Ελληνική λογοτεχνία

Ενα μεγάλος μέρος του αναγνωστικού κοινού κερδίζουν τα τελευταία χρόνια τα ιστορικά μυθιστορήματα...Ειδικά από τη στιγμή που ανακαλύψαμε ότι καλά ιστορικά μυθιστορήματα με φόντο διάφορες εποχές του Ελληνικού έθνους μπορούν να γράψουν και…Ελληνες και όχι διάφοροι φιλέλληνες ή ξενόφερτοι μυθοπλάστες. Βέβαια, με τον όρο ’’ιστορικό μυθιστόρημα’’ καλύπτεται ένα πολύ μεγάλο φάσμα της παραγωγής, ακόμη και βιβλία που έχουν ως φόντο συγκεκριμένες ιστορικές εποχές. Η επιλογή, λοιπόν, και δύσκολη ήταν αλλά και είναι δεδομένο ότι αφήνω πολλά…κενά.
Κατ΄ αρχήν, θεωρώ ότι από τα ιστορικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους μήνες τα μακράν καλύτερα (και δεν έχουν άδικα και πολύ καλή πορεία πωλήσεων) είναι ’’Οι Παλαιολόγοι’’ του Γιώργου Λεονάρδου (εκδόσεις Λιβάνη) και οι ’’Ερμοκοπίδες’’ του Παναγιώτη Μπαλτάκου (Ελληνικά Γράμματα). Πιστεύω, ότι αν κάποιος θέλει να περάσει ευχάριστα αλλά και διδακτικά τις καλοκαιρινές του διακοπές με ένα ιστορικό μυθιστόρημα ή μυθ-ιστορία μπορεί εκ του ασφαλούς να επιλέξει ένα εκ των δύο και να μην μείνει παραπονεμένος. Δεν διαφημίζω τα συγκεκριμένα βιβλία, αλλά ήταν αναγκαίο να κάνω μια αναφορά αφού σκοπεύω αργότερα να γράψω αναλυτικά και για τα δύο και δεν θα μπορούσα γι’ αυτό το λόγο να τα αγνοήσω…
Διάλεξα, από τις κυκλοφορίες των τελευταίων μηνών μερικά ιστορικά μυθιστορήματα που πραγματεύονται εντελώς διαφορετικές περιόδους γιατί πολλές φορές ο αναγνώστης του είδους αισθάνεται έλξη προς την εποχή και όχι κατ’ ανάγκη προς την υπόθεση! Τα παραθέτω χωρίς αξιολογική αλλά με αλφαβητική σειρά…
1. Ακόλαστη Αυγούστα, Γεώργιος Ρούσσος (εκδόσεις Modern Times)
Δουλειά που αδικείται από τον…τίτλο και τον εκδοτικό οίκο. Οι Μοντέρνοι Καιροί επανεκδίδουν σταδιακά όλο το έργο του Γεώργιου Ρούσσου αλλά από τίτλους λανσάρουν τα σημαντικά ιστορικά του μυθιστορήματα σαν λαϊκά αναγνώσματα. Η ιστορία ξετυλίγεται στα τελευταία χρόνια του Βασίλειου Β’ του Βουλγαροκτόνου αλλά κυρίως μετά το θάνατο του όπου αυτοκράτειρα εκλέγεται η ανιψιά του Ζωή. Δίπλα της και πίσω από τον θρόνο κατευθύνει τις τύχες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας σε μια εποχή σφοδρών εσωτερικών ερίδων ο Ιωάννης ο Ευνούχος που έμεινε στην ιστορία σαν Ιωάννης ο Ορφανοτρόφος. Το παράξενο…τετράγωνο συμπληρώνει ο αυτοκράτορας Θεόδωρος ο Μονομάχος και η σύζυγός του Σκλήραινα. Πολύ καλή και πιστή απόδοση των παθών και της ίντριγκας της εποχής.
2. Διόνυσος, ο Βασιλεύς των Ορέων, Γιάννης Σολδάτος (εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ)
Η εποχή των ληστών είναι από εκείνες που προσωπικά με ελκύουν ως αναγνώστη. Δυστυχώς, αν εξαιρέσουμε τα χαμένα και ξεχασμένα ληστρικά μυθιστορήματα των αρχών του αιώνα οι σύγχρονες προσπάθειες στην πλειοψηφία τους είναι φτηνά ρομάντζα που δίκαια τα περισσότερα κατατάχθηκαν στην παραλογοτεχνία. Ο προερχόμενος από τον χώρο της έβδομης τέχνης Γιάννης Σολδάτος γράφει για ένα από τους πιο άγριους αλλά και αμφιλεγόμενους (ως προσωπικότητα) λήσταρχους της εποχής τον Διονύση ή Νιόνιο Αστραπόγιαννο. Ο κόσμος και οι γυναίκες τον λάτρευαν, ο ίδιος προσπαθούσε να καταδυναστεύσει τα πάθη του. Με αποσπάσματα παλιάς φυλλάδας από την εποχή του Οθωνα και ένα ανελέητο κυνήγι με στόχο τον αδελφοποιτό του Φώτη Γιαγκούλα λήσταρχο για κέντρο της ιστορίας ο Σολδάτος βγάζει από τη…σκόνη μια παρεξηγημένη ιστορική εποχή.
3. Δράκουλας, ο καταραμένος πρίγκηπας, Νίκος Γιαννόπουλος (εκδόσεις Περισκόπιο)
Την ιστορία του κόμη Δράκουλα που ήταν υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο και αυτός που σταμάτησε την επέλαση των Οθωμανών στα σημερινά Βαλκάνια την έχει γράψει προ πολλού σε ένα κλασικό έργο ο Μπραμ Στόκερ. Η προσπάθεια του Ελληνα συγγραφέα να βιογραφήσει τον κόμη Δράκουλα είναι πάντως αρκετά αξιόλογη έστω και αν τελικά δεν δίνει απάντηση στο μόνιμο ερώτημα. Αν ο Βλαντ ο θρυλικός κόμης από τα Καρπάθια ήταν ένας σαδιστής ή ένας ηγεμόνας που έφερε με τις δικές του μεθόδους ευημερία σε μια χώρα που ήταν πίσω από την εποχή της…
4. Κατερίνα Σφόρτσα, Ανδρέας Ανδριανόπουλος (εκδόσεις LIBRO)
Ο ανεξάρτητος βουλευτής είχε ανέκαθεν λογοτεχνικές αναζητήσεις αλλά το πρώτο του, ουσιαστικά, ιστορικό μυθιστόρημα γυρίζει πίσω στον Μεσαίωνα με απόλυτο σεβασμό σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της Ιταλικής ιστορίας. Μια διατριβή που συνδέει τη Φραγκοκρατούμενη Ελλάδα με τη Δύση γίνεται η αφορμή για να ξεδιπλωθούν οι σελίδες της ιστορίες. Ο φοιτητής γράφοντας τη διατριβή ανακαλύπτει τη λύκαινα του πολέμου και ο Ανδριανόπουλος προσπαθώντας να δώσει απάντηση σε ένα άλυτο ιστορικό ερώτημα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Σφόρτσα ήταν αυτή που ενέπνευσε τον Ντα Βίντσι για να ζωγραφίσει την πολυθρύλητη Μόνα Λίζα. Στα συν της δουλειάς του Ανδριανόπουλου η ευχέρεια με την οποία εμπλέκει στην ιστορία του αληθινά πρόσωπα και περιστατικά. Χρονικά, πορεύεται στην καρδιά του Ευρωπαϊκού Μεσαίωνα (15ος και 16ος αιώνας).
5. Κρότων, οι πορφυρογέννητοι του εμφυλίου, Φώτης Μεταλληνός (εκδόσεις ΚΙΝΗΤΡΟ)
Εχουν γραφτεί τα πάντα για τον Εμφύλιο; Ενδεχομένως ναι, όσο δογματικό και αν διαβάζεται αυτό. ¬Το συγκεκριμένο πάντως βιβλίο από τις Ευβοϊκές εκδόσεις Κίνητρο είναι γραμμένο σαν προσωπικές μαρτυρίες ενός ανθρώπου που έζησε αυτή την περίοδο και είχε μεγάλη καριέρα σε διάφορα πόστα στον ελληνικό στρατό. Παρόλα αυτά ο εν αποστρατεία αντιστράτηγος προσπαθεί να δώσει μια πολύ έντιμη κατάθεση εμπειριών μέσα από ένα σίγουρα ’’διαφορετικό’’ βιβλίο.
6. Οι φύλακες της Ανατολίας, Πασχάλης Λαμπαρδής (εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ)
Μετά από δύο μυθιστορήματα σε μικρότερους εκδοτικούς οίκους ο Πασχάλης Λαμπαρδής με την τρίτη του δουλειά δημιούργησε μια από τις μικρές εκπλήξεις της χρονιάς. Στην ουσία, το βιβλίο λειτουργεί ως δεύτερο αυτόνομο κομμάτι μιας τριλογίας που ξεκίνησε πριν τέσσερα χρόνια με τον ’’Ταξιδευτή του Βοσπόρου’’. Ο ίδιος ο συγγραφέας στον πρόλογο του αποκαλύπτει ως πηγή έμπνευσής του ένα λαϊκό ποίημα του 19ου αιώνα, αφιερωμένο στον Σουλεϊμάν Αγά που ήταν κρυφοχριστιανός με το όνομα Γεώργιος Ερυθριάδης. Μια μεγάλη οικογένεια της Ανατολίας, η διαδρομή της, όλα αυτά μέσα από ένα χαμένο χειρόγραφο του 19ου αιώνα μέσα από την εξιστόρηση δύο Ελλήνων λογίων της εποχής. Καλή αφήγηση, ονειρική ατμόσφαιρα, σπουδαία έρευνα (τεράστια η βιβλιογραφία που παρατίθεται) αλλά και προσωπική συναισθηματική εμπλοκή αφού από την Ανατολία είναι οι ρίζες του Λαμπαρδή που ουσιαστικά καταθέτει ένα ’’φόρο τιμής’’ στην ξεχασμένη κληρονομιά και σε ένα άγνωστο κομμάτι της ιστορίας μας.
7. Ο λόρδος Βύρων και η κόρη των Αθηναίων, Χρήστος Χαιρόπουλος (εκδόσεις Modern Times)
Μια ακόμη αμφιλεγόμενη ιστορική φιγούρα ο Λόρος Βύρωνας, η ζωή του και οι εφηβικοί του έρωτες στην Αγγλία, ο ερχομός του στην Ελλάδα, ο έρωτας του για την νεαρή Αθηναία Τερέζα Μακρή και ο θάνατος του. Δουλειά που κάλλιστα ανήκει και στις έγκυρες ιστορικές βιογραφίες.
8. Πολεμώντας το σκοτάδι, Παντελής Μωυσείδης (εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ)
Ισως το μοναδικό βιβλίο της λίστας που δεν είναι ατόφιο ιστορικό μυθιστόρημα αλλά φλερτάρει και με την αστυνομική λογοτεχνία και με το κατασκοπικό θρίλερ. Το επέλεξα κυρίως γιατί μέσα από δύο απόπειρες δολοφονίας σκιαγραφείται με πολύ ωραίο τρόπο η ατμόσφαιρα της Αθήνας του 1941.
9. Το ελιξήριο της φωνής τους, Δημήτρης Καλοκύρης (εκδόσεις ΑΓΡΑ)
Βραβευμένος λογοτέχνης, μεταφραστής και ποιητής ο Δημήτρης Καλοκύρης κάνει μια υπερ-φιλόδοξη κατάδυση σε ένα άγνωστο εντελώς τοπίο και ιστορική εποχή. Πεζογράφημα σε αφηγηματικό ύφος με αναμνήσεις και διηγήσεις ενός Αραβα περιηγητή του 14ου αιώνα! Πολιτισμοί, παραδόσεις, θρησκείες της Μέσης Ανατολής σε ένα μικρών διαστάσεων (110 σελίδες) βιβλίο που διαβάζεται πολύ ευχάριστα.
10. Το ξύλινο τείχος, Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου (εκδόσεις Κέδρος)
Το ’’ξύλινο τείχος’’ είναι ο χρησμός του μαντείου των Δελφών για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το μυθιστόρημα είναι βασισμένο στις περιπέτειες ενός παιδιού που βιώνει τις κακουχίες της αιχμαλωσίας αλλά μέσα από τα μάτια του περνάνε μεγάλες ιστορικές στιγμές της εποχής. Ο Αλκαμένης, Λήμνιος στην καταγωγή, είλωτας στη Σπάρτη, ζει τις Θερμοπύλες, τη Σαλαμίνα και τις Πλαταιές (το βιβλίο ολοκληρώνεται επτά χρόνια μετά τη συγκεκριμένη μάχη) με ψυχικό σθένος εφάμιλλο ενός μέλους του Δωδεκαθέου. Όπως άλλωστε είχε προβλέψει ο παιδαγωγός του ’’κάποιοι άνθρωποι ανδρώνονται για να θεωθούν’’. Στα συν της Λαμπαδαρίδου ότι κατορθώνει μέσα στη ροή της γραφής της και αρχαίες ελληνικές εκφράσεις χωρίς αυτές να μοιάζουν παράταιρες.
11. Φίλιππος, ο τελευταίος των Μακεδόνων, Γιώργος Μπουλακάκης, (εκδόσεις ΕΜΠΕΙΡΙΑ)Ένα μυθιστόρημα για τον επί τέσσερις δεκαετίες βασιλιά της Μακεδονίας, βασικό πρωταγωνιστή των δύο πρώτων Μακεδονικών πολέμων που έληξαν το 197 π.Χ. ενδιαφέρουσα προσέγγιση της προσωπικότητας του Φίλιππου.