες, με την ευκαιρία της έναρξης της έκθεσης ότι μετά το κιινηματογραφικό Bollywood που εσχάτως ανακαλύφθηκε από τους Αμερικάνους παίρνει σειρά η λογοτεχνία και επειδή το άνοιγμα είναι μεγάλο έπρεπε οι προβολείς του διεθνούς ενδιαφέροντος να στραφούν στη Βομβάη και το Δελχί! Φαντάζομαι ότι επίκειται σωρεία εισαγωγών για Ινδούς συγγραφείς και αν δεν κάνω λάθος τα δικαιώματα του βραβευμένου βιβλίου έχει ο Λιβάνης.
 

Λογοτεχνικοί ατζέντηδες

Τις τελευταίες μέρες στο blog έγινε συζήτηση για λογοτεχνικούς ατζέντηδες. Μου ζητήθηκε αν είναι εφικτό να ’’ανεβάσω’’ μια λίστα αλλά αυτό πρακτικά είναι αδύνατο από τη στιγμή που μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες δραστηριοποιούνται επίσημα 1400 περίπου ατζέντηδες και στην Αγγλία άλλοι 300! Ενδεικτικά και μόνο διάλεξα μια εικοσάδα ατζέντηδων από διάφορες χώρες με κριτήριο την πιθανή αξιοπιστία ή ενδιαφέρον τους για διεθνείς δουλειές. Θα βρείτε τις διευθύνσεις τους στη συνέχεια. Αναγκαία σημείωση: Κανείς από τους συγκεκριμένους οίκους δεν εφαρμόζει μια διεθνή πρακτική και κανείς τους δεν ζητάει κάποιο ποσό (πολύ συνηθισμένο) μόνο και μόνο για να διαβάσει χειρόγραφα. Δυστυχώς και για ευνόητους λόγους δεν είναι εφικτό να γράψω προσωπικά e-mails ή τηλέφωνα στελεχών τους, αν κάποιος πάντως τα χρειάζεται για να δοκιμάσει την τύχη του με μεγάλη ευχαρίστηση θα του τα στείλω μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

H.Π.Α.
Aaron M. Priest Literary Agency,
708 Third Ave., 23rd Floor
New York, NY 10017-4103

Albert Zuckerman
21 W. 26th Street
New York, NY 10010

Amy Rennert Agency
98 Main Street, #302
Tiburon, CA 94920

Andrea Brown Literary Agency, Inc.:
1076 Eagle Drive
Salinas, CA 93905

Knight Agency
The Knight Agency
P.O. Box 550648
Atlanta, GA 30355

Pema Browne Ltd.
11 Tena Place
Valley Cottage, NY 10989

Sandra Dijkstra Literary Agency
1155 Camino del Mar, Suite 515
Del Mar, CA 92014

Sternig & Byrne Literary Agency
2370 S. 107th Street, Apt 4
Milwaukee, WI 53227-2036


ΑΓΓΛΙΑ
A and B Personal Management Ltd.:
5th Floor, Plaza Suite
114 Jermyn Street
London SW1Y 6HJ

Maggie Noach Literary Agency
21Redan Street
London W14 0AB

Sayle Agency,
11 Jubilee Place
London SW3 3TE
Great Britain

ΙΣΠΑΝΙΑ
A.C.E.R. Agencia Literaria:
Calle Amor de Dios, 1 - bajo izda
28014 Madrid
Spain

Agencia Literaria Transmit
Muntaner, 267 Pral. 1ª B
E - 08021 Barcelona
Spain

ΙΤΑΛΙΑ
Agenzia Letteraria Internazionale (ALI)
Via Valpetrosa 1
20123 Milano
Italy

ΤΟΥΡΚΙΑ
Akcali Copyright
Bahariye Caddesi 8/6
81300 Kadikoy
Istanbul
Turkey

ΡΩΣΙΑ
Alexander Korzhenevski
7-th Parkovaya 28-100
Moscow 105264, Russia


ΚΑΝΑΔΑΣ
Anne McDermid & Associates
92 Willcocks Street
Toronto, ON M5S 1C8


ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
STRICTLY LITERARY
PO Box 20, Wellers Hill, Brisbane QLD 4121, Australia

Sunday, October 08, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 68

Επιστρέφει η πολυπληθής ελληνική ’’αντιπροσωπεία’’ από τη Φραγκφούρτη αφού η διεθνής έκθεση ολοκληρώθηκε απόψε. No news, bad news επί του προκειμένου. Συμφωνίες για εξαγωγές και μεταφράσεις Ελλήνων συγγραφέων δεν έκλεισαν ούτε πολλές, ούτε σημαντικές. Οι περισσότεροι, των Ελλήνων εκδοτών που ήταν παρόντες, έτρεχαν με τη γνωστή συνηθισμένη μυστικοπάθεια τους πίσω από ατζέντηδες της αλλοδαπής με στόχο να κλείσουν συμφωνίες για συγγραφείς οι οποίοι είναι αμφιβόλου αξίας και μοιάζουν με…λαχεία. Αν και πότε θα εξαργυρωθούν στην ελληνική αγορά είναι κάτι που μόνο οι μέντιουμ των γραμμών 090 μπορούν ν’ απαντήσουν. Με άλλα λόγια: Πέραν των μεγαλεπήβολων σχεδίων του ΕΚΕΒΙ για επέκταση στην αγορά της….Κίνας (δεν γνωρίζω αν έγιναν οι σχετικές επαφές και στη Φραγκφούρτη) η Ελλάδα συνεχίζει να παραμένει ’’μικρή αγορά’’ με βιβλία σε…ακατανόητη, για τους ξένους, γλώσσα. Και η ευκαιρία του 2001 ούτε εξαργυρώθηκε, ούτε θα εξαργυρωθεί. Τα κεφάλια μέσα λοιπόν και επιστροφή στην πραγματικότητά μας….
- Συνήθως στο βιβλιοφιλικό ένθετο του ΒΗΜΑΤΟΣ (τώρα που λείπει και η στήλη της κ.Κέζα) βρίσκω ελάχιστα πράγματα να διαβάσω. Φυσικά, το περί...φραπέ σημερινό αφιέρωμα δεν το σχολιάζω! Αντιθέτως, στο ΒΗΜΑ του Σαββάτου βρήκα ένα εξαιρετικό ενδιαφέρον δισέλιδο (εκτός σελίδων βιβλίου) με θέμα τα δέκα βιβλία που άλλαξαν τον κόσμο.
- Στα περίπτερα, εδώ και μερικές μέρες, το τεύχος νούμερο 467 του ΔΙΑΒΑΖΩ με αφιέρωμα, όπως πάντοτε επίκαιρο, το σχολικό και εξωσχολικό βιβλίο. Ξεχώρισα από τα θέματα που καλύπτουν 160 σελίδες το editorial του Γιάννη Μπασκόζου με την πρόταση για μια έκθεση σε κλειστό χώρο (συμφωνώ και επαυξάνω αφού οι Ολυμπιακοί Αγώνες άφησαν δεκάδες χώρους ερημωμένους και αναξιοποίητους, χώρους όπου μια έκθεση μπορεί να λειτουργεί και για ολόκληρους μήνες), ένα απολαυστικό σχόλιο του Αλέξη Ζήρα για τις προσφορές βιβλίων από τις εφημερίδες, ρεπορτάζ της διευθύντριας του ΕΚΕΒΙ για την έκθεση βιβλίου στο…Πεκίνο (τα είχα ξαναδιαβάσει σε ουκ ολίγες συνεντεύξεις που έδωσε μετά την επιστροφή της από την Κίνα), ρεπορτάζ για τα βιβλία στο διαδίκτυο, ’’χειρουργική’’ κριτική του Κώστα Κατσουλάρη στο ’’Ερωτικό των τεσσάρων’’ (στη στήλη ΚΟΝΤΡΑ ΔΙΑΒΑΣΜΑ αλλά με αναφορά αυτή τη φορά μόνο σε ένα βιβλίο) και φυσικά όλες τις μόνιμες στήλες. Αυτή των ευπωλήτων (από τις πλέον έγκυρες που υπάρχουν), βιβλιοκριτική, βιβλιοπαρουσιάσεις και κριτικογραφία.

Thursday, October 05, 2006

 

Η γραμμή ήταν...κλειστή

Περιμένοντας να τελειώσω την ανάγνωση ενός βιβλίου που εικάζω (έχοντας φτάσει μέχρι τη μέση του) ότι είναι από τα καλύτερα του 2006 και να γράψω γι΄ αυτό (ελάχιστοι για να μην πω κανείς από τους επιφανείς και περιώνυμους κριτικούς το έχουν αντιληφθεί) σήμερα θα ασχοληθώ με μια παλαιότερη έκδοση. Η ΄΄ανοιχτή γραμμή΄΄ της Τατιάνας Αβέρωφ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ) ένα βιβλίο γραμμένο από γυναίκα, που αφορά την ’’παράλληλη’’ ιστορία δύο γυναικών και απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες. Στο τρίτο της μυθιστόρημα η ψυχολόγος και διευθύντρια της εθνικής Πιθνακοθήκης Μετσόβου καταφεύγει σε ένα όχι ασυνήθιστο τρικ. Τη διπλή αφήγηση αλλά σε διαφορετικούς χρόνους. Η ιστορία έχει να κάνει με μια ψυχολόγο (δύσκολα πέραν του επαγγέλματος είναι διακριτά αυτοβιογραφικά στοιχεία, χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν) τη Λήδα και μια κοινή μέρα που αρχίζει μέσα σ΄ ένα ανελκυστήρα. Σε παράλληλο χρόνο με την αφήγηση του ’’σήμερα’’ της Λήδας, υπάρχει η αφήγηση της Εγγλέζας παραμάνας της που μιλάει για τα παιδιά χρόνια της ηρωϊδας. Μέσα από την αφήγηση του παρελθόντος αλλά και την εμφάνιση ως συνοδοιπόρου της παράξενης νευρωτικής Χρύσας συμπληρώνει σ’ ένα παράξενο ταξίδι αυτογνωσίας τα κομμάτια που λείπουν από τη ζωή της. Η Αβέρωφ φλερτάρει ανοιχτά με το είδος του ’’ψυχολογικού θρίλερ’’, προσεγγίζοντας το με τη μορφή μιας ατελείωτης συνεδρίας, μιας νοητής βόλτας στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή, χώρους και πρακτικές που η ίδια η συγγραφέας γνωρίζει καλά και μπορεί να περιγράψει με άνεση. Η Αβέρωφ στην αφήγηση της επιστρατεύει και αυτό αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα επιτυχημένα το χιούμορ, όχι όμως στην κραυγαλέα μορφή του αλλά στην ’’Αγγλική φλεγματική και υποδόρια’’, όπου πολλά εννοούνται. Αυτό είναι ίσως το πιο ευχάριστο κομμάτι της αφήγησης της. Γενικά, πάντως είναι διακριτή η αδυναμία της να πλάσει με αξιοπιστία τους χαρακτήρες που χειρίζεται (πλην της Εγγλέζας γκουβερνάντας που σε κάποια σημεία μετατρέπεται σε κυρίαρχη φυσιογνωμία του βιβλίου) και η ’’δύσκαμπτη’’ αφηγηματική ροή μάλλον κουράζουν τον αναγνώστη και το βιβλίο καταλήγει στη διαδρομή του να είναι ’’άχρωμο’’. Δεν θα μετανιώσει όποιος το διαβάσει (ή το διάβασε αφού κυκλοφόρησε πριν αρκετούς μήνες) αλλά η αίσθηση που έχω είναι ότι μάλλον θα το ’’ξεχάσει’’ γρήγορα όταν ολοκληρώσει τις απαιτούμενες ώρες για μια γρήγορη ανάγνωση τριακοσίων και κάτι σελίδων.


Βαθμολογία: 5,5 (με άριστα το 10)

Tuesday, October 03, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 67 (Ταπεινοί και καταφρονημένοι)

Στην Κυριακάτικη Καθημερινή και στη στήλη ’’Αντηχήσεις’’ η κ. Αμάντα Μιχαλοπούλου καταπιάστηκε με το θέμα του στερότυπου που διέπει τον βίο των συγγραφέων αλλά και των δημιουργών γενικότερα. Ρομαντικός ή ρεαλιστής είναι στην ουσία το ερώτημα που θέτει όχι η ίδια αλλά οι καιροί. Δεν προσθέτω δικά μου σχόλια, έκανα απλά copy/paste το κείμενο και υπογράμμισα ορισμένα από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία του...Τα σχόλια ανήκουν σε σας...
’’Σ’ ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Hλία Mαγκλίνη, πριν από δύο Kυριακές, παρακολουθήσαμε λεπτομέρειες από την οικονομική ζωή των συγγραφέων: αλλαγές εκδοτικών οίκων, ποσοστά επί των πωλήσεων, τη μεταπρατική αξία αυτού του σκοτεινού πηγαδιού που ονομάζουμε συγγραφή. Ισως καμιά άλλη κατηγορία επαγγελματιών δεν θα δεχόταν να συζητήσει δημοσίως τα οικονομικά της με τόση ευκολία: η οικονομική άνεση ή δυσπραγία εξακολουθεί να είναι στην εποχή μας αυστηρά ιδιωτική υπόθεση. Ωστόσο, το να κερδίζει κανείς χρήματα γράφοντας –λίγα ή πολλά, αδιάφορο– αποτελεί θέμα. Aς το σκεφτούμε λίγο καλύτερα: ποια άλλη επαγγελματική τάξη θα προσδιόριζε τα εισοδήματά της με τόσο έντονα εξομολογητική διάθεση; Στο συλλογικό υποσυνείδητο το γράψιμο είναι είτε κερδοφόρο είτε άμωμο. H κερδοφορία συνδυάζεται με την έλλειψη ποιότητας, ο ιερός χαρακτήρας απεμπολεί την υλική ανταμοιβή. Πρόκειται για πλήρη αποϋλοποίηση: ο συγγραφέας δεν θα έπρεπε να έχει στομάχι ή υλικές επιθυμίες, σπίτι, παιδιά, λογαριασμούς να τρέχουν. Στην καλύτερη περίπτωση θα έπρεπε να ζει λιτά και να ελέγχει με την ασκητική του στάση όλους όσους ξεμυαλίζονται από την ύλη. Ισως είναι μια παρεξήγηση που ξεκίνησε από τους ποιητές και επεκτάθηκε στους γραφιάδες συλλήβδην. Tο σίγουρο είναι ότι το γράψιμο που δεν ανταμοίβεται ανήκει σε ανώτερη κλίμακα στόχων. H χιονοστιβάδα ιερών προθέσεων θα έπρεπε φυσιολογικά να συνθλίβει τον συγγραφέα, να μην του αφήνει χρόνο για τα ζητήματα της καθημερινής ζωής. Aπό αυτή την άποψη ο συγγραφέας είναι θεματοφύλακας της αγιάτρευτης ρομαντικής φαντασίωσης που μας κάνει πότε πότε να ονειρευόμαστε τη ζωή του ερημίτη. Tαπεινοί και καταφρονημένοι.
Mερικές φορές, όχι τόσο συχνά πάντως, οι εικαστικοί καλλιτέχνες σέρνονται στο άρμα μιας παρόμοιας επιβεβλημένης δυσπραγίας. Πρόσφατο παράδειγμα η Cow parade, η παρέλαση των αγελάδων, όπου μια κοινοπραξία εταιρειών ανέθεσε σε εικαστικούς να φιλοτεχνήσουν πλαστικά εκμαγεία αγελάδων που δημοπρατήθηκαν για φιλανθρωπικούς σκοπούς (φιλάνθρωποι ήταν οι καλλιτέχνες, στην προκειμένη περίπτωση, όχι οι εταιρείες που μοιράστηκαν τα κέρδη της δημοπράτησης με τα φιλανθρωπικά σωματεία). Aποδείχτηκε εκ των υστέρων ότι όλοι οι καλλιτέχνες –εκτός από τους Παυλόπουλο και Aϊδίνη που ανακίνησαν το θέμα– είχαν δεχτεί να παραχωρήσουν τα πνευματικά τους δικαιώματα για εβδομήντα χρόνια μετά τον θάνατό τους(!), γεγονός που εκτός από σουρεαλιστικό είναι προφανώς και παράνομο. Δεν θα σταθούμε εδώ στο πώς οι διαφημιστικές εταιρείες εκμεταλλεύονται συστηματικά και απροκάλυπτα τους καλλιτέχνες τις τελευταίες δεκαετίες για να γεμίσουν τα ταμεία τους με διαφυγόντα παράπλευρα κέρδη στο όνομα της φιλανθρωπίας. Aυτός είναι ο σκοπός των διαφημιστικών. Πουλάνε προϊόντα και ιδέες – όπως ας πούμε την ιδέα της αγαθοεργίας, ένα ωραιότατο ξέπλυμα προθέσεων. H αυξανόμενη επιρροή τους στον χώρο της τέχνης έγκειται στο γεγονός ότι όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες δουλεύουν δωρεάν –ή σχεδόν δωρεάν– για τις εταιρείες. Yποκύπτοντας στην εταιρική αντίληψη ότι η καλλιτεχνική εργασία δεν αμοίβεται, ότι η ουσιαστικότερη αμοιβή του δημιουργού είναι η προβολή του έργου του, ο καλλιτέχνης παραμένει καθηλωμένος στην παιδική του ηλικία, όπως τον θέλουν τα στερεότυπα. Ξέρουμε πολύ καλά ότι τα παιδιά δεν έχουν λεφτά. Αντε λίγο χαρτζιλίκι για το αναψυκτικό τους. Aργότερα, για την μπίρα τους.
Kαι τέλος πάντων τι θέλουν αυτοί οι παράξενοι άνθρωποι; Aφού αρνούνται να ζήσουν με τους κανόνες της πλειοψηφίας, γιατί δεν αρκούνται στη δόξα και στο χαρτζιλίκι; Kανείς τους δεν μπορεί να αποδείξει ότι δουλεύει δωδεκάωρα ή δεκαεξάωρα όπως οι διαφημιστές, κάνοντας επιπλέον κάτι «παραγωγικό», οπότε γιατί ελέγχουν τα συμβόλαιά τους και πηγαίνουν σε δικηγόρους; Tο τίμημα της περιθωριακής τους ζωής θα έπρεπε να είναι η ψάθα. Aν πάλι δεν είναι αγαθοί, αλλά πονηρούτσικοι, ας γίνουν το αντίστοιχο Xολιγουντιανού σταρ: δαχτυλοδειχτούμενοι έμποροι των προϊόντων τους, το χειρότερο είδος. Mέση οδός ασφαλώς και υπάρχει. Aλλά δεν συνάδει με τα γοητευτικά στερεότυπα’’.

Monday, October 02, 2006

 

Bραβείο ένα...μήλο αξίας 3.000 ευρώ

’’Φουντώνει’’ μετά από χρόνια η ιστορία με τους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και από την όλη διαδικασία μόνο οφέλη μπορεί να προκύψουν. Διαγωνισμό για το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς προκήρυξε το ’’Να ένα μήλο’’ της Λώρης Κέζα. Αντιγράφω τη σχετική ανακοίνωση και τα σχόλια ακολουθούν:
’’Το να ένα μήλο θεσπίζει βραβείο μυθιστορήματος με χορηγό την εταιρεία Lamda Pharmaceuticals. Το έπαθλο είναι 3.000 ευρώ. Στην επιτροπή συμμετέχουν οι συγγραφείς που έχουν συνεργαστεί με το έντυπο δημοσιεύοντας έστω και ένα κείμενο.
Η διαδικασία ολοκληρώνεται σε τρεις φάσεις.
Α. Κάθε μέλος της επιτροπής προτείνει ένα μυθιστόρημα. Ο ευρύς κατάλογος κοινοποιείται την 1η Φεβρουαρίου.
Β. Τα βιβλία βαθμολογούνται. Κάθε μέλος έχει στη διάθεσή του δέκα βαθμούς που μπορεί να τους κατανείμει κατά την κρίση του, σε ένα ή περισσότερα βιβλία. Ο βραχύς κατάλογος με πέντε τίτλους ανακοινώνεται την 1η Μαρτίου.
Γ. Τα μέλη ψηφίζουν για το βιβλίο που θα λάβει το βραβείο. Η τελετή απονομής ορίζεται για την 1η Απριλίου.
Δεν είναι απαραίτητη η συμμετοχή και στις τρεις φάσεις της διαδικασίας. Μπορεί δηλαδή κάποιο μέλος να πάρει μέρος μόνο σε μια (π.χ. απευθείας στην τελική ψηφοφορία).
Μπορούν να πάρουν μέρος στην επιτροπή και εκείνοι που είναι δυνητικά υποψήφιοι (έχουν δηλαδή εκδώσει μυθιστόρημα στην διάρκεια του έτους). Επιπλέον μπορούν να προτείνουν και να ψηφίσουν το δικό τους βιβλίο. Οι προτάσεις και οι ψήφοι κατατίθενται ονομαστικά και γραπτώς. Μπορούν να αποσταλούν στην ταχυδρομική θυρίδα του περιοδικού Τ.Θ. 31740 Τ.Κ. 10035 ή ηλεκτρονικά στη διεύθυνση na_ena_milo@yahoo.gr.
Τα υποψήφια βιβλία πρέπει να έχουν γραφτεί στα ελληνικά και να έχουν κυκλοφορήσει από εκδοτικό οίκο της Ελλάδας. Το βραβείο είναι ετήσιο. Φέτος δηλαδή αφορά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν από την 1η Ιανουαρίου ως τις 31 Δεκεμβρίου 2006’’.
Αρχικά, να γράψω ότι η ιδέα μοιάζει πολύ ελκυστική γιατί στην ουσία πρόκειται για ένα ’’ανοικτό’’ διαγωνισμό όπου μπορεί να πάρει μέρος ο καθένας, έστω και αν για αρκετούς συγγραφείς θα είναι μάλλον απωθητική (για λόγους αξιοπρέπειας) η…αυτό-πρόταση και ψήφιση των έργων τους. Μια μικρή ένταση που έχω, την ίδια ακριβώς που με κάνει επιφυλακτικό και με τα βραβεία του περιοδικού Διαβάζω…Τα μέλη της επιτροπής δεν έχουν διαβάσει και δεν θα διαβάσουν όσα βιβλία προταθούν αλλά θα κρίνουν με βάση ότι ήδη έχουν διαβάσει. Αν στον λεγόμενο ’’ευρύ κατάλογο’’ συμπεριληφθούν 200 βιβλία για παράδειγμα, πάλι το πλεονέκτημα θα το έχουν οι πλέον εμπορικοί των συγγραφέων αφού στατιστικά θα τους έχουν διαβάσει οι περισσότεροι των συμμετεχόντων στην επιτροπή. Ο πλέον αξιοκρατικός και με πιστότητα αποτελεσμάτων διαγωνισμός θα ήταν εκείνος που θα μπορούσε να εγγυηθεί ότι όσα βιβλία προταθούν θα διαβαστούν ταυτόχρονα από τα μέλη μιας διευρυμένης επιτροπής. Επειδή, όμως είναι φανερό ότι ζητάω…πολλά, καλό θα ήταν να υποστηριχτεί η προσπάθεια του περιοδικού από όλους μας και να ενισχυθεί. Αφήστε που και το χρηματικό έπαθλο αντιπροσωπεύει ποσό που μερικοί συγγραφείς δεν έχουν εισπράξει από δικαιώματα πωλήσεων σε όλη τους τη ζωή.
Υ.Γ. Η δική μου πρόταση ή προτάσεις θα γίνουν αποδεκτές ή θα απορριφθούν ως…ανώνυμες;
- Ίσως είναι η σημαντικότερη συνέντευξη ανθρώπου της λογοτεχνίας που διάβασα μέσα στη χρονιά. Σίγουρα είναι η πιο αποκαλυπτική αφού ο εκδότης και ιδιοκτήτης του Κάκτου Οδυσσέας Χατζόπουλος τα είπε χύμα (και τσουβαλάτα) στο Κυριακάτικο Έθνος. Αφορμή, της συνέντευξης η απόφαση του Κάκτου το 1991, να εκδώσει όλα τα κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, που όπως αποκαλύπτει ο Χατζόπουλος έχουν φτάσει σήμερα τους 690 τόμους! Σταχυολογώ απαντήσεις του….
Για την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ’’Βασικά δεν είμαι ευχαριστημένος, σ’ αυτά τα δεκαπέντε χρόνια έπρεπε να βγάλω όλο το διασωζόμενο υλικό των Αρχαίων Ελλήνων, που είναι στα 1260. Αλλά, βλέπετε, διαπίστωσα ότι όπως δεν θέλουν την Παιδεία οι νεοέλληνες, έτσι αδιαφορούν και για τους Αρχαίους. Κι όταν μιλάω για νεοέλληνες, μιλάω απ’ το 1821!’’
Για το περιεχόμενο της ιστοσελίδας του Κάκτου: ’’Ανάθεμα την ώρα που έχω κάνει αυτή την ιστοσελίδα. Δεν πιστεύω στο Ιντερνέτ. Το Ιντερνέτ είναι για ηλιθίους. Εγώ μιλάω κατά κανόνα και δεν μιλάω κατ’ εξαίρεση’’.
Για την ιστορία του Κάκτου: ’’Ο Κάκτος ξεκίνησε το 1974. Με τεράστια ονόματα. Αλλά από το 1960 σε ηλικία 18 ετών, έκανα ένα περιοδικό γραμμάτων- επιστήμης- τέχνης. Αυτό το περιοδικό λεγόταν ΄΄Ηνίοχος΄΄ και είχε όλη την αριστοκρατία, αφ’ ενός μεν της επιθεώρησης τέχνης που την είχανε κλείσει, αλλά και νέους ανθρώπους. Τον Ηνίοχο τον έκλεισε ο Καραμανλής. Το είπε αριστερό. Δεν ήταν αριστερό. Αλλά όπως αν θέλετε και ο σημερινός, ο ανεψιός, δεν έχει σχέση με τον πολιτισμό, παρ’ ό,τι πήρε το υπουργείο, άλλο τόσο είχε και ο Εθνάρχης. Ξέρετε, τα γονίδια αυτά συνεχίζουν. Κι αν τα παιδιά της Νατάσας γίνουν κι αυτά πρωθυπουργοί…’’.
Για το Υπουργείο και τους Υπουργούς Πολιτισμού: ’’Μετά την δήλωση αυτή του κυρίου Βουλγαράκη που πήρε το Υπουργείο Πολιτισμού και είπε ότι είναι συγκινημένος που άφησε ένα τεράστιο έργο ο κύρος Καραμανλής και άφησε ένα τέτοιο στίγμα που δεν μπορεί να το σηκώσει…Μα ο Καραμανλής δεν πήγε ποτέ στο Υπουργείο! Θέλει να μας πει ο Βουλγαράκης ότι δεν θα πάει κι αυτός ποτέ στο υπουργείο; Λοιπόν μη μας δουλεύουν όλοι! Βάλτε τα αυτά μέσα, σας παρακαλώ! Sudoku, είναι ο τίτλος! Sudoku! Κάντε μου την χάρη!’’
Για τον Σκαρίμπα και τα πρώτα του βιβλία: ’’Σε κάποια φάση σκέφτηκα να πλησιάσω τον Σκαρίμπα τον Γιάννη. Γιατί ενώ είχε έργα, είχα μάθει από έναν χαλκιδαίο, δεν έβγαζε άλλα. Τότε ζούσε ο Φίλιππος ο Βλάχος του είχε βγάλει ένα, του λέω ΄΄σ’ ενδιαφέρει;΄΄. Μου λέει ΄΄είναι τρελός, δεν μπορεί να συνεννοηθεί κανείς με τον μπαρμπα Γιάννη, αλλ’ επειδή εσύ είσαι πιο τρελός από μένα, πήγαινε και θα τα βρείτε΄΄. Πήγα στον μπαρμπα- Γιάννη και ξεκινήσαμε. Ετσι, το πρώτο μου μπεστ σέλλερ είναι του μπαρμπα Γιάννη. ΄΄21 και αλήθεια΄΄ που ξεπέρασε τις 40.000 βιβλία! Πριν από τον Σκαρίμπα είχα βγάλει κι ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας. Η συγχωρεμένη η Καλιανέσαινα μόλις το είδε πλαστικοποιημένο και με πολλά χρώματα, με είπε ΄΄χασαποσέρβη΄΄. Δηλαδή, ποια είναι η αισθητική σου που βάζεις τόσα χρώματα!’’
Για το σχέδιο διαφήμισης των βιβλίων του: ’’Ξεκινώντας λοιπόν μετά την Επιστημονική Φαντασία- είμαι ο πρώτος που ξεκινώ την Επιστημονική Φαντασία- σκέφτηκα πώς θα διαφημιστούν τα βιβλία. Και βρήκα ένα βράδυ ένα σατανικό σχέδιο. Ηρθα και νοίκιασα ένα γραφειάκι στο δεύτερο όροφο της Ελευθεροτυπίας. Εδινα χαρτζιλίκι στον θυρωρό… Σκέφτηκα ότι άμα τους δημοσιογράφους τους παρασύρω στην έκδοση, διότι ψώνια δεν ήταν μόνο οι ποιητές, ψώνια ήταν και οι δημοσιογράφοι, θέλαν να βγάλουν βιβλία, αυτό το ‘ξερα, οι ιδιοκτήτες των εφημερίδων τι θα λέγανε; Δεν σου βάζω τσάμπα διαφήμιση Γερμανέ; Δεν σου βάζω Λευτέρη Παπαδόπουλε; Δεν σου βάζω Κυρ; Και αυτό ήτανε, βρήκα ένα γραφειάκι, έδωσα χαρτζιλίκι στον θυρωρό, ο θυρωρός μου ‘λεγε ΄΄ανέβηκε ο Φρέντυ Γερμανός΄΄ ή ΄΄θαρθει ο Φρέντυ Γερμανός΄΄ και μέσα στο ασανσέρ…
Ετσι έβαλα τους δημοσιογράφους και γίναμε φίλοι. Και όπως και έγινε, τους έβαζαν συνέχεια διαφημίσεις.
Και φτάνω στο σημείο το 1984 να κάνω τζίρο τον χρόνο 900 εκατομμύρια δραχμές’’.
Για τους νέους Ελληνες συγγραφείς: ’’Ενα πρόβλημα είχα, με τους έλληνες συγγραφείς, κι αυτά θέλω να γραφτούν. Πριν να συνεργαστούν μαζί μου, δεν έπαιρναν φράγκο από τους εκδότες…Όταν έβγαλα ΄΄Το μηδέν και το άπειρο΄΄ νοίκιασα διπλό περίπτερο στο Ζάππειο όπου γινόταν έκθεση βιβλίου. Κι έβαλα μόνο τίτλο ΄΄Το Μηδέν και το Απειρο΄΄! Σε διπλό περίπτερο! Με είπαν τρελό. Ετσι άρχισε το τρελός και μου’ χει μείνει.
Σήμερα, επειδή δεν υπάρχει αυτά που λέγαμε ΄΄είσαι αριστερός, είσαι…΄΄ πώς τα λέμε, τα κοινωνικά φρονήματα, τώρα έχουμε περάσει στους γραφικούς και στους τρελούς. Είναι… το νέο ποινικό μητρώο, αν θέλετε, η τρέλα και το να είσαι γραφικός. Δεν με πειράζει, ας συνεχίσουν έτσι, αυτοί είμαστε’’…΄Οταν ξεκίνησα τους Αρχαίους έλληνες συγγραφείς, εκεί σταμάτησα και τους σύγχρονους έλληνες. Γιατί με είχαν κουράσει πάρα πολύ, με την εξής λογική. ΄΄Εάν με αυτά που εκδίδαμε εμείς στους πρώτες εκδότες, δεν βγάζαμε ούτε δραχμή, ο Χατζόπουλος που μας δίνει μια δραχμή, πόσο μας κλέβει;’’. Ακούστε νοοτροπία! Ακούστε απλή μέθοδο! Εφόσον τους κλέβανε οι παλιοί κι εγώ τους έδινα και λεφτά, φαντάσου το μέγεθος της κλοπής! Τότε σκέφτηκα να βγάλω τους προγόνους΄΄….
Για τη διαφήμιση με τον Γεωργουσόπουλο: Μου ήρθε μια ιδέα, να πλησιάσω τον Γεωργουσόπουλο να μου κάνει διαφήμιση σ’ αυτή τη σειρά. 50% ότι ο Κώστας δεν θα δεχθεί, 50% ότι θα δεχθεί. Δεν πήρε χρήματα, δεν πήρε βιβλία, δεν πήρε τίποτα, βάζω έναν περίεργο τελειομανή σκηνοθέτη, τον Τάσο Μπιρσίμ, του λέει ΄΄φέρε δυο κοστούμια, 5 γραβάτες, ανέβα 10 φορές΄΄ σ’ έναν άνθρωπο που δεν δίνεις δραχμή να τον ταλαιπωρείς… Παρ’ όλα αυτά, εντάξει ο Κώστας το έκανε.
Ξέρετε τι ακούει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, σήμερα; Δεν φαντάζεστε! Επειδή είπε, ΄΄γιατί λέτε ότι υπάρχουν σκουπίδια΄΄. Δεν υπάρχουν και σκουπίδια σήμερα; Αλλά το θέμα δεν ήταν αυτό. Την δέχομαι εγώ την επίθεση. Και έμμεσα ο Κώστας. Λοιπόν αυτό που μου έκανε ο Κώστας, ωφέλησε πάρα πολύ τον ΄΄Κάκτο΄΄ και τον ευχαριστώ.
Το ρεζουμέ. Εγώ μέχρι σήμερα έχω δώσει γύρω στα έξι δισεκατομμύρια. Εχω εισπράξει τα μισά. Για δραχμές μιλάμε. Δεν χρωστώ. Αλλά εκείνο που μου κάνει κατάπληξη είναι ότι δεν έχει συγκινηθεί κανένας. Για να υποστηρίξει αυτή τη σειρά, όχι για τον Χατζόπουλο. Γι’ αυτά τα βιβλία τ’ ανέκδοτα που δεν θα έβγαιναν ποτέ. Εχω πάρει βραβεία απ’ το εξωτερικό, έχω πάρει βραβεία απ’ το εσωτερικό, αλλά ξέρω κάθε βιβλίο που βγαίνει θα πουλάει 100 βιβλία και μετά θα πηγαίνει αποθήκη. Και αυτό γίνεται τα πέντε τελευταία χρόνια.
Και δεν υπάρχει εδώ ένας υπουργός πολιτισμού, ένας υπουργός παιδείας, ένας υπουργός Οικονομικών, ένας Πρωθυπουργός, μια αντιπολίτευση, κανένας, να πει τι κάνει αυτός; Εκτός αν έχουνε πάρει εντολή απ’ τους ξένους να μην βγουν αυτά τα βιβλία!’’.
Για το ΕΚΕΒΙ και την…επέκταση στην…Κίνα: ’’ΤΟ ΕΚΕΒΙ δεν έχει κάνει κανένα πρόγραμμα για την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία. Και προχθές μου στέλνουνε ένα χαρτί για συμμετοχή στην Κίνα. Και μου λένε τι έχει μεταφραστεί μέχρι τώρα στην Κίνα. Εχουν μεταφραστεί γύρω στα 37 βιβλία. Ένα βιβλίο ταξιδιωτικό, τρία παραμύθια, τρία βιβλία λογοτεχνίας, και τριάντα βιβλία ΄΄Αρχαίοι Ελληνες Συγγραφείς’’. Δηλαδή, πού να πάω να συνεχίσω; Στο Πεκίνο; Μήπως να πάω να συνεχίσω στην Κίνα;
- Τα πρωτοκλασάτα στελέχη των εκδοτικών οίκων (ειδικά των μεγαλύτερων σε κύκλο εργασιών και όνομα) βρίσκονται ήδη στη Φραγκφούρτη για τη μεγαλύτερη παγκοσμίως έκθεση βιβλίου. Ανάμεσα σε μπύρες, λουκάνικα και βιβλία θα παιχτεί το γνωστό παιχνίδι της…αγοράς. Διότι, από…πωλήσεις δικαιωμάτων οι περισσότεροι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι είναι μακράν νυχτωμένοι. Οπότε, απομένει να δούμε τι θα αγοράσουν. Τα τελευταία δύο-τρία χρόνια ακριβοπληρώθηκαν, στο όνομα του ανταγωνισμού και διάφοροι άγνωστοι συγγραφείς (μήπως και…προκύψει ο νέος Νταν Μπράουν), ενώ συνήθως την αγορά ’’σκουπίζει’’ ο Λιβάνης που δεν διστάζει να ’’κτυπήσει’’ και τους σκληρούς ’’πλειστηριασμούς’’ για μεγάλους ευπώλητους συγγραφείς του εξωτερικού. Τιμώμενη χώρα, φέτος, η Ινδία και θα μάθουμε αν εκτός από το κινηματογραφικό….Bollywood που ξαφνικά γίνεται μόδα παγκοσμίως, υπάρχει κάτι αντίστοιχο και στη λογοτεχνία της Ασιατικής χώρας. Ελληνικά περίπτερα εκδοτικών οίκων θα υπάρχουν πολλά αλλά μετά το…βατερλό του 2001 που η χώρα μας ήταν η τιμώμενη της έκθεσης και την αποτυχία των περισσότερων ελλήνων συγγραφέων στη Γερμανία δεν αναμένονται…θαύματα!
- Και τηλεοπτικός αστήρ η κυρά- Μάρα Μεϊμαρίδη. Μέσα στο μήνα ξεκινάει μεταμεσονύκτια εκπομπή (για το φόβο του…ΕΣΡ άραγε ή για το…υποβλητικό της υπόθεσης;) με τίτλο ’’Ιστορίες μυστηρίου’’. Η ’’φάμπρικα’’ που ξεκίνησε από τις ’’Μάγισσες της Σμύρνης’’ συνεχίζει να είναι προσοδοφόρα για την πανέξυπνη κυρά-Μάρα με επίφαση και επικάλυψη, αυτό ακριβώς που κατακρίνω, τον λογοτεχνικό…μανδύα. Τι σχέση έχει η λογοτεχνία με τις χιλιάδες…Κατίνες που ακολουθούν πιστά την κυρά-Μάρα, αγοράζουν από τράπουλες μέχρι μαντζούνια αδυνατώ να το καταλάβω. Κατά τα’ άλλα της βγάζω το καπέλο για την επιτυχία της.
- Σε νέα μετερίζια και ο Διονύσης Χαριτόπουλος που δοκιμάζει την τύχη του στον κινηματογράφο. Αυτό το διάστημα βρίσκεται στο τελικό στάδιο το μοντάζ της ταινίας ’’Ιλουστρασιόν’’ που σκηνοθέτησε ο ευπώλητος Έλληνας συγγραφέας. Πιστοί στη μόδα της εποχής οι συντελεστές της ταινίας άνοιξαν και ένα….blog. Σας παραπέμπω εκεί για λεπτομέρειες και φωτογραφίες του Χαριτόπουλου επί τω έργω (το σκηνοθετικό, γιατί περί νέας λογοτεχνικής δουλειάς του δεν έχει πάρει τίποτε το…αυτί μου):
www.illustrasion-themovie.blogspot.com.
- Για να μην κουράσω περισσότερο σήμερα αφήνω για αύριο το άρθρο της Αμάντας Μιχαλοπούλου στην Κυριακάτικη Καθημερινή. Νομίζω ότι πάλι θα ξεσηκώσει νέο κύκλο συζητήσεων και αντιδράσεων. Υπομονή μέχρι αύριο…

Sunday, October 01, 2006

 

Μια ιστορία για τον Eddie Vedder

Περλ Τζάμ, ΟΑΚΑ, χθες βράδυ. Απλά υπέροχοι. Και το μυαλό μου μετά τη συναυλία γύρισε κοντά είκοσι χρόνια πίσω στο Σικάγο, όταν έμαθα για πρώτη φορά το όνομα Εντι Βέντερ σ’ ένα ταξίδι μου στην ’’πόλη των ανέμων’’. Ένας καλός φίλος, τότε γύρω στο 1989 πρέπει να ήταν αν και δεν έψαξα να βρω το απόκομμα της εισόδου στο κλαμπ, με μύησε στη σκηνή των μπλουζ του Σικάγου. Όχι στους γνωστούς μπλουζμεν, αυτούς που κυκλοφορούσαν δίσκους και πουλούσαν αλλά σε μπλούζμεν που έπαιζαν σε μικρά κλαμπάκια των 100-150 ατόμων όπως ο Little Al Thomas ή ο ‘’Governor’’ Davis, παντελώς άγνωστοι έξω από την πόλη αλλά ’’μύθοι’’ στο Σικάγο. Αυτοί οι τύποι ήταν πενηντάρηδες, εξηντάρηδες χωρίς ελπίδα για καριέρα αλλά με όλη την αγάπη της μουσικής να τρέχει στις φλέβες τους. Το τελευταίο μου βράδυ στην πόλη με πήγε σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Ένα ροκ κλαμπ, δεν θυμάμαι καν το όνομα, στα όρια του γκέτο των μαύρων και της ελληνικής συνοικίας (γειτονεύουν οι δύο περιοχές) σε μια εντελώς υποβαθμισμένη συνοικία από εκείνες που φοβάσαι να περπατήσεις πάνω από δέκα μέτρα γιατί μπορεί ’’να σου κόψουν το χέρι για να σου κλέψουν το ρολόι’’, όπως έλεγε ο παλιόφιλος και ξεναγός μου.
Στο κλαμπ έπαιζαν μικρά γκρουπάκια του Σικάγο, άγνωστα και αδιάφορα τα περισσότερα και στην αφίσα στην πόρτα διαφήμιζε κάποιον ’’Crazy Eddie’’ ως βασικό ’’σταρ’’ του προγράμματος. Κόντευα να μετανιώσω για τη ’’χαμένη βραδιά’’ όταν λίγο μετά τα μεσάνυκτα σκαρφάλωσε στη μικρή σκηνή ο ’’Τρελός Εντι’’. Νόμιζα ότι είδα μπροστά μου τη ’’δευτέρα παρουσία’’ του Τζιμ Μόρισον. Τραγούδησε μια ώρα με συνοδεία μάλλον μέτριων μουσικών αλλά ο ίδιος ήταν υπέροχος με φανταστική φωνή και άψογος στη μικρή σκηνή που ίσα+ίσα τον χώραγε. Φυσικά και είπε τραγούδια των Ντορς. Αλλά και των Ρεντ Χοτ Τσίλι Πέπερς και πολλών άλλων. Είχε φοβερή επικοινωνία με το μικρό (αριθμητικά) κοινό που αποδείχθηκε πολύ ενθουσιώδες, μετά από κάθε τραγούδι κάτι σκαρφιζόταν να πει. Από μια παρόρμηση της στιγμής ρώτησα και έμαθα το όνομα του. Εντι Βέντερ, μου είπε ο φίλος. ’’Θα γίνει μεγάλος τραγουδιστής, είναι, δεν είναι 25 ετών, έχει πολύ δρόμο μπροστά του’’…
Τον ξανάκουσα (από CD πλέον) ύστερα από μερικά χρόνια όταν η έκρηξη του grundge έφερε στο προσκήνιο τους Pearl Jam. Και τον ξαναείδα κοντά είκοσι χρόνια μετά. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν όσα χρόνια και να περάσουν. Χθες, στο ΟΑΚΑ, δεν ήταν μια υπέροχη συναυλία, ήταν μια επιστροφή σε εποχές που έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί (δυστυχώς). Ο Εντι, σαραντάρης πια, βγάζει την ίδια ενέργεια στη σκηνή μ’ εκείνη που έβγαζε στα 25 του. Επικοινωνεί (ακόμη και αν χρειάστηκε να κάνει ταχύρυθμη στα ελληνικά) άψογα με το κοινό του και μπορεί πια οι Peal Jam να είναι σούπερ γκρουπ και επαγγελματίες στη σκηνική τους παρουσία αλλά ο αυθορμητισμός του δεν είναι καθόλου ’’επαγγελματικός’’. Δύο ώρες και σαρανταπέντε λεπτά έπαιξαν χθες οι Pearl Jam, με σεβασμό για ένα κοινό που δεν είχαν συναντήσει ποτέ στα δεκαπέντε χρόνια ύπαρξης τους. Δεν ’’πούσαραν’’ το καινούργιο καταπληκτικό άλμπουμ τους αλλά τίμησαν το παρελθόν τους και έπαιξαν όλα εκείνα που θέλαμε να ακούσουμε. Και Smile και Alive και Daughter και keep on rockin’ in the free world (έχω την αίσθηση ότι στην εκτέλεση του ύμνου του Neil Young ξεπέρασαν την Πάτι Σμιθ που είχε σοκάρει τους μισοανυποψίαστους πιτσιρικάδες στο Rockwave του Αγίου Κοσμά, όταν πήγαν να ακούσουν τους φουστανοφορεμένους Placebo και τους Garbage και η γερο-Πάτι έκλεψε τη βραδιά δείχνοντας τι είναι το αληθινό ροκ). Και όταν κάποιος μπορεί μέσα σε σκάρτες τρεις ώρες να σου χαρίσει είκοσι χρόνια από τη ζωή σου το λιγότερο που έχεις να κάνεις είναι να γράψεις μια ιστορία αναμνήσεων και πέντε κουβέντες για να τον ευχαριστήσεις.

This page is powered by Blogger. Isn't yours?