Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Friday, April 07, 2006

 

Τα ξενοδοχεία (τελικώς) ήταν γεμάτα

Ο Φαίδωνας Ταμβακάκης κέρδισε τις εντυπώσεις εδώ και καιρό. Και οι ’’ναυαγοί της Πασιφάης’’ που εκδόθηκαν πριν από οκτώ χρόνια (με θέμα μια ομάδα ελλήνων ναυαγών που συναντάει μια φυλή τα μέλη της οποίας δεν γερνάνε και δεν πεθαίνουν) αλλά και με το προγενέστερο ’’Τα τοπία της Φιλομήλας’’ ήταν αξιόλογα βιβλία με θεματικό άξονα τη φυγή, τις περιπλανήσεις, τα ταξίδια και τη θάλασσα. Το τελευταίο του έγο, η συλλογή διηγημάτων ’’Αδεια ξενοδοχεία’’ τον έφερε και πάλι στο επίπεδο της ευρείας αποδοχής (και κοινού και κριτικών). Παρότι ορισμένες από τις κριτικές ήταν μάλλον υπερβολικές και σε υπερθετικούς βαθμούς το βιβλίο (εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) είναι ένα από τα καλύτερα της χρονιάς, γραμμένο στο γνωστό προσωπικό στιλ του Ταμβακάκη που θυμίζει αρκετά Αγγλο μυθιστοριογράφο με ένα υποδόριο χιούμορ διάχυτο στις σελίδες και το οποίο πολλές φορές έρχεται σε κτυπητή αντίθεση με την ευαισθησία που αποπνέουν κάποιες από τις ιστορίες.
Το βιβλίο διαβάζεται εύκολα και γρήγορα, κάτι που θεωρώ τεράστιο πλεονέκτημα για ένα συγγραφέα. Οποιος θέλει να ανακαλύψει, όμως, όλο το βάθος της σκέψης και της έμπνευσης του Ταμβακάκη είναι υποχρεωμένος να του ρίξει μια δεύτερη ματιά και να μην προσπεράσει τις περίπου 150 σελίδες με τη μια, χάνοντας κάποιες αληγορίες...Ισως γιατί ο Ταμβακάκης έχει την ικανότητα μέσα στο ’’δοκιμαστικό σωλήνα’’ της γραφής του να αναμειγνύει πολά είδη, τάσεις και τεχνοτροπίες σε ένα πολύ επιτυχημένο και ευχάριστο -για τον αναγνώστη- λογοτεχνικό κολάζ.
Καταθέτω μόνο μια ένσταση αλλά πολύ σοβαρή που στερεί από το βιβλίο αρκετά. Ο Ταμβακάκης είτε τράβηξε με το...ζόρι κάποιες ιστορίες, είτε απλά και επιδερμικά έβαλε μερικές ακόμη στο βιβλίο για να συμπληρώσει ένα ’’αξιοπρεπή’’ όγκο. Δεν θα με ενοχλούσε αν το βιβλίο αντί για έντεκα άνισα στο μέγεθος και την αξάι διηγήματα είχε περίπου το 60-75% της ύλης. Τότε θα μιλάγαμε για ένα αψεγάδιαστο αριστούργημα. Το σκηνικό που διαλέγει ο Ταμβακάκης παραπέμπει ευθέως σε κινηματογραφικό (σύνηθες) εύρημα αφού μας εξηγεί στις ιστορίες τι μπορεί να συμβαίνει σε άδεια ξενοδοχεία την λεγόμενη off season, ξενοδοχεία που δεν είναι κατ’ ανάγκη όλα υπαρκτά αλλά αποτελούν και δημιουργήματα μιας γόνιμης συγγραφικής φαντασίας ή απλά διαστρεβλώνουν την ομαλή ροή των πραγμάτων σαν αντεστραμένα είδωλα.
Ξεκινώντας ανάποδα θεωρώ ατυχή επιλογή το διήγημα ’’Σεπτέμβριο στη Σχοινούσα’’ και τη χειρότερη στιγμή του βιβλίου αφού ο Ταμβακάκης προσπαθεί με πρόχειρο και αδέξιο τρόπο να διακωμωδήσει-παρωδήσει ένα από τα καλύτερα βιβλία του περασμένου χειμώνα (Το μηνολόγιο ενός απόντα, Σταύρος Κρητιώτης).
Η προσπάθεια του Ταμβακάκη για συνεχή εναλλαγή εικόνων και τοπίων μάλλον δεν στέφεται με απόλυτη επιτυχία στο ’’Ιούνιος στη Ζάκυνθο’’ που πραγματεύεται την ιστορία ενός έλληνα μεγιστάνα με οικολογικές ανησυχίες που κατά την παραμονή του στο Μεξικό ’’επιστρέφει’’ οδυνηρά στις ασέλγειες που υπέστη πριν από 30 χρόνια από ένα γέρο παιδεραστή στη Ζάκυνθο.
Τα ’’Χριστούγεννα στη Μύκονο’’, ιστορία μιας αγαθής έως ελαφρόμυαλης μεγαλοκοπέλας που πέφτει θύμα αποπλάνησης δεν επιτυγχάνει το στόχο του διηγήματος ’’κοινωνικής κριτικής’’ αλλά έχει εξαιρετική αφηγηματική δομή.
Το δραματικό ’’Φλεβάρης στην Ανδρο’’ παρότι δεν εκτυλίσσεται σε άδειο ξενοδοχείο αλλά σε παρατημένα οικήματα με πρωταγωνιστές τούρκους λαθρομετανάστες ’’κρατάει’’ τον αναγνώστη λόγω πλοκής μέχρι τέλους, ειδικά τις στιγμές που το παιδί της οικογένειας βυθίζεται απρόσμενα στα νερά του νησιού.
Εξαιρετικά ευρηματικά με την εμφάνιση του ίδιου του συγγραφέα είναι δύο διηγήματα. Το Methana Palace με πρωταγωνιστές ένα υποχόνδριο με τις διαιτητικές αγωγές άνδρα και δύο λαίμαργες ευτραφείς κυρίες (μητέρα και κόρη). Και το Hotel Marina-Βραυρώνα όπου μια κυρία πρωταγωνίστρια λαθραίων συνευρέσεων εκλιπαρεί τον συγγραφέα να πάψει να την παρατηρεί και να την εξιστορεί. Και τα δύο αυτάδιηγήματα έχουν ανατρεπτικά εντυπωσιακές καταλήξεις. Καλές στιγμές προσφέρουν το Ξενοδοχείο Χαραυγή-Αίγινα με ένα μεσόκοπο οικογενειάρχη να καταλήγει στη φαντασίωση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής αλλά και το ξεκαρδιστικό ’’Τριώδιο στη Μονεμβασιά’’ με την τελική διακωμώδηση ενός ερωτευμένου νεαρού που διαλέγει το ρόλο του macho πειρατή.
Εξαιρετικά είναι τα διηγήματα ’’Ex voto'' και ’’στα μετώπισθεν της Λάρισας’’. Στο πρώτο, δύο ναυαγοί περισυλλέγονται από ένα ιδιοκτήτη καϊκιού που μόλις έχει χάσει την κόρη του και τα πάντα αλλάζουν στο μυαλό τους όταν αντιλαμβάνονται τη θλιβερή πραγματικότητα που υπάρχει γύρω τους. Τα ’’μετώπισθεν της Λάρισας’’, το πιο τολμηρό σε περιγραφές διήγημα θυμίζει τραγέλαφο. Φαντάρος πέφτει πάνω στη λειτουργία ενός παράνομου χώρου στο υπόγειο ξενοδοχείου, το οποίο χρησιμεύει για τη διεξαγωγή ενός σουρεαλιστικών διαστάσεων σεξουαλικού οργίου με τη συμμετοχή ανικανοποίητων - και υπεράνω υποψίας- παντρεμένων γυναικών της πόλης.
Η ’’σκιά του σκότους’’, με εμφανή σημάδια από την’’Καρδιά του σκότους’’ του Κόνραντ, είναι το εναρκτήριο διήγημα και το μεγαλύτερο σε έκταση. Και παράλληλα η καλύτερη στιγμή του βιβλίου κάτι που δυστυχώς αποβαίνει σε βάρος του συνόλου αφού η αναμενόμενη εκρηκτική συνέχεια στα υπόλοιπα δέκα (και υποδέεστερα) δεν έρχεται και μετατρέπει σε ατυχή επιλογή την παρουσία του διηγήματος στις πρώτες και όχι στις τελευταίες (με τη μορφή κορύφωσης) σελίδες. Αφορά την ιστορία ενός ταξιδιωτικού πράκτορα σε ένα άδειο -λόγω τσουνάμι- ξενοδοχείο και την ανάμειξη του με ένα συνδικάτο εγκλήματος και μια τοπική πόρνη.
Συνολικά για την εξαιρετική προσπάθεια: 7,5 (με άριστα το 10)

Comments: Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?