Ελληνική λογοτεχνία

κάνουν τους καλούς φίλους…Και με τον τρόπο μας είμαστε καλοί φίλοι για δέκα μήνες τώρα. Οι εξηγήσεις μου, έστω και αν οι περισσότεροι, δημόσια ή κατ’ ιδίαν με προέτρεψαν να μην γράψω λέξη και να συνεχίσω αυτό που κάνω απερίσπαστος. Ισως είναι λάθος μου (ένα ακόμη, δεν βαριέσαι…) αλλά δεν μπορώ να αδιαφορήσω, ειδικά όταν θίγονται τρίτα πρόσωπα.
Τι είμαι: Ένας άνθρωπος που αγάπησε, από τότε που έμαθε να διαβάζει, τα βιβλία.
Τι δεν είμαι: Επαγγελματίας του εκδοτικού χώρου. Δεν είμαι φυσικά εκδότης, διότι θα είχα χρεοκοπήσει, αφού θα αγόραζα μόνος μου τα βιβλία που θα εξέδιδα. Δεν είμαι έμμισθος εκδότη λογοτεχνίας, υπάλληλος εκδοτικού οίκου, μέλος γραφείου τύπου ή οτιδήποτε άλλο θα μου δημιουργούσε οικονομική εξάρτηση με μικρό ή μεγάλο εκδότη βιβλίων (πέραν της απλής φιλίας με την οποία με τιμούν εδώ και αρκετά χρόνια 1-2 εκδότες). Δεν έχω βγάλει ποτέ μέχρι τώρα δραχμή ή ευρό από τον χώρο του βιβλίου ή της λογοτεχνίας και δεν βιοπορίζομαι από τη συγγραφή βιβλίων. Δεν έχω κάτι να χωρίσω η να μοιράσω με τους ’’επαγγελματίες’’, αντιθέτως τους σέβομαι απεριόριστα γιατί προσπαθούν να επιβιώσουν και να βιοποριστούν σε δύσκολους καιρούς. Μερικές φορές, κατακρίνω τις μεθόδους τους και τίποτε παραπάνω, αλλά αν ήμουν ’’επαγγελματίας συγγραφέας’’, ίσως να έκανα τα ίδια και χειρότερα. Τα ελάχιστα χρήματα που έχω πάρει από τη συμμετοχή μου στη συγγραφή βιβλίων περιεχομένου σχετικού με το επάγγελμα μου (δεν θα τα βρείτε σε καταλόγους, ούτε κυκλοφόρησαν ποτέ σε βιβλιοπωλεία ή στο ελεύθερο εμπόριο) την περασμένη, κυρίως, δεκαετία, κατατέθηκαν σε ’’καλούς σκοπούς’’ και δεν πήγαν στην τσέπη μου. Ίσως αν ήταν περισσότερα (άνθρωπος είμαι και δεν παριστάνω τον ιεραπόστολο της λογοτεχνίας) να σκεφτόμουν διαφορετικά, έτσι μου ήρθε και έτσι έκανα. Προτίμησα να ξέρω ότι έβαλα δύο τούβλα για να γίνει μια βιβλιοθήκη κάπου σ’ αυτή τη χώρα.
Η ’’μάσκα’’ του Readers Diggest: Ήταν και είναι αναγκαία όχι γιατί έχω να κρύψω κάτι αλλά γιατί εξ’ αρχής θεώρησα ότι θα μπορούσα να γράφω τη γνώμη μου ή ότι μάθαινα χωρίς να αντιμετωπίζω προβλήματα και χωρίς να μπω στη λογική των ’’δημοσίων σχέσεων’’. Και για ένα άλλο λόγο που θα διαβάσετε αμέσως παρακάτω.
Οι φίλοι μου: Στον εκδοτικό χώρο μετριούνται πάνω-κάτω στα δάχτυλα δύο χεριών. Αν έγραφα εδώ επώνυμα ή θα χάλαγα φιλίες ετών ή θα τους έφερνα σε δύσκολη θέση, όπως σήμερα έρχονται άνθρωποι που δεν γνωρίζω καν. Συνεπώς, κανείς από τους λιγοστούς μου φίλους δεν ξέρει ότι είμαι blogger, όπως δεν το ξέρουν και κάποιοι συγγραφείς που έτυχε να έχω γνωρίσει κατά διαστήματα σε κοινωνικές ή άλλες εκδηλώσεις.
Γιατί έφτιαξα το blog: Διαβάζοντας δεκάδες βιβλία διαπίστωνα ότι σπουδαίες δουλειές περνούσαν απαρατήρητες και χωρίς κανείς να τους δώσει σημασία. Δεν είμαι κριτικός, δεν έχω φιλολογικές γνώσεις ή σπουδές, ότι έμαθα για τη λογοτεχνία, το έμαθα διαβάζοντας. Δεν φιλοδοξώ να πάρω τη δουλειά κανενός κριτικού, στο Lexima και στον Logokipo η συμμετοχή μου με κείμενα είναι εντελώς φιλική και το ίδιο θα έκανα στο μέλλον αν κάποιος μου το ζητούσε και είχα το χρόνο (περί διάθεσης δεν τίθεται ζήτημα). Λειτούργησα συμπληρωματικά σε όσα ξεχνάνε ή προσπερνάνε ή δεν παίρνουν είδηση οι επαγγελματίες κριτικοί, τους οποίους κακολογούσα για καιρό αλλά τώρα πλέον ξέρω την αλήθεια για τους περισσότερους και τους συμπαθώ. Γιατί, οι περισσότεροι δεν διαβάζουν από ευχαρίστηση αλλά από υποχρέωση. Γι΄ αυτό δεν είμαι και δεν θα μπορούσα ποτέ να γίνω επαγγελματίας κριτικός. Χώρια, που πληρώνονται και ελάχιστα σε σχέση με τη δουλειά τους αλλά αυτό δεν με αφορά. Ο στόχος ήταν αυτός εδώ ο χώρος να γίνει μια μικρή κουκίδα του διαδικτύου που θα λειτουργούσε σαν ’’λογοτεχνική σύναξη ανταλλαγής απόψεων’’.
Τι έμαθα σε αυτούς τους δέκα μήνες: Να είμαι επιεικής ακόμη και με τους κακούς συγγραφείς. Ο χειρότερος συγγραφέας της χώρας πιστεύει ότι γράφει κάτι καλό και έχει την αγωνία του άδειου υπολογιστή που πρέπει να γεμίσει. Ευχαριστώ εκείνους που μου το δίδαξαν, γιατί έγινα καλύτερος και πιο σωστός αναγνώστης κατανοώντας ότι η έμπνευση δεν έρχεται με delivery.
Είμαι περήφανος: Για τις 22.000 επισκέψεις (17.000 από τον Μάιο και μετά), σε ένα χώρο με συγκεκριμένο αντικείμενο και όχι ένα blog αμπελοφιλοσοφιών…Επισκέψεις που απέδειξαν ότι υπάρχει και ενδιαφέρον και αγωνία και διάθεση για δημιουργικό διάλογο στο χώρο του βιβλίου. Για το 90% των σχολίων που ήταν υψηλού επιπέδου, αγνού προβληματισμού, σοβαρών αναζητήσεων…Για όλους όσους γνώρισα μέσα από μια εκτεταμένη αλληλογραφία, το απόρρητο της οποίας σεβάστηκα και θα σεβαστώ…Ορισμένοι συγγραφείς ή άνθρωποι του χώρου που τους ξέρω εξ’ αποστάσεως ή μέσα από τα γραπτά τους, μου απέδειξαν ότι είναι σημαντικότεροι των έργων τους και χάρηκα που είχα την ευκαιρία να τα ’’πω΄’ μαζί τους, έστω και με αυτό τον τρόπο. Και ήταν ανθρώπινο ορισμένους απ΄ αυτούς να τους αντιμετωπίζω με μεγαλύτερη συμπάθεια, την ίδια που έχω για τους ’’νέους δημιουργούς’’ που ψάχνουν μια διέξοδο για να κάνουν γνωστή τη δουλειά τους, είτε μέσα από το διαδίκτυο, είτε μέσα από τις παρθενικές τους εκδόσεις. Όπως επίσης ευχαριστώ πραγματικά όλους εκείνους που χωρίς να με γνωρίζουν μου εμπιστεύθηκαν τα μικρά ή μεγάλα μυστικά τους, τις ταυτότητές τους ως bloggers και τις αγωνίες τους ως συγγραφείς. Είναι σε καλά χέρια, μάτια τυφλού και αυτιά κουφού, αν και το ξέρουν ήδη αυτό.
Η περιβόητη ’’πρόταση’’: Είναι αλήθεια και μου κατέφτασε ’’ηλεκτρονικά’’ από γνωστό εκδότη (ουδεμία σχέση με τον εκδοτικό οίκο που εκδίδει bloggers). Ζήτησα χθες το βράδυ με e-mail που του έστειλα την άδεια να αποκαλύψω και δημόσια λεπτομέρειες αλλά δεν έχω πάρει απάντηση. Έτσι, θα αρκεστώ να γράψω τι ακριβώς συνέβη χωρίς διευθύνσεις και ονόματα. Στο γράμμα, μου ζητήθηκε ευγενικά και με πολύ καλό τρόπο, να γράψω ένα εγχειρίδιο που θα είχε σχέση με τη διαδικτυακή λογοτεχνία (site συγγραφέων, blogs με λογοτεχνικό περιεχόμενο, βιβλιοθήκες στο διαδίκτυο κλπ., κλπ.). Πήρα τη συγκεκριμένη επιστολή μέσω e-mail μέσα Ιουλίου (17 Ιουλίου για την ακρίβεια) και απάντησα τα παρακάτω την επόμενη μέρα, ενώ βρισκόμουν σε διακοπές:
’’Αγαπητέ κύριε….
Η πρόταση σας για συνεργασία στη συγγραφή ενός διαδικτυακού λογοτεχνικού οδηγού είναι εξόχως τιμητική για το άτομο μου. Λυπάμαι που δεν μπορώ να απαντήσω θετικά, παρότι με ιντριγκάρει το φιλόδοξο του εγχειρήματος, αφού δεν διαθέτω τον χρόνο (λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων), να κάνω μια πλήρη καταγραφή και παρουσίαση ενός, ουσιαστικά, αχανούς ’’σύμπαντος’’. Η ενασχόληση μου με το διαδίκτυο και τα blog είναι καθαρά ερασιτεχνική. Ευχαριστώ, R.D.’’.
Δεν ξέρω γιατί ο ’’ανώνυμος’’ σχολιαστής αγνοεί την απάντηση μου αφού τρεις μέρες αργότερα (20 Ιουλίου) ο συγκεκριμένος εκδότης με νέο γράμμα του με ευχαρίστησε και μου πρότεινε αόριστα αλλά και πάλι σε πολύ ευγενικό ύφος ’’οποιαδήποτε άλλης μορφής συνεργασία θα επιθυμούσατε με τον εκδοτικό μας οίκο στο μέλλον’’. Αν ο ’’ανώνυμος’’ σχολιαστής που ανέφερε το περιστατικό, υπονοεί ότι δεν απάντησα στη ΔΕΥΤΕΡΗ επιστολή τότε έχει δίκαιο αλλά η πρώτη απαντήθηκε. Στην δεύτερη δεν είχα τίποτε συγκεκριμένο να απαντήσω και νομίζω ότι γίνεται κατανοητό και εύκολα αντιληπτό από όλους. Ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που θα είχα δεχτεί αυτή την πρόταση τότε και πάλι τα όποια χρήματα, ποσοστά, δικαιώμα ή αμοιβή μου θα πήγαιναν εκεί που πρέπει. Είχα γράψει (όσο υπάρχουν τα αρχεία του μπλογκ μπορώ να τα επικαλούμαι) ότι δεν εμπορεύομαι οτιδήποτε έχει σχέση με το μπλογκ ή τα κείμενα του. Λυπάμαι, αν δημοσιοποιώ μια έξυπνη ιδέα, που μπορεί να ’’σφετεριστεί’’’ κάποιος άλλος αλλά δυστυχώς οι περιστάσεις δεν μου αφήνουν περιθώρια. Αν τώρα, ο ανώνυμος σχολιαστής αναφέρεται σε κάτι παλαιότερο που συνέβη τον περασμένο Μάιο (πάλι μέσω αλληλογραφίας) απαξιώνω και να ασχοληθώ δημόσια όπως σχεδόν δεν ασχολήθηκα και κατ’ ιδίαν. Με άλλα λόγια και για να απαντήσω σε μια αιχμή που με αφορά: Δεν ήθελα να φέρω ’’κόσμο’’ στο μπλογκ και να σταματήσω να γράφω, αφήνοντας για παρακαταθήκη στους επισκέπτες τη ’’διαφήμιση’’ ενός βιβλίου. Ακόμη και αν είχα αποδεχτεί τη συγκεκριμένη πρόταση θα συνέχιζα να γράφω κανονικά στο μπλογκ με την ίδια συχνότητα που γινόταν μέχρι σήμερα. Και αν συνεχίσω να γράφω δεν σκοπεύω να ’’εξαργυρώσω’’ την όποια δημοφιλία απέκτησε αυτός ο χώρος χάρη στις δικές σας επισκέψεις και όχι τα δικά μου γραπτά.
Το λάθος μου: Δυστυχώς, αποφάσισα εξ’ αρχής από τη στιγμή που εγώ δεν είμαι διατεθειμένος να γράφω επώνυμα να επιτρέψω τα ανώνυμα σχόλια. Είναι η μορφή ισότητας και δημοκρατίας που πρεσβεύω. Δεν αντιλήφθηκα τις τελευταίες μέρες ότι ορισμένοι ’’τρόχιζαν τα δόντια τους’’ και επειδή δεν είχαν κάτι να πουν για μένα στράφηκαν σε ανυποψίαστους στόχους. Πρώτα, ήταν ένα ειρωνικό σχόλιο για τη Λεία Βιτάλη, μετά ένα ’’κύμα οργής’’ και περιπαιχτικών σχολίων για το βιβλίο του Μηνά Βιντιάδη (το οποίο αμφιβάλλω αν είχαν διαβάσει οι περισσότεροι των ανώνυμων επικριτών του, γιατί τότε θα μπορούσα να τα δεχτώ ως μια ακραία, έστω, μορφή κριτικής) και καταλήξαμε στο επίμαχο σχόλιο που μ’ εξόργισε για την κριτικό-συγγραφέα Ελένη Γκίκα με ένα υπονοούμενο που το θεωρώ επιεικώς άτιμο. Δεν εμπόδισα ποτέ και κανένα να καταθέσει τη γνώμη του ελεύθερα αλλά ξεπερνάει τις αντοχές μου μέσα από ένα χώρο που επαναλαμβάνω ότι ποτέ δεν αισθάνθηκα ’’ιδιοκτήτης’’ αλλά μόνο διαχειριστής του να θίγονται τρίτα και παντελώς ανυποψίαστα άτομα, πολύ δε περισσότερο να αφήνονται αιχμές και υπονοούμενα. Δεν ξέρω ποιους και γιατί ενόχλησα τόσο πολύ και αυτό σίγουρα είναι το μεγαλύτερο λάθος μου. Προφανώς, κάποιοι κάνουν μέσα από σχόλια ή την παρουσία τους στο μπλογκ ’’ξεκαθαρίσματα λογαριασμών’’ ή βγάζουν τα σώψυχά τους, τα οποία ούτε γνωρίζω, ούτε καν είμαι διατεθειμένος να ’’εκθρέψω’’ ή έστω να ανεχτώ.
Y.Γ. 1: Ζητάω ειλικρινή συγνώμη από εκείνους που πιστεύουν φανερά ή κρυφά ότι καταχράστηκα την εμπιστοσύνη τους. Αν συνέβη κάτι τέτοιο συνέβη ακούσια.
Υ.Γ. 2: Ζητάω συγνώμη από όλους εκείνους που πιθανώς έθιξα σε κάποιο ή κάποια από τα 130 προηγούμενα ποστ. Λυπάμαι που δεν μπορώ να επανορθώσω αλλά ότι γράφτηκε-γράφτηκε με το μίνιμουμ της κακής πρόθεσης και το μάξιμουμ της κακής εκτίμησης ή γνώσης καταστάσεων ή προσώπων.
Υ.Γ. 3 Η λογική λέει ότι δεν πρέπει να τα παρατήσω. Το ίδιο λέτε και εσείς. Λυπάμαι που πέραν όσων έγραψα (όχι εν θερμώ αλλά με απόλυτη επίγνωση και ηρεμία) δεν μπορώ να πω ένα ναι ή ένα όχι, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή.
Hasta la vista