Ελληνική λογοτεχνία

Πριν από λίγες μέρες προστέθηκε στο μπλογκ με τη μορφή podcast το απόσπασμα μιας short story του Stephen King. Ήδη, υπάρχουν έτοιμα μερικά ακόμη πολύ ενδιαφέροντα (θέλω να πιστεύω) ολοκληρωμένα ηχητικά θέματα και περιμένουν τη σειρά τους. Ταυτόχρονα υποσχέθηκα, μερικές μικρές αλλαγές-προσθήκες στο blog που θα πλαισιώσουν τα ήδη υπάρχοντα (κριτικές βιβλίων, ειδήσεις, παρουσιάσεις νέων εκδόσεων κλπ.) και τη μόνιμη θεματολογία του ιστολογίου τους 18 μήνες της ύπαρξης του. Το νέο αυτό κομμάτι του blog είναι οι συνεντεύξεις ανθρώπων που σχετίζονται με τη λογοτεχνία (συγγραφείς κυρίως αλλά και εκδότες, κριτικοί κλπ.) που θα ανεβαίνουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο ιστολόγιο της ελληνικής λογοτεχνίας. Οι συνεντεύξεις βασίζονται σε ένα ερωτηματολόγιο όχι συγκεκριμένο και μόνιμο αλλά διαφορετικό για τον κάθε ερωτώμενο (διατηρείται μόνο ο σταθερός αριθμός των δέκα ερωτήσεων-απαντήσεων) και ο λόγος περνάει κυρίως (για να μην πω αποκλειστικά) σε συγγραφείς που δεν έχουν blog (όσοι δηλώνουν παρουσία στον ιστολογικό χώρο έχουν φωνή και χώρο έκθεσης των απόψεων τους). Και είναι ευκαιρία με δέκα απλές ερωτήσεις για τη δουλειά τους, να μάθουμε περισσότερα γι’ αυτούς σε μια ελεύθερη συζήτηση αλλά και να παρουσιαστεί συνολικά το έργο τους (όπου αυτό είναι εφικτό για τεχνικούς λόγους). Ήδη, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου έχουν αποδεχθεί την πρόσκληση του blog και έχουν στείλει τις απαντήσεις τους πέντε συγγραφείς και σε άλλους πέντε έχει αποσταλεί το σχετικό ερωτηματολόγιο αφού απάντησαν θετικά στη σχετική... ενόχλησή μου. Φυσικά, είναι σε γνώση τους ότι οι επισκέπτες του μπλογκ έχουν δικαίωμα να σχολιάσουν τα λεγόμενα τους, όπως και δικαίωμα των συγγραφέων είναι εάν και εφόσον το θέλουν να απαντήσουν. Εννοείται ότι τυχόν υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται πάραυτα από τη διαχείριση. Αρχή στις συζητήσεις με τον Νίκο Βλαντή που πέρσι διακρίθηκε και κρίθηκε θετικά για την έκδοση του Writersland, το νησί των συγγραφέων ενώ πρόσφατα ξεκίνησε μια νέα, εντελώς διαφορετική προσπάθεια, τον εκδοτικό οίκο Magic Box. Σχετικά με τα πρώτα βιβλία που κυκλοφόρησαν υπάρχει ένα άκρως κατατοπιστικό ποστ στο ιστολόγιο του Δημήτρη Μαμαλούκα (http://www.mamaloukas.blogspot.com/).



– Αλκιβιάδης Δεσμώτης, Writersland… Απομένει κάτι για να συμπληρωθεί μια τριλογία. Τι να περιμένουμε στο τελευταίο κομμάτι της;

- Κατ’ αρχάς, είναι μακρινό σχέδιο. Άλλωστε, από τον Αλκιβιάδη Δεσμώτη μέχρι τη Writersland πέρασαν έξι χρόνια. Προς το παρόν, υπάρχει η αρχική ιδέα: το τρίτο μέρος της τριλογίας θα διαδραματίζεται κι αυτό σε μελλοντολογικό πλαίσιο. Θα σκιαγραφείται μια κοινωνία νεοπρωτόγονη, με θέσμιση θρησκευτική. Στην ιστορία θα πρωταγωνιστεί ένας – κατά λάθος – επαναστάτης, φυσικά ονόματι Αλκιβιάδης, ο οποίος θα εφεύρει μια τεχνολογία που θα θέτει σε αμφισβήτηση την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Το βιβλίο το οραματίζομαι σαν ένα μελλοντολογικό Όνομα του Ρόδου.

– Έχει ειπωθεί ότι κάθε συγγραφέας γράφει στην ουσία σε όλη του τη ζωή το «ίδιο βιβλίο». Έχετε αποκρυπτογραφήσει και κωδικοποιήσει τις δικές σας συγγραφικές εμμονές;


- Νομίζω πως είναι δύσκολο – σχεδόν αδύνατο – για έναν συγγραφέα να καταλάβει τι λένε τα βιβλία του για τον ίδιο. Αμφιβάλλω πάντως πως ξαναγράφω διαρκώς το ίδιο βιβλίο. Έχω την αίσθηση πως τα βιβλία μου είναι ζωές που αφήνω ή άφησα πίσω μου.

– Τα τελευταία σας βιβλία έχουν έντονη μελλοντολογική θεματολογία και ειδικές αναφορές στην τεχνολογία ή στο διαδίκτυο. Είναι αποτέλεσμα επιρροών από την επιστημονική φαντασία ή προσωπικών ενδιαφερόντων και προβληματισμού για την «επόμενη μέρα» της εξέλιξης;

- Σημείο εκκίνησης των βιβλίων αποτέλεσε το επιστημονικό και φιλοσοφικό ερώτημα: ποιο είναι το μέλλον της Δύσης; Πώς θα τελειώσει όλο αυτό το μπάχαλο; Κατά δεύτερο λόγο, σαφώς έπαιξαν ρόλο και προσωπικά βιώματα: η καταβύθισή μου στο Ίντερνετ και τα βίντεο γκέιμς, η ενοχή για την έλλειψη ιδεολογίας που χαρακτηρίζει τη γενιά μου και την κληρονόμησα… Έγραψα βιβλία που φλερτάρουν με το είδος «επιστημονική φαντασία» χωρίς να είμαι φαν του. Δεν είχα π.χ. πρότυπο να γράψω μία μυθιστορηματική δυστοπία όταν έγραψα το Writersland· είχα μεν διαβάσει βιβλία όπως το Θαυμαστός Νέος Κόσμος του Χάξλεϋ, το 1984 του Όργουελ κτλ., αλλά δεν ήταν από τα αγαπημένα μου, ούτε συγγραφική μου εμμονή ή πρόθεση να συνομιλήσω μ’ αυτά. Όσο για τον Μπάρτλεμπυ τον Κομπιουτερά, προέκυψε από τη σαγήνη που μου έχει ασκήσει ο Μπάρτλεμπυ ο Γραφιάς.

– Στο Writersland διαλέξατε ως βασικό κομμάτι της αφήγησης τη χρήση λογοτεχνικών σωσιών. Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων έγινε με βάση την προσωπική σας οπτική γωνία σε κάθε ένα λογοτέχνη, αποτελεί προϊόν έρευνας ή απλά και μόνο αποτελούν δημιούργημα της φαντασίας σας με βάση τις δημιουργίες τους; «Αδικήσατε» ενδεχομένως κάποιον με τον χαρακτήρα που διαλέξατε να πάρει;

- Πολύ πιθανόν κάποιος αναγνώστης να εισπράττει ότι αδίκησα κάποιον αγαπημένο του συγγραφέα, ότι τον παρουσίασα π.χ. υποτιμητικά. Πρόθεσή μου ήταν να τους αποδώσω με τρόπο υποκειμενικό. Αφενός είχα διαβάσει βιβλία όλων των συγγραφέων που ζωντάνεψα στο βιβλίο μου, και βιογραφίες αρκετών τους. Αφετέρου είχα αποκομίσει μια υποκειμενική αίσθηση γι’ αυτούς ως δυνάμει χαρακτήρες, την οποία θέλησα να μεταφέρω στο βιβλίο. Πιστεύω ακράδαντα στην υποκειμενικότητα της λογοτεχνίας. Στο επόμενό μου βιβλίο π.χ., που θα εκδοθεί από τον Κέδρο το πρώτο εξάμηνο του 2008, ζωντανεύουν μυθιστορηματικοί χαρακτήρες από γνωστά βιβλία (είναι ένα «παιχνίδι» αντιδιαμετρικό της Writersland). Για να τους αποδώσω, δεν χρησιμοποιώ αποσπάσματα από τα βιβλία στα οποία πρωταγωνιστούν πρωτογενώς, αλλά την υποκειμενική αίσθησή μου γι’ αυτούς. Έχω «αδικήσει» κάποιον ή όχι; Νομίζω πως είναι το γενικότερο ρίσκο της λογοτεχνίας: ο λογοτέχνης οφείλει και εκφέρει άποψη, αλλιώς ας γράψει δοκίμιο με αναφορές.

– Μια ελάχιστα προβεβλημένη δουλειά σας www.tospitimas.gr αποτέλεσε μια μικρή προφητεία για τα reality πριν τον ερχομό τους στην Ελλάδα. Ήταν μια δουλειά όντως μπροστά από την εποχή της ή οι έλληνες αναγνώστες δεν ήταν έτοιμοι να δεχτούν κάτι τέτοιο και τους φαινόταν «ξένο»;

- Περίεργο που το αναφέρετε… Τελευταία, συζητιέται αρκετά σε στενό μου κύκλο το συγκεκριμένο βιβλίο και η όποια «διαχρονικότητά» του. Έχει γραφτεί σενάριο βασισμένο στο βιβλίο από έναν σκηνοθέτη. Μια εταιρία παραγωγής έχει αναλάβει να το γυρίσει σε ταινία. Εκ των υστέρων, έχω την εντύπωση ότι το βιβλίο ήταν πράγματι κάπως «πρώιμο», αν αναλογιστούμε ότι είχε τίτλο που αναφερόταν απευθείας σε website, σε μια εποχή που το Ίντερνετ δεν ήταν τόσο διαδεδομένο όσο σήμερα, δεν είχαν γίνει ακόμη αντιληπτές οι εμπορικές (βλ. η οικονομία «dot com») και οι επικοινωνιακές (βλ. blogging) του δυνατότητες.

– Για ένα μεγάλο διάστημα ήσαστε διευθυντής του Index, ενός λογοτεχνικού free press περιοδικού. Αποχωρήσατε γιατί δεν βλέπατε μέλλον στην προσπάθεια ή γιατί θέλατε να πάρει άλλη ρότα η διαδρομή σας και να στραφείτε σε άλλες κατευθύνσεις;

- Θέλησα να αφοσιωθώ σε ένα νέο εγχείρημα, τη διεύθυνση ενός εκδοτικού οίκου (Το Μαγικό Κουτί). Βαθμηδόν, άρχισα να εκλαμβάνω ως ασύμβατο το ρόλο διευθυντή λογοτεχνικού περιοδικού και συγγραφέα (σε σχέση με τη δουλειά επιμελητή, μεταφραστή, εκδότη βιβλίων). Αποκόμισα την αίσθηση πως είχα πλέον εκτιμήσει τα όρια που είχε το δυναμικό της ιδέας με την οποία ξεκίνησε το περιοδικό, που αποτελούσε και το κυριότερο κίνητρο για να συνεχίσω. Αποχώρησα αρμονικά, χωρίς να προκαλέσω πρόβλημα στη λειτουργία του.

– Τα βιβλία σας έχουν έντονο «ονειρικό χαρακτήρα». Μοιάζουν ορισμένα κομμάτια τους σαν διήγηση ενός ονείρου ή ενός εφιάλτη. Είναι όντως έτσι, έχετε δει κάτι από όλα αυτά στον ύπνο σας ή είναι αποτέλεσμα μιας γόνιμης φαντασίας;
- Πολύ εύστοχη παρατήρηση. Πράγματι, γράφω βιβλία ξεθάβοντας όνειρα. Η Writersland π.χ. προέκυψε από ένα όνειρο που είδα κατά την παραμονή μου σε νησί, όπου γινόταν μια συνάντηση συγγραφέων. Ήταν μια στατική εικόνα, μια ελαιογραφία σε καμβά, η χώρα των συγγραφέων όπως φαίνεται από τη θάλασσα. Έγραψα το βιβλίο για να ερμηνεύσω αυτή την εικόνα, να της δώσω κίνηση, ζωή. Το επόμενο βιβλίο μου δε, πηγάζει απευθείας από όνειρο. Περίπου το ένα τρίτο του είναι αφήγηση ονείρου, ενώ το υπόλοιπο είναι μυθιστορηματική εξερεύνηση της συνέχειάς του. Όσο μεγαλώνω εντείνεται η επαφή μου με τον ονειρικό κόσμο. Περίεργο: σαν να επιστρέφω βαθμηδόν στην πρωταρχική μου συνείδηση, στο ανόθευτο ασυνείδητο, εκεί που άρχισαν όλα. Σαν να επανακτώ ανεμπόδιστη πια επαφή με τον ονειρικό κόσμο και τον κόσμο των καθαρών ιστοριών· επαφή που είχα όταν ήμουν παιδί.
– Είναι πιθανό να ζήσουμε και πότε τον «θάνατο του χάρτινου βιβλίου» και την μεταφορά της λογοτεχνίας στο διαδίκτυο όπως ακριβώς περιγράφεται στο Writersland;
- Δεν το βλέπω πιθανό για το προσεχές μέλλον. Έχει παραβλεφθεί απ’ όσους βιάστηκαν να αναγγείλουν το τέλος της τυπογραφίας εξαιτίας των e-books και των ηλεκτρονικών εκδόσεων των εφημερίδων: Τα βιβλία δεν είναι απλά λέξεις. Είναι τυπωμένο χαρτί που αντιστέκεται στη λήθη, ασκούν ακαταμάχητη γοητεία σε βιβλιόφιλους και δυνάμει νέο αναγνωστικό κοινό. Αν και μάλλον δεν γίνεται απολύτως σαφές στον αναγνώστη, στο Writersland, η καταφυγή των λογοτεχνών στο διαδίκτυο δεν οφείλεται μόνο σε απαξίωση του χάρτινου βιβλίου αλλά στην κατάρρευση των υποδομών και των κοινωνικών δομών. Σε έναν μελλοντικό κόσμο με περιορισμένες φυσικές πηγές, που αντιμετωπίζει πρόβλημα υποσιτισμού, ήτοι η παραγωγή τροφής/ ανά κάτοικο δεν επαρκεί, η παραγωγή χαρτοπολτού συνιστά απλώς μια άχρηστη πολυτέλεια. Πόσω μάλλον τη στιγμή που η ανώτερη τάξη έχει τη δυνατότητα της ψηφιακής αναπαράστασης λογοτεχνικών και κινηματογραφικών έργων…

– Το Νησί των συγγραφέων ήταν μια πολιτική, κοινωνική ή πολιτισμική ουτοπία; Ή τίποτε από όλα αυτά; Τι θα μπορούσε να είναι το αντίστοιχό του στο σήμερα, ποια μορφή κοινωνίας;
- Η κοινωνία που περιγράφεται στο βιβλίο, τόσο στο νησί ή αλλιώς νησίδα της πνευματικής ελίτ, όσο και εκτός του νησιού, ήτοι ο κοινωνικός του περίγυρος, αντιστοιχίζεται απευθείας με τη σημερινή δυτική κοινωνία. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος: κάποια χαρακτηριστικά της σημερινής κοινωνίας να διογκωθούν, κάποιες σημερινές τάσεις να προβληθούν στο μέλλον, ώστε να προκύψει ένας καθρέπτης του σήμερα, η μυθιστορηματική εικόνα ενός πιθανού μέλλοντος, να εκφραστεί μια ανησυχία καθ’ αυτό πολιτική για το πού πάει το πράγμα, αν δεν αλλάξουν οι σημερινές συνθήκες.










– Μιλήστε μας για τη νέα σας προσπάθεια το Magic Box….
- Το «Μαγικό Κουτί» είναι μια νεοσύστατη εταιρεία με αντικείμενο την έκδοση βιβλίων, που φιλοδοξεί να καθιερωθεί, μέσα από το έργο της, στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού και των κριτικών, ως εκδοτικός οίκος. Βιβλίο με βιβλίο, θα προσπαθήσουμε να εκφράσουμε μια ιδεολογία. Να στοιχειοθετήσουμε τους ακρογωνιαίους λίθους μιας – το δυνατόν – καθολικής θέσης για τη ζωή και τον κόσμο, για τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό, τη σχέση του με την Ανατολή, για τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα, και κυρίως για τον σημερινό άνθρωπο απέναντι σε όλα αυτά, με αναντικατάστατο όπλο την ανάγνωση. Τα βιβλία-Μαγικό Κουτί φιλοδοξούμε να χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη αισθητική, θεματολογία, τρόπο γραφής… Βιβλία που θα συνδυάζουν τη ζωντάνια της λογοτεχνίας με τη συστηματικότητα της επιστημονικής έρευνας. Μυθιστορήματα από το παρελθόν, που πιστεύουμε πως πρέπει να ξαναέρθουν στο προσκήνιο. Μυθιστορήματα από το παρόν, που διαισθανόμαστε ότι προδιαγράφουν το μέλλον. Όμως, καλύτερα να μιλήσουν τα ίδια τα βιβλία· όχι εγώ (ήδη κυκλοφορούν τα δύο πρώτα). Επισκεφτείτε, αν θέλετε, το www.themagicbox.gr για να τα δείτε…