Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Friday, March 23, 2007

 

Παραμορφωτικά σύννεφα

Με τις λιγοστές νουβέλες της Κλαίρης Μιτσοτάκη που έχουν εκδοθεί στο παρελθόν δεν ήμουν εξοικειωμένος. ’Ετσι δεν ήξερα τι να περιμένω όταν έπεσε πριν από αρκετό καιρό στα χέρια μου η πιο πρόσφατη χρονικά δουλειά της οι ’’Σωρείτες’’ (εκδόσεις Εστία). Σε λιγότερο από διακόσιες σελίδες η Κρητικιά συγγραφέας κατορθώνει να ’’στριμώξει’’ νουβέλες και διηγήματα της και ένα οκταμερές πεζό που κλείνει το βιβλίο και δύσκολα εντάσσεται σε κάποιο συμβατικό είδος. Κοινή συνισταμένη ενός ’’παράξενου’’ βιβλίου ακριβώς αυτή η…παραξενιά του. Η Μιτσοτάκη κατορθώνει και ακροβατεί με τη γραφή της ανάμεσα στο φανταστικό και σε ένα ιδιόρρυθμο ρεαλισμό, στα όρια του ονείρου και της πραγματικότητας. Κοινός παρανομαστής η ηδονή δοσμένη όμως κυρίως με τη φιλοσοφική και όχι με την υλιστική της διάσταση μέσα από ένα πρίσμα σωρειτών (σύννεφα από μπαμπάκι) που λειτουργούν, περίπου, ως δυνητικός παραμορφωτικός καθρέφτης. Η Μιτσοτάκη επιστρατεύει και το χιούμορ της σε ορισμένες περιπτώσεις, χιούμορ όχι σαρκαστικό αλλά ειρωνικό και ενίοτε ανατρεπτικό η γκροτέσκο.
Στις σελίδες των Σωρειτών η Μιτσοτάκη φλερτάρει με το ’’φανταστικό’’, τοποθετώντας το ανατρεπτικά στο πρίσμα του μη αυτονόητου και όχι του ακατανόητου. Οι πρωταγωνιστές των ιστοριών τους φτάνουν στο σταυροδρόμι που δεν τους περιμένει η αρετή και η κακία αλλά το απόλυτο κέρδος ή η καταστροφή. ’Ετσι, λοιπόν ένας από τους ήρωές της στη νουβέλα ’’Όνειρο, πραγματικότητα, αυταπάτη’’ πέφτει θύμα ενός γελοίου ατυχήματος στο Παρίσι, αλλά στην ουσία έχει πέσει θύμα μιας ρωσίδας οικονόμου που έχει μπει στη ζωή του, στην ’’Τέλεια αναλογία’’ ο αθεράπευτα ερωτευμένος άντρας πέφτει θύμα ενός λανθασμένου χειρισμού και οδηγείται στην αναπηρία, ενώ στο ’’Π’’ η θυρωρός της πολυκατοικίας και οι ανεξιχνίαστες προθέσεις της οδηγούν ένα ένοικο στην τρέλα και έχει ένα παράξενο φρενήρη ρυθμό γραφής που οδηγεί με αυξανόμενη κλίμακα στην ένταση και την κορύφωση. Στο Ροζ και μαύρο δύσκολα μπορεί ο αναγνώστης να κατηγοριοποιήσει τον ήρωα που φλερτάρει ταυτόχρονα με τη ματαιοδοξία και την ταλαιπωρία, ενώ το Φύση, φόβος, φίδι (νομίζω η καλύτερη στιγμή του βιβλίου) ο κεντρικός χαρακτήρας πεθαίνει γιατί δεν αντέχει ένα λάθος (και μάλιστα λογοτεχνικό). Αντίθετα, το Πέρασμα του Υδροχόου και οι Σωρείτες που δάνεισαν και το όνομα τους στο βιβλίο δεν μπορώ να πω ότι με ικανοποίησαν ιδιαίτερα. Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν διαβάζεται ελαφριά και χωρίς να προβληματίσει παρά το γεγονός ότι η γραφή της Μιτσοτάκη έχει έφεση προς τον μοντερνισμό αλλά στη βάση της είναι λιτή, ποιητική και ρεαλιστική. Έστω και αν το βιβλίο συνθέτουν δημοσιευμένα και αδημοσίευτα κείμενα που καλύπτουν σχεδόν δύο δεκαετίες δημιουργικής γραφής της Μιτσοτάκη.

Βαθμολογία: 7,2
Comments:
Reader's-Diggest,

Φοβάμαι ότι θα θεωρηθώ γκρινιάρης και πνεύμα αντιλογίας. Όμως δεν μπορώ να μη ρωτήσω: Το σκέφτηκες καλά το νέο σύστημα βαθμολογίας; Η λογοτεχνική αξία κι η αναγνωστική απόλαυση μπορούν να προσδιοριστούν με μια τόσο "μαθηματική" λίστα συγκεκριμένων σημείων; (Αν δεχτούμε ότι έχει νόημα κάποια βαθμολογία γενικά, που εμένα βέβαια δεν με πειράζει, μα ίσως κάποιους τους ενοχλεί). Επιπλέον, συνειδητοποιείς ότι μ' αυτό το σύστημα δίνεις την ίδια βαρύτητα στην πλοκή π.χ., και στη φωτογραφία του εξωφύλλου (και στα δυο το ένα δέκατο της βαθμολογίας); Και πώς ορίζεται η "γραφή", και πώς διακρίνεται από το ύφος και την αφήγηση, και τι είναι η αναγνωστική αμεσότητα;

Περιμένω με ενδιαφέρον την απάντηση που σίγουρα θα έχεις.
 
@desiderius
Εψαχνα καιρό ένα σύστημα αξιολόγησης των βιβλίων και δεν μπορώ να είμαι βέβαια στο μυαλό ή στη λογική όλων των αναγνωστών.
Θέλω όταν γίνεται εκτενής αναφορά σε ένα βιβλίο να μπορεί οποιοσδήποτε με όσο το δυνατόν απλούστερες μεθόδους να παίρνει μια ιδέα ακόμη και δεν θέλει να διαβάσει ένα ολόκληρο κείμενο (υποσημείωση: μου έχουν παραποονεθεί αρκετοί ότι τα κείμενα μου είναι μεγάλα)...
Δεν κάνω ποτέ για ένα βίβλίο αναφορές μόνο στη στενή ή ευρύτερη λογοτεχνική του αξία. Εχω ξεκαθαρίσει ότι δεν διαθέτω τέτοιες ικανότητες. Για μένα το βιβλίο είναι ένα ενιαίο σύνολο από την πρώτη μέχρι την τελευταία του σελίδα. Ειδικά όταν σε πολλές περιπτώσεις (δεν μιλάω αυστηρά για μένα και τις επιλογές αλλά γενικότερα) πολλοί επιλέγουν ένα βιβλίο με βάση το εξώφυλλο ή το οπισθόφυλλο του και αυτό αποδείχθηκε και μια παλαιότερη σφυγμομέτρηση που κάναμε με τους επισκέπτες του μπλογκ.
Η γραφή έχει να κάνει καθαρά με την τεχνική του συγγραφέα και το στιλ του, η αφήγηση κυρίως με το ατμοσφαιρικό σκέλος του βιβλίου και την ικανότητα του συγγραφέα να δημιουργεί ’’εικόνες’’ μέσα από τη διήγησή του και η αναγνωστική αμεσότητα πόσο εύκολα προσεγγίσιμο και προσβάσιμο είναι νοηματικά το βιβλίο (όχι με τη μορφή του εύπεπτου εννοείται αλλά με τη μορφή της ’’επικοινωνίας’’ του συγγραφέα με τον αναγνώστη του). Ολα αυτά βέβαια είναι εντελώς υποκειμενικά αλλά δίνουν μια πιο προσωπική χροιά στην ανάγνωση και ενδεχόμενα και την ευχέρεια σε όσους έχουν διαβάσει τα ίδια βιβλία να σχολιάζουν με μεγαλύτερη άνεση. Προτιμώ την απλούστευση και τη σχηματοποίηση κάποιων στοιχείων ενός βιβλίου από τον αναγνωστικό ’’εστετισμό’’. Αυτόν όταν υπάρχει τον κρατάω για προσωπική χρήση. Αλλά αν δεν αρέσει συνολικά αυτή η εντελώς αυθαίρετη βαθμολόγηση την καταργώ και δεν χάλασε και ο κόσμος...
 
Αλλαγές. Καινούριες ιδέες. Μπράβο σας. Για τη νέα βαθμολόγηση έχω μια ένσταση. Η προηγούμενη έδινε πολύ καλή πληροφόρηση στον αναγνώστη που δεν ξέρει και δεν τον ενδιαφέρουν αυτές οι λεπτομέρειες της δομής, των διαλόγων, του εξωφύλλου, κλπ. Είναι σαν χειρουργικό τραπέζι. Δεν πιστεύω ότι βοηθάει, μάλλον μπερδεύει. Μερικά βιβλία που έχω διαβάσει δεν έχουν διαλόγους ή έχουν ελάχιστους, εκεί τι βαθμολογία θα βάλετε; Το θέμα του εξωφύλλου δεν πιστεύω ότι πρέπει να ενσωματώνεται διότι δεν αφορά το κείμενο. Αν δώσετε υψηλό βαθμό στο εξώφυλλο και στο οπισθόφυλλο και το κείμενο έχει χαμηλό βαθμό τότε η τελική βαθμολογία αυξάνεται χωρίς να αναφέρεται στην ουσία. Παρόλο που τα δίνετε αναλυτικά ο αναγνώστης θα μπερδευτεί. Κοιτάξτε το. Με όλο το σεβασμό που σας τρέφω. Πολύ καλή και η ιδέα με το βραβείο των μπλόγκερς. Μακάρι να είναι κάτι διαφορετικό από τα άλλα.Θα μπορούμε να ψηφίζουμε και εμείς;
 
hxaria
Δεκτές οι παρατηρήσεις. Αφαιρώ τα επι μέρους και κρατάω τη βαθμολογία που ούτως ή άλλως υπήρχε πάντοτε...Οσο για τα περί χειρουργικού τραπεζιού μια μικρή υποσημείωση. Οταν κάποιος γράφει ένα βιβλίο δεν είναι σαν να ξεγυμνώνεται μπροστά στους αναγνώστες του;
 
Ονομάζεις αφήγηση το ατμοσφαιρικό σκέλος;
γραφή το τεχνικό κομμάτι;
Μάλλον πρέπει πριν τα υιοθετήσεις για τα καλά, να διαβάσεις τα σχετικά με την ορολογία. Γιατί αλλιώς χτίζεις σπίτι και ονομάζεις το πάτωμα ταβάνι και το μωσαϊκό πλακάκια.
Υποκειμενικό δε σημαίνει και αυθαίρετο πέρα από κάθε λογική ορολογίας.
Η ιδέα δεν είναι κακή, η εφαρμογή χρειάζεται μεγαλύτερη επιστημοσύνη και λιγότερο εμπειρισμό.
Πατριάρχης Φώτιος
 
Αγαπητέ reader,

Θα μού επιτρέψεις να μη μπώ στη λογική της ανατομικής αξιολόγησης των βιβλίων. Καλύτερα να βαθμολογείς με βάση το κριτήριό σου για να είσαι σωστός (όπως έκανες μέχρι σήμερα)
Πάντως, ακόμη δεν έχεις εξαντλήσει σε παρουσίαση τα βιβλία της χρονιάς που βγήκαν στην ψηφοφορία σου και προχωράς σε καινούρια. Ολοκλήρωσε αυτό τον κατάλογο για να ξέρουμε περί τίνων πρόκειται.
Τέλος,σε καλώ μαζί με τον desiderius, την xharia και όποιον άλλο στο μπλόγκ μου για να μιλήσουμε περί του νέου φόβου για τους ιστιολόγους !!!!
 
@βιβλιοκαφέ
Αγαπητέ εν Χριστώ αδελφέ είσαστε απόλυτα σωστός. Είμαι εμπειρικός αλλά με διάθεση να μάθω και κυρίως να διαβάσω ακόμη και στην ηλικία μου. Πριν από 15 μήνες όταν άνοιξα αυτό το μπλογκ φρόντισα να προμηθευτώ έναντι του ευτελούς τιμήματος 28 ''in god we trust'' ένα βιβλίο- εγχειρίδιο 140 σελίδων με τον τίτλο Why reviews matter, The art of modern review...
Συμπτωμαικά ψάχνοντας προχθές για το θέμα των κατηγοριών κριτικής του ξανάριξα μια ματιά μήπως με διαφωτίσει...Το έχω λοιπόν πρόσφατο.
Αντιγράφω δύο σημεία του που μάλλον σας ενδιαφέρουν...τυχόν μεταφραστικές αυθαιρεσίες ας μου συγχωρεθούν παρακαλώ
Σελίδα 84
''Ο κριτικός δεν είναι υποχρεωμένος να αξιολογήσει το περιβάλλον που δημιουργεί ο συγγραφέας και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εμπλακεί στο ''παιχνίδι'' της αληθοφάνειας ή όχι αλλά να εξετάζει το έργο αυτόνομα και ως μια ενότητα. Δυστυχώς, αυτό είναι ένα σύνηθες λάθος των κριτικών που αδυνατώντας να προσεγγίσουν μια αφήγηση, η οποία δημιουργεί υπαινικτική ατμόσφαιρα, κρίνουν αρνητικά και το συνολικό ρεαλισμό της ιστορίας''
Σελίδα 97 του ιδίου βιβλίου
''Σε όλη τη διάρκεια της ζωής μου αλλά κυρίως τα χρόνια που ασχολούμαι ενεργά με την κριτική λογοτεχνίας δεν με απασχόλησε ιδιαίτερα η πολυπλοκότητα των λογοτεχνών αλλά η τεχνική της γραφής τους και η ικανότητά τους να δημιουργούν μέσα απ΄ αυτή. Θα χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα για να γίνω αντιληπτός. Ο De Lillo έχει την ικανότητα δημιουργίας παραστάσεων αν και η τεχνική γραφής που χρησιμοποιεί δεν έχει προσωπικό στιλ, ούτε επιδρά στους σύγχρονους του. Δεν έχει κατορθώσει να δημιουργήσει ένα απολύτως προσωπικό στιλ γραφής, ή εισάγοντας κάποιο νέο κεφάλαιο στη λοτεχνική τεχνική γραφής. Συνεπώς, για μένα το προσωπικό στιλ γραφής αποτελεί τον κύριο άξονα γύρω από τον οποίο κινείται ένα καλό βιβλίο και τον βασικό καταλύτη κρίσης μιας αξιόλογης λογοτεχνικής προσπάθειας''. Το τελευταίο κομάτι αφορά τις εξηγήσεις του κριτικού συγγραφέα για την κάκιστη κριτική σε ένα από τα παλαιότερα βιβλία του De Lillo, δεν το κατονομάζει αλλά νομίζω ότι πρόκειται για το Κοσμόπολις.
Το βιβλίο υπογράφει ο Μαρκ Ροτέλα, αρχισυντάκτης του τμήματος κριτικών του Publishers Weekly.
Αν σας ενδιαφέρει το βιβλίο με μεγάλη μου ευχαρίστηση να σας το στειλω ως ενα μικρό δείγμα φιλίας και εκτίμησης αλλά νομίζω ότι υπάρχει και απλούστερη διαδικασία με τη βοήθεια μιας πιστωτικής κάρτας και 28 δολαρίων + κάτι ψιλά για ταχυδρομικά. Σας ευχΑριστώ για το ενδιαφέρον επιμόρφωσης μου αλλά όσο μπορώ το παλεύω και κατά μόνας.
 
This comment has been removed by the author.
 
Φίλε Reader,
Δεν το βρίσκω σοφό να προσπαθείς να τοποθετηθείς στο χώρο της βιβλιοκριτικής μέσα απο θεωρητικές αναφορές. Καταργείς τον αυθορμητισμό και την πρωτογένεια του εγχειρήματός σου.
Πάντως, σκεφτομαι σοβαρά να υιοθετήσω την πρόταση για την ψηφοφορία του καλύτερου βιβλίου μέσα απο τις τρείς μακριές λίστες των περιοδικών . Περιμένω τη λίστα του Διαβάζω και μετά θα αναγγείλω την ψηφοφορία στο μπλόγκ μου.
 
@κατοικίδιο
Δεν προσπαθώ ούτε να τοποθετηθώ, ούτε να ρρίσω. Εγινε μια παρατήρηση στο ακριβώς προηγούμενο σχόλιο και παρέθεσα όπως είναι το ορθό, άνευ δικών μου σχολίων επί της ουσίας, τη βιβλιογραφία.
 
Τι αποδεικνύεις με αυτά που έγραψες; Δεν κατάλαβα σε τι από αυτά που ρωτώ απαντάς. Ειλικρινά δεν μπορώ να διακρίνω τι εννοείς.
Πατριάρχης Φώτιος
 
Αχ τώρα ησύχασε το μυαλό μου που επανήλθε η γνωστή μου βαθμολογία. Ρήντερ είστε μοναδικός.

katoikidio
Μα καλά εσείς δεν λέγατε ότι οι βραβεύσεις δεν είναι καλό πράγμα και τώρα θα κάνετε εσείς η ίδια ψηφοφορία με τις λίστες αλλονών; Ή μήπως δεν καταλαβαίνω τι διαβάζω;
 
Αγαπητή Xharia

Το φύλο μου είναι άλλο! Φυσικά και δεν πιστεύω στις βραβεύσεις, αυτό το ξεκαθάρισα γιατί έτσι γινόμαστε μέρος του συστήματος.
Θάθελα όμως να δώ τη δημοφιλία των βιβλίων ανάμεσα σε μάς του ιστοχώρου. Είναι θεμιτό να θέλω υψηλή επισκεψιμότητα στο μπλόγκ μου όπου φιλοξενώ τα πιό ενδιαφέροντα άρθρα της εβδομάδας!
Τώρα μπορεί να διαφωνούν κάποιοι ως προς τη λίστα, αλλά ποιά πιό ευρύτερη απο τη μακριά λίστα τριών λογοτεχνικών περιοδικών ταυτόχρονα;
Κατανοητό;
 
katoikidio
Και βέβαια θέλετε επισκεψιμότητα στο μπλογκ σας αλλά μην επαναλαμβάνετε ό,τι κάνει κάποιος άλλος με επιτυχία. Είναι άχρηστο για τον επισκέπτη σας. Συγνώμη κιόλας. Δεν μπορείτε να βρείτε κάτι άλλο. Αυτή είναι η γνώμη αφού με ρωτάτε αν κατάλαβα.
Αγαπητέ ρήντερ συγνώμη που καταχράστηκα πάλι το χώρο αλλά μου απευθύνανε το λόγο.
 
@hxaria
Οταν κάτι δεν αρέσει, όπως η καινούργια αξιολόγηση των βιβλίων, αλλάζει εύκολα και γρήγορα. Καλή διάθεση να υπάρχει και τα υπόλοιπα γίνονται.
 
@hxaria
Θέμα κατάχρησης χώρου δεν υπάρχει. Αντίθετα δεν υπάρχει περιορισμός του χώρου ακόμη και για κατ' ιδίαν διαλόγους.
 
Συμφωνώ ρίντερ! Καλή διάθεση να υπάρχει και όλα γίνονται!
Καλό σου βράδυ!
 
Φίλοι μου,

Στο μπλόγκ μου παρουσιάζω τη μακριά λίστα των υποψήφιων ελληνικών βιβλίων του 2006 για λογοτεχνικό βραβείο.Η λίστα είναι μια συνάθροιση των καταλόγων των περιοδικών Νά Ενα Μήλο, Δέκατα και Διαβάζω.
Τα βιβλία που περιέχονται εδώ είναι μυθιστορήματα και διηγήματα Ελλήνων συγγραφέων ακόμη και πρωτοεμφανιζόμενων.
Ψηφείστε χωρίς φόβο και πάθος, με γνώμονα την προσωπική σας κρίση.
Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις αρχές Ιουνίου.

Το κατοικίδιο
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?