Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Tuesday, October 03, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας....part 67 (Ταπεινοί και καταφρονημένοι)

Στην Κυριακάτικη Καθημερινή και στη στήλη ’’Αντηχήσεις’’ η κ. Αμάντα Μιχαλοπούλου καταπιάστηκε με το θέμα του στερότυπου που διέπει τον βίο των συγγραφέων αλλά και των δημιουργών γενικότερα. Ρομαντικός ή ρεαλιστής είναι στην ουσία το ερώτημα που θέτει όχι η ίδια αλλά οι καιροί. Δεν προσθέτω δικά μου σχόλια, έκανα απλά copy/paste το κείμενο και υπογράμμισα ορισμένα από τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία του...Τα σχόλια ανήκουν σε σας...
’’Σ’ ένα ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Hλία Mαγκλίνη, πριν από δύο Kυριακές, παρακολουθήσαμε λεπτομέρειες από την οικονομική ζωή των συγγραφέων: αλλαγές εκδοτικών οίκων, ποσοστά επί των πωλήσεων, τη μεταπρατική αξία αυτού του σκοτεινού πηγαδιού που ονομάζουμε συγγραφή. Ισως καμιά άλλη κατηγορία επαγγελματιών δεν θα δεχόταν να συζητήσει δημοσίως τα οικονομικά της με τόση ευκολία: η οικονομική άνεση ή δυσπραγία εξακολουθεί να είναι στην εποχή μας αυστηρά ιδιωτική υπόθεση. Ωστόσο, το να κερδίζει κανείς χρήματα γράφοντας –λίγα ή πολλά, αδιάφορο– αποτελεί θέμα. Aς το σκεφτούμε λίγο καλύτερα: ποια άλλη επαγγελματική τάξη θα προσδιόριζε τα εισοδήματά της με τόσο έντονα εξομολογητική διάθεση; Στο συλλογικό υποσυνείδητο το γράψιμο είναι είτε κερδοφόρο είτε άμωμο. H κερδοφορία συνδυάζεται με την έλλειψη ποιότητας, ο ιερός χαρακτήρας απεμπολεί την υλική ανταμοιβή. Πρόκειται για πλήρη αποϋλοποίηση: ο συγγραφέας δεν θα έπρεπε να έχει στομάχι ή υλικές επιθυμίες, σπίτι, παιδιά, λογαριασμούς να τρέχουν. Στην καλύτερη περίπτωση θα έπρεπε να ζει λιτά και να ελέγχει με την ασκητική του στάση όλους όσους ξεμυαλίζονται από την ύλη. Ισως είναι μια παρεξήγηση που ξεκίνησε από τους ποιητές και επεκτάθηκε στους γραφιάδες συλλήβδην. Tο σίγουρο είναι ότι το γράψιμο που δεν ανταμοίβεται ανήκει σε ανώτερη κλίμακα στόχων. H χιονοστιβάδα ιερών προθέσεων θα έπρεπε φυσιολογικά να συνθλίβει τον συγγραφέα, να μην του αφήνει χρόνο για τα ζητήματα της καθημερινής ζωής. Aπό αυτή την άποψη ο συγγραφέας είναι θεματοφύλακας της αγιάτρευτης ρομαντικής φαντασίωσης που μας κάνει πότε πότε να ονειρευόμαστε τη ζωή του ερημίτη. Tαπεινοί και καταφρονημένοι.
Mερικές φορές, όχι τόσο συχνά πάντως, οι εικαστικοί καλλιτέχνες σέρνονται στο άρμα μιας παρόμοιας επιβεβλημένης δυσπραγίας. Πρόσφατο παράδειγμα η Cow parade, η παρέλαση των αγελάδων, όπου μια κοινοπραξία εταιρειών ανέθεσε σε εικαστικούς να φιλοτεχνήσουν πλαστικά εκμαγεία αγελάδων που δημοπρατήθηκαν για φιλανθρωπικούς σκοπούς (φιλάνθρωποι ήταν οι καλλιτέχνες, στην προκειμένη περίπτωση, όχι οι εταιρείες που μοιράστηκαν τα κέρδη της δημοπράτησης με τα φιλανθρωπικά σωματεία). Aποδείχτηκε εκ των υστέρων ότι όλοι οι καλλιτέχνες –εκτός από τους Παυλόπουλο και Aϊδίνη που ανακίνησαν το θέμα– είχαν δεχτεί να παραχωρήσουν τα πνευματικά τους δικαιώματα για εβδομήντα χρόνια μετά τον θάνατό τους(!), γεγονός που εκτός από σουρεαλιστικό είναι προφανώς και παράνομο. Δεν θα σταθούμε εδώ στο πώς οι διαφημιστικές εταιρείες εκμεταλλεύονται συστηματικά και απροκάλυπτα τους καλλιτέχνες τις τελευταίες δεκαετίες για να γεμίσουν τα ταμεία τους με διαφυγόντα παράπλευρα κέρδη στο όνομα της φιλανθρωπίας. Aυτός είναι ο σκοπός των διαφημιστικών. Πουλάνε προϊόντα και ιδέες – όπως ας πούμε την ιδέα της αγαθοεργίας, ένα ωραιότατο ξέπλυμα προθέσεων. H αυξανόμενη επιρροή τους στον χώρο της τέχνης έγκειται στο γεγονός ότι όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες δουλεύουν δωρεάν –ή σχεδόν δωρεάν– για τις εταιρείες. Yποκύπτοντας στην εταιρική αντίληψη ότι η καλλιτεχνική εργασία δεν αμοίβεται, ότι η ουσιαστικότερη αμοιβή του δημιουργού είναι η προβολή του έργου του, ο καλλιτέχνης παραμένει καθηλωμένος στην παιδική του ηλικία, όπως τον θέλουν τα στερεότυπα. Ξέρουμε πολύ καλά ότι τα παιδιά δεν έχουν λεφτά. Αντε λίγο χαρτζιλίκι για το αναψυκτικό τους. Aργότερα, για την μπίρα τους.
Kαι τέλος πάντων τι θέλουν αυτοί οι παράξενοι άνθρωποι; Aφού αρνούνται να ζήσουν με τους κανόνες της πλειοψηφίας, γιατί δεν αρκούνται στη δόξα και στο χαρτζιλίκι; Kανείς τους δεν μπορεί να αποδείξει ότι δουλεύει δωδεκάωρα ή δεκαεξάωρα όπως οι διαφημιστές, κάνοντας επιπλέον κάτι «παραγωγικό», οπότε γιατί ελέγχουν τα συμβόλαιά τους και πηγαίνουν σε δικηγόρους; Tο τίμημα της περιθωριακής τους ζωής θα έπρεπε να είναι η ψάθα. Aν πάλι δεν είναι αγαθοί, αλλά πονηρούτσικοι, ας γίνουν το αντίστοιχο Xολιγουντιανού σταρ: δαχτυλοδειχτούμενοι έμποροι των προϊόντων τους, το χειρότερο είδος. Mέση οδός ασφαλώς και υπάρχει. Aλλά δεν συνάδει με τα γοητευτικά στερεότυπα’’.
Comments:
Δεν κατάλαβα τίποτε! Πού είναι το θέμα. Η συγγραφή δεν μπορεί να είναι βιοποριστικό επάγγελμα. Άντε να γράψω και εγώ η ατάλαντη. Έχασε η Βενετιά βελόνη, για τα αδιάβαστα Έργα μου! Άρα πώς να περιμένω να κερδίσω και λεφτά.
Ακόμα και η πιο δημοκρατική και ανθρωπιστική κοινωνία δεν μπορεί να πάρει μέτρα υπέρ των συγγραφέων. Απλώς μία άλλη κοινωνία, αυτή που έχει άλλες αξίες, από την σημερινή αναγνωρίζει πιο εύκολα και πιο γρήγορα τα ταλέντα. Επομένως μήπως είναι ώρα να μιλήσουμε για αξίες; Αλλά τότε πρέπει να αφήσουμε το χρήμα στην πάντα, γιατί οι αξίες δεν μετρούνται με το χρήμα. Φαύλος κύκλος; Όχι, φαύλη ιστορική στιγμή.
 
ρίντερ μου, περνάω, σε διαβάζω, ενημερώνομαι και φεύγω. Σε ξανασυγχαίρω, γενικώς. Σ΄αυτό σου το ποστ όμως, θέλω ν΄αφήσω το στίγμα μου:"Καληνύχτα!"
(Αν οι συγγραφείς έγραφαν για τα λεφτά, θα ήταν μετρημένοι.Δεν είναι όμως.Διαφέρει κατά πολύ η ανάγκη της συγγραφής, με την ανάγκη της πώλησης).
 
@angeta
Γιατί μόνο στην Ελλάδα συζητάμε εδώ και χρόνια το αν πρέπει η συγγραφική αξία να συμβαδίζει με το κέρδος; Και γιατί πρέπει οι συγγραφείς που κερδίζουν κάποια χρήματα να αισθάνονται ένοχοι; Η αντίστοιχα να γίνονται επαίτες; Νομίζω ότι αυτό είναι το θέμα...
 
@ελπιδα
Τα έχουμε ξαναπεί για την ανάγκη της συγγραφής και την ανάγκη της (μη) βιοποριστικής πώλησης. Αν κάποιος διαβάσει τα πρώτα ποστ στο μπλογκ σου μάλλον θα κααλάβει καλύτερα και περισσσότερα για το θέμα.
Η...καληνύχτα είναι μη αποδεκτή από μια ελπίδα. Μόνο καλημέρα και χαμόγελα...
 
Κατ αρχάς, δεν τίθεται απολύτως κανένα θέμα ενοχής! Όποιος είναι τυχερός και κερδίζει γράφοντας, πολύ ωραία. Στο ερώτημα αν αυτό σημαίνει ότι είναι και καλός συγγραφέας, θα έλεγα κάθετα, ότι δεν σημαίνει τίποτε. Μπορεί να είναι, μπορεί και να μην είναι. Θυμάσαι λίγο μαθηματικά; τι είναι ο αριθμός +α, θετικός αριθμός; Όχι δεν ξέρουμε, εξαρτάται από τι είναι ο α! Αν ο α είναι θετικός τότε ο +α είναι θετικός, αν ο α είναι αρνητικός τότε ο +α είναι αρνητικός. Η συγγραφική αξία δεν έχει τιμή και δεν μπορεί να μετρηθεί με χρήμα. Βέβαια πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες ευτύχησαν να δουν τα έργα τους να πωλούνται και να έχουν επιτυχία, αλλά αυτό είναι μία ευχάριστη συγκυρία και δεν είναι ο κανόνας. Άλλοι πάλι ενώ γνώρισαν μεγάλη επιτυχία εν ζωή, ο χρόνος τους έσβησε ανηλεώς! Στην άλλη τώρα άκρη, όταν ένας συγγραφέας δεν έχει τα απαραίτητα για την επιβίωση και θέλει να γράψει, αλλά δεν βρίσκει το χρόνο για να αφοσιωθεί στο γράψιμο, γιατί τον ξοδεύει σε πράγματα ανούσια, πως μπορεί η κοινωνία να βοηθήσει σ αυτό; Αν δεχτείς, ότι ταλέντο είναι 30% και το υπόλοιπο σκληρή δουλειά, άλλοι λένε 20 – 80, τότε μάλλον δεν υπάρχει ένα τέτοιο θέμα. Η κοινωνία έχει την υποχρέωση να εξασφαλίσει σε κάθε ανθρώπινο όν, ίσες ευκαιρίες, αν ανάμεσά τους υπάρχουν συγγραφείς, η καλλιτέχνες ή επιστήμονες ή άνθρωποι ατάλαντοι, σε μία τέτοια κοινωνία ο καθένας θα βρει το δρόμο του. Μπορεί πολλές φορές αυτή η άποψη ηχεί ισοπεδωτικά, αλλά δεν βρίσκω κάτι τι άλλο να πω.
 
Για άλλη μια φορά η κυρία Μιχαλοπούλου με την οξυδέρκειά της έγραψε έναν λιτό καταπέλτη. Ζήλεψα τη γραφή της, το λέω. Μπράβο, μπράβο, μπράβο. Η δε κατάληξη του άρθρου ολίγον απόλυτη αλλά αληθινή. Ποιές αλήθειες βέβαια της ζωής δεν είναι απόλυτες; Ας μην παίζουμε στις γκρίζες ζώνες, βλέπουμε και καταλαβαίνουμε τους κανόνες. Το πόσο μπορεί βέβαια κανείς να τους ακολουθήσει είναι άλλο θέμα και πρωτίστως ζήτημα κράσης στομαχιού. Σε μερικούς μπορεί να γουργουρίζει πιο εύκολα.
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?