Ελληνική λογοτεχνία

Δεν ξέρω αν υπάρχει Ελληνας που έχει στη ζωή ξεφυλλίσει πάνω από ένα βιβλίο και ΔΕΝ έχει διαβάσει κάποια δουλειά του Βασίλη Βασιλικού. Αν πάντως υπάρχει (πολύ αμφιβάλλω) μεταξύ των αναγνωστών του blog το φετινό καλοκαίρι είναι μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει τον κ.Βασιλικό, έναν από τους λίγους εν ζωή δημιουργούς στον τόπο μας που μπορεί ανερυθρίαστα να δηλώνει συγγραφέας. Ο ίδιος έχει κατ’ επανάληψη πει ότι ’’συγγραφέας είναι μόνο όποιος έχει γράψει 100 βιβλία’’, νούμερο που νομίζω ότι ούτε ο ίδιος έχει φτάσει (ακόμη)... Μπορεί να ακούγεται λίγο υπερβολικό αλλά έχω την αίσθηση ότι από τους νέους (σε ηλικία και έργο) δημιουργούς πρέπει να γίνει ’’σύνθημα’’ και έκφραση κλισέ.
Στα βιβλιοπωλεία υπό τον γενικό τίτλο ’’Βιβλιοθήκη Βασίλη Βασιλικού’’ κυκλοφορεί το σύνολο σχεδόν του έργου του, από τον καινούργιο εκδοτικό του οίκο τα ’’Ελληνικά Γράμμματα’’, μεταξύ αυτών και βιβλία που είχαν αποσυρθεί από το εμπόριο. Αρα, κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει έργα του γραμμένα ακόμη και μισό αιώνα πριν! Μια ενδιαφέρουσα επιλογή νομίζω ότι είναι η ποιητική συλλογή του, η μοναδική και κατά τα λεγόμενα του ’’λόγω ηλικίας μάλλον και η τελευταία’’, που κυκλοφόρησε πρόσφατα. Από το έργο του Βασιλικού είναι δύσκολο, για να μην γράψω αδύνατο, να διαλέξει κάποιος και να προτείνει. Παρ΄ όλα αυτά και χωρίς διάθεση κριτικής ή...βαθμολόγησης (δεν θα τολμούσα καν να βάλω...βαθμό σε δουλειά του Βασιλικού, που είναι εν ζωή κλασικός) επέλεξα τρία βιβλία που καλύπτουν ισάριθμες χρονικές περιόδους και τα προτείνω σε όσους θέλουν να εντρυφήσουν περισσότερο στη δουλειά του μεγάλου Βασιλικού. Σημειώστε ακόμη, ότι μόλις πιάσουν τα...πρωτοβρόχια (γύρω στον Οκτώβριο) κυκλοφορεί και η πρώτη βιογραφία του από τις εκδόσεις Ηλέκτρα.
1. Η μυθολογία της Αμερικής.
Το βιβλίο γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και νομίζω ότι είναι το πρώτο βιβλίο ’’δρόμου και φυγής’’ της ελληνικής λογοτεχνίας με σαφείς επιρροές από το On the road του Κέρουακ που είχε εκδοθεί πέντε χρόνια νωρίτερα. Σχετικά με την επίδραση του Βασιλικού στο είδος της λογοτεχνίας δρόμου και φυγής αναφέρθηκα εκτενώς και στο κείμενο μου που φιλοξενείται στον Λογόκηπο http://www.logokipos.com/portal/html/modules.php?name=News&file=article&sid=341
Σε ένα οδοιπορικό που γράφτηκε 40 και βάλε χρόνια πριν ο Βασιλικός πετυχαίνει το ακατόρθωτο. Να διαβάζεται σήμερα σαν επίκαιρο ανάγνωσμα που αφορά την πιθανή ή απίθανη πλευρά του Αμερικάνικου ονείρου, να προαναγγέλει ουσιαστικά την παγκοσμιοποίηση και ταυτόχρονα με τη μυθολογία του δρόμου να αποτελεί και πολιτική αναφορά, μια προφητεία.
2. Οι Λωτοφάγοι
Αρχές δεκαετίας του ’80 και ο Βασιλικός σπάει όλα τα ταμπού. Δεν ήταν ποτέ συγγραφέας που τον φόβιζαν οι αθυροστομίες ή οι ερωτικές περιγραφές αλλά με τους Λωτοφάγους κόντρα στην κριτική της εποχής ουσιαστικά χάραξε μια γραμμή αποενοχοποίησης. Στην εποχή του το βιβλίο είχε χαρακτηριστεί από άκρως τολμηρό έως πορνογράφημα και κατ’ άλλους που ’’υπηρετούσαν’’ και τη μόδα της εποχής ’’αντιφεμινιστικό’’! Οι Λωτοφάγοι είναι το μεσαίο βιβλίο μιας άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε με τα ’’Καμάκια’’ και ολοκληρωκληρώθηκε με τους ’’Προσωκρατικούς’’. Πάντοτε ο Βασιλικός είχε την ικανότητα περιγραφής της εποχής του με πολύ εύστοχο τρόπο, μέσα τους διακρίνεται η κουλτούρα κάθε εποχής, στο συγκεκριμένο ξετυλίγεται μια κάστα ελλήνων χωρίς παιδεία σε εποχές απελυθέρωσης, αφέλειας και αθωότητας. Διατηρώντας την ικανότητα της δημοσιογραφικής κατάθεσης μαρτυριών και εμπειριών αλλά μέσα από τη λογοτεχνική παραγωγή ο Βασιλικός χωρίς φόβο και πάθος σε αυτό το βιβλίο είναι για μια ακόμη φορά ή περισσότερο από κάθε άλλη φορά ’’αυθεντικός’’. Διαβάζει κάποιος τις πρώτες προτάσεις...Τις αντιγράφω... ΄΄Η νέα δεκαετία έφερε για όλους άσχημα, εκτός από ένα κλάδο που δεν είχε ακόμη επαγγελματοποιηθεί: τα ’’ακαμάκια’’. Κάθε προσπάθεια για την αναγνώριση του σωματείου τους σκόνταψε στη στενοκεφαλιά της νομοθετικής εξουσίας’’! Και μερικές σελίδες αργότερα ο Βασιλικός βάζει στο στόμα ενός ’’καμακιού’’ ένα καυστικό σχόλιο για τους λογοτεχνικούς κύκλους που 25 χρόνια αργότερα διαβάζεται ακόμη ως επίκαιρο... ’’Οι ίδιες δυσκολίες που υπάρχουν για να χαρακτηριστεί ένας που γράφει λογοτέχνης, του εξήγησε ο Αγησίλαος, υπάρχουν και με μας. Κάθε πήδημα δεν είναι έργο. Οι λογοτέχνες όμως κατάφεραν να οργανωθούν, τους κόβουν και σύνταξη τα σωματεία τους. Υπάρχει η Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών, η Εταιρεία Συγγραφέων (σκέτα) κι ο Σύνδεσμος. Αυτοί κατάφεραν να πείσουν το κράτος πως τρία βιβλία αποτελούν τεκμήριο για να γίνει κανείς μέλος, ενώ εμείς...’’.
3. Οι ωραίοι Ωρεοί.
Η πιο πρόσφατη δουλειά του (2005) ξετυλίγεται χρονικά στην εποχή του ’’Βυθίσατε το Χώρα’’. Η πλοκή έχει να κάνει με ένα μύθο της περιοχής στην Εύβοια που θέλει στα νερά της να βρίσκεται βυθισμένο ένα αεροπλάνο που μετέφερε χρυσές λίρες για την ενίσχυση των ανταρτών του Ζέρβα. Φυσικά, το βιβλίο είναι κάτι παραπάνω, πολλά παραπάνω από το κυνήγι ενός θησαυρού, το οποίο παραβολικά έχει να κάνει με τη νεοφιλαργυρία των Ελλήνων, το σύγχρονο κυνήγι πλουτισμού και θησαυρών. Με τη μοναδική του ικανότητα ο Βασιλικός περνάει μέσα από τις σελίδες παλιούς φίλους, πολλά ταξίδια, επώνυμα στέκια που έκλεισαν και άλλα που αντέχουν σε πείσμα του καιρού, πρώην αντάρτες και νυν ταβερνιάρηδες, υπουργοί του ΠΑΣΟΚ με το όνομα Ακης, ο Στέλιος Καζαντζίδης, η Καβάλα, η Θεσσαλονίκη, επιδοτούμενοι επιχειρηματίες, όλα αυτά ένα ψηφιδωτό ιστορίας σε σημειώσεις, σαν ’’ξεφύλλισμα μιας παλιάς αλλά όχι ξεχασμένης ατζέντας’’.