Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Tuesday, November 28, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 74 (Περί λογοκλοπής)

Σάλος έχει ξεσπάσει στη Βρετανία τις τελευταίες εβδομάδες με το βιβλίο του Ιαν ΜακΓιούαν, την ’’Εξιλέωση’’ αφού ο Σκωτσέζος συγγραφέας για μια ακόμη φορά στη λογοτεχνική καριέρα του είναι κατηγορούμενος για λογοκλοπή! Το ίδιο είχε συμβεί και πριν από τρεις, σχεδόν, δεκαετίες όταν παρουσιάστηκε με το πρώτο του βραβευμένο μυθιστόρημα The Cerment Garden (δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά). Τότε κατηγορήθηκε ότι είχε κοπιάρει κομμάτια από το Our mother’s house της Τζούλιαν Κλόαγκ που είχε κυκλοφορήσει δέκα χρόνια πριν. Τώρα, κατηγορείται ότι αντέγραψε ολόκληρα κεφάλαια από την αυτοβιογραφία της Λουσίλα Αντριους No time for romance (επίσης αμετάφραστο στην Ελλάδα, όπως γενικά, δεν έχω αντιληφθεί να έχει μεταφραστεί στη χώρα μας δουλειά μιας από τις πλέον ευπώλητες συγγραφείς της λεγόμενης ’’ροζ’’ λογοτεχνίας). Η Άντριους πέθανε πριν από μερικούς μήνες, σε ηλικία 86 ετών και αφήνοντας πίσω της σχεδόν σαράντα βιβλία. Ο Μακ Γιούαν απάντησε μεσοβέζικα στις κατηγορίες και το θέμα αναμένεται να πάρει διαστάσεις.
Για μια ακόμη φορά, έρχεται λοιπόν στο προσκήνιο, το ζήτημα της λογοκλοπής το οποίο σε αντίθεση με τη χώρα μας είναι εξαιρετικά ευαίσθητο διεθνώς! Προ μηνών, για τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία ήταν κεντρικό θέμα η δίκη του Νταν Μπράουν και του ’’Κώδικα Ντα Βίντσι’’’ ο οποίος εγκαλείτο από τους Βρετανούς συγγραφείς ερευνητές του βιβλίου ’’Άγιο αίμα, άγιο δισκοπότηρο’’ ότι έκλεψε το βασικό τους θέμα. Τελικά, οι μηνυτές έχασαν τη δίκη, υποχρεώθηκαν να πληρώσουν τα ογκώδη έξοδα της αλλά μάλλον…κέρδισαν υπερπολλαπλάσια από την αύξηση των πωλήσεων του βιβλίου που μετά από είκοσι χρόνια έκδοσης επέστρεψε ξαφνικά στο προσκήνιο! Όπως μάλλον κερδισμένος θα βγει τώρα ο Μακ Γιούαν με την ’’Εξιλέωση’’ (πρωτότυπος τίτλος Atonement, κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Νεφέλη).
Η λογοκλοπή και κυρίως ο ορισμός της αποτελεί δυσεπίλυτο λογοτεχνικό δίλημμα εδώ και αιώνες! Από τότε που ανακαλύφθηκε η γραφή ξεκίνησαν και τα πρώτα κρούσματα ή υποψίες λογοκλοπής! Ο Σαίξπηρ αποδείχθηκε σεσημασμένος αντιγραφέας αφού στο έργο του υπάρχουν ολόκληρα αποσπάσματα από ποιήματα κλασικών και ειδικά ο Πλούταρχος έχει…δεινοπαθήσει. Με τη σειρά του ο Κιτς στις Ωδές έχει ξεκάθαρες επιρροές από τον Σαίξπηρ, άρα κάλλιστα μπορεί ακόμη και αν αγνοία του να κατηγορηθεί ότι έχει επιρροές από τον…Πλούταρχο! Λογοκλόποι είμαστε όμως όλοι μας και μάλιστα από τα μικράτα μας! Τι εννοώ; Δε νομίζω ότι μεταξύ υπάρχει ένας (έστω ένας) που για μια έστω φορά δεν αντέγραψε σε σχολικό ή πανεπιστημιακό διαγώνισμα από τον διπλανό του! Κι’ όμως, αυτή η συνηθισμένη υποθετικά αθώα αντιγραφή που ενίοτε στα εφηβικά μας χρόνια συνιστούσε και ’’μαγκιά’’ είναι ο ορισμός της λογοκλοπής!!! Μάλιστα, στα αμερικάνικα κολέγια και πανεπιστήμια όπου έχει γίνει σύνηθες φαινόμενο και κοντεύει να πάρει διαστάσεις επιδημίας να κοπιάρονται ολόκληρες προπτυχιακές εργασίες των φοιτητών ή μεταπτυχιακές διατριβές το θέμα έχει αναχθεί σε άλλα επίπεδα! Όποιος συλληφθεί ότι αντιγράφει αποβάλλεται δια βίου από όλα τα αμερικάνικα κολέγια-πανεπιστήμια. Και επειδή, ο όγκος των ανάλογων εργασιών είναι πια τόσο μεγάλος ώστε δεν βρίσκεται άκρη και δεν είναι δυνατός ο έλεγχος με ανθρώπινα μέσα επιστρατεύθηκε η τεχνολογία. Η εταιρεία iParadigms, με έδρα την Καλιφόρνια, ανέπτυξε το 1996 με ένα πρόγραμμα που βοηθούσε τους καθηγητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ να ελέγχουν τις εργασίες των προπτυχιακών φοιτητών. Σήμερα, ο ανιχνευτής πλαγιαρισμού Turnitin της εταιρείας χρησιμοποιείται από 2.500 λύκεια και κολέγια στις ΗΠΑ και από ακόμα 1.000 σε άλλες χώρες.
Η iParadigms χρεώνει τα πανεπιστήμια 500 δολάρια το χρόνο ως πάγιο τέλος και 0,60 δολάρια επιπλέον για κάθε φοιτητή. Για τις εφημερίδες η χρέωση ποικίλει ανάλογα με την κυκλοφορία τους και τον όγκο των κειμένων.
Το λογισμικό της iParadigms βοήθησε την εφημερίδα Hartford Courant να επιβεβαιώσει ότι άρθρο σχολιασμού που είχε γράψει ο Ρίτσαρντ Τζουντ, πρόεδρος του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ, περιείχε αποσπάσματα από τους New York Times και τρεις άλλες πηγές. Λίγες εβδομάδες αργότερα ο Τζουντ, 66 ετών, προανήγγειλε την παραίτησή του.
Επιστροφή στη λογοτεχνία. Ορισμένοι δημιουργοί όπως ο Χάρολντ Μπλουμ υποστηρίζουν ότι το plagiarism (λογοκλοπή) είναι λογοτεχνία! Και ότι η ’’τέχνη’’ της αντιγραφής είναι τόσο σπουδαία όσο η πρωτογενής δημιουργία. Ο σημαντικός Αμερικάνος κριτικός βιβλίων (στην Αμερική οι κριτικοί βιβλίου είναι αξιοσέβαστοι και με ειδικό βάρος) και διανοούμενος στο κλασικό βιβλίο του «The anxiety of Influence» («Το άγχος της επιρροής») ισχυρίζεται ότι η λογοκλοπή είναι λογοτεχνία και ότι η εμπνευσμένη λογοκλοπή ελλοχεύει στην καρδιά, στο κέντρο όλης της καλής λογοτεχνίας. Όπως γράφει ’’θα προτιμούσε μια καλοφτιαγμένη και έξυπνη λογοκλοπή από τα όσα γίνονται στα αμερικανικά πανεπιστήμια και στον ακαδημαϊκό κόσμο με τις αντιγραφές’’ και αδυνατεί να δώσει τον ορισμό της λογοκλοπής επειδή ακριβώς τη θεωρεί ταυτόσημη με τη λογοτεχνία! Στην παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Genius: Α Mosaic of One Hundred Exemplary Creative Minds, όταν ρωτήθηκε από το κοινό αν έχει υποπέσει σε λογοκλοπή απάντησε ότι έχοντας γράψει 26 βιβλία και πάνω από χίλια άρθρα, δεν αποκλείεται να το έχει διαπράξει το αδίκημα. Ελπίζει, είπε, ότι δεν το έχει κάνει αλλά δεν θα έφθανε και στο εκτελεστικό απόσπασμα για τιμωρία!
Κι’ όμως η ζωή σκαρώνει παράξενες φάρσες ή τραγωδίες. Σχετικό με τη λογοκλοπή είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησε τα τελευταία χρόνια πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας στη χώρα μας. Πρόκειται για το ’’Μηνολόγιο ενός απόντα’’ του Σταύρου Κρητιώτη (λογοτεχνικό ψευδώνυμο) που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις στις αρχές του 2005! Ο Κρητιώτης έχει αντιγράψει ολόκληρα κομμάτια κλασικών, νεοελλήνων συγγραφέων αλλά και κριτικών λογοτεχνίας! Και αναφέρεται στην ίδια τη λογοκλοπή με τον λογοκλόπο ήρωα του να πεθαίνει αφού όμως έχει φροντίσει να αυτο-αποκαλυφθεί. Ουδείς το αντιλήφθηκε ίσως ούτε ο ίδιος ο Κρητιώτης αλλά η ιστορία του έγινε πραγματικότητα μερικούς μήνες αργότερα σε βαθμό ανατριχιαστικά όμοιο!!!
Στο Βουκουρέστι τον Νοέμβριο του 2005 ένας πολύ γνωστός καθηγητής της νομικής ο Βασίλε Πόπα αυτοκτόνησε στα 51 του χρόνια επειδή βρέθηκε κατηγορούμενος για λογοκλοπή!
Δύο Ρουμανικές εφημερίδες είχαν αποκαλύψει ότι το τελευταίο βιβλίο που έγραψε ο Πόπα, σε συνεργασία με ένα γερουσιαστή του αντιπολιτευόμενου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα, στην πραγματικότητα ήταν η μετάφραση ενός έργου που έχει ήδη δημοσιευτεί στα γαλλικά υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Σε επιστολή που βρέθηκε στο γραφείο του ο Πόπα εξηγούσε ότι αποφάσισε να αυτοκτονήσει λόγω των κατηγοριών που διατυπώθηκαν σε βάρος του. Στο γράμμα του ζητούσε επίσης από την οικογένειά του να κυνηγήσει δικαστικά τους κατηγόρους του και να απαιτήσει την καταβολή αποζημίωσης.
Παρά το τραγικό της υπόθεσης να μου επιτραπεί ένας μικρός συσχετισμός. Εάν η περίπτωση Πόπα είχε συμβεί μερικούς μήνες αργότερα θα ήταν πολύ πιθανό να υποθέταμε ότι είχε εμπνεύσει τον Κρητιώτη. Αν το βιβλίο του Κρητιώτη είχε κυκλοφορήσει αντίστοιχα στη Ρουμανία θα γράφαμε ότι επηρέασε την απόφαση του Πόπα.
Επειδή όλα αυτά αποτελούν ένα μικρό λαβύρινθο, σκέτο φαύλο κύκλο, στους συγγραφικούς κύκλους της χώρας μας τα πράγματα είναι υπεραπλουστευμένα! ’Οποιος θέλει αντιγράφει ότι θέλει, λογαριασμό δε δίνει, το βαφτίζει ’’δημιουργικές επιρροές’’ ή κάπως αλλιώς και ξεμπερδεύει. Κανείς δεν του ζητάει ευθύνες και επειδή ακόμη και οι Έλληνες συγγραφείς διαβάζουν από ελάχιστα έως καθόλου την παραγωγή των ομότεχνών τους (είναι πολύ πιο sic να διαβάζουν και να σχολιάζουν αλλοδαπούς δημιουργούς) δεν ακούγεται τίποτα.
Το 1969, ένας ποιητής που έκανε όνομα στη δεκαετία του ’70 είχε κατηγορηθεί ότι παράφρασε ποίημα του Αλεν Γκίνσμπεργκ, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ένας Κύπριος προσπάθησε να ξεκινήσει δικαστικό αγώνα σε βάρος του Ουμπέρτο Έκο τον οποίο κατηγορούσε ότι του είχε κλέψει την ιδέα στην οποία βασίστηκε το Όνομα του Ρόδου. Πέραν αυτών των δύο περιπτώσεων, η μοναδική πρόσφατη στη χώρα μας ή σχετική με τα...ελληνικά, που θυμάμαι είναι οι αιχμές που είχε αφήσει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ σε άρθρο του στα Νέα σε βάρος του Αύγουστου Κορτώ για ’’ομοιότητες’’ του ’’Αυτοκτονώντας ασύστολα’’ με αντίστοιχο βιβλίο Γαλλίδας συγγραφέως.
Και για να μην μπλέξω με λογοκλοπές και άλλα συναφή (αν και το θέμα μ’ έχει απασχολήσει και το έχω ψάξει σχολαστικά εδώ και πολλά χρόνια, σε βαθμό σχεδόν εμμονής και έχω συλλέξει απίστευτα στοιχεία μέσα από βιβλία ελλήνων συγγραφέων) δηλώνω υπεύθυνα ότι η ιδέα για το σημερινό ποστ προέκυψε από άρθρο της Χαράς Ποντίδα στα Νέα, ότι τα στοιχεία για την κατάσταση των αμερικάνικων πανεπιστημίων αντλήθηκαν από παλαιότερο τεύχος του περιοδικού Focus και ότι μερικά ακόμη στοιχεία ’’δανείστηκα’’ από παλαιότερο (εξαιρετικό) άρθρο του κ. Ντίνου Σιώτη στο Βήμα.
Comments:
Ο πατέρας μου έλεγε: ξέρεις να κλέψεις. Ξέρεις να κρύψεις;
Και η Μάρω Δούκα κάπου στην «κουζίνα του συγγραφέα» της λέει ότι στη λογοτεχνία πρέπει να ξέρεις να κλέβεις σπαρτάτικα, δηλαδή χωρίς να σε πάρουν είδηση. Εννοεί, φυσικά, ότι πρέπει να επεξεργάζεσαι την ιδέα του άλλου, να την αφομοιώνεις. Αμα δεν τα ξέρεις όλα αυτά, την πατάς σαν τον Μακ Γιούαν. Εμ;
 
Συγχαρητήρια για την ενδελεχή έρευνα στην αγορά των ΗΠΑ. πολλά στοιχεία, λεπτομέρειες. εδώ στην Ελλάδα αγαπητέ reader υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα (καλύτερα κι άλλες κατηγορίες). αλλά καλύτερα να μη γίνει το παρόν ποστ πίνακας ανακοινώσεων κατηγοριών λογοκλοπής μεταξύ ελλήνων συγγραφέων και μεταφραστών.
κάποια αντίστοιχη συνομιλία (για το μέχρι πού μπορείς να εμπνευστείς χωρίς να φτάσεις να κλέψεις, να ξεπατικάρεις κάποιον άλλον δημιουργό) εχει γίνει και σε ένα ποστ του Librofilo.
χαιρετισμούς
 
Απορία (επειδή μου αρέσει πολύ ο Μακ Γιούαν): τώρα το θυμήθηκαν? το atonement είναι τουλάχιστον 5 χρόνων βιβλίο.
 
@advocatus diaboli
Σωστή η λαική ρήση...Και συμφωνώ απόλυτα όχι με το ηθικό μέρος αλλά με τη λογική ότι και η αντιγραφή είναι τέχνη. Οπως επίσης ότι αν κάποιος δημιουργός είναι να ''κλέψει'' ας κλέψει από τους καλύτερους και όχι από τους μέτριους.
 
@mamaloukas
Θα είχε ενδιαφέρον να κατέθεταν και άλλοι συγγραφείς τις απόψεις τους επί του θέματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις (ειδικά σε αναφορές σε άλλες μορφές τέχνης όπως η μουσική, το θέατρο ή ο κινηματογράφος) είναι φανερό στον αναγνώστη ότι ο συγγραφέας επικαλείται τα ''δάνεια'' του. Σε κάποιες άλλες όμως δεν είναι τόσο ξεκάθαρα τα πράγματα.
 
@lost
Είναι πιθανό να γίνεται ο ντόρος γιατί ο συγκεκριμένος συγγραφέας με το Σάββατο μπήκε στη short list για τα βραβεία Μπούκερ.
 
Πολύ ωραίο και χρήσιμο το ποστ σας.Να διευκρινίσω ότι το Cement garden του μέγιστου McEwan έχει εκδοθεί στα Ελληνικά από τον Οδυσσέα την δεκαετία του 80 (ΤΣΙΜΕΝΤΟΚΗΠΟΣ),μάλλον είναι εξαντλημένο-επειδή κατέχω ένα αντίτυπο,όποιος θέλει να διαβάσει ένα από τα καλύτερα βιβλία του συγγραφέα ας επικοινωνήσει μαζί μου γιά να το πάρει σε φωτοτυπία (θα πρέπει να έρθει στο γραφείο μου,να βγάλει τις φωτοτυπίες).
Νομίζω ότι η πιό τρανταχτή περίπτωση αντιγραφής στην Ελλάδα είναι το μυθιστόρημα του Κούλογλου (ναι του γνωστού)ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ το οποίο είναι μετάφραση και απόδοση στην Ελληνική ενός Ισπανικού μυθιστορήματος νομίζω τού Montalban ΦΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ.
Ευχαριστώ γιά την φιλοξενία
 
Για κοίτα σύμπτωση! Διαβάζω το «Σάββατο» του «λογοκλόπου». Πολύ ευαίσθητο μυθιστόρημα. Μου το πρότεινε η κ. Βιτάλη. Θα ήθελα να προσθέσω τις λογοκλοπές του Λαφονταίν και του Φαίδρου. Έχουν αντιγράψει τον Αίσωπο, αλλά πάντα λένε μύθος Λαφονταίν και μύθος Φαίδρου. Σήμερα, για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας γίνεται μάχη για τους σπόρους, με στόχο την επικυριαρχία επί όλων των καλλιεργειών στην υφήλιο. Τώρα πάλι στην πολιτική το έριξα, αλλά τι να κάνεις αυτοματισμοί! Κάτι τέτοιο συμβαίνει και με τους λογοκλόπους, διαβάζουν ένα βιβλίο, το ερωτεύονται και αν έχουν και φωτογραφική μνήμη, το γράφουν και ξεχνάνε, ότι δεν είναι δικό τους. Τώρα τι σας λέω, φωτογραφική μνήμη και όμως ξεχνάνε, εε..... Άβυσσος το μυαλό του ανθρώπου.
Any way, πολύ ενδιαφέροντα πράγμα μάθαμε σήμερα. Τώρα να συμβεί, δύο διαφορετικοί άνθρωποι να γράψουν το ίδιο μυθιστόρημα, χωρίς ο ένας να γνωρίζει το άλλο; Πιθανότητα 0, 000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000001!
Μην απορείτε την υπολόγισα.
 
@ange-ta
Κι όμως αγαπητή μου θα πρέπει να αφαιρέσεις μερικά μηδενικα! Ξέρω συγκεκριμένη περίπτωση στον ελληνικό χώρο που δεν μπορώ να κατονομάσω που δύο συγγραφείς (εντελώς άγνωστοι μεταξύ τους και σε διαφορετικούς εκδοτικούς οίκους) δούλευαν το ίδιο ακριβώς διάστημα πάνω στην ίδια ιδέα. Οταν κυκλοφόρησε το βιβλίο του πρώτου ο δεύτερος υποχρεώθηκε να αλλάξει βασικά σημεία της δικής του δουλειάς για να μην συμπέσουν! Και επειδή στην ουσία κυκλοφόρησαν δύο ''όμοια'' αλλά μάλλον διαφορετικά βιβλία υποχρεώνομαι να σιγήσω. Ούτως ή άλλως και πολλά έγραψα αφού δεν είχα την άδεια του ενός εμπλεκόμενου που μου έχει αποκαλύψει αυτή τη φοβερή σύμπτωση...
 
@librofilo
Χρήσιμη η πληροφορία για την ελληνική έκδοση του Τσιμεντόκηπου. Και ακόμη πιο ενδιαφέρον ότι ούτε εσείς εμπιστευόσαστε ανθρώπους για ''δανεισμό βιβλίων''!!! Το έχουν το ''χούι'' τελικά όλοι οι βιβλιόφιλοι και δεν δανείζουν...
Εχω διαβάσει το βιβλίο στην αγγλική πρωτότυπη βερσιόν του και συμφωνώ ότι ήταν εξαιρετικό.
 
εννοούσα και με τα ίδια λόγια, Αναγνώστη.
Αλλά ακόμα και έτσι είναι απίστευτο!!!!
 
"Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας", για να θυμηθούμε και τον Σεφέρη, αλλά η λογοκλοπή είναι απαράδεκτη...

Καλησπέρες


Βολκώφ
 
Δεν υπάρχει λέει παρθενογένεση στην τέχνη! Κι ο πολύς Μπαλζάκ έλεγε: "το θέμα είναι ένα: ένας αγαπάει μία". Ή το έλεγε ο Ουγκώ; Τέλος πάντων γάλλος ήταν, βλέπετε τους απασχολεί πολύ ο έρωτας! Αν τα θέματα είναι μετρημένα τότε είναι επόμενο να "συναντιόμαστε" οι συγγραφείς συχνά πυκνά. Και να εμπνεόμαστε ο ένας από τον άλλον. Έχω μέσα μου όλη τη λογοτεχνία που έχω διαβάσει με τον ίδιο τρόπο που έχω μέσα μου όλα όσα έχω ζήσει. Όλα όσα έχω δει. Με διαμορφώνουν και τα διαμορφώνω σύμφωνα με το ταπεραμέντο μου και τα αναπαράγω. Υπάρχει μέσα μου το συλλογικό υποσυνείδητο. Δεν είμαι "αυτοφυής". Ο Λίτελ πρόσφατα σε συνέντευξή του δήλωσε πολύ συγκεκριμένα ποιά βιβλία τον επηρέασαν. Προσωπικά δηλώνω ότι για το τελευταίο μου βιβλίο, που ακόμη δεν κυκλοφόρησε, (αλλά με απειλεί μέρα με τη μέρα ότι θα το κάνει), έχω χρησιμοποιήσει τρεις σελίδες από βιβλίο άλλου συγγραφέα τον οποίο και ονομάζω φυσικά σε υποσημείωση. Ταίριαζε τόσο πολύ το ύφος, ο τρόπος και τα γεγονότα που έκρινα ότι σ' εκείνο το συγκεκριμένο σημείο μπορούσε εκείνος να τα διηγηθεί αν και αφορούσαν άλλη εποχή, άλλη χώρα, άλλη κατάσταση. Είναι τρεις δυνατές σελίδες που αυτές με ταρακούνησαν να γράψω το έργο. Απλοποιώ βέβαια λίγο τα πράγματα χάριν της συζήτησης. Λογοκλοπή θεωρώ το εξής: Πριν μερικά χρόνια διάβασα ένα ευπώλητο ελληνικό βιβλίο ενός κατά τα άλλα συγγραφέα με ήθος, και αναγνώρισα αρκετές σελίδες ατόφιες άλλου γερμανού συγγραφέα που είχε καταπιαστεί με αντίστοιχο θέμα. Δεν ανέφερε πουθενά το δάνειο. Ίσως το θεώρησε λεπτομέρεια καθότι το βιβλίο δεν είχε και ούτε έχει ακόμη μεταφραστεί στη γλώσσα μας. Μακρυγόρησα παρά τη συνήθειά μου. "Είχα πολύ λίγο χρόνο, αγαπητή, γι' αυτό δεν μπόρεσα να σας γράψω πιο λίγα", έλεγε σε μια επιστολή της η Μαντάμ Ντε Στάελ!
Τι να κεράσω τώρα που σας κούρασα;
 
This comment has been removed by a blog administrator.
 
Λεία βιτάλη

Κυρία μου μας κεράσατε ήδη ειλικρίνεια, καθαρό μυαλό, ορθή κρίση. Τι άλλο να ζητήσουμε; Και συμφωνώ ότι όλοι μας έχουμε μέσα μας όλα εκείνα που έχουμε διαβάσει. Δε συμφωνώ βέβαια στα περί παρθενογένεσης ή περιορισμένων θεμάτων διότι αυτό αποτελεί ή την προσπάθεια των κάλλιστων να μην αποκτήσουν ανταγωνιστές ή την αφελή δικαιολογία των μετρίων για τη λεξιπενία ή την έλλειψη νέων ιδεών. Στην εποχή, που η πληροφόρηση, η υπερ-πληροφόρηση και η παρα-πληροφόρηση καλπάζουν δε βρίσκω λόγο να υπάρχει συγγραφική έλλειψη ιδεών.
 
Αγαπητέ reader σ' ευχαριστώ για τη θετική σου στάση. Σχετικά με την "παρθενογένεση" θα συμφωνήσω μαζί σου όταν αναφερόμαστε στις "ιδέες". Ωστόσο προσωπικά δεν εννοούσα τις ιδέες. Ίσως δεν διατύπωσα σωστά την άποψη. Εννοούσα τη θεματολογία, η οποία δεν έχει παρθενογένεση. Τα θέματά μας είναι ο έρωτας, η πάλη με την εξουσία, η πάλη με τη θρησκεία και το ανεξήγητο, ο φόβος του θανάτου, η όποια επανάσταση, η αυτογνωσία, κ.λ.π. για να μη σας κουράζω. Πάνω σ' αυτά γεννάμε καινούριες ιδέες. Ευχαριστώ για το τόσο φιλόξενο μπλογκ.
 
Καλημέρα Αναγνώστη,
Εχεις όπως πάντα τελικά δίκιο.
Πρέπει να μειώσω τα μηδενικά.
Εχτές έγραψα για χαμένη μνήμη. Σήμερα φτάνοντας στην σελίδα 198 το "Σαββάτου βρήκα τις χθεσινές μου σκέψεις. "Μπορεί να είχε διαβάσει το ποίημα και έπειτα να το ξέχασε. Το ποίημα είναι ενα κλεμένο ποιήμα.
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?