Ελληνική λογοτεχνία

Δύο πολύ σημαντικές κυκλοφορίες τούτες τις μέρες αλλά και ένα βιβλίο καθαρά προσωπική μου επιλογή. Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων υπάρχει νέος Παύλος Μάτεσις: ’’Εκθεσις Ιδεών’’ (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ). Δεν πρόκειται ούτε για μυθιστόρημα, ούτε για θεατρικό αλλά για μια συλλογή άρθρων του Μάτεσι που προσωπικά μαζί με τον Πλωρίτη τους θεωρώ τους τέλειους χειριστές και γνώστες της ελληνικής γλώσσας. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η συνέντευξη που παραχώρησε ο Μάτεσις στην Ελευθεροτυπία του Σαββάτου και τον δημοσιογράφο Βασίλη Ρούβαλη. Δηλώνει ευθαρσώς άθεος, μιλάει για την θεατρική κρίση, ενώ θυμίζει και μια ρήση του Ηράκλειτου για να εξηγήσει τι θεωρεί ο ίδιος σύγχρονο στην τέχνη. Αντιγράφω: ’’Απ΄όσους δρόμους και αν περιτρέξεις την ψυχή, ποτέ δεν θα βρεις το βάθος της γιατί ’’τόσον βαθύν λόγον έχει’’. Μόνο έτσι κάποιος είναι επίκαιρος. Τα επικαιρικά θέματα ωστόσο περνούν στο αρχείο της λογοτεχνίας και του θεάτρου’’. Αποκαλύπτει ακόμη, ότι την εποχή που γράφει σε αντίθεση με τους περισσότερους συγγραφείς δεν απομονώνεται αλλά γίνεται εξαιρετικά κοινωνικός έστω και αν αναγνωρίζει ’’ότι και η μοναξιά είναι δημιουργική’’.
Από τους αγαπημένους μου συγγραφείς ο εξαιρετικά σοβαρός Μάνος Κοντολέων. Καινούργια του δουλειά το ’’Σχεδόν έρωτας’’ με ερωτικό πνεύμα και αναφορές. Από τις νέες κυκλοφορίες μαθαίνω ότι πηγαίνει πολύ καλά -σε επίπεδο πωλήσεων- και ’’Ο Μωβ μαέστρος’’ της Νικολαϊδου.
Προσωπική μου πάντως επιλογή είναι ’’Ελληνικό ροκ’’ (εκδόσεις ΑΓΚΥΡΑ), που αναφέρεται σε γνωστά και άγνωστα γεγονότα ή πρόσωπα του ελληνικού ροκ από τη γενιά του χάους (1945) μέχρι και τη μέρα του θανάτου του Παύλου Σιδήρόπουλου, τον Δεκέμβριο του 1990. Τη μέρα δηλαδή που μαζί με τον ’’πρίγκηπα’’ πέθανε και το αληθινό ελληνικό ροκ. Συγγραφέας-ερευνητής ο Μανώλης Νταλούκας. Μια και η σχετική βιβλιογραφία στην Ελλάδα δεν είναι περιορισμένη αλλά σχεδόν ανύπαρκτη είναι ένα βιβλίο που ’’μετράει’’ για όσους αγαπάμε το συγκεκριμένο είδος μουσικής ή κάτι μας συνδέει με ορισμένες εποχές.

Μια καλή ’’φίλη’’, μόνιμη επισκέπτρια του blog από τις πρώτες μέρες που γράφω εδώ, με ’’κατηγόρησε’’ σε ένα e-mail που μου έστειλε μαζί με τις πασχαλινές ευχές της. ’’Εννέα στα δέκα βιβλία για τα οποία γράφεις ενδιαφέρουν κυρίως άντρες. Παραγνωρίζεις, ότι ένα δυναμικό κοινό αναγνωστών, είναι γυναίκες πολλές από τις οποίες θεματολογικά δεν τις αγγίζουν αυτά τα βιβλία’’. Συμφωνώ αλλά από την άλλη ποτέ δεν ήταν το ’’φόρτε’’ μου η ανάγνωση βιβλίων όπως ’’Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα’’ ή ’’Οι Μάγισσες της Σμύρνης’’. Η λεγόμενη ’’γυναικεία λογοτεχνία’’ περνάει περίοδο άνθησης στην Ελλάδα, χάρη στον Ιούδα, από τα βιβλία τσέπης (τα θεωρούμενα ως ’’ροζ’’ ΑΡΛΕΚΙΝ) μπήκε και στους μεγάλους εκδοτικούς οίκους. Πολλοί τη θεωρούν ή την χαρακτηρίζουν ’’παραλογοτεχνία’’ (όπως και τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας) αλλά επειδή από την πρώτη στιγμή υποσχέθηκα ότι δεν θα υπάρχουν στεγανά σ’ αυτό τον χώρο ζήτησα από την καλή ’’φίλη’’-επισκέπτρια του blog μου αντί να με υποχρεώσει να αλλάξω τις συνήθειες μου να κάνει εκείνη μια αναφορά.
Δεν αναλαμβάνω την....ευθύνη αλλά μου έστειλε σήμερα ένα κατάλογο με τα βιβλία που σύμφωνα με την προσωπική της άποψη (και αναγνωστικό γούστο) είναι τα καλύτερα for ladies only αναγνώσματα που κυκλοφορούν τους τελευταίους μήνες στην ελληνική αγορά. Δεκτή πάσα διαφωνία, οι απαντήσεις θα δοθούν όχι από μένα αλλά -αν το επιθυμεί η ίδια- από την Κατερίνα που μου έστειλε τη λίστα... Η σειρά να σημειώσω ότι είναι τυχαία και όχι αξιολογική και τα συνοδευτικά σχόλια της Κατερίνας.
- Χτύπα την πόρτα του ουρανού, Μαίρη Τουρκίστα (εκδόσεις ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ). Τραγική ιστορία απώλειας, προδοσίας και μίσους.
- Η ζωή μου κύκλους κάνει, Αντιγόνη Πόμμερ- Τζούμη (εκδόσεις ΡΥΘΜΟΣ). Τρεις φιλενάδες, οι ιστορίες της ζωής τους, η αναγέννηση τους και η δεύτερη ευκαιρία για κάτι καλύτερο.
- Η γυναίκα που έγραφε για τον άντρα, Κατερίνα Χρυσναθοπούλου (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Πρώτη δουλειά της 40χρονης μεταφράστριας. Η ιστορία ξετυλίγεται στη δεκαετία του ’20, αφορά μια ερωτική σχέση μεταξύ της γραμματέως ενός εκδοτικού οίκου για ερωτογραφήματα και του εργοδότη της. Σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση.
- Το κορίτσι της βροχής, Μαρία Γούσιου (εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ). Με τα πρωτοβρόχια ξυπνούν ανασφάλειες, φόβοι, αδιέξοδα της νεαρής ηρωίδας του βιβλίου. Δεύτερο βιβλίο της Γούσιου.
- Τα σμαραγδένια μάτια, Χαρά Παπαελευθερίου-Μπαρδώση (εκδόσεις ΑΛΚΥΩΝ). Κυκλοφόρησε το 2005, αφορά τη ζωή της γιαγιάς Δέσπως και όλη τη διαδρομή της από τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι σήμερα.
- Έλα κόρη μου, έλα μάτια μου, Γιοβάννα (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ). Το μεγάλο ατού στις πωλήσεις. Ο προβληματικός έρωτας ενός ζευγαριού δοσμένος με τη γνωστή ποιητικότητα της Γιοβάννας.
- Η αγάπη φυλαχτό, Αγγελική Μπουλιάρη (εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ). Κλασικό ερωτικό τρίγωνο. Ο άντρας που προσφέρει τα πάντα, εκτός από ερωτική ικανοποίηση, ο εραστής, στη μέση η Βερονίκη και φόντο ένα νησί του Βορείου Αιγαίου.

Χαριτόπουλος Διονύσης, users/otenet.gr/-charit/main.htm
Για αρκετό καιρό τα ’’προσωπικά δεδομένα’’ του Διονύση Χαριτόπουλου φιλοξενήθηκαν στο site με το όνομα του...Αρη Βελουχιώτη!!! Τελικά, ο Βελουχιώτης έμεινε στην...ησυχία του και το μοναδικό σημείο που υποδηλώνει τη σχέση του με τον συγγραφέα είναι η εκτενής παρουσίαση του βιβλίου ’’Αρης, ο αρχηγός των ατάκτων’’. Ο Χαριτόπουλος μετακόμισε σε προσωπικό του χώρο που περιλαμβάνει τα απολύτως απαραίτητα για να τον γνωρίσουν ακόμη καλύτερα οι αναγνώστες του.

Χονδρογιάννη Χριστίνα, www.chondrogianni.com
Αποσπάσματα από τα δύο βιβλία της συγγραφέως και εννέα κείμενα της είναι αρκετά για να γεμίσουν αξιοπρεπώς τον διαδικτυακό χώρο της. Ακόμη, υπάρχει και φόρουμ επικοινωνίας με τους επισκέπτες- αναγνώστες.

Χρυσόπουλος Χρήστος, chrissopoulos-vivlia.blogspot.com
Αλλος ένας συγγραφέας που διάλεξε το δρόμο του blog και όχι της ιστοσελίδας μετά τον Νίκο Δήμου και τον Αλέξη Σταμάτη. Δεν καταθέτει απόψεις όπως οι δύο προηγούμενοι αλλά χρησιμοποιεί τον χώρο για παρουσίαση του ίδιου και του έργου του. Θα βρείτε όσα τον αφορούν μέχρι λεπτομέρειες, ακόμη και επιλεγμένες γνώμες-κριτικές αναγνωστών (οι δικές μου αποσύρθηκαν διακριτικά μετά την πρώτη τους...εμφάνιση) στο διαδίκτυο.

Εκτός αλφαβητικής σειράς (το μάθαμε μόλις...χθες):
Παργινός Νίκος, www.parginos.gr
Ο Κερκυραίος συγγραφέας είδε το πιο πρόσφατο βιβλίο του την ’’Κρεμάλα’’ να μπαίνει στην δεύτερη έκδοση. Το site του είναι εξαιρετικά σχεδιασμένο με ένα σκίτσο του να δεσπόζει στην πρώτη σελίδα και μερικές ακόμη πρωτοτυπίες εκτός από τα...αναμενόμενα (βιογραφία, βιβλιογραφία, αρθρογραφία του κυρίως σε Κερκυραϊκά έντυπα) όπως την έκδοση και αποστολή newsletter από τον συγγραφέα αλλά και σκίτσα που έχει δημιουργήσει ο Παργινός. Site άξιο επίσκεψης....

Υποσημείωση: Εδώ κάπου τελειώνει η αναζήτηση στους διαδικτυακούς χώρους των Ελλήνων συγγραφέων αλλά και στα blog. Παρουσιάσαμε 41 διαδικτυακούς χώρους, παλαιών ή νέων συγγραφέων χωρίς διάκριση, ξεκινώντας από τις 24 Φεβρουαρίου. Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν αρκετοί ακόμη που μας...ξέφυγαν. Κάθε ενδιαφερόμενος από εδώ και πέρα μπορεί να στείλει e-mail για να μας ενημερώσει για όσα διέλαθαν της προσοχής μας. Επειδή, απ’ όσο είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε η πλειοψηφία αυτών των διαδικτυακών χώρων κατασκευάστηκαν με έξοδα των συγγραφέων και χωρίς τη βοήθεια χορηγών ή τη συνδρομή των εκδοτικών τους οίκων καλό θα ήταν (μια και η λίστα είναι στην ουσία έτοιμη) οι δημοσιογράφοι, αρθρογράφοι, κριτικοί που ασχολούνται με το χώρο του βιβλίου και της λογοτεχνίας (και όπως επίσης γνωρίζω επισκέπτονται αυτό το blog για να το σχολιάσουν, να το λοιδωρήσουν ή να στοιχηματίσουν περί της ταυτότητάς μου) να αναδείξουν αυτές τις προσπάθειες με κάποιες αναφορές. Προτροπή και ιδέα είναι, όποιος θέλει την ακολουθεί, έργο στην ουσία θα προσφέρει στους συγγραφείς που αποφάσισαν πρώτοι από όλους (αυτοί οι 41) να ’’εκτεθούν’’ στο διαδίκτυο. Είναι βέβαιο ότι σε μερικά χρόνια από τώρα δεν θα υπάρχει συγγραφέας χωρίς τον προσωπικό του διαδικτυακό χώρο αλλά μέχρι τότε οι έχοντες τη δύναμη (της γραφίδας) ας ’’ανταμείψουν’’ τον κόπο, το μεράκι και τα έξοδα όσων ’’τόλμησαν’’...

Φάις Μισέλ, www.fais.gr
Ο Μισέλ Φάις είναι περίπτωση λογοτέχνη που η τον λατρεύεις ή τον αγνοείς. Βαρύς, δύσκολος και προσωποκεντρικός ο συγγραφέας της ''Ελληνικής αυπνίας'' διατηρεί ένα από τους πλέον προσεγμένους και πλήρεις δικτυακούς χώρους. Εκτός από μια εκτενή απαρίθμηση του πλούσιου και πολυσχιδούς έργου του στο σάιτ του θα βρείτε μέχρι και μια προσωπογραφία του! Οι εκπλήξεις όμως δεν σταματούν εδώ αφού ο Φαις στην ενότητα Hotel Memory έχει συμπεριλάβει αποσπάσματα από τα αγαπημένα του blog στο διαδίκτυο και εκτός από τη δυνατότητα επικοινωνίας μαζί του οι ενδιαφερόμενοι αφήνουν και κάτι στο φόρουμ επισκεπτών. Site για...αντιγραφή από τους ενδιαφερόμενους λογοτέχνες.

Φασούλας Χρήστος, www.fasoulasonline.com
Μπορεί να είναι ''φρέσκος'' στη λογοτεχνία αλλά μπήκε γρήγορα στον κόσμο του δικτύου και δημιούργησε ένα προσεγμένο site όπου κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα για τον συγγραφέα του βιβλίου ''Ο έρωτας δεν κάνει για πιλότος''. Κείμενα με πολύ χιούμορ (ακόμη και αυτοσαρκασμό), κριτικές, γνώμες αναγνωστών και ενημέρωση για τις επόμενες δουλειές του Φασούλα είναι μερικά από όσα μπορεί να βρει ο επισκέπτης.

Φλωράκης Διαμαντής, users.forthnet.gr/ath/fd/
Είναι δύσκολο να κατατάξεις σε μια κατηγορία μια από τις πλέον cult φιγούρες των ελληνικών γραμμάτων και όσοι ξέρουν τι εστί Φλωράκης το καταλαβαίνουν. Οι υπόλοιποι ας επικεφτούν τον δικτυακό χώρο του με τον τίτλο ''Ανοιχτό ηλεκτρονικό ημερολόγιο ενός αναρχικού'' και θα καταλάβουν. Με 19 βιβλία στο ενεργητικό του Φλωράκη, πολλά από τα οποία φλερτάρουν ακόμη και με την επιστημονική φαντασία, το site προσφέρει τη δυνατότητα για αρκετή ώρα σερφαρίσματος.

Φραγκούλη-Αργυρίου Ιουστίνη, http://www.spyridon.net/petaei.html
Η συγγραφέας του ''Πετάει, πετάει το σύννεφο'' (εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ) έχει δομήσει όλο το δικτυακό της χώρο γύρω από το πρώτο της μυθιστόρημα που όπως μας πληροφορεί κυκλοφορεί και σε αγγλική έκδοση (το site είναι επίσης δίγλωσσο) και πωλείται από το www.amazon.com. Η βιογράφος του Αρχιεπίσκοπου Σπυρίδωνα παρουσιάζει και παρουσιάζεται σε ένα λιτό αλλά όμορφο site.

Φύσσας Δημήτρης, www.dimitrisfyssas.gr
Site που εξυπηρετεί διττό σκοπό...Εκτός από τις λογοτεχνικές αναφορές (ποίηση, κείμενα) και το έργο του συγγραφέα ο δημιουργός του ''Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος'' χρησιμοποιεί τον χώρο -αν κατάλαβα καλά- και για ''πολιτική επικοινωνία'', την άλλη ενασχόλησή του.

Στο εξωτερικό και ειδικά στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είναι κάτι κοινότυπο και συνηθισμένο. Στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο από την αγάπη ορισμένων για το βιβλίο και είναι λιγοστοί. Οι Ομιλοι Βιβλίου ουσιαστικά είναι λέσχες, τοπικής εμβέλειας, που λειτουργούν και σαν βιβλιοθήκες αλλά κυρίως σαν χώροι όπου παρουσιάζονται συγγραφείς και μιλάνε για τη δουλειά τους. Από τους πλέον δραστήριους είναι αυτός που λειτουργεί στο Κορωπί και όχι μόνο ασχολείται με συγγραφείς της ’’επικαιρότητας’’ αλλά εμβαθύνει συνολικά στο έργο τους και δεν στέκεται μόνο στην πρόσφατη βιβλιογραφία τους.
Την τελευταία τριετία από την αίθουσα του ομίλου έχουν παρελάσει οι Μουρσελάς, Ερση Σωτηροπούλου, Ευγενία Φακίνου, Γιάννης Ξανθούλης, Ρέα Γαλανάκη, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Λένα Διβάνη, Ισμήνη Καπάνταη, Μαρία Γαβαλά, ακόμη και ο ακριβοθώρητος Νίκος Θέμελης. Τον Μάιο θα είναι προσκεκλημένος της ομάδας ο Αλέξης Σταμάτης.
- Ο Αλέξης Σταμάτης ετοιμάζει το νέο του βιβλίο που θα είναι στα βιβλιοπωλεία τον Οκτώβριο. Γνωστή είναι μόνο μια...σελίδα του βιβλίου, αυτή που διάβασε σε εκδήλωση που έγινε τον Νοέμβριο στο πλαίσιο φεστιβάλ κινηματογράφου του περιοδικού ’’ΣΙΝΕΜΑ’’. Η σελίδα αναφέρεται σε ένα από τους αγαπημένους ήρωες του συγγραφέα τον Μπομπ Ντίλαν. Ενδεχομένως, πληροφορίες για το βιβλίο του όταν έρθει η ώρα ίσως δώσει ο ίδιος ο Σταμάτης μέσω του blog του (link σύνδεσης υπάρχει παραπλεύρως).
- Μαθαίνω ότι με ανακάλυψαν ή τους πληροφόρησαν για την ύπαρξη μου στον εκδοτικό οίκο ΗΛΕΚΤΡΑ και ήμουν θέμα συζήτησης. Ανταποδίδω τα... καλά λόγια με τις ευχές μου για ένα από τους νεότερους εκδοτικούς οίκους (αν δεν κάνω λάθος μετράει 2-3 χρόνια ζωής) που όμως πολύ γρήγορα έδωσε το στίγμα με μια σειρά ποιοτικών εκδόσεων και δημιούργησε αίσθηση με το άκρως επιτυχημένο ’’Αλφαβητάρι του διαβόλου’’...Μακροημέρευση και επιτυχίες.

’Ολες τις μέρες της ραστώνης εκτός από βιβλία έριχνα και μια ματιά (όπως κάθε καλός αργόσχολος) στον τύπο...Αλίευσα μερικά ενδιαφέροντα όπως:
1- Η συνέντευξη της διευθύντριας του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου Κατρίν Βελισσάρη, υπό τον τίτλο ’’Για να μπει το βιβλίο στη ζωή όλων’’. Την κυρία Βελισσάρη, δεν την γνωρίζω. Γνωρίζω όμως ότι στο χώρο του βιβλίου μετά από δύο χρόνια στη θέση της διευθύντριας του Ε.ΚΕ.ΒΙ. έχει φανατικούς υποστηρικτές και ορκισμένους εχθρούς και αυτό το δίπολο μου αρέσει! Τις μεσοβέζικες καταστάσεις δεν αντέχω....Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Ελευθεροτυπία αναλύει μια σειρά από φιλόδοξα πλάνα (όπως την επέκταση και τη διάδοση του ελληνικού βιβλίου στις ασιατικές αγορές), υπεραμύνεται της επιτυχίας της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου της Θεσσαλονίκης αλλά και μιας σειράς ενεργειών του Ε.ΚΕ.ΒΙ. όπως οι υποτροφίες διαμονής νέων συγγραφέων, το βραβείο αναγνωστών που θεσπίσθηκε πρόσφατα αλλά και τη βάση δεδομένων της Βιβλιονέτ, για την οποία θα συμφωνήσω μαζί της ότι αποτελεί όντως μια πρωτοποριακή δουλειά και έχει εξαιρετικά καλή ενημέρωση. Από εκεί και πέρα οι αισιόδοξες προβλέψεις της και το ευχολόγιο του τύπου ότι ’’το βιβλίο ξαναγίνεται μόδα’’ δεν με αγγίζουν, ούτε με βρίσκουν σύμφωνο. Το βιβλίο αν είναι να πουλήσει επειδή φτιάχτηκαν δύο, τρία σούπερ μάρκετ τύπου Fnac καλύτερα να μην πουλήσει. Το θέμα είναι να δημιουργηθεί αναγνωστική κουλτούρα στον ’Ελληνα. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται να λειτουργήσουν δύο συνισταμένες: Βιβλία που θα αγγίζουν τη νεολαία με θέματα σημερινά και προβολή των συγγραφέων, αφού παντού στο εξωτερικό (και ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις οποίες έχω ιδία άποψη) οι συγγραφείς είναι σταρ. Και για τίποτε από όλα αυτά δεν μπορεί να συνδράμει ουσιαστικά το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Οπως επίσης η προσωπική μου ένσταση όσον αφορά τα Βραβεία Αναγνωστών είναι μια: Δεν μπορεί η επιλογή να γίνεται από μια περιορισμένη λίστα, αφού το δείγμα δεν είναι ακριβές. Ας μπουν κουτιά και ψηφοδέλτια σε όλα τα βιβλιοπωλεία και στα 1500 πάνω-κάτω σημεία πώλησης βιβλίων σε όλη τη χώρα για να δούμε τι πραγματικά επιλέγουν οι αναγνώστες.
2. Ενδιαφέρον είχε και το άρθρο του Νίκου Μπακουνάκη στο ΒΗΜΑ, όπου κάνει μια εξαιρετικά πετυχημένη παραβολή μιας σκηνής δύο αναγνωστών σε βιβλιοπωλείο και της διαδρομής ’’από δυάρι στην Κυψέλη, τριάρι στο Παγκράτι’’. ’’Δηλαδή, είναι η κλασική διαδρομή με τρόλεϊ ή άνευ, όπου βυθίζονται αρκετοί συγγραφείς και κείμενα της σημερινής λογοτεχνικής παραγωγής’’. Κατά βάση, με όσα γράφει συμφωνώ αλλά ακριβώς όσα γράφει δείχνουν ότι δεν έχει άποψη για όλη την παραγωγή βιβλίων. Οι σημερινοί Ελληνες συγγραφείς έχουν βγει από την εσωστρέφεια τους και έχουν προ πολλού ξεπεράσει το τρίπτυχο σεξ-Θεός-αίμα, έχουν ταξιδέψει, μπορούν να μεταφέρουν ένα αναγνώστη από απίθανα μέρη του πλανήτη μέχρι και τις άγνωστες γωνίες του διαδικτύου. Το ζήτημα δεν είναι τι κυκλοφορεί στην αγορά αλλά πόσοι έχουν τη διάθεση να το ανακαλύψουν. Και με βάση τα βιβλία που βλέπω ότι φιλοξενούνται στις σελίδες κριτικής του ΒΗΜΑΤΟΣ δεν νομίζω ότι η συγκεκριμένη εφημερίδα έχει τέτοιου είδους διαθέσεις ή προθέσεις. Και αν τις έχει δεν τις έχει δίξει τουλάχιστον σε ότι αφορά την ελληνική παραγωγή. Σε αντίθεση, με τη διεθνή όπου κατορθώνει και προσεγγίζει όλα τα μοντέρνα ρεύματα με επιτυχία.
3. Στο ίδιο κτίριο, μερικές μέρες νωρίτερα. Εφημερίδα ΝΕΑ, φύλλο Μεγάλης Τρίτης. Σχεδόν μια σελίδα παρουσίαση στο καινούργιο βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου και συνέντευξη του συγγραφέα. Τυπική λεπτομέρεια: Ο κ. Ραπτόπουλος τυγχάνει συνεργάτης της εφημερίδας. Αυτό δεν είναι κακό, ούτε είναι απαγορευτικό για να δημοσιεύεται κριτική στα έργα του. Ουσιαστική λεπτομέρεια: Είναι η δεύτερη ολοσέλιδη αναφορά στο ίδιο βιβλίο από την ίδια εφημερίδα. Η προηγούμενη είχε γίνει το Σάββατο 18 Φεβρουαρίου. Για να είμαι ειλικρινής, την πρόσφατη δημοσίευση δεν τη διάβασα και δεν ξέρω αν γράφει καλά ή άσχημα λόγια. Εσείς τι λέτε;

Πολλοί τακτικοί επισκέπτες του blog με e-mail τους μου εξέφρασαν την απορία τους για την προ τριημέρου ’’απολογία’’ μου περί λάθους ή λαθών. Δεν ήταν τυχαία...Εχω πει ότι δεν δημοσιοποιώ την ηλεκτρονική επικοινωνία μου αλλά επιβάλλεται να κάνω μια εξαίρεση. Πριν από 4-5 μέρες πήρα mail από ένα τακτικό συνομιλητή μου (σε ηλεκτρονική πάντοτε μορφή) που μου έλεγε: ’’Εκανες λάθος με όσα έγραψες για την Ελένη Γκίκα του ΕΘΝΟΥΣ και την στεναχώρησες αφάνταστα’’...
Δεν θα έδινα σημασία αν δεν ακολουθούσε ένα ακόμη mail από διαφορετικό άτομο: ’’Ξέρω ότι δεν έκανες λάθος με σκοπιμότητα. Είσαι έξω από το χώρο αλλά την Καλή Κυρία, όπως τη φωνάζουν την αδίκησες. Δεν είναι έτσι όπως τα γράφεις. Είναι ακέραιο άτομο, σοβαρή, σπάνια γράφει κακή κουβέντα για συγγραφείς και κυρίως υποστηρίζει τους νέους συγγραφείς. Εχει και στήλη κάθε Κυριακή που τη λέει ΝΕΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ για να προβάλλει τη δουλειά τους κάτι που δεν κάνει κανείς άλλος από τους έγκυρους και ονομαστούς κριτικούς’’...
Επειδή, μου αρέσει να μαθαίνω, ρώτησα και πραγματικά τα πράγματα είναι έτσι όπως μου τα γράφουν οι φίλοι του blog. Ο ένας, ο πρώτος είναι υπεύθυνος ξένης λογοτεχνίας σε ένα από τους γνωστούς εκδοτικούς οίκους και ο άλλος συγγραφέας με πέντε βιβλία στο ενεργητικό του. Απέσυρα τα επίμαχα post αλλά επειδή αυτό από μόνο του δεν αρκεί (ήδη τα είχαν διαβάσει αρκετοί) και επειδή δεν κουβαλάω ούτε τα κόμπλεξ των δημοσιογράφων, ούτε την υπεροψία αυτών που κινούνται επαγγελματικά στο χώρο της λογοτεχνίας της ζητάω και δημόσια συγνώμη επειδή την ενέπλεξα με τις διαπλοκές του χώρου. Αν και η ίδια ούτε τη διεκδίκησε (τη συγνώμη μου), ούτε την απαίτησε... Ισως αν συνέβαιναν αυτά να ήμουν λιγότερο διαλακτικός.
Ερευνώντας έμαθα ότι είναι πραγματικά αφοσιωμένη στη λογοτεχνία και μάλιστα κάνει εκπληκτική δουλειά στο Κορωπί όπου έχει δημιουργήσει ένα καταπληκτικό όμιλο βιβλίου. Μάζεψα τις σχετικές πληροφορίες και θα γράψω για αυτές τις πρωτοβουλίες μετά το Πάσχα.
- Στον ίδιο χώρο που φιλοξενείται τα τελευταία χρόνια, στη σκιά της Ακρόπολης, στον πεζόδρομο του Διονυσίου Αρεοπαγίτου, από 12 έως 28 Μαϊου θα γίνει η φετινή 29η Γιορτή Βιβλίου. Φέτος, η έκθεση θα είναι αφιερωμένη στην Αίγυπτο, παρουσίαση βιβλίων και συγγραφέων από τη χώρα και θα γίνει ειδική αναφορά στην ’’αιγυπτιώτικη λογοτεχνία’’, κλασικοί εκπρόσωποι της οποίας είναι ο Καβάφης και ο Τσίρκας. Πέραν τούτου όμως δεν προβλέπεται κάποια πρωτοτυπία από τον Σύλλογο Εκδοτών βιβλίου Αθήνας, κάτι που θα μπορέσει να φέρει περισσότερο (και κυρίως) νέο κόσμο στην έκθεση.
- Μερικές ’’κακίες’’ που θέλω να γράψω τις φυλάω για μετά το Πάσχα. Οχι για λόγους θρησκευτικούς αλλά γιατί πραγματικά έχω απορροφηθεί τις τελευταίες μέρες στο διάβασμα του εκπληκτικού ’’Φάδερ ημών’’ του Μανώλη Βουράκη. Ωρες- ώρες μάλιστα σκέφτομαι τι σόι διαστροφή είναι να διαβάζεις το συγκεκριμένο βιβλίο Μεγάλη Εβδομάδα, το οποίο θα το σχολιάσω μετά τις γιορτές. Μέχρι τότε εύχομαι σε όσους...ανέχονται και αντέχουν αυτό το blog αλλά και σε όσους το...συμπαθούν Καλό Πάσχα σε όλους! Και το Πάσχα εκτός από οβελίες, κοκορέτσια και ’’ξύδια’’ μπορεί να περάσει εξίσου ευχάριστα και με ένα καλό βιβλίο.

Μπορεί το μπλογκ μου να είναι το πλέον εξειδικευμένο αλλά και σε πολλά ακόμη υπάρχουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες αναφορές σε θέματα που αφορούν τον κόσμο της λογοτεχνίας. Ενας ''επισκέπτης'' του μπλογκ με παρέπεμψε σε ένα άλλο blog (κάπως έτσι ''γνωριζόμαστε'' μεταξύ μας) όπου βρήκα ένα αποκαλυπτικό κείμενο. Εκτός από το άριστο της γραφής, δίνει ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ''κάστα'' των κριτικών βιβλίου (ορισμένα απ΄αυτά τα έχω γράψει παλαιότερα αλλά αποσπασματικά). Διαβάζοντας το κείμενο που βρήκα στο blog με τίτλο καθαρά λογοτεχνικό ''Πρωτοπρόσωπη αφήγηση'' αντιλήφθηκα ότι τελικά όλοι εμείς οι ''απ' έξω'' αντιλαμβανόμαστε μερικά πράγματα με σχετικά μεγάλη ευκολία. Και όλοι εκείνοι που κατευθύνουν την αγορά σύμφωνα με τις επιθυμίες, τις φιλίες ή τις εμπλοκές τους με το εκδοτικό κατεστημένο νομίζουν ότι λειτουργούν ανεξέλεγκτα και χωρίς να γίνονται αντιληπτοί...
Αναδημοσιεύω το κείμενο που ανεξάρτητα αν συμφωνώ ή διαφωνώ, ανεξάρτητα από την ακρίβεια των πληροφοριών (δεν τις αμφισβητώ αλλά δεν μπορώ και να τις ελέγξω) έχει τεράστιο ενδιαφέρον. Θα το βρείτε στην πρωτότυπη μορφή του με τίτλο ''H Λογοτεχνική κριτική- μια άλλη ''παράγκα'''' και ημερομηνία 24 Ιανουαρίου 2006 στη διεύθυνση afigitis.blogspot.com.
"Ο φίλος του βιβλίου καμιά φορά διαβάζει αναγκαστικά τις κριτικές που δημοσιεύουν οι εφημερίδες στις σχετικές σελίδες τους. Οι διαπιστώσεις για το επίπεδο της λογοτεχνικής κριτικής στην Ελλάδα είναι πολύ θλιβερές εδώ και χρόνια και γίνονται ακόμα πιο θλιβερές όσο περνά ο καιρός. Συγγραφείς διαθέτουμε. Άγνωστο γιατί δεν διαθέτουμε κριτικούς.

Ένας από τους καλύτερους, ο Κούρτοβικ των Νέων, πολύ συχνά χρησιμοποιεί μια καζουϊστική που τον ξεστρατίζει από το - επίσης συχνά σωστό - αισθητήριό του: θέτει δηλαδή εξαρχής κάποιους όρους που κατά τη γνώμη του πρέπει να πληροί ένα βιβλίο, ανάλογα με το θέμα και τα όσα πραγματεύεται, και το κρίνει σύμφωνα με τους (αυθαίρετους, εννοείται, και συχνά λαθεμένους) όρους αυτούς που οι ίδιος έθεσε εξαρχής, αντί να αποδέχεται (ή ίσως και να είναι σε θέση να κατανοήσει και να αποδεχθεί) τους όρους που θέτει το ίδιο το βιβλίο και ο συγγραφέας του, όπως πράττει ένας αληθινός κριτικός λογοτεχνίας. Έτσι τα κείμενά του τις περισσότερες φορές δίνουν μεν την εντύπωση της μεθοδολογικής συνέπειας - συμβαίνει όμως συχνά να είναι εξαρχής λαθεμένα από τους όρους που έθεσε ο ίδιος - υποθέτει κανείς - με την σιγουριά πως εκτός από συγγραφέας είναι και διανοούμενος.

Η Ελισάβετ Κοτζιά της Καθημερινής εναλλάσσει την απόλυτη ουδετερότητα με την απόλυτη άρνηση. Όταν επαινεί, το κάνει με μισή καρδιά, λες και της κοστίζει να βγει και να πει πώς και γιατί της άρεσε ένα βιβλίο. Δείχνει συχνά να πάσχει από ένα είδος κριτικής δυσπαρεύνοιας, που δεν της επιτρέπει να κατέβει από τον (υψηλό;) θώκο της κριτικού και να ενθουσιαστεί. Όταν κατακρίνει, το κάνει με μια ψυχρή ειρωνία που σπανίως αναδείχνει τους όρους για τους οποίους “κατέγνω”. Τις περισσότερες φορές διεκπεραιώνει το λειτούργημά της περιγράφοντας τι (νομίζει ότι) λέει το βιβλίο και δεν αξιώνει τον αναγνώστη της ούτε με ένα απλό “διαβάστε” ή “αποφύγετέ” το. Αυτό βέβαια προφυλάσσει την κριτικό από το να χαλά τις σχέσεις της - κάτι που άλλοι, όπως ο Κούρτοβικ και η Θεοδοσοπούλου, το έχουν αποδεχθεί ως μέρος και μοίρα του “επαγγέλματος”. Όχι η Ε. Κοτζιά πάντως. Εκτός αν πρόκειται για συγγραφέα από τον οποίο ενδεχομένως δεν προσδοκά προσωπικά ωφέλη. Τότε μπορεί να συναγωνιστεί ακόμα και την κριτικό του Βήματος.

Η Μάρη Θεοδοσοπούλου, του Βήματος, περιφέρεται και στα κριτικά της κείμενα μεταξύ γραμματολογίας και κριτικής. Η μεν γραμματολογία είναι από μόνη της μια μάλλον άνευρη και χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπόθεση για τον αναγνώστη εφημερίδας - και κυρίως εκείνον που θέλει να φωτιστεί γύρω από την αξία ή απαξία ενός βιβλίου. Η κριτική της είναι συνήθως μια άσκηση ύφους της ίδιας: γοητεύεται από το στυλ που μπορεί να διαθέτει (ή νομίζει ότι διαθέτει) και διανθίζει τα σημειώματά της με ένα δηλητηριώδες χιούμορ που συχνά εγγίζει τα όρια άκρας χυδαιότητας όταν στρέφει τις επιθέσεις της ad hominem και όχι ad opera. Αναγκασμένη από την προσωπική αδυναμία του διευθυντή της (Ν. Μπακουνάκη) στη Ρέα Γαλανάκη, απέφευγε να γράφει κριτικές για τα βιβλία της συγγραφέως αυτής που δεν της άρεσαν, έως ότου παρέβη τον σοφό αυτό κανόνα και διέπραξε το έγκλημα καθοσιώσεως να της τα ψάλει. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κριτικές της (αν δεν φιλοξενηθεί από άλλη ημερήσια, που να ψάχνει κριτικό λογοτεχνίας) θα γράφονται αποκλειστικά στην μικρής κυκλοφορίας αριστερή εφημερίδα “Η Εποχή”, ενώ τη θέση της στο Βήμα απειλείται να καταλάβει η... Λώρη Κέζα, μεταπηδώντας στην κριτική λογοτεχνίας από τα λογοτεχνικά κουτσομπολιά στα οποία ειδικευόταν ώς τώρα.

Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου της Ελευθεροτυπίας κρατά ένα χαμηλό προφίλ, είτε επαινεί είτε κατακρίνει. Οι κριτικές του είναι αξιοπρόσεκτα σεμνές (σε αντίθεση με των γυναικών συναδέλφων του) και δείχνουν ένα ήθος που δεν επιτρέπει παρεκτροπές όπως εκείνες της Μ. Θεοδοσοπούλου, για παράδειγμα. Αλλά συχνά βρίθουν πραγματικών και θεωρητικών λαθών - κάτι που μπορεί να μην θεωρείται τόσο σημαντικό από τους αναγνώστες της εφημερίδας του, αλλά στους γνώστες προκαλεί ελαφρά θυμηδία. Ο Χατζηβασιλείου συχνά ομολογεί την αδυναμία του να προσπελάσει ορισμένα κείμενα - αλλά σπάνια θα κατευθύνει τον αναγνώστη του σε ιδιαίτερα εσφαλμένες εκτιμήσεις. Του λείπει το οξύ πνεύμα του Κούρτοβικ και η ευαισθησία που συχνά δείχνει η Κοτζιά, αλλά διατηρεί ένα μέσο δρόμο που σπάνια ξαστοχεί είτε προς τη μια είτε προς την άλλη κατεύθυνση.

Στα περιοδικά λογοτεχνίας η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλύτερη. Άγνωστοι και ανώνυμοι συντάκτες που αυτοανακηρύχθηκαν κριτικοί γεμίζουν τις σελίδες τους με κριτικές που τις περισσότερες φορές είναι παρουσιάσεις ή αναπτύξεις των δελτίων τύπου που μοιράζουν οι εκδότες - και τις περισσότερες φορές έχουν συντάξει οι ίδιοι οι συγγραφείς.

Η γενικότερη εντύπωση του αναγνώστη βιβλίων - όταν συντύχει να έχει διαβάσει ή να διαβάσει ύστερα ένα βιβλίο που κρίθηκε από τις εφημερίδες - είναι ότι άνθρωποι που θα έπρεπε μάλλον να παίρνουν μαθήματα από τους συγγραφείς, φιλοδοξούν να δείξουν ότι τους τα παραδίδουν οι ίδιοι. Το αποτέλεσμα - συχνά αστείο, ακόμα πιο συχνά προκαλεί δυσάρεστη εντύπωση".

Δεν είναι καινούργια κατάσταση στο διαδίκτυο αλλά παλαιότερη. Ξεκίνησε από την ιδέα ότι ’’τα βιβλία δεν πρέπει να φυλακίζονται αλλά να κυκλοφορούν και να μην μένουν σκονισμένα σε βιβλιοθήκες’’... Ελεύθερη διακίνηση βιβλίων και ιδεών, λοιπόν, μέσω του www.bookcrossing.com ή αν το δούμε σαν ένα ευχάριστο παιχνίδι κάτι σαν κυνήγι θησαυρού!
Κάποιος αφήνει ένα βιβλίο σε δημόσιο χώρο, δημοσιεύει ποιό βιβλίο και που το άφησε και κάθε ενδιαφερόμενος πηγαίνει και το παίρνει. Το βιβλίο αρχίζει να ταξιδεύει αφού η μοναδική τυπική υποχρέωση αυτού που το περισυλλέγει είναι να το διαβάσει και μετά να το ’’ελευθερώσει’’ με τη σειρά του. ’Ετσι βιβλία έχουν κάνει απίθανες διαδρομές και έχουν καταλήξει σε διάφορα σημεία του πλανήτη, διαμετρικά αντίθετα από εκείνα που αρχικά ’’ελευθερώθηκαν’’. Φαντάζομαι ότι η ιδέα του book crossing δεν αρέσει στους εκδότες αλλά το σίγουρο είναι ότι όλοι μας έχουμε βιβλία που δεν μας ενδιαφέρουν ή που δεν μας άρεσαν και απλά πιάνουν χώρο στο σπίτι μας. Επειδή βιβλίο δεν πάει η καρδιά κανενός να πετάξει καλύτερα να τα ελευθερώνουμε... Προσωπικά, πρόσφατα στο Λονδίνο ’’ελευθέρωσα’’ γύρω στα 10 βιβλία και με μεγάλη μου χαρά είδα στο site όπου παρακολουθούσα τη διαδρομή τους ότι τα ’’μάζεψαν’’ όλα (πλην ενός) Ελληνες που ζουν στην πόλη...Εχω την περιέργεια να δω που θα φτάσουν, αν και είναι πολύ πιθανό να...επιστρέψουν κάποια στιγμή στην Ελλάδα!
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν στο site του book crossing κυκλοφορούν ελεύθερα στην Ελλάδα 141 βιβλία (το κίνημα δεν είναι εξαιρετικά διαδεδομένο στη χώρα μας αλλά έχει μερικούς φανατικούς υποστηρικτές) στις εξής περιοχές: Αχαϊα 4, Αθήνα- Αττική 101 (τα 41 απ’ αυτά στην Αγία Παρασκευή!), Κρήτη 6, Λέσβος 1, Μακεδονία 12, Ναύπλιο 1, νησιά Σαρωνικού 1, Θεσσαλία 3, Θεσσαλονίκη 2. Ρίξτε μια ματιά και ’’ελευθερώστε’’ όσα περισσότερα βιβλία μπορείτε...
- Το έγραψα ήδη σε ένα e-mail απάντηση σήμερα, το γράφω και δημόσια. Επειδή απ΄ότι φαίνεται κάποιοι παίρνουν πολύ στα σοβαρά όσα γράφω (η blogger ladychill είχε δίκαιο σε ένα σχόλιο που μου άφησε) και επειδή δεν έχω τη διάθεση να μπω στη λογική του απολογούμενου ή να με τρώνε και οι τύψεις ότι αδικώ ανθρώπους που δεν ξέρω και δεν θα συναντήσω στη ζωή μου... Επειδή, τα blog είναι απόλυτη ελευθερία και η ελευθερία δεν αφορά μόνο αυτόν που γράφει 5-10 αράδες αλλά και εκείνους που τα διαβάζουν ή τους αφορούν όσα γράφει... Για αυτούς τους λόγους και για μερικούς ακόμη: ΟΠΟΙΟΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙ ΟΤΙ ΘΙΓΕΤΑΙ H ΑΔΙΚΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ ΜΟΥ ΣΤΕΛΝΕΙ ΕΝΑ MAIL ΚΑΙ ΑΠΟΣΥΡΩ ΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ POST σε...δευτερόλεπτα! Τις καρδιές μας δεν τις χαλάμε και όπως μου έγραψε σήμερα ένα πρόσωπο που σέβομαι και εκτιμώ ’’η ζωή είναι μικρή’’. ΔΕΝ ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΩ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΧΩ ΓΡΑΨΕΙ, δικό μου είναι ότι θέλω το κάνω και φυσικά δεν σκοπεύω να δημοσιοποιώ τα σχετικά αιτήματα, όπως δεν δημοσιοποιώ και το 90% από όσα μου γράφουν καθημερινά άνθρωποι που κινούνται στο χώρο της λογοτεχνίας (όσοι μου έχουν στείλει e-mail το ξέρουν ήδη καλά αυτό)...Μόνο σ’ ένα πράγμα είμαι κάθετος και δεν υπάγεται σ’ αυτό τον κανόνα. Δεν αποσύρω καμία κριτική βιβλίου, καλή ή κακή. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα μου να έχω άποψη για ότι διαβάζω και να τη γράφω δημόσια....Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς blog-ο-φίλους.
- Από τις κυκλοφορίες των τελευταίων ημερών, άκουσα καλά λόγια για το βιβλίο του Πέτρου Μαρτινίδη ’’Ο Θεός φυλάει τους άθεους’’ (εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ). Αστυνομικό θρίλερ με στοιχεία κωμωδίας. Τα αστυνομικά μυθιστορήματα αίφνης κερδίζουν (πάλι) μετά από πολλές δεκαετίες χώρο στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Λιγοστές πάντως είναι οι νέες καλές κυκλοφορίες αφού οι περισσότεροι εκδοτικοί οίκοι κρατάνε τα ’’δυνατά χαρτιά’’ τους ή τις εκπλήξεις για τους καλοκαιρινούς μήνες.
- Ο τύπος ανακάλυψε και το ’’Φάδερ ημών’’ του Βουράκη που πάει να κάνει την έκπληξη της χρονιάς (όσον αφορά τις πωλήσεις) για πρωτοεμφανιζόμενο. Συνεχίζεται και η καλή παράδοση της Ωκεανίδας να αναδεικνύει καινούργια πρόσωπα....Με πολύ λιγότερη διαφήμιση αλλά εξίσου μοντέρνο θέμα (τον κόσμο της πληροφορικής) πάει καλά και το βιβλίο ενός άλλου πρωτοεμφανιζόμενου του Φώτη Καλαμαντή (αριστερά θα βρείτε ένα link και για το blog του συγγραφέα όπου παρουσιάζει τη δουλειά του) GAME OVER από τις εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ. Μια και πιάσαμε τους πρωτοεμφανιζόμενους. Εμαθα από τον ΜΙΝΩΑ ότι είναι πολύ ικανοποιημένοι από την πορεία του πρώτου βιβλίου του Χρήστου Φασούλα ’’O έρωτας δεν κάνει για πιλότος’’ που ήδη μπήκε στην δεύτερη έκδοση του και υπολογίζουν και σε τρίτη το καλοκαιράκι. Καλές πωλήσεις σε όλους...

Μια από τις τελευταίες μέρες σε ένα από τα e-mail που καταφτάνουν σε καθημερινή βάση ένας νέος (όχι σε ηλικία αλλά σε έργο) λογοτέχνης μου έκανε τα παράπονα του για ένα σχόλιο μου που αφορούσε την εμπορική πoρεία του βιβλίου του και ότι είχα γράψει λιγότερα από όσα πραγματικά έχει πουλήσει. Φυσικά, δεν είμαι σε θέση να ξέρω τι πουλάει κάθε βιβλίο, απλά όταν επισκέπτομαι βιβλιοπωλείο ρίχνω μια ματιά σε βιβλία που έχω αγοράσει και βλέπω τις ενδείξεις. Συνήθως οι εκδοτικοί οίκοι σε κάθε νέα έκδοση ή χιλιάδα κάνουν μια προσθήκη στο εξώφυλλο.
Αυτή, η παρέμβαση πάντως φέρνει στην επιφάνεια ένα τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλοι οι συγγραφείς. Ελεγχος των πωλήσεων δεν μπορεί να γίνει και είναι υποχρεωμένοι να βασιστούν στην καλή πίστη των εκδοτικών τους οίκων. Πονεμένη ιστορία είναι και το θέμα της καταβολής των ποσοστών τους αφού οι περισσότεροι οίκοι, από όσο είμαι σε θέση να ξέρω ακόμη και οι πλέον σοβαροί της αγοράς, τα καθυστερούν και τα δίνουν μήνες ή και χρόνια αργότερα! Από τα λίγα που γνωρίζω, γιατί το θέμα είναι ’’ταμπού’’ και δεν πολυσυζητιέται δεν μπορώ να βγάλω άκρη μια και τον ακριβή αριθμό των πωλήσεων τον ξέρουν μόνο τα επιτελικά στελέχη κάθε εκδοτικού οίκου και κανείς άλλος! Τι μπορεί να συμβαίνει; Δηλώνω αναρμόδιος αλλά ανέσυρα από το αρχείο μου ένα παλαιότερο (προ διμήνου ή τριμήνου) άρθρο του Δημήτρη Ιατρόπουλου στο ΕΘΝΟΣ και το αναδημοσιεύω αυτούσιο. Δείχνει τη σκοτεινή πλευρά της αγοράς και δημοσιεύθηκε με τίτλο ’’Tο παράπονο ενός νέου συγγραφέα’’:
’’Το παράπονο του μου εξέφραζε τις προάλλες νέος συγγραφέας, που εδώ και λίγο καιρό μπήκε στην αλυσίδα συγγραφέας-εκδότης- έκδοση-κυκλοφορία-διανομή-πώληση-ποσοστά συγγραφέα.
Και φυσικά, διαμαρτυρόταν για τον εντελώς τελευταίο κρίκο, τον...αδύνατο!
’’Οποτε περνούσα από το γραφείο του (εννοεί τον εκδότη) συνέχεια μου έλεγε με κατεβασμένα μούτρα πως η αγορά είναι πεσμένη, πως δεν πουλάμε τίποτε, πως το βιβλίο περνάει κρίση, πως θα δει τι θα κάνει και μαζί μου, αλλά χαλάλι μου, αυτός αγαπάει την ελληνική λογοτεχνία, κάνει το καθήκον του ακόμη και σε βάρος της τσέπης του και όλο τέτοια... Κάποια στιγμή όμως μαθαίνω ότι το βιβλίο μου...πουλάει!
Ρωτάω με χίλια ζόρια κάτι χοντρέμπορους που ξετρύπωσα, κάποια μεγάλα βιβλιοπωλεία περιφερειακά και μου λένε ’’πας καλά φίλε μου’’! Ο εκδότης μου όμως εκεί...Στο τέλος, δεν ξέρω τι έχει γίνει. Εκανε δεύτερη έκδοση χωρίς να το ξέρω; Με κοροιδεύει ανοιχτά; Πως μπορώ να ελέγξω Δημήτρη τις πωλήσεις μου;’’...
Φίλε μου, απλώς δεν μπορείς! Το πόσο θα πουλήσεις εξαρτάται από το ταλέντο σου, την καλή σου γραφή και κάποιες άλλες ακόμη παραμέτρους, σχετικές με τον δειγματισμό του βιβλίου, τους ντίλερ κλπ., όμως τα πόσα ποσοστά θα πάρεις εξαρτάται αποκλειστικά από την προσωπική σου σχέση με τον εκδότη σου. Αν σε έχει ανάγκη και φοβάται με του φύγεις και πας στον...απέναντι, τότε έχεις ελπίδες. Αλλιώς, κλάφτα Χαράλαμπε. Βρες άλλο τρόπο να ζήσεις κατ’ αρχάς. Δεν έχεις περιθώρια να δεις το έργο σου να βρίσκει τον αναγνώστη σου, παρά μόνο αν καταφέρεις και περάσεις στο επάνω πάτωμα των ολίγων, καλών, γνωστών και σοβαρών εκδοτικών οίκων, που βέβαια δεν αντιμετωπίζουν έτσι ένα άνθρωπο που κάποια στιγμή αποφάσισε να γεμίσει μια άσπρη σελίδα χαρτιού και να την κοινοποιήσει στους συνανθρώπους του. Είναι αυτό ένα μείζον ζήτημα που μας προσβάλλει όλους βέβαια κια απλά γεμίζει τις τσέπες κάποιων αδίστακτων μεταπρατών της πνευματικής μας πραγματικότητας’’.
- Μια διευκρίνιση επί προσωπικού: Μέσα στα e-mail που παίρνω δέχομαι και αρκετές προσκλήσεις. Αλλοι με καλούν στις παρουσιάσεις των βιβλίων τους, άλλοι θέλουν να μου σφίξουν το χέρι, κάποιοι να μου κάνουν το τραπέζι, άλλοι να με πλακώσουν στο ξύλο(!) και άλλοι να παρευρεθώ σε διάφορες λογοτεχνικές εκδηλώσεις. Ευχαριστώ πολύ όλους, χωρίς εξαίρεση, αλλά δεν έχω την πρόθεση να κάνω δημόσιες σχέσεις ή να συστηθώ σε οποιονδήποτε. Αν το κάνω θα το κάνω μόνο στο τελευταίο post αυτού του blog, όταν βαρεθώ την, μέχρι τώρα, πολύ ευχάριστη, για μένα, καθημερινή απασχόληση. Πιστεύω ότι διατηρώντας την ανωνυμία μου μπορώ να προσεγγίζω καλύτερα τα πράγματα. Ούτως ή άλλως από μόνος μου παρακολουθώ κάποιες εκδηλώσεις ορισμένων φίλων, άρα δεν μου λείπει η επαφή με τον χώρο.

Τουράν Τζεμίλ, www.cemilturan.gr
Κούρδος συγγραφέας βιβλία του οποίου κυκλοφόρησαν -στα ελληνικά- από τον Καστανιώτη. Τελευταίο ήταν ''Το ματωμένο χιονολούλουδο'' (2001). Στο site του υπάρχει εκτός των άλλων και μια εκτενής αναφορά στην ιστορία του Κουρδιστάν.

Τριαρίδης Θανάσης, www.triaridis.gr
H πλέον παράξενη περίπτωση λογοέχνη που συνάντησα στο διαδίκτυο. Δικηγόρος εκ Θεσσαλονίκης με εννέα δημοσιευμένα βιβλία, πλούσια κοινωνική δράση. Αντιμετωπίζει την άρνηση του εκδοτικού του οίκου για το τελευταίο βιβλίο του ''Τα μελένια λεμόνια'' εξαιτίας του βλάσφημου, εικονοκλαστικού (ο ίδιος το χαρακτηρίζει και πορνογραφικό) χαρακτήρα τους και από τότε γίνεται ''εκδότης του εαυτού του'' που δημοσιεύει τη δουλειά του στο προσωπικό του site. Διαβάστε πως εξηγεί ο ίδιος την ιστορία του www.triaridis.gr/melenialemonia/note/ αλλά όποιος θέλει να προχωρήσει στην ανάγνωση των ιστοριών του πρέπει να είναι πολύ....αποφασισμένος! Πέραν αυτού στο site υπάρχει πλούσιο υλικό, ολόκληρα βιβλία του ίδιου (δημοσιευμένα με την συμβατική μορφή ή όχι), προτάσεις για την τέχνη, ακόμη και links μουσείων και διάφορα κείμενα του.

Τριανταφύλλου Σώτη, www.soti.bravehost.com
Η Σώτη Τριανταφύλλου δεν έχει προσωπικό σάιτ στο διαδίκτυο. Αντ' αυτής όμως δημιούργησε ένα κάποιος φανατικός θαυμαστής της! Πρόκειται ίσως για τη μοναδική σχετική περίπτωση που βρήκα (σάιτ θαυμαστή για συγγραφέα) αλλά η δουλειά του Λάκη Φουρουκλά είναι εξαιρετική σε βαθμό που κάποιος ανυποψίαστος θα νόμιζε ότι ο χώρος δημιουργήθηκε από την ίδια την κ. Τριανταφύλλου ή ίσως αν έχει υποπέσει στην αντίληψή της να...ζήλεψε κιόλας. Περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα...Ολες τις δουλειές της, αποσπάσματα από βιβλία της αλλά και αρκετές συνεντεύξεις της.

Στο όνομα Ηλίας Πετρόπουλος απλά γέρνουμε το κεφάλι, κοιτάμε χαμηλά, υποκλινόμαστε όχι για λόγους δικαιοσύνης στους νεκρούς αλλά γιατί ήταν ένας από τους τελευταίους ’’μεγάλους’’. Το έργο του Πετρόπουλου δεν μπαίνει σε καλούπια ή χαρακτηρισμούς. Ηταν όλα και τα πάντα: Συγγραφέας, λογοτέχνης, ιστορικός, λαογράφος, στοχαστής και οραματιστής. Δεν ξέρουμε αν η σύντροφος του έχει στην κατοχή της κάποιο ακόμη έργο του το οποίο θα εμφανιστεί στο κοντινό μέλλον. Από ότι έμαθα ετοιμάζεται μια εκδοχή ενός λεξικού με τίτλο ’’Τα φλωράδικα’’ αλλά θα δοθεί στη δημοσιότητα όχι σε τελική μορφή αλλά σαν προσχέδιο. Αν πάντως δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει αυτή ή κάποια άλλη δουλειά του τότε το λεύκωμα ’’Ελλάδος κοιμητήρια’’ (εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ) είναι η τελευταία ολοκληρωμένη. Ο Πετρόπουλος ξεκίνησε από τα εφηβικά του χρόνια να επισκέπτεται νεκροταφεία και να τα φωτογραφίζει, με αποτέλεσμα προς το τέλος της ζωής του να έχει συγκεντρωμένες πάνω από 10.000 φωτογραφίες, είτε προϊόντα προσωπικής του δουλειάς, είτε προσφορές φίλων του. Ολο αυτό το υλικό πρόλαβε να το επιμεληθεί λίγο πριν τον νικήσει ο καρκίνος αλλά δεν πρόλαβε να το δει τυπωμένο.
Το αποτέλεσμα είναι συγκλονιστικό. Μαζί με τις εκπληκτικές φωτογραφίες ο αναγνώστης μοιράζεται τους στοχασμούς του αλλά βλέπει και την πορεία μιας ζωής μέχρι σχεδόν τις τελευταίες στιγμές της. Ο Πετρόπουλος πίστευε και το αναφέρει στο έργο του ότι τα αληθινά ελληνοπρεπή κοιμητήρια υπάρχουν σε μικρά νεκροταφεία μακριά από τους μοντέρνους φανταχτερούς τάφους, έψαξε την αλήθεια του θανάτου σε ανάγλυφες γυναίκες, πειρατικές νεκροκεφαλές, κενοτάφια, παρουσιάζει τους τάφους του Καζαντζάκη και του Ψυχάρη που δεν έχουν σταυρό ή ενός Ιεχωβά μέσα σε ένα συγκινητικό λεύκωμα που χώρεσε πάνω από 2000 φωτογραφίες της συλλογής του. Οσοι δεν έχουν εντρυφήσει στη δουλειά του Πετρόπουλου ίσως θεωρήσουν το όλο θέμα μακάβριο ή ακόμη και απωθητικό αλλά ο αιρετικός λογοτέχνης που κατόρθωσε από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 με τη βούλα της αστυνομίας στην ταυτότητα του να γίνει ο πρώτος γνωστός άθεος δεν αφήνει με τη δουλειά του πικρή γεύση. Και πως να γίνει αυτό όταν το βιβλίο κλείνει με...γελοιογραφίες! Συνεπής στις ιδέες του μέχρι το τέλος της ζωής του (ζήτησε να αποτεφρωθεί και οι στέχτες του να ριχτούν σε υπόνομο του Παρισιού όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια, η σχετική σκηνή στη διπλανή φωτογραφία). ’’Πάνω από το Χάρο δεν στέκει ούτε ο Θεός’’ λέει στην εισαγωγή. Παραφράζοντας αυτή την ρήση γράφουμε ’’πάνω από τη λογοτεχνία μας θα στέκει πάντοτε η σκιά του Ηλία Πετρόπουλου’’.
Υ.Γ. Είναι ελάχιστα όσα γράφω για κάποιον που συγκλόνισε την εφηβεία μου με το ’’Εγχειρίδιο του καλού κλέφτη’’, άνοιξε νέους ορίζοντες και δρόμους στη ζωή μου όσον αφορά το τι σημαίνει η ανάγνωση ενός βιβλίου και εξομολογούμαι δημόσια ότι θα αισθανόμουν βέβηλος και ιερόσυλος (ακόμη και αν ο Πετρόπουλος ήταν ακόμη ζωντανός) και μόνο στη σκέψη ότι αναφέρομαι με κριτική διάθεση σε έργο ενός θωρηκτού των γραμμάτων και της λογοτεχνίας.Πάρτε τις παραπάνω γραμμές σαν ένα δημόσιο ετεροχρονισμένο αντίο σε ένα συγγραφέα που σημάδεψε τη νιότη της γενιάς μου.

’Ισως , για να μην πω σίγουρα, οι επαγγελματίες κριτικοί διαθέτουν την ’’ψυχρή ματιά’’ και αντιμετωπίζουν αποστασιοποιημένα και ουδέτερα κάθε βιβλίο που πέφτει στα χέρια και τα...μάτια τους. Για τους υπόλοιπους δεν ισχύει το ίδιο και ορισμένα βιβλία έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα ή συναισθηματική αξία από κάποια άλλα. Κάτω από αυτό το πρίσμα δεν θέλω (και δεν μπορώ) να λειτουργήσω με οποιαδήποτε κριτική ματιά για δύο βιβλία. Για λόγους αρχής, συναισθήματος, αξίας πρέπει να υπάρχουν στη βιβλιοθήκη κάθε αναγνώστη που σέβεται τον εαυτό του...Σήμερα θα γράψω για το ένα από αυτά και αύριο για το άλλο....Χωρίς επαναλαμβάνω διάθεση κριτικής η βαθμολόγησης τους.
Το ένα από τα βιβλία είναι οι ’’Διαφθορείς, εραστές, παραβάτες. Για την αναθεώρηση της νεοελληνικής πεζογραφίας’’ του Αρη Μαραγκόπουλου (εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ). Ο πρώην πρόεδρος της εταιρείας Ελλήνων συγγραφέων και νυν υπεύθυνος ελληνικής λογοτεχνίας στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ είναι ίσως από τους λίγους συγγραφείς που δικαιούται σήμερα να γράφει σε θεωρητικό επίπεδο για την γραφή και την νεοελληνική λογοτεχνία. Σε αυτό το δοκίμιο ο Μαραγκόπουλος επιχειρεί κάτι τρομερά φιλόδοξο και στην ουσία ’’χαρτογραφεί’’ εκ νέου το χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αναλύει και επεξηγεί τις έννοιες του νεωτερισμού ή του μεταμοντερνισμού και της ελληνικότητας. Το δοκίμιο του Μαραγκόπουλου δεν είναι ένα συνηθισμένο βατό ανάγνωσμα, χρειάζεται παραπάνω από δύο αναγνώσεις για να εντρυφήσει κάποιος αλλά ειδικά για όσους ασχολούνται με τη λογοτεχνία βιοποριστικά ή επαγγελματικά αποτελεί ’’εργαλείο’’. Προτείνεται ανεπιφύλακτα αλλά όχι στο μέσο αναγνώστη που έχει συνδέσει τη λογοτεχνία και τα παρακλάδια της με ευχάριστες αναγνώσεις.

Σπέγγος Μιχάλης, users.in.gr/spengos/
Μια από τις σπάνιες περιπτώασεις στα ελληνικά γράμματα όχι για το έργο του αλλά για την ιδιότητά του. Είναι πυρηνικός φυσικός και μάλιστα αυτό το αντικείμενο (πυρηνική φυσική) έχει το τελευταίο του βιβλίο. Στην ιστοσελίδα του βρίσκουμε αποσπάσματα και περιλήψεις από όλα του τα έργα αλλά και συνεντεύξεις του συγγραφέα.

Σταμάτης Αλέξης, alexistamatis.blogspot.com
Δεν πρόκειται για σελίδα αλλά για blog και μάλιστα από τα εξαιρετικά δημοφιλή. Ο Αλέξης Σταμάτης το τροφοδοτεί σχεδόν καθημερινά με απόψεις, κείμενα, εικόνες και ανοίγει διάλογο με τους επισκέπτες-αναγνώστες του. Μια άλλη μορφή έκφρασης μέσα από το διαδίκτυο που εγκαινιάσθηκε από τον Νίκο Δήμου.

Εξαιρετικό είναι το τελευταίο τεύχος του περιοδικού ’’ΔΙΑΒΑΖΩ’’. Ακόμη και αν αρκετούς δεν τους ενδιαφέρει το αφιέρωμα στο παιδικό βιβλίο οι δύο συνεντεύξεις των συγγραφέων που κυριαρχούν τον τελευταίο μήνα με τις νέες εκδόσεις τους στις πωλήσεις (Ρέα Γαλανάκη, Μάνος Ελευθερίου) και θα συζητηθούν και θα σχολιαστούν. Φαντάζομαι, πάντως ότι δεν χρειάζονται ιδιαίτερες προτροπές για τους ανθρώπους που ασχολούνται με το βιβλίο να αγοράζουν κάθε μήνα το ’’ΔΙΑΒΑΖΩ’’ αφού στηρίζοντας την έκδοσή του, στηρίζουν ουσιαστικά το μοναδικό περιοδικό υψηλών απαιτήσεων του χώρου.
- Σέ ένα post στις 17 Μαρτίου έγραφα για την αυξανόμενη τάση των εκδοτικών οίκων να παράγουν βιβλία με αθλητικό περιεχόμενο. Στο ίδιο ποστ έγραφα ότι τέτοια έκδοση, μεταξύ άλλων, ετοιμάζει ο ΛΙΒΑΝΗΣ και μάλιστα ότι δεν είχε ανακοινωθεί το όνομα του αθλητικογράφου-συγγραφέα. Πρόκειται για τον σπορτκάστερ του ΜΕΓΚΑ Μένιο Σακελλαρόπουλο που έγραψε μια ποδοσφαιρική ιστορία με τίτλο ''The game boy-Το μοιραίο δεκάρι’’ που βρίσκεται ήδη στα βιβλιοπωλεία. Για το περιεχόμενο του βιβλίου δεν έμαθα περισσότερα.
- Με χαροποιεί το γεγονός ότι σε καθημερινή βάση, εκτός από τους υψηλούς αριθμούς επισκεψιμότητας, παίρνω δύο-τρία e-mail από ανθρώπους του βιβλίου που έχουν ανακαλύψει αυτό το χώρο. Παρότι δεν κοινοποιώ ονόματα (εκτός αν κάποιος το ζητήσει) διαπιστώνω νεοφερμένος, περαστικός και ουρανοκατέβατος στο χώρο ότι υπάρχει γενικά μια αγωνία ειδικότερα στις τάξεις των συγγραφέων που μου επισημαίνουν διάφορα ενδιαφέροντα. Αντίθετα, πολλά από όσα γράφω βρίσκουν αντίθετους ανθρώπους εκδοτικών οίκων ή κριτικούς. Αρκετοί μου προτείνουν να ερευνήσω και ορισμένα θέματα (τα περισσότερα σοβαρά) υποδεικνύοντας μου κατευθύνσεις ή ενδιαφέρουσες περιπτώσεις όμως δεν έχω ούτε την διαθέσιμη ώρα, ούτε τόσες πολλές διασυνδέσεις. Καλοδεχούμενα πάντως όλα τα σχόλια (ακόμη και τα υβριστικά!), οι πληροφορίες, οι υποδείξεις αλλά βασικός σκοπός δημιουργίας αυτού του blog είναι να καταγράφονται απόψεις (και δικές μου και άλλων αναγνωστών-επισκεπτών) για την αξία ορισμένων βιβλίων ή για να αναδειχθεί (όσο και όπως μπορώ) η δουλειά κάποιων συγγραφέων που δεν είναι ιδιαίτερα προβεβλημένοι ή αγαπημένοι των κριτικών. Εάν μέσα από αυτό τον χώρο μάθει περισσότερος κόσμος ’’νέους’’ συγγραφείς (όπως πιστεύω ότι έγινε με τις δουλειές των Κουτσάκη, Ζευγώλη, Σταυρόπουλου κλπ.) τότε θα έχει επιτευχθεί σε ποσοστό εκατό τοις εκατό ο λόγος ύπαρξης αυτού του blog.

Σαν την καλή στρουθοκάμηλο που καμώνεται ότι κρύβεται και πιστεύει ότι όσοι είναι γύρω δεν τη βλέπουν έτσι μερικές φορές οι άνθρωποι που ασχολούνται με το βιβλίο στην Ελλάδα κάνουν ή πιστεύουν ότι έχουν να κάνουν με ανυποψίαστους. Τρεις αράδες ακριβώς διάβασα από το άρθρο του κ.Ν.Μπακουνάκη, υπεύθυνου του τμήματος βιβλιοκριτικής στο ΒΗΜΑ της Κυριακής. Ξεκινάει έτσι ή κάπως έτσι... ’’Είμαι υποχρεωμένος να ταχθώ υπέρ της κυρίας Γαλανάκη’’... Φυσικά δεν διάβασα πιο κάτω από την πρώτη πρόταση αν και σε γενικές γραμμές τα περισσότερα άρθρα του εν λόγω δημοσιογράφου παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον! Στο post της 13ης Μαρτίου έγραφα με άλλη αφορμή ότι ο κ.Μπακουνάκης είναι δηλωμένος θαυμαστής του έργου της κ.Γαλανάκη και μάλιστα με αφορμή μια κριτική της Μ. Θεοδοσοπούλου είχε ξεσπάσει κρίση στο τμήμα του. Η κ.Θεοδοσοπούλου μια από τις τρεις τέσσερις πλέον προβεβλημένες και σοβαρές κριτικούς βιβλίου είχε στην ουσία για ένα μεγάλο διάστημα μπει στο περιθώριο με αφορμή αρνητική κριτική που είχε γράψει για δουλειά της Γαλανάκη.
Γυρίζω σελίδα στο ένθετο του ΒΗΜΑΤΟΣ για το βιβλίο και πέφτω πάνω σε τι λέτε; Κριτική της Μ. Θεοδοσοπούλου για τα ’’Αμίλητα βαθιά νερά’’ της Ρέας Γαλανάκη. Αυτό μάλιστα έχει ενδιαφέρον! Αποδείχθηκε ότι η κ.Θεοδοσοπούλου ή σέβεται τον προιστάμενο της και τις επιλογές του ή απλά πήγε πάσο για να έχει το κεφάλι της ήσυχο. Πάντως, το άρθρο της για το συγκεκριμένο βιβλίο μόνο με κριτική δεν μοιάζει. Ένα άνευρο χρονικό προσεκτικά γραμένο, αποψιλωμένο από θετικούς χαρακτηρισμούς ή κριτική. Αν δεν έβλεπα την υπογραφή στην αρχή του κειμένου θα αδυνατούσα να ξεχωρίσω το τόσο προσωπικό στιλ της κ.Θεοδοσοπούλου στη γραφή...Εμπλέκει και διαπλέκει και ένα βιβλίο σχετικού περιεχομένου που εκδόθηκε προ εξαμήνου και κλείνει τον φάκελο Γαλανάκη....

Ραπτόπουλος Βαγγέλης, http://users.hol.gr/~limni/ Αρκετά καλής αισθητικής είναι

ο διαδικτυακός χώρος του Βαγγέλη Ραπτόπουλου. Στα ενδότερα συναντάμε βιογραφικό και βιβλιογραφία, αποσπάσματα από τις δουλειές του, κείμενα του ίδιου, συνεντεύξεις του που έχουν δημοσιευθεί στον τύπο και μια σειρά από επιφυλλίδες του κυρίως στα ΝΕΑ. Το βλοσυρό μισό πλάνο το μεταφέραμε από την πρώτη σελίδα του site και μάλλον ανήκει στον ίδιο τον συγγραφέα.

Ρούσσος Τάσος, www.tasosroussos.gr

Δεν λείπει τίποτε από τις πολλές (και διαφορετικές) δουλειές του Τάσου Ρούσσου από την ιστοσελίδα του. Υπάρχει αναφορά σε πεζά, ποιητικά και μεταφράσεις που έχει επιμεληθεί καθώς και το βιογραφικό του.

Ρούντης Δ., www.geocities.com/arountis/

H μια σελίδα του δωρεάν web hosting που παρέχουν τα geocities στα μέλη τους φτάνει για μια λιτή περιγραφή του μοναδικού βιβλίου του Δ. Ρούντη ’’Θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα’’ (εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ)

Μια ολόκληρη σελίδα αφιέρωσε το σημερινό ’’ΒΗΜΑ’’ στα βραβεία Blooker. Βραβεία που απονέμονται σε blogs που έγιναν βιβλία, πρωτιά που ξεκίνησε αν δεν κάνω λάθος με το blog του call girl από το Λονδίνο (belle de jour). Μάλιστα, με το βιβλίο αυτό θα μας συστηθεί ο νεότευκτος εκδοτικός οίκος του Πέτρου Κωστόπουλου και της ΙΜΑΚΟ, που μπαίνει (δυναμικά όπως υποστηρίζουν οι συντελεστές του) στην αγορά του βιβλίου. Οσο για τα φετινά βραβεία ομολογώ ότι από πλευρά πρωτοτυπίας κάτι...λένε αλλά είναι μάλλον πολύ μακριά από τη δική μας λογική. Το πρώτο βραβείο πήρε η 30χρονη Αμερικανίδα Τζούλι Πάουελ που πρόλαβε ακριβώς σε ένα χρόνο να μαγειρέψει και τις 524 συνταγές του τσελεμεντέ της Τζούλια Τσάιλντ! Σαφώς πιο ενδιαφέρον είναι το βραβείο για το fiction blog το οποίο κέρδισε το Four and twenty blackbirds της Σέρι Πριστ ενώ το βραβείο για κόμικ κέρδισε ο Ζακ Μίλερ για το Totally Boned που εξιστορεί τις αστείες περιπέτειες του Τζο και της μαϊμού του. Και επειδή έγινε και στην Ελλάδα η αρχή με την μετατροπή του blog του πιτσιρίκου σε βιβλίο (Πιτσιρίκος, σατιρικός και προπάντων ασεβής, από τις εκδόσεις Μαραθιά) να υποστηρίξουμε την υποψηφιότητά του για τα βραβεία Blooker του 2007!
- Αθωώθηκε μας πληροφορούν τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία ο Νταν Μπράουν για την κατηγορία λογοκλοπής του Κώδικα Ντα Βίντσι. Και άρθηκε κάθε αφμισβήτηση για την πιθανότητα να μην βγει στους κινηματογράφους η ομώνυμη ταινία με τον Τομ Χανκς που προγραμματίζει πρεμιέρα στις 17 Μαϊου. Πάντως και οι ενάγοντες δεν έχασαν από την όλη ιστορία. ’’Το άγιο αίμα και το άγιο Γκρααλ’’ , το δικό τους βιβλίο, άρχισε να πουλάει λόγω της διαμάχης σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Στην Ελλάδα το μυθιστόρημα που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1982 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ.
- Ελεος, ήμαρτον και ο Θεός να μας φυλάξει! Λέγεται Παρασκευάς Μπουμπουράκας, είναι κατά δήλωση του (την οποία δεν αμφισβητώ) μοντέλο που κάνει διεθνή καριέρα με το μικρό του όνομα και επίσης κατά δήλωση του εκτός από το μόντελιγκ είναι και συγγραφέας! Κυκλοφορεί ή κυκλοφόρησε (θα σας γελάσω γιατί ούτε το έψαξα, ούτε θα το ψάξω) το βιβλίο του ’’Για μια υπέροχη ζωή, σκέψεις και ασκήσεις’’. Και αναφέρεται στις ασκήσεις και το πρόγραμμα γυμναστικής του. Την επιμέλεια του βιβλίου έχει κάνει η Κατερίνα Γιατζόγλου (να κάτι άλλο που δεν ξέραμε). Η έκπληξη είναι ότι το βιβλίο δεν ρίχνει στην αγορά κάποιος μικρομεσαίος ή underground εκδοτικός οίκος αλλά οι εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ! Και επειδή, όποιος ρωτάει μαθαίνει με το βιβλίο αυτό εισάγεται στην ελληνική πραγματικότητα και η χορηγία! Διότι πίσω από την έκδοση είναι εταιρεία αθλητικών ειδών!!! Και όταν υπάρχει σπόνσορας και χρήμα τότε κάμπτονται οι όποιες αντιρρήσεις. Λέω να ’’υποστηρίξω’’ την έκδοση ενός βιβλίου για μποντιμπιλντεράδες! Η πλάκα αξίζει το χρήμα....
- Συνέλαβα τον εαυτό μου σήμερα για δεύτερη φορά να συμφωνεί μέσα σε λίγο καιρό με άρθρο του Κώστα Γεωργουσόπουλου στα ΝΕΑ και άρχισα να πιστεύω ότι πρέπει σύντομα να επισκεφθώ τον γιατρό μου! Με αφορμή τη διαμάχη που έχει ξεσπάσει για το βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη γράφει για τα διαχρονικά φαινόμενα όπου η λογοτεχνία έρχεται σε αντιπαράθεση με την ιστορία. Πέραν των εξαιρετικά λεπτομερών ιστορικών στοιχείων ο Γεωργουσόπουλος καταλήγει σε ένα πολύ εύστοχο συμπέρασμα. Ανεξάρτητα, από τη σχέση της με την ιστορία η λογοτεχνία εφόσον είναι καλή γίνεται αποδεκτή ενώ η κακή, ακόμη και αν μένει πιστή στα ιστορικά δεδομένα, δεν βρίσκει το δρόμο της. Αξιοκρατικά αισιόδοξο αλλά οφείλω να συνταχθώ με αυτή την άποψη...
- Ευτυχώς, σε ένα blog τα γραπτά μένουν και δικαιώνουν ή όχι τον γράφοντα. Δεν με απασχολεί ιδιαίτερα να ευλογάω τα γένια μου αλλά η πληροφόρηση μου για την ταυτόχρονη έκδοση με διαφορετικούς εκδοτικούς οίκους του βιβλίου του Μουρσελά είχε καταγραφεί εδώ και μήνες. Χθες, πλέον με την παρουσία στα βιβλιοπωλεία της οριστικής έκδοσης (έτσι αναφέρεται στο εξώφυλλο) των ''Βαμμένων κόκκινων μαλλιών'' έγινε και πραγματικότητα...

Ο Φαίδωνας Ταμβακάκης κέρδισε τις εντυπώσεις εδώ και καιρό. Και οι ’’ναυαγοί της Πασιφάης’’ που εκδόθηκαν πριν από οκτώ χρόνια (με θέμα μια ομάδα ελλήνων ναυαγών που συναντάει μια φυλή τα μέλη της οποίας δεν γερνάνε και δεν πεθαίνουν) αλλά και με το προγενέστερο ’’Τα τοπία της Φιλομήλας’’ ήταν αξιόλογα βιβλία με θεματικό άξονα τη φυγή, τις περιπλανήσεις, τα ταξίδια και τη θάλασσα. Το τελευταίο του έγο, η συλλογή διηγημάτων ’’Αδεια ξενοδοχεία’’ τον έφερε και πάλι στο επίπεδο της ευρείας αποδοχής (και κοινού και κριτικών). Παρότι ορισμένες από τις κριτικές ήταν μάλλον υπερβολικές και σε υπερθετικούς βαθμούς το βιβλίο (εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) είναι ένα από τα καλύτερα της χρονιάς, γραμμένο στο γνωστό προσωπικό στιλ του Ταμβακάκη που θυμίζει αρκετά Αγγλο μυθιστοριογράφο με ένα υποδόριο χιούμορ διάχυτο στις σελίδες και το οποίο πολλές φορές έρχεται σε κτυπητή αντίθεση με την ευαισθησία που αποπνέουν κάποιες από τις ιστορίες.
Το βιβλίο διαβάζεται εύκολα και γρήγορα, κάτι που θεωρώ τεράστιο πλεονέκτημα για ένα συγγραφέα. Οποιος θέλει να ανακαλύψει, όμως, όλο το βάθος της σκέψης και της έμπνευσης του Ταμβακάκη είναι υποχρεωμένος να του ρίξει μια δεύτερη ματιά και να μην προσπεράσει τις περίπου 150 σελίδες με τη μια, χάνοντας κάποιες αληγορίες...Ισως γιατί ο Ταμβακάκης έχει την ικανότητα μέσα στο ’’δοκιμαστικό σωλήνα’’ της γραφής του να αναμειγνύει πολά είδη, τάσεις και τεχνοτροπίες σε ένα πολύ επιτυχημένο και ευχάριστο -για τον αναγνώστη- λογοτεχνικό κολάζ.
Καταθέτω μόνο μια ένσταση αλλά πολύ σοβαρή που στερεί από το βιβλίο αρκετά. Ο Ταμβακάκης είτε τράβηξε με το...ζόρι κάποιες ιστορίες, είτε απλά και επιδερμικά έβαλε μερικές ακόμη στο βιβλίο για να συμπληρώσει ένα ’’αξιοπρεπή’’ όγκο. Δεν θα με ενοχλούσε αν το βιβλίο αντί για έντεκα άνισα στο μέγεθος και την αξάι διηγήματα είχε περίπου το 60-75% της ύλης. Τότε θα μιλάγαμε για ένα αψεγάδιαστο αριστούργημα. Το σκηνικό που διαλέγει ο Ταμβακάκης παραπέμπει ευθέως σε κινηματογραφικό (σύνηθες) εύρημα αφού μας εξηγεί στις ιστορίες τι μπορεί να συμβαίνει σε άδεια ξενοδοχεία την λεγόμενη off season, ξενοδοχεία που δεν είναι κατ’ ανάγκη όλα υπαρκτά αλλά αποτελούν και δημιουργήματα μιας γόνιμης συγγραφικής φαντασίας ή απλά διαστρεβλώνουν την ομαλή ροή των πραγμάτων σαν αντεστραμένα είδωλα.
Ξεκινώντας ανάποδα θεωρώ ατυχή επιλογή το διήγημα ’’Σεπτέμβριο στη Σχοινούσα’’ και τη χειρότερη στιγμή του βιβλίου αφού ο Ταμβακάκης προσπαθεί με πρόχειρο και αδέξιο τρόπο να διακωμωδήσει-παρωδήσει ένα από τα καλύτερα βιβλία του περασμένου χειμώνα (Το μηνολόγιο ενός απόντα, Σταύρος Κρητιώτης).
Η προσπάθεια του Ταμβακάκη για συνεχή εναλλαγή εικόνων και τοπίων μάλλον δεν στέφεται με απόλυτη επιτυχία στο ’’Ιούνιος στη Ζάκυνθο’’ που πραγματεύεται την ιστορία ενός έλληνα μεγιστάνα με οικολογικές ανησυχίες που κατά την παραμονή του στο Μεξικό ’’επιστρέφει’’ οδυνηρά στις ασέλγειες που υπέστη πριν από 30 χρόνια από ένα γέρο παιδεραστή στη Ζάκυνθο.
Τα ’’Χριστούγεννα στη Μύκονο’’, ιστορία μιας αγαθής έως ελαφρόμυαλης μεγαλοκοπέλας που πέφτει θύμα αποπλάνησης δεν επιτυγχάνει το στόχο του διηγήματος ’’κοινωνικής κριτικής’’ αλλά έχει εξαιρετική αφηγηματική δομή.
Το δραματικό ’’Φλεβάρης στην Ανδρο’’ παρότι δεν εκτυλίσσεται σε άδειο ξενοδοχείο αλλά σε παρατημένα οικήματα με πρωταγωνιστές τούρκους λαθρομετανάστες ’’κρατάει’’ τον αναγνώστη λόγω πλοκής μέχρι τέλους, ειδικά τις στιγμές που το παιδί της οικογένειας βυθίζεται απρόσμενα στα νερά του νησιού.
Εξαιρετικά ευρηματικά με την εμφάνιση του ίδιου του συγγραφέα είναι δύο διηγήματα. Το Methana Palace με πρωταγωνιστές ένα υποχόνδριο με τις διαιτητικές αγωγές άνδρα και δύο λαίμαργες ευτραφείς κυρίες (μητέρα και κόρη). Και το Hotel Marina-Βραυρώνα όπου μια κυρία πρωταγωνίστρια λαθραίων συνευρέσεων εκλιπαρεί τον συγγραφέα να πάψει να την παρατηρεί και να την εξιστορεί. Και τα δύο αυτάδιηγήματα έχουν ανατρεπτικά εντυπωσιακές καταλήξεις. Καλές στιγμές προσφέρουν το Ξενοδοχείο Χαραυγή-Αίγινα με ένα μεσόκοπο οικογενειάρχη να καταλήγει στη φαντασίωση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής αλλά και το ξεκαρδιστικό ’’Τριώδιο στη Μονεμβασιά’’ με την τελική διακωμώδηση ενός ερωτευμένου νεαρού που διαλέγει το ρόλο του macho πειρατή.
Εξαιρετικά είναι τα διηγήματα ’’Ex voto'' και ’’στα μετώπισθεν της Λάρισας’’. Στο πρώτο, δύο ναυαγοί περισυλλέγονται από ένα ιδιοκτήτη καϊκιού που μόλις έχει χάσει την κόρη του και τα πάντα αλλάζουν στο μυαλό τους όταν αντιλαμβάνονται τη θλιβερή πραγματικότητα που υπάρχει γύρω τους. Τα ’’μετώπισθεν της Λάρισας’’, το πιο τολμηρό σε περιγραφές διήγημα θυμίζει τραγέλαφο. Φαντάρος πέφτει πάνω στη λειτουργία ενός παράνομου χώρου στο υπόγειο ξενοδοχείου, το οποίο χρησιμεύει για τη διεξαγωγή ενός σουρεαλιστικών διαστάσεων σεξουαλικού οργίου με τη συμμετοχή ανικανοποίητων - και υπεράνω υποψίας- παντρεμένων γυναικών της πόλης.
Η ’’σκιά του σκότους’’, με εμφανή σημάδια από την’’Καρδιά του σκότους’’ του Κόνραντ, είναι το εναρκτήριο διήγημα και το μεγαλύτερο σε έκταση. Και παράλληλα η καλύτερη στιγμή του βιβλίου κάτι που δυστυχώς αποβαίνει σε βάρος του συνόλου αφού η αναμενόμενη εκρηκτική συνέχεια στα υπόλοιπα δέκα (και υποδέεστερα) δεν έρχεται και μετατρέπει σε ατυχή επιλογή την παρουσία του διηγήματος στις πρώτες και όχι στις τελευταίες (με τη μορφή κορύφωσης) σελίδες. Αφορά την ιστορία ενός ταξιδιωτικού πράκτορα σε ένα άδειο -λόγω τσουνάμι- ξενοδοχείο και την ανάμειξη του με ένα συνδικάτο εγκλήματος και μια τοπική πόρνη.

Συνολικά για την εξαιρετική προσπάθεια: 7,5 (με άριστα το 10)

Τις λίγες ημέρες της αποχής μου από το blog βρισκόμουν για επαγγελματικούς λόγους στο Λονδίνο. Παρότι σε τούτο τον χώρο σπάνια ασχολούμαι με βιβλία της αλλοδαπής και είναι αφιερωμένος στην ελληνική λογοτεχνία κατ’ εξαίρεση να γράψω δύο τρία πράγματα για την εκεί αγορά. Κατ’ αρχήν, το Σάββατο ήταν μέρα αφιερωμένη στα...βιβλιοπωλεία αφού πέρασα ώρες στον γνωστό (για όσους ξέρουν από Λονδίνο) δρόμο προέκταση της Οξφορντ Στριτ που υπάρχουν εκατοντάδες βιβιλιοπωλεία.
Από τα βιβλία που αγόρασα νομίζω ότι μακράν το καλύτερο είναι η επανέκδοση των εμπειριών της πιο γνωστής γκρουπι της ροκ μουσικής. ’’I'm with the band'' είναι ο τίτλος και συγγραφέας η κυρία Πάμελα Ντε Βάρες που ακολούθησε σε τρυφερή ηλικία στις δεκαετίες του ’60 και του ’ 70 διάσημα ροκ γκρουπ και αργότερα (πρώτη έκδοση το 1987) έγραψε λεπτομερώς κυρίως τις σεξουαλικές της εμπειρίες με τον Ρόμπερτ Πλαντ (ξεκαρδιστική η περιγραφή μιας πρόωρης εκσπερμάτωσης του) και διάφορους άλλους επώνυμους της ροκ σκηνής. Σε διαφορετικό ύφος το απόλυτο μπεστ σέλερ της εποχής The Lincoln Lawyer του Μάικλ Κονέλι, ένα δικαστικό θρίλερ με πρωταγωνιστή ένα ανάλγητο δικηγόρο. Μεταξύ άλλων αγόρασα και τα:
1. Blue Shoes and Happiness (No.1 Ladies' Detective Agency S.) Alexander McCall Smith
Μια ευφάνταστη αστυνομική περιπέτεια με θέμα ένα εκβιαστή και ένα ζευγάρι μπλε παπούτσια!
2. The Other Side of Nowhere~Danniella Westbrook. Αυτοβιογραφία(;) μιας τοξικομανούς με ανατριχιαστικές περιγραφές από τις γρήγορες ματιές που έριξα.
3. The Kite Runner~Khaled Hosseini. Η ιστορία μιας παιδικής φιλίας δύο Αφγανών που καταστρέφεται από τη ζήλια και το κυνήγι του χρήματος.
4. The Time Traveler's Wife Audrey Niffenegger Επιστημονική φαντασία με τη μορφή μυθιστορήματος για τις επιδράσεις από τα ταξίδια μέσα στο χρόνο (αγαπημένο μου θέμα όταν πρόκειται για Ε.Φ.)
5. V for Vendetta Το κόμικ που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο στην πρωτότυπη μορφή και έκδοση του.
ΤΙ ΠΟΥΛΑΕΙ: Τα περισσότερα απ’ αυτά τα βιβλία τα διάλεξα γιατί τα είδα μέσα στις λίστες των αγγλικών ευπώλητων και μου κίνησαν το ενδιαφέρον θεματολογικά. Γενικά, πάντως στην Αγγλία η αγορά κινείται στα επίπεδα και το στιλ των ελληνικών αφού υπάρχει παρατεταμένο ενδιαφέρον (και στην μετά κώδικα Ντα Βίντσι εποχή) για ιστορικά βιβλία με ίντριγκες και αποκρυφισμούς. The Last Templar~Raymond Khoury, Cross Bones~Kathy Reichs, Labyrinth~Kate Mosse, είναι μερικοί ενδεικτικοί τίτλοι. Επίσης, όπως συνήθως συμβαίνει σε Αγγλία και Αμερική τα λεγόμενα ’’χρηστικά’’ βιβλία σημειώνουν μεγάλο αριθμό πωλήσεων. Δίαιτες, αισθηματικές συμβουλές, συνταγές μαγειρικής και οδηγοί ομορφιάς, αυτοπεποίθησης και επαγγελματικής επιτυχίας.