Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Friday, December 01, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 75 (To Index και μια εκτός...χρόνου αναδημοσίευση)

Το Index (την πρώτη προσπάθεια free press στο χώρο της λογοτεχνίας) το παρακολουθώ από την έκδοσή του και μάλιστα το σχετικό λινκ παραπομπής τοποθετήθηκε νωρίς-νωρίς στο μπλογκ μου. Δυστυχώς, δεν το βρίσκω πάντοτε αφού συνήθως εξαντλείται στα βιβλιοπωλεία σε χρόνο-ρεκόρ. Έτσι μέχρι πριν από λίγες μέρες δεν είχα αντιληφθεί την αναφορά στη στήλη του Bookhunter στο τεύχος Σεπτεμβρίου. Αφορμή, ένα παλαιότερο ποστ μου για τις τιμές των βιβλίων, στα τέλη Αυγούστου, που είχε ξεκινήσει ένα μεγάλο κύκλο συζητήσεων στο μπλογκ. Αναδημοσιεύω λοιπόν σήμερα –έστω με αυτή τη μεγάλη καθυστέρηση- όσα πολύ ενδιαφέροντα γράφτηκαν στη στήλη του Index υπό τον τίτλο ’’Αντί για δύο ποτά’’ χωρίς δικά μου σχόλια η παρεμβάσεις, παρά μόνον με μια πολύ μικρή υποσημείωση στο τέλος του άρθρου για μια αναγκαία διευκρίνιση:
΄΄Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση για το κόστος των βιβλίων στην Ελλάδα άνοιξε στις 27 Αυγούστου στο diavazo.blogspot.com του 46χρονου (όπως δηλώνει) ανώνυμου blogger. Πολλά έχουν ειπωθεί για το συγκεκριμένο blog στους ενδοεκδοτικούς-λογοτεχνικούς χώρους (γεγονός που φαντάζομαι ότι τον ικανοποιεί). Φημολογείται, για παράδειγμα, ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που ξέρει εκ των έσω τον χώρο του βιβλίου, φήμη που φαίνεται να ’’πριμοδοτεί’’ με τις εξειδικευμένες κατά καιρούς αναφορές του στις προσεχείς εκδόσεις, σε ειδικότερα θέματα βιβλίου κλπ. Ωστόσο, στην εν λόγω συζήτηση πιάστηκε .μαζί- με την πλειοψηφία των συνομιλητών του-…αδιάβαστος.
Ο λόγος που αναφερόμαστε σ’ αυτή την συζήτηση δεν είναι κυρίως η ανάγκη μας να απαντήσουμε στον έναν ή τον άλλον που συμμετείχαν, ούτε και στον ίδιο τον blogger. Απλά, διαπιστώσαμε μια γενικευμένη άγνοια των αναγνωστών και των συγγραφέων που συμμετείχαν σ’ ότι αφορά τα οικονομικά ενός βιβλίου και θεωρούμε ’’χρέος’’ μας να σας μεταφέρουμε τα βασικά ’’μαθηματικά’’ του:
Η λιανική τιμή ενός βιβλίου (αυτή που καλείται, δηλαδή, να πληρώσει ο αναγνώστης) κυμαίνεται περίπου στο 50% της χοντρικής τιμής (αυτής, δηλαδή, που εισπράττει ο εκδότης). Στο 50% του εκδότη συμπεριλαμβάνονται το κόστος παραγωγής, τα λειτουργικά έξοδα, το κόστος των δικαιωμάτων και το κέρδος του εκδοτικού οίκου. (Για να δώσουμε ένα παράδειγμα: Αν ένα βιβλίο πωλείται 20 ευρώ, ο εκδότης εισπράττει 10 από τα οποία πρέπει να αφαιρέσει το κόστος παραγωγής, τα λειτουργικά του έξοδα και το 10% περίπου επί της λιανικής τιμής για δικαιώματα). Τα δικαιώματα σ’ ότι αφορά τα μεταφρασμένα βιβλία προκαταβάλλονται για έναν σημαντικό αριθμό αντιτύπων.
Το υπόλοιπο 40-50% διατίθεται στην διανομή του βιβλίου, στους χοντρέμπορους, δηλαδή, και τους βιβλιοπώλες (οι οποίοι με τη σειρά τους έχουν τα δικά τους έξοδα…). Κανένας εκδότης δεν έχει τη δυνατότητα να έχει βιβλιοπωλεία σε όλη την Ελλάδα ούτε και αρκετούς πωλητές για να καλύπτουν τα 3.500 περίπου βιβλιοχαρτοπωλεία της χώρας. Κι εμείς, ως αναγνώστες, θέλουμε να μπορούμε να βρούμε όλα τα βιβλία, παντού.
Το κόστος παραγωγής διαφέρει δραματικά από βιβλίο σε βιβλίο και εξαρτάται, για την πλειονότητα των βιβλίων, από τον αριθμό των αντιτύπων, τους συντελεστές που πρέπει να προ-πληρωθούν (π.χ. αν πρόκειται για συλλογικό έργο) και το είδος του βιβλίου (σκληρό η μαλακό εξώφυλλο, σχήμα, χαρτί, τετραχρωμία κλπ.).
Τα περισσότερα βιβλία στην Ελλάδα τυπώνονται σε 2.000 αντίτυπα, ενώ π.χ. στις αγγλόφωνες, γερμανόφωνες και ισπανόφωνες χώρες είναι 5-10 φορές μεγαλύτερος ο αρχικός αριθμός αντιτύπων. Αν υπολογίσουμε-χρονικά- ότι η απόσβεση του συνολικού κόστους του εκδότη σπάνια πέφτει κάτω από τα 1.500-2.000 αντίτυπα (τα οποία αρκετά βιβλία δεν φτάνουν ποτέ…) θα έπρεπε τα ξενόγλωσσα βιβλία να είναι τουλάχιστον 6-10 φορές φθηνότερα για να μιλήσουμε για ισοτιμία από πλευράς ελλήνων εκδοτών (πόσω μάλλον για αισχροκέρδεια…).
Θα μπορούσαμε να γράψουμε σελίδες ακόμα αναλύοντας περαιτέρω το κόστος κάθε βιβλίου ανά είδος κλπ. Ωστόσο μας φαίνεται πιο χρήσιμο να δούμε κάποιες άλλες πτυχές του ζητήματος:
- Έχετε δίκιο, το βιβλίο δεν είναι φτηνό σε σύγκριση με τον μέσο μισθό στην Ελλάδα. Όμως, όχι μόνο εσείς αλλά και οι περισσότεροι εκδότες, χοντρέμποροι και βιβλιοπώλες θα ήταν ευτυχείς αν μπορούσαν να μειώσουν το κόστος και την τιμή του βιβλίου γιατί πρόκειται για είδος που απευθύνεται στο ευρύ κοινό και όχι στους συλλέκτες. Συνεπώς, όσο φτηνότερο τόσο ευκολότερα πωλείται…
- Τα χρήματα που ξοδεύει ένας εκδοτικός οίκος στην γλωσσική επιμέλεια, τη μετάφραση, την τυπογραφική επιμέλεια κλπ. Έχουν αντίκτυπο οπωσδήποτε στον συγγραφέα αλλά και στον αναγνώστη.
- Αν η λύση (για το κόστος, την αξιοκρατία κλπ.) ήταν το διαδίκτυο τότε κανείς από τους συγγραφείς που δημοσιεύει εκεί δεν θα επιθυμούσε να εκδοθεί σε έντυπη μορφή, η έντυπη μορφή του βιβλίου θα είχε περιπέσει σε αχρηστία και η όλη συζήτηση δεν θα είχε καν αντικείμενο…
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Θεωρούμε και εμείς ότι οι εκδότες, βιβλιοπώλες κλπ. Είναι οι ’’κακοί’’ του ’’συστήματος’’ (ελπίζουμε να μην απολυθούμε μετά από αυτή τη δήλωση)…Πολλοί από αυτούς ’’επωφελούνται’’ από τη φιλοδοξία, τη ματαιοδοξία, ή τον οίστρο –όπως θέλετε πείτε το…- των δημιουργών, οι οποίοι εισπράττουν το μικρότερο αντίτιμο (αν το εισπράττουν…) για το δημιούργημά τους. Όμως δεν ωφελεί να γκρινιάζουμε γενικώς και αορίστως και να αναπαράγουμε, έτσι, τη λογική που συντηρεί ακριβώς το ίδιο καθεστώς. Αν εμείς, οι αναγνώστες, δεν είμαστε διατεθειμένοι να ΄’ρισκάρουμε’’ 20 ευρώ (αντί για δύο ποτά, όπως πολύ σωστά επισήμανε κάποιος που συμμετείχε στη συζήτηση) σ’ ένα βιβλίο ή δεν μπαίνουμε καν στον κόπο να δανειστούμε και να δανείσουμε βιβλία, δεν δικαιούμαστε να κρίνουμε τόσο αυστηρά τους επαγγελματίες που ρισκάρουν πολύ περισσότερα σ’ αυτό το χώρο.
Επίσης, θεωρούμε, ότι το διαδίκτυο έχει δώσει λύσεις σε πάρα πολλά προβλήματα, που πριν λίγα χρόνια ήταν σχεδόν αδιανόητο να λυθούν αλλά, δυστυχώς, δεν φαίνεται να μπορεί να ξεπεράσει τον δεδομένο συσχετισμό δυνάμεων και εξουσίας…
ΔΥΟ ΜΙΚΡΕΣ ΔΙΚΕΣ ΜΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ στον άκρως ενημερωμένο bookhunter. 1/ Νομίζω ότι ένα βιβλίο έλληνα συγγραφέα (σωστά γίνεται η διαφοροποίηση από τα μεταφρασμένα) κάνει απόσβεση με όχι περισσότερα από 700-800 αντίτυπα. Και όχι με τα υπερδιπλάσια. Σ’ αυτό θα επιμείνω χωρίς να μπω στη λογική απαρίθμησης στοιχείων και αριθμών. 2- Προσωπικά όταν αναφέρομαι σε διαδικτυακά βιβλία δεν εννοώ την ’’έκδοση’’ βιβλίων από καταξιωμένους συγγραφείς αλλά κυρίως από νεότερους δημιουργούς με στόχο να γίνουν πιο εύκολα προσιτοί και αντιληπτοί από εκδότες. Και σίγουρα, είμαι ο τελευταίος που θα υποστηρίξει την καθολική έκδοση βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή. Είμαι δηλωμένος εραστής του χαρτιού, της αφής, της μυρωδιάς του βιβλίου και της ευχαρίστησης του….ξεφυλλίσματος!
Comments:
Καλό μήνα Αναγνώστη
 
Για τη συνέχεια της γόνιμης συζήτησής μας για τον Σταμάτη, βλ.
vivliocafe.blogspot.com

Πατριάρχης Φώτιος
 
@ange-ta
Ευχαριστώ και ανταποδίδω τις ευχές σου
 
@aeraki
Τι να σου πω θα σε γελάσω αγαπητή μου...Εδώ πάντως δεν θα βρεις κριτικές βιβλίων, μάλλον συνταγές μαγειρικής έχει αυτό το blog...Χιούμορ είναι αυτό, μην με παρεξηγήσεις. Και εξήγησε μας τι ακριβώς ψάχνεις...
 
Φίλε reader's-diggest
To θέμα συζητήθηκε εκτενώς στο μπλογκ σου και οι περισσότερες πλευρές του φωτίστηκαν. Με αφορμή αυτό σου το ποστ ας γίνει δεκτή η δική μου καθυστερημένη συμβολή στη συζήτηση. Παραπέμπω όποιον ενδιαφέρεται στο δικό μου, νέο μπλογκ (το οποίο ας μου επιτραπεί να διαφημίσω... [blush]).
 
Έχει ενδιαφέρον ένα άρθρο που διάβασα στο indymedia, με τίτλο ΒΡΑΖΙΛΙΑ: Οι περιπέτειες του βιβλίου (http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=706013)
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?