Ελληνική λογοτεχνία

Κατά πως φαίνεται το μπλογκ το μετέτρεψα σε εποχική διαδικασία. Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Πάσχα, καλοκαίρι, μόνο τότε έχω τη διάθεση να γράφω (πλέον) μαζεμένα για τα καλά βιβλία. Αφήνω λοιπόν ένα ποστ με ουκ ολίγα βιβλία για την….παραλία αλλά όχι βιβλία… παραλίας, αξιόλογα αναγνώσματα των τελευταίων μηνών που ενδεχόμενα μπορεί να σας κρατήσουν και καλή παρέα στις καλοκαιρινές διακοπές σας. Ελπίζω, ότι καλύπτουν όλο το λογοτεχνικό φάσμα αλλά και πολλούς πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς που όπως συνήθως θα αγνοηθούν από την mainstream κριτική.

Από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς το ένατο (παρά το νεαρό της ηλικίας του) του Νίκου Βλαντή η Λήθη (εκδόσεις Κέδρος). Μετά το αριστουργηματικό Writtersland, Το νησί των συγγραφέων (από τα καλύτερα βιβλία για το 2006) ο Βλαντής πατάει πάνω στα ίδια χνάρια και αξιοποιεί την αναμφισβήτητη συγγραφική ικανότητα που τον διακρίνει να ’’’ταξιδεύει’’’ τον αναγνώστη σε καθαρά δικής του έμπνευσης κόσμους. Αυτή τη φορά δεν είναι ένα νησί με συγγραφείς, εγκιβωτισμένα διηγήματα και ένας φόνος στο επίκεντρο αλλά ένας συγγραφέας έγκλειστος σε μια λίθινη πόλη υποχρεωμένος να γράφει ακατάπαυστα για να κρατάει ’’στη ζωή’’ τα φαντάσματα των λογοτεχνικών ηρώων του. Ο Βλαντής δημιουργεί με άψογο ρυθμό αφήγησης μια εξαιρετική αλληγορία κτισμένη γύρω από το αέναο παιχνίδι του λογοτεχνικού δημιουργού και των ηρώων του σε μια ατμόσφαιρα θρίλερ. Και χωρίς να καταφεύγει στον αρτηριοσκληρωτικό διάλογο με τη λογοτεχνική κοινότητα καταθέτει ένα βιβλίο εντυπωσιακής πλοκής αλλά και συγγραφικής άποψης.

Χωρίς τις λογοτεχνικές παραπομπές και επιρροές του Βλαντή αλλά εξίσου ατμοσφαιρικό το βιβλίο ενός καινούργιου συγγραφέα. Ο μόλις 25 ετών Χάρης Χριστοφορίδης πατάει πάνω σε επιρροές και χνάρια της νέας γενιάς και καταθέτει από τα Ελληνικά Γράμματα (παρά την πληθώρα μεταγραφών μεγάλων ονομάτων ο εκδοτικός οίκος μάλλον πέτυχε την αληθινή ’’φλέβα γραφής’’ στον νεαρό απόφοιτο του τμήματος Βιολογίας) το βιβλίο Raven City (οι ελληνικοί χαρακτήρες στον τίτλο νομίζω ότι του στερούν λίγη από την ’’μαγεία’΄ του για αυτό αυθαίρετα χρησιμοποίησα λατινικούς). Στην τελευταία πόλη του πλανήτη παίζεται ένα θρίλερ που κρατάει κομμένη την ανάσα του αναγνώστη. Το βιβλίο θα μπορούσε να αφορά μια λογοτεχνική Γκόθαμ Σίτι ( πόλη του Μπάτμαν), έχει σημάδια από κόμιξ λογική αλλά και κάτι από….Blade Runner, εξαιρετικά ατμοσφαιρικό με εμφανείς επιρροές από τον Πόε, έστω και αν η ορμή του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα το οδηγεί σε ορισμένες (όχι πάντως ενοχλητικές) αφηγηματικές ’’κοιλιές’’.

Σε διαφορετικό ύφος και σε μια πόλη που όλοι περπατάμε και ζούμε κινείται η Σταυρούλα Σκαλίδη. Δημοσιογράφος και μπλόγκερ στη νουβέλα της Προδοσία και εγκατάλειψη (εκδόσεις ΠΟΛΊΣ) περιγράφει μια ζοφερή Αθήνα και τις ακόμη πιο ζοφερές σχέσεις των χαρακτήρων της. Αν κάποιος επηρεαστεί από τον τίτλο και πιστέψει ότι έχει να κάνει με βιβλίο τσέπης, ροζ λογοτεχνία ή κάτι τέτοιο θα έχει πέσει έξω. Η Σκαλίδη καταθέτει ένα βιβλίο μικρό μεν σε μέγεθος αλλά γεμάτο από συναισθήματα και εικόνες με άξονα τις δύσκολες σχέσεις των σύγχρονων αστών και την ακόμη δυσκολότερη επικοινωνία στις μεγαλουπόλεις.

Χρειάσθηκε να εκδώσει πάνω από είκοσι βιβλία για να αρχίσει να συζητιέται αν και διατηρεί πολυεπίπεδη παρουσία και δραστηριότητα ως συγγραφέας, κριτικός αλλά και μπλόγκερ πλέον η Ελένη Γκίκα. Στα βιβλιοπωλεία το νέο της βιβλίο ’’Υγρός χρόνος’’ (εκδόσεις ΑΓΚΥΡΑ) που έρχεται ως συμπλήρωμα στα πρόσφατα ’’Αν μ’ αγαπάς μη μ’ αγαπάς’’ και ’’Αύριο να θυμηθώ να σε φιλήσω’’. Ο Υγρός Χρόνος με το πολύ όμορφο εξώφυλλο αποτελεί ένα από τα συνηθισμένα παιχνίδια της συγγραφέως στο ταξίδι της εσωτερικής αναζήτησης και της ταυτότητας. Γύρω από το κορμί ενός πνιγμένου άντρα οι γυναίκες της ζωής του προσπαθούν να ισορροπήσουν και να βρουν τις δικές τους διαδρομές. Βιβλίο με προσωπική σφραγίδα και στιλ, χωρίς ηχηρές ανατροπές και εκπλήξεις αλλά όπως και όλα σχεδόν τα προηγούμενα βιβλία της Γκίκα απαιτεί την αναγνωστική προσοχή για όλα εκείνα τα μικρά ή μεγάλα που συμβαίνουν σιωπηλά και υποδόρια, για τις αληθινές ’’εντός μας’’ εκρήξεις. Εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι η συγγραφέας δανείζει ξανά σε ένα από τους χαρακτήρες της την ιδιότητα της κριτικού βιβλίων και εγκιβωτίζει στις σελίδες του Υγρού Χρόνου όλες τις κριτικές που έγραψε η ίδια (η Γκίκα) στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ μέσα στον προηγούμενο χρόνο κορυφώνοντας το παιχνίδι των προσωπείων και των κρυμμένων ταυτοτήτων. Αλλά αυτό όπως λέει και η ίδια η συγγραφέας είναι μια ’’άλλη ιστορία’’!

Άλλος ένας ’’βετεράνος’’ της γραφής έριξε νέα δουλειά στην αγορά. Ο ’Αρης Μαραγκόπουλος κάνει –για όσους τον έχουν παρακολουθήσει σε βάθος χρόνου- την…έκπληξη με το True Love από τον νέο εκδοτικό οίκο Τόπο που δημιούργησαν τα στελέχη που αποχώρησαν από τα Ελληνικά Γράμματα το 2007 (μεταξύ αυτών και ο ίδιος o συγγραφέας). Ο Μαραγκόπουλος που για δεκαετίες ήταν αφοσιωμένος στην ’’στρατευμένη λογοτεχνία’’ καταθέτει το λιγότερο πολιτικό βιβλίο της σταδιοδρομίας με ένα έξοχης αισθητικής εξώφυλλο που ακουμπάει την αισθητική των κόμιξ. Το περιεχόμενο αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη αφού από τον Σανιδόπουλο και τη Φλώρα του Τσίρκα ο συγγραφέας γράφει για ερωτικά παιχνίδια, ανεκπλήρωτες σχέσεις, και δεν διστάζει να φλερτάρει με τη ροζ αντρική λογοτεχνία, την οποία, όμως στην πραγματικότητα παρωδεί ανελέητα στις σελίδες του True Love. Κατά πως φαίνεται ο Μαραγκόπουλος διανύει μάλλον την πλέον εξωστρεφή συγγραφική του περίοδο και πλέον έχει ενστερνιστεί απόλυτα την κλασική φόρμα γραφής. Ίσως γιατί εσχάτως έχει βουτήξει βαθιά και στον κόσμο των μπλογκ και στο σήμερα .

Ευκαιρίας δοθείσης άλλο ένα βιβλίο που φέρνει τη σφραγίδα του ’’Τόπου’’: Ο Γιάγκος Ανδρεάδης που έχει πολυσχιδή παρουσία στη λογοτεχνία (μεταφράσεις, επιμέλειες σειράς ιστορικών βιβλίων, εκδόσεις για τα εικαστικά και τις παραστατικές τέχνες αλλά και μυθιστόρημα) μας παρουσιάζει τους Λαθρέμπορους. ’’Σκληρό’’ βιβλίο για το περιθώριο ενός διεφθαρμένου κράτους με καταστάσεις που οι περισσότεροι δεν έχουμε ζήσει αλλά τις διαβάζουμε στον τύπο ή τις βλέπουμε στην τηλεόραση. Λαθρέμποροι, χαφιέδες, πατροκτόνοι, πόρνες σε ένα πολύ γλαφυρό ’’λαθρεμπόριο συνειδήσεων’’.

Για τους λάτρεις των βιβλίων που ακουμπάνε πάνω σε ιστορικά γεγονότα η δεύτερη δουλειά του Θεσσαλονικιού Κωνσταντίνου Γουσίδη ’’Πέρσες΄’ από τις εκδόσεις Πατάκη. Η πρώτη του δουλειά ’’Δαναοί’’ είχε περάσει σχεδόν απαρατήρητη προ τριετίας με εξαίρεση το παρόν μπλογκ που είχε ανακαλύψει τη δουλειά του νεαρού. Ο Γουσίδης επιστρέφει με ένα ακόμη ογκώδη βιβλίο (σχεδόν 600 σελίδες) αλλά το μέγεθος δεν είναι αποτρεπτικό αφού διαβάζεται εύκολα και γρήγορα. Κυρίως γιατί και σ’ αυτή τη δουλειά του ο Γουσίδης κατορθώνει πατώντας πάνω σε αληθινά ιστορικά γεγονότα να κτίσει μια άριστη μυθοπλασία δίνοντας παράλληλα και τις δικές του εκδοχές για τα γεγονότα της Περσικής εισβολής στην Ελλάδα και την ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Το καλοκαίρι είναι για πολλούς συνυφασμένο με τους δύο τροχούς της μοτοσυκλέτας. Και ο Σπύρος Λαζαρίδης για δεύτερη φορά (η πρώτη το 1987), τώρα από τις εκδόσεις Ζήτρος συγκεντρώνει στον ίδιο τόμο όλες τις ιστορίες ’’σε δύο τροχούς’’ που έχουν εμφανιστεί σε βιβλία ελληνικής λογοτεχνίας με τον τίτλο ’’Ενδοσκεληδόν, η ιστορία της μοτοσυκλέτας στην ελληνική λογοτεχνία’’. Προσεγμένη ανθολογία που κατορθώνει να συγκεντρώσει δίπλα-δίπλα μεγαθήρια της ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και λιγότερο γνωστούς δημιουργούς με κοινό άξονα τις αναφορές του στη μοτοσυκλέτα αλλά και την ποιότητα των κειμένων. Η αλήθεια είναι ότι το βιβλίο δεν το πολυδιάβασα κυρίως γιατί αρκετά από τα συγκεντρωμένα κείμενα τα ήξερα από την πρωτότυπη μορφή τους αλλά διέκρινα τον ξεκάθαρο σεβασμό του Λαζαρίδη και την επιθυμία του να τα συγκεντρώσει στην ίδια ’’στέγη’’. Ποιήματα του Χριστιανόπουλου και του Ρίτσου δίπλα σε πεζά του Σκαμπαρδώνη, του Κουμανταρέα, του Μυριβήλη (από δική του έκφραση βαφτίστηκε και το βιβλίο) και του Ραπτόπουλου δίνουν εκτός των άλλων και συλλεκτική αξία στη συγκεκριμένη δουλειά.

Διαφορετικού ύφους και λογικής μερικές ακόμη δουλειές πρωτοεμφανιζόμενων που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον τους τελευταίους μήνες. Το ’’δίκτυο πληροφοριών’’ που δημιουργήθηκε παρέα μ’ αυτό το μπλόγκ από το χειμώνα του 2005 συνεχίζει να λειτουργεί παρά το γεγονός ότι το μπλογκ υπολειτουργεί και έτσι είμαι σε θέση να μαθαίνω (και να διαβάζω) μερικές ενδιαφέρουσες δουλειές νέων συγγραφέων. Σταχυολογώ λοιπόν τα καλύτερα από όσα έπεσαν στην αντίληψή μου και πρόλαβα να διαβάσω αυτούς τους τελευταίους μήνες:

-Πικρά κεράσια. Δημήτρης Αλεξίου (Εκδόσεις Διόπτρα): Πρώτη δουλειά του Αθηναίου δικηγόρου Δημήτρη Αλεξίου μια ιστορία που μοιάζει με ένα όμορφο παραμύθι, το οποίο καλύπτει μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας τα τελευταία 80 χρόνια της ελληνικής ιστορίας. Το όλο εύρημα δεν είναι πρωτότυπο αλλά το κομβικό σημείο της αφήγησης είναι ο ρόλος που παίζουν σε όλα αυτά τα…κεράσια! Παρά το γεγονός ότι το βιβλίο πλησιάζει τις 500 σελίδες δεν κουράζει αναγνωστικά αφού ο Αλεξίου χρησιμοποιεί στρωτή γραφή, προσεγμένη γλώσσα, γρήγορη αφηγηματική ροή και διαβάζεται ευχάριστα σαν ένα παραμύθι. Αυτό ακριβώς είναι άλλωστε. Στα συν ότι μαθαίνω πως το βιβλίο τυγχάνει και καλής εμπορικής αποδοχής ίσως γιατί ’’αγγίζει’’ θεματολογικά περισσότερο τις γυναίκες αναγνώστριες!

- Χάρτινοι φίλοι, Χριστίνα Κόντη (Εκδόσεις Επιφανίου): Μια δουλειά που μας έρχεται από την Κύπρο και στην Ελλάδα τη διανομή του βιβλίου έχουν οι εκδόσεις Απόλλων. Δύσκολο να…βρεθεί στα βιβλιοπωλεία, ο τίτλος δεν υπάρχει καν στη data bank της Βιβλιονέτ αλλά όποιος το αναζητήσει θα αποζημιωθεί με την ιστορία της ’Ηρας μιας κοπέλας που ζει ταυτόχρονα στην πραγματικότητα και στη φαντασία της. Ο μεγάλος της στόχος είναι να αποκτήσει ένα αληθινό φίλο και να πάψει στην ουσία να εξομολογείται τις σκέψεις της σε ανύπαρκτους φίλους που γεννά η φαντασία της. Ομορφη γραφή, ευαισθησία χωρίς αχρείαστους λυρισμούς και μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε μια λογοτέχνη από την Κύπρο. Επίσης, θα ενθουσιάσει γυναίκες αναγνώστριες ειδικά μικρότερες των 35 ετών.

- Τα παραμύθια της αγχόνης, Γιάννης Μουστάκας (εκδόσεις Magic Box): Η νεόδμητη εκδοτική εταιρεία του Νίκου Βλαντή συνεχίζει τις εκπλήξεις με εκδόσεις που ξεφεύγουν από την κοινή λογική και τον…μέσο όρο. Τα παραμύθια της αγχόνης του πρωτοεμφανιζόμενου Γ. Μουστάκα είναι ότι ακριβώς λέει ο τίτλος: Μια αγχόνη που ετοιμάζεται να χρησιμοποιήσει ένας υποψήφιος αυτόχειρας αρχίζει να του διηγείται ιστορίες όσων την….χρησιμοποίησαν στο παρελθόν. Πανέξυπνη ιδέα και πολύ καλό αισθητικά βιβλίο που κυκλοφορεί σε μορφή σχολικού….τετραδίου. Προσοχή: Μην το αγοράσετε για δώρο στο ανιψάκι ή στο βαφτιστήρι σας. Ο Μουστάκας το ξεκαθαρίζει στο λιτό βιογραφικό του: Γράφει παραμύθια για μεγάλα (πολύ μεγάλα σε ηλικία) παιδιά!

Υ.Γ. 1: Αν μέσα σ’ αυτή την ενδεκάδα βιβλίων κάποιος δεν μπορεί να βρει βιβλίο της αρεσκείας του τότε απλά δεν έχει τη διάθεση να περάσει τους καλοκαιρινούς μήνες διαβάζοντας. Εννοείται ότι υπάρχουν ορισμένες ’’αυτόματες επιλογές’’ από τη λίστα των ευπώλητων όπως ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του Κωνσταντίνου Τζούμα ΄΄Ως εκ θαύματος’’ (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ) που δεν χρειάζεται η δική μου ’’παρέμβαση’’ ή παραίνεση για να το αγοράσει κάποιος και να βουτήξει στην απολαυστική γραφή και στην ακόμη πιο απολαυστική ζωή μιας από τις πλέον cult φιγούρες της πόλης. Ανυπομονώ για την ολοκλήρωση της τριλογίας του Τζούμα.

Υ.Γ. 2 Για όσους πάντως η χάρτινη μορφή είναι ξεπερασμένη και προτιμούν την οθόνη ενός κομπιούτερ για την ανάγνωση κάποιου βιβλίου υπάρχει πλέον στο διαδίκτυο και η πρώτη μορφή ηλεκτρονικού (ηλεκτρονικών καλύτερα) μυθιστορημάτων. Πρωτοπόρος η συγγραφέας Νιόβη Λύρη που μετά από τρία βιβλία (Μαχαίρι στη μπότα, Οι εθελοντές, Πρωϊνό Ιντερσίτι) αποφάσισε να διαθέσει δωρεάν προς ανάγνωση όχι ένα αλλά δύο μυθιστορήματά της: Τη Μάσκα στη διεύθυνση niovi-lyri.blogspot.com και η Μέρα της Μελάνης στη διεύθυνση niovi-lyri2.blogspot.com. Δεν ξέρω που θα την οδηγήσει το τόλμημά της, ίσως ανοίξει συνολικά καινούργιους δρόμους στη λογοτεχνία αφού στο εξωτερικό ανάλογες προσπάθειες είναι ευρύτατα διαδεδομένες το σίγουρο είναι ότι η συγγραφέας θα εισπράξει σχόλια και εντυπώσεις από τη δουλειά της. Εχω διαβάσει τη Μάσκα και οι εντυπώσεις μου είναι καλές και περιμένω την ολοκληρωμένη ανάρτηση του έτερου πονήματος της Λύρη (ανεβαίνει σταδιακά και κεφάλαιο κεφάλαιο) που νομίζω ότι μυθοπλαστικά έχει ακόμη μεγαλύτερ ο ενδιαφέρον.
Αυτά και καλό καλοκαίρι σε όλους…

# posted by reader's-diggest @ 8:27 PM