Ελληνική λογοτεχνία

"είναι τιμή και η απλή αναφορά..."

Σα δε ντρέπεσαι
Τιμή μας είναι που γράφουμε και υπάρχετε εσείς γελοία υποκείμενα.
ακριβώς επειδή δεν υπάρχει χώρος για κριτική για όλους μη βάζεις αιωνίως τους κολλητούς σου ρε.
πότε θα αναγνωριστεί ο άγνωστος; όταν περάσουν δέκα χρόναι και δεν έχετε αναφέρει πουθενα΄το βιβλίο του; Πώς θα το μάθει ο κόσμος;
όταν κι οι ανάλογοι βιβλιοπώλες το αφήσουν μια εβδομάδα μπροστά και μετά το επιστρέψουν;

Reader είμαι έξω φρενών, άμα ηρεμήσω θα επανέλθω
όπως καταλαβαίνεις άμα γράψω το όνομα΄μου τέλειωσα απ' τη συνωμοσία των κριτικών
Είμαι σίγουρος ότι ο εν λόγω ανήκει στη μεοψηφία αυτών που κινούν τα νήματα, ανεβάζουν συγγραφείς, δίνουν τα βραβεία και με την ίδια ευκολία τελειώνουν το συγγραφέα
 

Αν και κατανοώ την οργή του anonymous θα ήθελα να του θέσω ένα ερώτημα, που βέβαια αφορά κάθε νέο συγγραφέα. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι αντί μιας μικρής αναφοράς καταπιάνεται σοβαρά με το βιβλίο σας ο Τάδε κριτικός, το κείμενο του οποίου είναι στα πλαίσια μιας κριτικής που περιέγραψε η κα Σκαλίδη σε προηγούμενο πόστ, δηλαδή αιμηρά αρνητική. Σε μια τέτοια αντιμετώπιση πως θ' αντιδρούσατε;
Γιατί δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει η πιθανότητα μια εκτενής κριτική να είναι και αρνητική.
- Ειδικά στην περίπτωση που είναι αρνητική η πρώτη και μοναδική αναφορά στο βιβλίο του Χ συγγραφέα, είναι προετοιμασμένος ο συγγραφέας για κάτι τέτοιο ;
 

Οι νέοι συγγραφείς είμαστε καταδικασμένοι να γράφουμε, να ελπίζουμε και να περιμένουμε για την όποια αναγνώριση και καταξίωση.
Όντως οι εκδόσεις είναι πολλές, το αναγνωστικό κοινό περιορισμένο και οι κριτικοί που κινούν τα νήματα ανεβάζουν συνήθως αυτούς που συμπαθούν ή αυτούς που έτυχε να έχουν τα μέσα και τις γνωριμίες ή ακόμα κι αυτούς που έπεσαν "κατά τύχη" στην αντίληψή τους.
Να μην κρυβόμαστε όμως πίσω από το δάκτυλό μας.
Οι πραγματικοί συγγραφείς δεν γράφουν για να γίνουν αντικείμενο διαφήμισης ή καλής κριτκής με έμμεσο ή άμεσο τρόπο. Κι όποιος το κάνει, δεν είναι πραγματικός συγγραφέας.
Δεν νιώθω απογοήτευση που δεν έχω γίνει αντικείμενο κριτικής ή ακόμα και απλής αναφοράς. Όσο για τις αναφορές και τις τιμές, επιτρέψτε μου να θεωρώ ως πιο σημαντική την άποψη του κάθε αναγνώστη ξεχωριστά. Αυτή είναι και η πραγματική δικαίωση ενός συγγραφέα. Κι ο νέος συγγραφέας πρέπει και οφείλει να βρει διεξόδους σύνθεσης και αλληλεπίδρασης με τους αναγνώστες του. Και το internet είναι μια τέτοια διέξοδος.
 

Κατανοώ τα νεύρα του ανώνυμου, αλλά λυπάμαι, εξακολουθώ να έχω μια πιο ρομαντική άποψη για τη λογοτεχνία και τα βιβλία με τα οποία διατηρώ σχέση πάθους και έρωτος και όχι πελατειακή σχέση εργασίας. Για του λόγου το αληθές να καταθέσω ότι δεν πληρώνομαι για τα κείμενά μου στη Φιλολογική Βραδυνή. Γράφω εκεί γιατί γουστάρω απλώς (συγγνώμη για την έκφραση του συρμού) και πληρώνομαι από άλλη δημοσιογραφική εργασία. επιμένω ότι ο χρόνος αξιώνει ή απαξιώνει και όχι οι κριτικοί. αν μόνος στόχος του σημερινού δημιουργού είναι να δει τυπωμένο απλώς το ονοματάκι του και να δηλώνει ως επάγγελμα συγγραφέας, ε, τι να πω; Ας σπεύσουν όλοι οι κριτικοί να κάνουν ένα ψυχικό να τον βοηθήσουν να βρει λόγο ύπαρξης, να γράφει στην καρτούλα με το όνομά του: όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση κι από κάτω φαρδιά πλατιά τα γράμματα σ-υ-γ-γ-ρ-α-φ-ε-α-ς.
Από την πλευρά του νέου ανθρώπου που προσπαθεί να γράψει λογοτεχνία, γιατί ζει με αυτή, έχω να πω πως δεν σταματώ να γράφω όσοι κι αν μου πουν ότι δεν αξίζω μία. Είναι εσωτερική μου ανάγκη, δικό μου πρόβλημα και εγώ θα αποφασίσω αν απαλλαγώ απ' αυτό ή όχι.
Όσο για το σχόλιο της ατραπούς, θα συμφωνήσω. το σκεφτόμουν χθες βράδυ, αν είμαι έτοιμη εγώ η ίδια να αντιμετωπίσω μια αρνητική κριτική σε αυτή τη φάση της ζωής μου. κατέληξα ότι δεν είμαι έτοιμη κι αναρωτιέμαι αν θα είμαι ποτέ. ίσως μόνο αν η κριτική είναι επαρκώς εμπεριστατωμένη και με βοήθησει στο μετέπειτα έργο μου. Γι' αυτό στις κριτικές μου προσπαθώ να μην είμαι εμπαθής -να είμαι καθόλα ευγενής- και να μην πω πράγματα που δεν θα ήθελα να μου πουν, όσον αφορά τον τρόπο πάντα όχι την ουσία.
Και από την προσωπική εμπειρία μου τώρα, καταξιωμένος συγγραφέας στο σινάφι, δεν άντεξε άρνητική κριτική που του έκανα κατ' ιδίαν για βιβλίο του και δεν μου μιλάει έκτοτε. όπως και άλλος φίλος που επίσης υπέστη καλοπροαίρετα αρνητικά σχόλια από μένα έκανε δίμηνο να μου μιλήσει, ενώ όταν εκδόθηκε το βιβλίο του και πέρασε καιρός, κατάλαβε ότι οι παρατηρήσεις μου ήταν σωστές και τις ασπάζεται ο ίδιος, της χρησιμοποιεί ως αυτοκριτική πια όταν μιλά για το ίδιο του το βιβλίο. είναι φυσικό, υπάρχει η συναισθηματική εμπλοκή του συγγραφέα. γι' αυτό κάθε φορά που σχολιάζω ένα βιβλίο προσπαθώ να διερευνήσω τα κίνητρα του δημιουργού του.
Υπάρχουν βέβαι και οι τρελά δημοσιοσχεσίστες συγγραφείς που σε ευχαριστούν για την όποια κριτική ή μικρή αναφορά. Αντιγράφω από το βιβλίο του Αλέξη Πανσέληνου "Μία Λέξη Χίλιες Εικόνες» (Εκδόσεις Πατάκη, από τη σειρά «Η κουζίνα του συγγραφέα»):«...Ο χώρος της τέχνης είναι ένα τεράστιο πανηγύρι όπου ανάμεσα στους πραγματικούς τεχνίτες κυκλοφορούν πορτοφολάδες, ζητιάνοι, σαλτιμπάγκοι, χαζοί, μεθυσμένοι, μισότρελοι και άφραγκοι μπατίρηδες. Το πιο εκπληκτικό είναι πως συχνά ανάμεσα από αυτούς ακριβώς ξεπροβάλλουν οι πιο μεγάλες αξίες...»
Με το Νίκο Παργινό συντάσσομαι πλήρως.
 

Χαίρομαι που δεν βιάστηκα να αρθρώσω άποψη όταν η κυρία Σκαλίδη αναφερόμενη σε κριτικό της σημείωμα, μεταξύ άλλων έγραφε και για το ειρωνικό ύφος του κειμένου της, "πρακτική" που με βρίσκει αντίθετο και υποκλίνομαι στο παρακάτω απόσπασμα από το σημερινό της μήνυμα: "Γι' αυτό στις κριτικές μου προσπαθώ να μην είμαι εμπαθής -να είμαι καθόλα ευγενής- και να μην πω πράγματα που δεν θα ήθελα να μου πουν, όσον αφορά τον τρόπο πάντα όχι την ουσία."

Σε μια εποχή που όλοι γνωρίζουμε ότι ακόμα και η αρνητική διαφήμιση είναι διαφήμιση - και μάλιστα εξελιγμένης μορφής στα χέρια κάποιων συγγραφέων που ... μη έχοντας κάτι ουσιαστικό να πούν στο έργο τους, ποντάρουν στην πρόκληση για να πετύχουν την προβολή, άρα και διαφήμιση του βιβλίου τους - τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαινομενικά δείχνουν.

Για να επιστρέψω όμως στο σημερινό πόστ του reader, που άναψε τη φωτιά της συζήτησης, θα βάλω ένα ακόμα ερώτημα προς τον anonymous αλλά και προς κάθε ενδιαφερόμενο. Με δεδομένο ότι στο γραφείο του Τάδε κριτικού φτάνουν την βδομάδα περισσότερα από 50 βιβλία, ποιός είναι αυτός που μπορεί να ισχυριστεί ότι θα τα διάβαζε όλα πριν γράψει;
Προσωπικά το θεωρώ αδύνατον και θα μ' ενδιέφερε να διαβάσω προτάσεις για να ξεπεραστεί αυτή η φυσική αδυναμία.
 

@atrapos> η ειρωνική διάθεση έχει αποχρώσεις και δεν ριζώνει στην εμπάθεια και την κακία. ίσα-ίσα μπορεί να αποδειχθεί πολύ κομψή τεχνική για να ειπωθούν αλήθειες με τρόπο που δεν θίγει και δεν πληγώνει. με ανθρωπιά δηλαδή και μπέσα. βάζω πάντα τον εαυτό μου στη θέση αυτού που έφαγε χρόνο από τη ζωή του το λιγόρερο ένα χρόνο για να γράψει το πόνημά του. δεν μιλάω άλλο. οι πράξεις το δείχνουν. αν θέλετε διαβάστε αυτά που γράφω για να καταλάβετε. δεν απολογούμαι για άλλους, μόνο για τον εαυτό μου μπορώ να μιλάω.
 

@skalidi> Μα αγαπητή μου κυρία γι' αυτό ακριβώς επειδή διαβάζω προσεκτικά τα μηνύματά σας είπα ότι χαίρομαι που δεν βιάστηκα να εκφράσω άποψη, αφού οι κατά καιρούς τοποθετήσεις σας όχι μόνο μου έδωσαν να καταλάβω ότι δεν υπήρξε ποτέ "λάθος" πρόθεση από μέρους σας αλλά με βοήθησαν να αντιληφθώ ότι κρίνετε με τις καλύτερες των προθέσεων αυτό που αγαπάτε, τη λογοτεχνία.
 

Οι συγγραφείς με γνωστό όνομα τι λένε γι' αυτά; Πού είναι οι απόψεις τους;
 

@atrapos>όπως βλέπετε ο γραπτός λόγος ενδείκνυται για παρεξηγήσεις...σκεφτείτε λοιπόν αν κανείς λέει την άποψή του για ένα λογοτεχνικό έργο πόσο ευάλωτος και επιρρεπής -και άρα πόσο προσεκτικός πρέπει να είναι- είναι σε παρεξηγήσεις. ;)
 

Υπάρχουν κριτικοί που την έχουν "δει" πολύ άσχημα με τον εαυτό τους γνωρίζοντας οτι η γνώμη τους έχει χρηματηστηριακή αξία και ανεβοκατεβάζει όχι μόνο τις πωλήσεις αλλά και τις λογοτεχνικές αξιώσεις του κάθε γράφοντος.

Καλό θα είναι όμως να παραμένουν και εκείνοι το ίδιο σεμνοί όσο είναι οι δημιουργοί των έργων και να υπενθυμίζουν που και που στον εαυτό τους οτι άλλοι είναι οι καλλιτέχνες κι όχι οι ίδιοι που θέλουν σε ορισμένες περιπτώσεις να οικειοποιούνται τη δόξα που εξ αντανακλάσεως εισπράττουν.


Όσο για την τιμητική απλή αναφορά που γίνεται με την παράθεση κομματιού ενός δελτίου τύπου χωρίς να σκύψει κανείς πάνω στο έργο, δεν ξέρω γιατί αυτό θα πρέπει να θεωρείται τιμητικό. Φυσικό πάντως είναι σε τόσο δύσκολους καιρούς ακόμα και αυτό να δίνει σε κάποιον συγγραφέα μια πρόσκαιρη χαρά. Δεν είναι όμως αυτό το ζητούμενο.
 

@nuwanda> θα συμφωνούσα μαζί σου εάν η φράση αυτή ήταν η μόνη τοποθέτηση του όποιου κριτικού, γιατί σε τελική ανάλυση θα έδειχνε και μια διάθεσή του για πελατιακές σχέσεις με τα άτομα που στο εξής θα έκρινε. Όταν όμως η φράση που απομόνωσες είναι μέρος ενός μεγαλύτερου κειμένου που, κατά την άποψή μου, προσπαθεί να εξηγήσει γιατί δεν πρέπει μια απλή αναφορά να εκλαμβάνεται από τον συγγραφέα σαν απαξίωση, αλλά σαν "τιμητική" αναφορά αυτό που μένει πίσω κάθε άλλο παρά αρνητικό θα το χαρακτήριζα και για τους δύο.
Για τον/τηνσυγγραφέα αφού κάποιος αναφέρθηκε παρουσιάζοντας έστω και συνοπτικά το έργο του και για τον κριτικό αφού θα πρέπει να του αναγνωρίσουμε ότι με τη μικρή αυτή αναφορά του στρέφει την προσοχή του κοινού και των υπολοίπων κριτικών, σ' ένα νέο συγγραφέα.
Αντίθετα, θα χαρακτήριζα άσχημο για κάποιον συγγραφέα να βιώσει την ανυπαρξία και για κάποιον κριτικό να γράφει κυρίως, αν όχι μόνο, αρνητικές κριτικές που αν μη τι άλλο εμένα μου μαρτυρούν μια προσωπική πικρία του κρίνοντος.
Ειδικά όταν ποτέ μα ποτέ δεν καταφέρνει να "διαβάσει" τα όποια καλά ενώ μονίμως μπορεί και βλέπει τα όποια στραβά σε αυτούς που κρίνει.
 

Θα ήθελα να βάλω μια νέα διάσταση στη συζήτηση που -αν μου επτρέπετε- παραγίνεται θεωρητική...

Πρόκειται για μια ακόμη διάσταση της επικράτησης των νόμων της αγοράς: Το παιχνίδι της δημοσιότητας! Το βιβλίο όπως όλα τα πράγματα σήμερα είναι "προϊόν" και προωθείται/διατίθεται σαν τέτοιο, μέσα από μια διαδικασία που ισχύει γιά όλα τα προϊόντα: Τα βιβλιοπωλεία διαθέτουν χώρο στα ράφια τους με την ίδια λογική που διαθέτουν και τα σουπερμάρκετ: Το "επώνυμο" και το καλοδιαφημισμένο σε περίοπτη θέση με εκτεταμένη επιφάνεια κάλυψης. Το λιγότερο γνωστό, σε πιό δευτεροκλασάτη θέση, το πρωτοεμφανιζόμενο ή το άγνωστο ίσως και πουθενά...
Άρα, και βέβαια ευνοείται το βιβλίο που προβάλλεται από κριτικούς και δημοσιογράφους, έστω και με μια λιγόλογη αναφορά, εφόσον έτσι ενισχύεται η αναγνωρισιμότητά του! Ας μην παραγνωρίζεται και η δυναμική του ίδιου του βιβλίου, που με τη διαδικασία "στόμα - στόμα" ξεπερνάει το φράγμα της ανωνυμίας και επιβάλλεται πέρα από τα όρια που θέτει η μικρή ή μεγάλη διαφήμιση. Κι αν ένα καλό βιβλίο δεν τα καταφέρει, αυτό είναι άλλο ζήτημα, ας αναρωτηθούμε γιατί κι ας δούμε γύρω ποιοί είναι οι αναγνώστες και τι διαβάζουν...

Τέλος, πιστεύω θα πρέπει να το δούμε και λίγο πιό επιεικώς το όλο ζήτημα... Δείτε για παράδειγμα τις show-biz! Χρειάστηκε ποτέ κανένας συγγραφέας να κάνει τα όσα βλέπουμε και τα άλλα τόσα που υποψιαζόμαστε ότι έκανε η κάθε κοπελίτσα για να δεί το όνομά της σε κάποια μαρκίζα ή σε καποιο αξιοθρήνητο "show"?
Οπότε μάλλον την light πλευρά του ζητήματος βιώνουν οι συγγραφείς, δεν είναι και τραγικά τα πράγματα! :-)

Τώρα επειδή μπορεί να δώ καμιά "διδακτικού" τύπου απάντηση, "Το βιβλίο δεν είναι προϊόν" κλπ, να σας προλάβω: Μόνο την "τεχνική" πλευρά του θέματος άγγιξα - η ηθική του ζητήματος είναι πολύ πλατύτερη και δεν μπορεί σε ένα comment να αναλυθεί το αν η σύγχρονη ηθική ονομάζεται lifestyle...
 

@anonymous
Σου ζητώ ως προσωπική χάρη να επανορθώσεις. Το άτομο γράφει με κάθε ειλικρίνεια από τη θέση που κατέχει, εκτέθηκε δημόσια (έστω και ανώνυμα), εμπιστεύθηκε -αν και δεν με γνωρίζει- το μπλογκ και το γελοία υποκείμενα είναι σκληρή έκφραση. Εγώ είδα μέσα σε αυτές τις απόψεις εντελώς άλλα πράγματα και μια αληινή απεικόνιση της πραγματικότητας. Εκτός αν μας αρέσει να ακούγεται μόνο η δική μας (και δική και των επισκεπτών μου) διαφορετική φωνή και απόψεις. Παρακαλώ να επανορθώσεις
 

@nuwamda
Παρότι το ιντερνετ δεν αντικαθιστά τη μαγεία της ανάγνωσης όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης ή δεν δίνεται η ευκαιρία σε νέους συγγραφείς πραγματικά αποτελεί μια διέξοδο
 

@nuwanda> Μαζί σου κι εγώ σε ότι αναφέρεις για τις "εξουσίες" αλλά αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι να μην ξεκινάμε από τη λογική : "Θέλω να γίνω Βεζίρης στη θέση του Βεζίρη" ;)
Κατά τ' άλλα ο Νίκος Παργινός και η ladycill εκφράζουν αρκετά απ' όσα θα ήθελα να συμπληρώσω...και εξακολουθώ να περιμένω την κατάθεση προτάσεων που θα δίνουν λύσεις, κάτι που δεν κάνουν οι αφορισμοί ... όσο κι αν είναι ενδιαφέροντες
 

@atrapos
Ετσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα οι συγγραφείς με την απευθείας ή δια της τεθλασμένης πίεση που δέχονται από τους εκδοτικούς οίκους παρακαλάνε και για αρνητική κριτική.
 

@νίκος παργινός
Συμφωνώ με την πρώτη διαυγή άποψη που διάβασα. Ο συγγραφέας δεν μετριέται σε χιλιάδες αντιτύπων αλλά σε χιλιάδες ανθρώπων (και όχι πελατών) διατεθιμένων να διαβάσουν τη δουλειά του και να ζήσουν μερικές ώρες απόλαυσης
 

@scalidi
Συμφωνώ μαζί σου και συμφωνώ δύο φορές με τα γραφόμενα του κ.Πανσέληνου που δεν είχα την τύχη να τα διαβάσω
 

@game over
Θεωρώ ότι η τεχνοκρατική γωνία που αντιμετωπίζεις το ζήτημα είναι σωστή. Ηθικά βέβαια και ιδεολογικά ούτε για μένα το βιβλίο έπρεπε να είναι αγαθό ή προϊόν προς πώληση. Αλλά επειδή πλέον δεν ζούμε στην εποχή που τα αγαθά άλλαζαν χέρια χωρίς τη μεσολάβηση χρημάτων είμαστε όλοι από οποιαδήποτε πλευρά και αν βρισκόμαστε να εναρμονιστούμε με τη σύγχρονη καπιταλιστική λογική και οικονομία. Η δική σου δουλειά αν και πρωτοεμφανιζόμενος από ότι βλέπω έτυχε μιας κάποια αναγνώρισης και προβολής αλλά εικάζω ότι χρειάστηκε σε πολλές περιπτώσεις να παίξεις ενισχυτικό ρόλο και να προσπαθήσεις αρκετά για να στρέψεις τα μάτια κάποιων ανθρώπων στο εγχείρημα σου
 

Πολύ ενδιαφέρον το θέμα που αυτό το post άνοιξε.
Είναι για μένα από τα πλέον καίρια ζητήματα που αυτόν τον καιρό της "άνθησης" της ελληνικής λογοτεχνίας έχει κανείς να δει.
Πριν από έξι περίπου μήνες, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ το παρακάτω σημείωμά μου.
Αν και το κείμενο αυτό υπάρχει δημοσιευμένο και στο δικό μου blog, σκέφτηκα να το αντιγράψω κι εδώ -έτσι για να υπάρχει και η επώνυμη άποψη κάποιου συγγραφέα στην όλη συζήτηση, όπως από κάποιον συνομιλητή ζητήθηκε.
Μια μόνο διευκρίνιση -το κείμενο το έγραψα μέσα Δεκεμβρίου 2005. Άρα τα όσα αναφέρω για το μυθιστόρημα του Ζουργού ελαφρώς έχουν βελτιωθεί (χωρίς όμως να αλλάζουν το γενικότερο τοπίο).
Και μια παρατήρηση -ας έχουμε, όσοι δημόσια εκφράζουμε την εξουσία της γραφής (εννοώ και συγγραφείς και κριτικούς), ας έχουμε λοιπόν την τόλμη και επώνυμα να την υποστηρίζουμε.

Η κριτική της κριτικής

Όταν για τριάντα τόσα χρόνια κυκλοφορεί κανείς –όπως εγώ- και με πολλαπλές, μάλιστα, ιδιότητες, στο χώρο του λογοτεχνικού βιβλίου, δεν είναι δυνατό να μην έχει παρατηρήσει κάποια αρρωστημένα φαινόμενα που ολοένα και αυξάνονται, ολοένα και πιο συχνά επεμβαίνουν τόσο στο συγγραφικό γίγνεσθαι όσο και στην αναγνωστική πράξη.
Αποφάσισα, γι αυτό, να επιλέξω δυο συγκεκριμένα μυθιστορήματα –θα μπορούσαν να ήταν και κάποια άλλα, τυχαία ως ένα βαθμό η επιλογή μου- επέλεξα, λοιπόν, δυο μυθιστορήματα με κοινά λίγο πολύ χαρακτηριστικά ως προς το είδος τους, τους συγγραφείς τους, τον εκδότη τους. Και καθώς θα περιγράφω την αντιμετώπισή τους τόσο από την κριτική, όσο και από το κοινό, θα προσπαθώ παράλληλα να καταθέτω τους προβληματισμούς μου για μερικά σημαντικά ή μη φαινόμενα του χώρου της ελληνικής λογοτεχνίας. Φαινόμενα που αποδεικνύουν ότι κάτι το σάπιο κυκλοφορεί ανάμεσα σε όσους ασχολούνται με τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνική παραγωγή.
Το πρώτο μυθιστόρημα είναι το "Platanus Orientalis" της Ασημένιας Σαράφη (Πατάκης 2003). Δεύτερο έργο της συγγραφέα (γεν. το 1974) που το επάγγελμά της έχει να κάνει με την εκπαίδευση. Η Σαράφη γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στην επαρχία
Το δεύτερο μυθιστόρημα είναι το "Στη σκιά της πεταλούδας" του Ισίδωρου Ζουργού (Πατάκης 2005). Τέταρτο μυθιστόρημα του συγγραφέα αυτό, ο ίδιος (γεν, 1964) επίσης ασχολείται με την εκπαίδευση. Ο Ζουργός γεννήθηκε, ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη.
Και τα δυο μυθιστορήματα είναι πολυσέλιδα και τα δυο αν και καθαρώς λογοτεχνικά έργα, στηρίζουν τη μυθοπλασία τους σε ιστορικά γεγονότα.
Η Σαράφη αναφέρεται σε γεγονότα που διαδραματίζονται σε ένα χωριό του Πηλίου και μέσα από τις εκεί συντελούμενες αλλαγές, περιγράφει την μετατροπή των κοινωνικών δομών του ελληνικού κράτους στο διάστημα κυρίως από το 1800 έως τα μέσα του 20ου.
Ο Ζουργός με άξονα τη Θεσσαλονίκη, αναπαριστά πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που σφράγισαν την Μακεδονία τον 20ο κυρίως αιώνα.
Και τα δυο έχουν ως πρώτιστο προτέρημά τους την άψογη και ολοζώντανη χρήση της γλώσσας. Ακόμα διαθέτουν έντονα σχεδιασμένους χαρακτήρες, πλούσια πάθη, επιτυχείς επισημάνσεις διασυνδέσεων ατόμων και κοινωνιών.
Και οι δυο συγγραφείς δεν ανήκουν σε όσους συχνάζουν στα λογοτεχνικά στέκια.
Και τα δυο βιβλία κυκλοφόρησαν από τον ίδιο εκδότη, που τα θεώρησε –το καθένα για την περίοδο που πρωτοκυκλοφόρησε- ως έναν από τους βασικούς του τίτλους.
Και για τα δυο η κριτική αδιαφόρησε. Η Σαράφη ούτε καν αναφέρθηκε ως υποψήφια στα Κρατικά Βραβεία ή στα βραβεία του Διαβάζω. Αν το ίδιο θα συμβεί και με τον Ζουργό, θα πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες για να το δούμε ή όχι, αν και οι πρώτες ενδείξεις ήδη έχουν παρουσιαστεί και μας προετοιμάζουν για την τύχη του.
Με τα ίδια, λοιπόν, εφόδια -μα και δεσμά- τα δυο μυθιστορήματα στάλθηκαν να συναντήσουν το κοινό τους.
Το "Platanus Orientalis" παρόλο που όσοι το διάβασαν είχαν τα καλύτερα λόγια να πούνε, δεν μπορεί να θεωρηθεί πως εκτιμήθηκε από το πλατύ κοινό –αν η εκτίμηση για ένα μυθιστόρημα μετριέται σύμφωνα με τις πωλήσεις του.
Το "Στη σκιά της πεταλούδας" φάνηκε –εκεί κάπου προς το τέλος της Άνοιξης του 2005, που κυκλοφόρησε- πως θα είχε την ίδια τύχη. Αλλά κάπου προς το τέλος του καλοκαιριού αυτή η εικόνα μάλλον έδειξε τάσεις αλλαγής. Κι ήρθε μάλιστα και μια επαινετική αναφορά του Χρήστου Γιανναρά σε άρθρο του της Καθημερινής, να κάνει ένα μεγάλο μέρος αναγνωστών να στρέψουν την προσοχή τους προς το συγκεκριμένο μυθιστόρημα. Παρόλα αυτά και τούτο το μυθιστόρημα, μέχρι σήμερα (μέσα Δεκέμβρη) μόνο μια φορά έχει αναγραφεί σε κατάλογο ευπώλητων.
Σαφώς η «Πεταλούδα» διαθέτει περισσότερα στοιχεία «λαϊκού» μυθιστορήματος από το «Πλατάνι». Ο τρόπος που ο Ζουργός «βλέπει» τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα είναι πιο κοντά σε μια αποδεχτή από τους πολλούς άποψη –ιδεαλιστική και ρεαλιστική συνάμα, συναισθηματική και ιστορικά τεκμηριωμένη συγχρόνως. Η Σαράφη είναι πιο αποστασιοποιημένη, πλέον ίσως θηλυκά οργισμένη, συχνά έντονα συμβολική απ΄ ότι ένα πλατύ κοινό είναι διατεθειμένο να αποδεχτεί.
Αλλά σχετικά με την ποιότητα ενός έργου δεν μετρά ασφαλώς η ιδιαιτερότητα της συγγραφικής ματιάς, όσο οι τρόποι που η ματιά αυτή υποστηρίζεται. Και ως προς αυτό και τα δυο έργα είναι ισάξια.
Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, ως παράδειγμα αυτά τα δύο μυθιστορήματα, έχω νομίζω το δικαίωμα να αναρωτηθώ για κάποια φαινόμενα του στενού μα και του ευρύτερου χώρου των λογοτεχνιών μας πραγμάτων.
- Πώς η κριτική (αυτή πάντως που εκφράζεται στα καθιερωμένα και ευρύτερης κυκλοφορίας έντυπα) δεν ασχολήθηκε μαζί τους; Οι επαγγελματίες κριτικοί μας δεν αισθάνονται την στοιχειώδη υποχρέωση -απέναντι του εργοδότη τους και των αναγνωστών τους -να ενημερώνουν με τον πλέον πλουραλιστικό τρόπο;
- Η τάση που είναι πλέον εμφανής και σύμφωνα με την οποία η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία αντιπροσωπεύεται από 30 πάνω κάτω συγγραφείς μας και μόνο, από ποιους υποστηρίζεται και σύμφωνα με ποια λογοτεχνικά κριτήρια στοιχειοθετείται; Υπάρχουν προαποφασισμένα δημοσιεύματα ή όχι; Υπάρχουν συγγραφείς που εκ των προτέρων και άσχετα με το τι έχουν γράψει ή θα γράψουν στο μέλλον, δεν θα ασχοληθεί κανείς δημοσιογράφος / κριτικός μαζί τους;
- Τα μέλη των επιτροπών των Κρατικών Βραβείων έχουν συνείδηση πως από τη μια διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα και από την άλλη έχουν αναλάβει την ευθύνη να απονείμουν τον έπαινο της πολιτείας; Κι αν ναι, τότε πως δικαιολογούν ακόμα και στον ίδιο τους τον εαυτό, το γεγονός πως χρησιμοποιούν δημόσια θέση για να περάσουν ιδιωτικά συμφέροντα;
- Όσο δε για τις επιτροπές, άλλων ιδιωτικών βραβείων, που μπορεί να μην έχουν μεν την ευθύνη της κρατικής εντολής, αλλά που έχουν αναλάβει ένα εξ αντικειμένου ανιδιοτελή ρόλο, σύμφωνα με ποια άποψη ζητούν να ποδηγετήσουν την συνάντηση συγγραφέα και αναγνώστη; Ο κριτικός –και κατ΄ επέκταση κι αυτός που προχωρεί την κρίση του έως το σημείο της βράβευσης- μήπως δεν θα πρέπει να έχει εκ των προτέρων αποφασίσει αλλά να είναι ανοιχτός και στο όποιο νέο μπορεί να παρουσιάζεται δίχως προηγουμένως να έχει ζητήσει τα δικά του διαπιστευτήρια;
- Η δημιουργία βραβείου αναγνωστών που για πρώτη φορά είδαμε εφέτος να διοργανώνεται από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου σε τι προάγει την αναγνωστική συμπεριφορά των Ελλήνων; Τα ευπώλητα βιβλία (άλλα καλή λογοτεχνία, άλλα μέτρια, άλλα κακή) έτσι κι αλλιώς έχουν πάρει το βραβείο από αυτούς που τα επέλεξαν. Η πολιτεία πρέπει να τρέχει πίσω από τις αποφάσεις της Αγοράς ή μήπως πρέπει να φροντίζει να δίνεται η ευκαιρία να ακούγεται και ο λόγος όσων δεν ευτύχησαν να αγαπηθούν από τους πολλούς;
- Οι κατάλογοι των Ευπώλητων που σε όλα τα σχετικά με τη λογοτεχνία και γενικότερα το βιβλίο έντυπα πλέον εμφανίζονται πόσο με αντικειμενικά στοιχεία πωλήσεων συντάσσονται; Και μήπως η δημοσίευσή τους από ένα καθαρώς ενημερωτικό στοιχείο, έχει μετατραπεί σε διαφημιστικό βήμα και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις και παραπλανητικό ; Γιατί βέβαια ένα στοιχείο πωλήσεων είναι ο αριθμός των αντιτύπων που μέσα σε ένα συγκεκριμένο διάστημα έχουν πωληθεί, αλλά υπάρχει και άλλο στοιχείο, αυτό που δεν στηρίζεται στον αριθμό πωλήσεων, αλλά στη διάρκειά τους. Θέλω, με άλλα λόγια, να αναρωτηθώ ποιο τελικά μπορεί να θεωρηθεί ως πλέον ευπώλητο – το βιβλίο που μέσα σε δυο μήνες πούλησε 5.000 αντίτυπα και μετά σχεδόν μένει στα αζήτητα γιατί κάποιο άλλο «αστέρι» το έχει αντικαταστήσει, ή ένα άλλο βιβλίο που σταθερά και για χρόνια αγοράζεται από 2.000 αναγνώστες ανά έτος;
Αυτές ήταν κάποιες –όχι όλες- επισημάνσεις φαινομένων που αυτήν τη στιγμή φαίνεται να υπάρχουν στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής και να την καθορίζουν. Χρησιμοποίησα δυο συγκεκριμένα έργα έτσι ώστε να μπορεί ο κάθε αναγνώστης αυτού του σημειώματος μου να δει μόνος του αν οι επισημάνσεις μου είναι ουσιαστικές ή όχι, αν έχουν ή όχι στοιχεία αλήθειας.
Είμαι ο ίδιος συγγραφέας, κατά καιρούς έχω ασχοληθεί και με την κριτική λογοτεχνικών κειμένων. Άλλα πρώτιστα είμαι αναγνώστης και θέλω να διαβάζω καλά λογοτεχνικά βιβλία και ελλήνων συγγραφέων.
Τα φαινόμενα που εν συντομία επισήμανα αλλοιώνουν το πρόσωπο της ελληνικής λογοτεχνίας, εμποδίζουν τον αναγνώστη της να έχει δική του ελεύθερη επιλογή και κρίση. Είναι εκφράσεις μιας αρρωστημένης κατάστασης. Και θεώρησα πως δεν θα πρέπει να σιωπήσω, να μην προχωρήσω στην καταγγελία τους.
Ξέρω πως πολλοί είναι εκείνοι που συμφωνούν μαζί μου. Πολλοί θα είναι και εκείνοι που θα διαφωνήσουν. Ας συγκρουσθούν οι απόψεις οι διαφορετικές –έτσι κι αλλιώς ήδη συγκρούονται. Μόνο που μέχρι τώρα μάλλον εν κρυπτώ η σύγκρουση γίνεται. Ας έρθει στην επιφάνεια –ίσως έτσι η αρρώστια που μαστίζει τα λογοτεχνικά μας πράγματα μπορέσει να γιατρευτεί. Δεν το ελπίζω, αλλά οφείλω να το επιχειρήσω. Το οφείλω στους συγγραφείς που με ανάθρεψαν, σε αυτούς που με συντρόφευσαν, σε όσους έρχονται να με συναντήσουν.
 

anonymous λες πως άμα γράψεις το ονομά σου θα τελειώσεις από τη συνωμοσία των κριτικών.

Δηλαδη φοβάσαι.Και πως ειναι δυνατον καποιος που φοβάται να έχει το θάρρος της δικής του γνώμης σε τετοια ζητήματα να είναι τόσο σκληρός ως προς τις εκφράσεις του στους αλλους;

Θα σε παραδεχόμουν αν εγραφες ποιος είσαι,έστω το ψευδωνυμό σου.Και προσεξε δεν λεω οτι εχεις άδικο σε αυτα που λες,τουλάχιστον όχι σε ολα.Αλλά το υφος και ειδικά η ανωνυμια-κυρίως αυτή,το ύφος αν ειναι εξυπνο το δεχομαι,εστω και αν ειναι σκληρο- καταργουν το οποιο δικιο σου.
 

@μάνος κοντολέων
Το κείμενο σας το είχα διαβάσει δύο φορές και πριν από λίγο και μια τρίτη. Δεν βρίσκω σημεία (επί της ουσίας) να διαφωνήσω. Οσον αφορά ειδικότερα τα βραβεία είναι άλλη μια πονεμένη ιστορία αλλά επ' αυτού θα αναφερθώ όταν έρθει η ώρα. Χαίρομαι που ένας άνθρωπος του βιβλίου με πολυετή εμπειρία και προσφορά στο χώρο όχι μόνο καταδεικνύει τα τρωτά και ευάλωτα σημεία αλλά προτείνει γιατί νομίζω ότι αυτό λείπει. Πέραν της κριτικής μας λείπουν οι προτάσεις και οι φρέσκιες ιδέες
 

@ladychill
Πολύ φοβάμαι ότι στο χώρο του βιβλίου το κατεστημένο εκφράζεται σε πολλά και όχι σε ένα επίπεδα. Προσωπικά και το λέω ανοιχτά και δίχως φόβο ή πάθος είμαι πάντοτε με την πλευρά των δημιουργών γιατί χωρίς συγγραφείς σταματάει και η παραγωγή (με την καλή και όχι την οικονομική έννοια του όρου)
 

@nuwanda
Η ιδέα του συνασπισμού των μικρών βιβλιοπωλών ακόμη και αν δεν μπορεί να λειτουργήσει πρακτικά είναι εξαιρετική. Αλλά παρότι δελεαστική ως άκουσμα φοβάμαι πως είναι ανέδικτη ως πραγματοποίηση
 

Κατά τη γνώμη μου η κριτική – εξ επαγγέλματος- είναι μια άτοπη «εφεύρεση» πολύ κοντά στην διαφήμιση των υπολοίπων καταναλωτικών αγαθών. Και τούτο γιατί δεν εννοώ πώς «κάποιος» που φέρει το τίτλο του κριτικού, δεν ξέρω πώς – αλήθεια τι γνωρίζει ο αναγνώστης για τα «προσόντα» του, έχει κάνει κάποιες σπουδές ή αυθαίρετα «λειτουργεί» ως κριτικός εξυπηρετώντας πολλές φορές και μυστικά συμφέροντα;- μπορεί μέσα σε ένα ελαχιστότατο δημοσίευμα να μιλήσει για ένα βιβλίο. Εκτός από τα ευτράπελα που διαβάσαμε- δημοσιογράφους που παίρνουν συνέντευξη από συγγραφείς- οι κριτικοί είναι αδύνατον να εμβαθύνουν σε τόσο μεγάλο όγκο βιβλίων. Μπορεί να τα περάσουν από το «μύλο» συγκρίνοντας με ό,τι κυκλοφορεί και να ξεχωρίσουν κάποια σύμφωνα με κάποια δεδομένα πλέον κριτήρια αλλά μου φαίνεται αδύνατο να «ανακαλύψουν» και να προβάλλουν νέες τάσεις που είναι για μένα και ο μοναδικός λόγος για να ασκηθεί η «κριτική».
Εξασκούν, εν άλλοις τη κριτική τους ιδιότητα με νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου.

Το να κάνεις μια εμπεριστατωμένη μελέτη στο έργο κάποιου το καταλαβαίνω διότι πραγματοποιείς ο ίδιος ένα έργο για λογαριασμό σου, προσφέροντας συγχρόνως το πλούτο που βρήκες στους άλλους. Τότε ναι εργάζεσαι για το ενδιαφέρον της Λογοτεχνίας. Σε τι χρησιμεύουν όμως τα βιαστικά βλέμματα πάνω στα ίδια και τα ίδια;
Είναι σαφές ότι αυτή η τακτική εξυπηρετεί τον εκδοτικό, το βιβλιοπώλη, τον φιλόδοξο συγγραφέα και τον ίδιο τον κριτικό. Πάντως σίγουρα όχι τον αναγνώστη για τον οποίο κόπτονται όλοι οι προηγούμενοι αλλά ούτε και τη Λογοτεχνία που υποτίθεται ότι προάγουν. Όσο για το συγγραφέα μάλλον υφίσταται τη μεγαλύτερη ζημία. Γιατί μέσα από όλη τούτη την διαδικασία διαφθείρεται και δη στο πυρήνα του.

Εν κατακλείδι, η κριτική για μένα αποτελεί μάλλον πασαρέλα, είδος «πνευματικών» καλλιστείων που σε τίποτα δεν εξυπηρετούν την πνευματικότητα, μάλλον την εμπορικότητα.

Δε θα έπρεπε να υπάρχει κατ εμένα. Ο αναγνώστης μπορεί να διαμορφώσει κριτήριο από τις αναγνώσεις του περνώντας από συγγραφέα σε συγγραφέα χωρίς να καθοδηγείται από «ειδικούς». Είναι και η έρευνα του βιβλίου μια περιπλάνηση που τον πλάθει σαν αναγνώστη και τον καθιστά ικανό με το χρόνο να επιλέγει μόνος του, όπως γινόταν παλαιότερα με τις βιβλιοθήκες. Γιατί πρέπει να του προσφέρονται όλα στο πιάτο;

Και τέλος, αν πρέπει να υπάρχουν κριτικοί, αντί να σπαταλείται τόση φαιά ουσία για το αν είναι αρκετή μια αναφορά στο τάδε βιβλίο ή μια κριτική στο δείνα στα έντυπα ευρείας κυκλοφορίας, ίσως θα έπρεπε να ασκήσουν οι ίδιοι κριτική στους εκδοτικούς οίκους για το σωρό των βιβλίων που εκδίδουν. Ο, τι γράφεται δεν είναι πάντα απαραίτητο να αναλαμβάνει κάποιος να το εκδώσει για να φορτώνονται τα βιβλιοπωλεία, ίσα-ίσα για να γυρίζει το χρήμα....Κριτική στους εκδοτικούς οίκους έχει κάνει κανείς που έχουν γίνει παζάρια;

Οπως έχουν διαμορφωθεί τα πράγματα, όλο και περισσότερο προσανατολίζομαι στο ηλεκτρονικό βιβλίο και το προσωπικό ψάξιμο στις ιστοσελίδες των συγγραφέων. Το κυνήγι του «θησαυρού» για μένα τον αναγνώστη και η άμυλα με ίσους όρους για τους συγγραφείς.... Ετσι το βλέπω, ο καθένας μόνος του μέσα στο μεγάλο χωνευτήρι της γραφής.
 

Θέλω να πω πολλά, αλλά δεν θα το κάνω. Εκτιμάω την ειλικρίνεια του "κριτικού" που σου έστειλε το ιμέηλ. Τουλάχιστον παραδέχεται ότι δεν προλαβαίνει να τα διαβάσει, ενώ άλλοι όχι.
Έχω γνωρίσει στη ζωή μου συγγραφείς και συγγραφείς! και κριτικούς και κριτικούς!
Ένα μπάχαλο! Πολλούς τους ενδειαφέρει μόνο ο τίτλος. Έχουν και καρτελάκι...
Ο ανώνυμος λέει κάποιες αλήθειες που πονάνε! Δυστυχώς! Το θέμα είναι ότι το βιβλίο έχει γίνει μόδα πια. Αν έχεις "άστρο", σε διαβάζουν! Εκεί κατέληξα.
 

να με συγχωρείτε λιγουλάκι για τα "αμυλα" προς το τέλος. Εχει και το ηλεκτρονικό διορθωτήρι τα νεύρα του :)
 

@elpida> Ο anonymous είπε πολλά με λόγια και άφησε ακόμα περισσότερα να εννοηθούν, για παράδειγμα ότι θέλει την αναγνώριση εδώ και τώρα που βέβαια δεν είναι κακό αλλά προϋποθέτει ότι το έργο του είναι όχι απλά καλό αλλά άριστο. Εκεί του διέφυγε ότι μπορεί και να μην είναι έτσι και όταν τέθηκε θέμα αν ο νέος συγγραφέας είναι έτοιμος να δεχτεί την απόρριψη ζήτησε τη βοήθεια του (επώνυμου) κοινού.

Στην εποχή μας υπάρχει και ένα άλλο φαινόμενο. Να καταγγέλλονται διάφορες συνωμοσίες που μετά από λίγο καιρό βλέπουμε ότι απο-σκοπούσαν σε ένα και μόνο στόχο, να μπεί και ο καταγγέλλων στο παιχνίδι. Βέβαια δεν ισχυρίζομαι ότι κάτι τέτοιο ισχύει και στην περίπτωσή μας αλλά στο δάσος με τους λύκους κρατώ μικρό καλάθι ;)

Σε καμιά περίπτωση δεν υποστηρίζω ότι όλα είναι ρόδινα και σίγουρα χρειάζονται φρέσκιες ιδέες και προτάσεις για να ξεπεραστούν οι διάφορες φυσικές ή τεχνητές αδυναμίες στον χώρο του βιβλίου
Εκεί είναι το στοίχημα...
 

Η οργη δεν βοηθαει στο να γκρεμιστει το συστημα, το οποιο υπαρχει και μαλλον πρεπει να υπαρχει για να προχωρανε τα πραγματα στο βιβλιο. Δυστυχως με αναρχια δε θα μπορουσε να δουλεψει η "αξιοκρατια" των κριτικων.

Παντως reader ειναι πολυ ενδιαφερουσα η μαρτυρία της αλλης πλευρας. Θα ήθελα να ξέρω ακόμη περισσότερα. Thank u.
 

ΕΓΩ ΠΑΙΔΙΑ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΤΙ ΛΕΤΕ ΑΛΛΑ ΧΑΡΗΚΑ ΤΟ ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟ (ΩΡΑΙΑ ΠΑΕΙ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ)ΠΟΥ ΟΠΩς ΕΓΡΑΨΕ Η ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΝΑ ΒΓΟΥΝ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ. ΔΕΝ ΤΑ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΑΛΛΑ Ο ΤΥΠΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟΥΡΗΣ ΟΥΤΕ ΑΛΛΑ ΛΕΕΙ ΚΙ ΑΛΛΑ ΚΑΝΕΙ.
 

Α, ΜΕΤΑ ΑΠ' ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΘΑ ΤΑ ΠΑΡΩ ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΒΑΣΩ.
 

@diana
Νομίζω ότι βλέπεις το θέμα πολύ γενικά. Υπάρχουν κριτικοί που έχουν ανεξάρτητη άποψη, διαβάζουν πραγματικά και το κάνουν επειδή αγαπούν τη λογοτεχνία και όχι γιατί είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν. Λυπάμαι ειλικρινά που δεν μου επιτρέπεται να αναφέρω τουλάχιστον σε τέτοια συζήτηση ονόματα αλλά σε αυτούς τους επτά μήνες επειδή έχω πάρει ουκ ολίγες επιστολές μπορώ να κάνω κάποιους διαχωρισμούς. Φυσικά υπάρχουν και κριτικοί εξαρτώμενοι (και χωρίς να φαίνονται) από εκδοτικούς οίκους και γράφουν δυστυχώς κατά παραγγελία!
 

Σαν μια απλή reader που δεν έχει καμιά σχέση με τον χώρο..αυτό το "τιμή και η απλή αναφορά στην στήλη μου" για μένα δείχνει έπαρση και τίποτε άλλο. Ναι, στέκομαι σε μια φράση αλλά πολύ ενδεικτική.

Θα δεχόμουν το "είναι θετικό και τον βοηθά να γίνει γνωστός και η απλή αναφορά σε οποιαδήποτε στήλη".

Αλλά όπως είπα, είμαι πολύ μακρυά από τον συγκεκριμένο χώρο.
Κι αυτό που δεν μπορώ γενικά είναι οι κριτές.
Οι κριτικές πάλι αν είναι καλογραμμένες και -είτε θετικές είτε αρνητικές- αν φαίνονται δίκαιες και ζυγισμένες, πιθανόν να μου κινήσουν την περιέργεια.
Τελικό κριτήριο πάντα για μένα είναι -> ξεφύλλισμα, ένστικτο και έμπνευση της στιγμής.

Επίσης, συμφωνώ ότι και σε αυτήν την περίπτωση το Ιντερνετ βοηθά να πέσουν σύνορα, στεγανά και γενικώς να έχουμε πρόσβαση!
 

@elpida
Στη ζωή μου δεν έχω μάθει να πιστεύω σε ''άστρα'' γιατί όπως εμφανίζονται στο νυχτερινό ουρανό χάνονται κάθε πρωί...Το καλό βιβλίο και τον καλό συγγραφέα ότι και να γίνει θα τον ανακαλύψουμε. Ο Βαν Γκόνγκ δεν πούλησε ούτε ένα πίνακα στη ζωή του αλλά το έργο του αναγνωρίστηκε. Δυστυχώς όλοι ψάχνουν το ΤΩΡΑ την εφήμερη δόξα και έχω την αίσθηση ότι απλά αρκετοί νέοι συγγραφείς προσπαθούν να αποκαθηλώσουν το ''κατεστημένο'' για να γίνουν μια μορφή καινούργιου κατεστημένου. Τα βλέπω αλλιώς τα πράγματα. Και δεν θα έπρεπε να τα λες εσύ όλα αυτά που έχεις κάνει μια φοβερή προσωπική προσπάθεια με το βιβλίο σου και βλέπεις ότι όλοι την έχουν αγκαλιάσει...
 

@anonymous
Καλως τον...Αργησες, μέρες είχαμε να σε δούμε εδώ γύρω, να προσέχεις τα...ορεινά...Για να σε διευκολύνω και να μην ψάχνεις για ώρες σου αφήνω και την βιβλιογραφία του Χαριτόπουλου που είναι αρκετά μεγάλη...


(2006) Τα παιδιά της Χελιδόνας , Ελληνικά Γράμματα

(2006) 525 τάγμα πεζικού , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Αυγά μαύρα , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Τη νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Από δω πέρασε ο Κιλρόι , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Δανεικιά γραβάτα , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Λίστα γάμου , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Δέσποινα , Ελληνικά Γράμματα

(2006) Εναντίον του Marlboro , Ελληνικά Γράμματα

(2005) Ο άνεμος κουβάρι , Ελληνικά Γράμματα

(2003) Άρης ο αρχηγός των ατάκτων , Ελληνικά Γράμματα

(2003) Ημών των ιδίων , Ελληνικά Γράμματα

(2001) Άρης ο αρχηγός των ατάκτων , Εξάντας

(2001) Εναντίον του Marlboro , Εξάντας

(2001) Τα παιδιά της Χελιδόνας , Εξάντας

(2001) Δέσποινα. Από εδώ πέρασε ο Κιλρόι , Εξάντας

(2001) Δανεικιά γραβάτα , Εξάντας

(2000) 525 τάγμα πεζικού , Εξάντας

(2000) Τη νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι , Εξάντας

(2000) Λίστα γάμου , Εξάντας

(2000) Αυγά μαύρα , Εξάντας

(1997) Γραπτά 1976-1996 , Εξάντας

(1997) Άρης ο αρχηγός των ατάκτων , Εξάντας

Αν πάρεις και τις πρώτες εκδόσεις, τις επανεκδόσεις που πρόσφατα κυκλοφόρησαν και τις τρεις εκδόσεις της βιογραφίας του Βελουχιώτη θα έχεις την πλήρη βιβλιογραφία του κ.Χαριτόπουλου έναντι περίπου 277 ευρό (ούτε καν 300!). Καλές αγορές και καλή ανάγνωση
 

@dr.uqbar
Το μπλογκ είναι αναρχικά...ανοιχτό σε κάθε άποψη πλην των υβριστικών (όχι για μένα, εγώ...αντέχω αλλά για ανθρώπους της λογοτεχνίας). Οποιος θέλει εμφανίζει με όποια μορφή θέλει τις απόψεις του. Περισσότερα ξέρω αλλά σέβομαι την εχεμύθεια κάποιων ανθρώπων
 

@citronella
Συμφωνώ σε όλα...Χρόνια τώρα δεν ασχολούμαι με κριτικές και αγοράζω με βάση το ένστικτο, τις προτάσεις φίλων που εμπιστεύομαι.
Φυσικά στην εποχή του ιντερνετ και της γρήγορης πληροφόρησης με τόσα σίατ συγγραφέων αλλα και τη δυνατότητα δημιουργίας δωρεάν μπλογκ καθένας μπορεί (και πρέπει) να πάρει τις τύχες του έργου του στα χέρια του
 

@regina
Το χειρότερο είναι ότι ο κύριος (η κυρία) δεν ζήτησε καν συγνώμη για τις εκφρράσεις του. Και πολύ φοβάμαι ότι αν δεν το κάνει σύντομα θα είναι το πρώτο ξένο σχόλιο που θα αφαιρέσω γιατί το θεωρώ προσβλητικό για ένα άτομο που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του και καλώς ή κακώς εμπιστεύθηκε το μπλογκ και εξέθεσε τις απόψεις των κριτικών.
 

Είναι αλήθεια ότι έγραψα το σχόλιο εν θερμώ.
Αλλά…
Θα ζητήσω συγνώμη όταν ζητήσει συγνώμη κι ο κριτικός για τη φράση του ότι αποτελεί τιμή (και με κεφαλαία) για ένα συγγραφέα να δημοσιεύονται τρεις γραμμές στη φυλλάδα την οποία δουλεύει.
Θα βγω επωνύμως κυρία ρεγκίνα όταν βγει επωνύμως και ο, η κριτικός που είπε τα ανωτέρω μαζί κι ο Ρίντερ.
Ρίντερ πείστηκα ότι οι σχέσεις σου με το κακό σινάφι των κριτικών που κινούν το χώρο μόνο μακρινές δεν είναι.

Προς άτραπο
Η κακή κριτική θα με στενοχωρήσει. Η άδικη-τσαπατσούλικη – όταν καταλαβαίνεις ότι ο άλλος ξεφύλλισε το βιβλίο σου για είκοσι λεπτά κι έγραψε ό,τι του ρθε ενώ εσύ έχεις φάει ενάμιση χρόνο, με εξοργίζει.
Όποιος δεν το ‘παθε δεν μπορεί να το καταλάβει.
Δεν είμαι ο ανώνυμος που ζήτησε τη βοήθεια του επωνύμου κοινού- συγγραφέων.
Προς Νίκο Παργινό και Σκαλίδη
Νέοι ακόμα φίλοι μου, καλό κουράγιο. Τα ανωτέρω και για σας. Ο πρώτος θα τα βρει σίγουρα μπροστά του. Αν δεν σας ενδιαφέρει να ακουστείτε, να πουλήσετε, να διαβαστείτε και να γράψουν για τη δουλειά σας τότε μην χτυπάτε την πόρτα εκδοτικών οίκων. Τυπώστε τα βιβλία σας στον τυπογράφο και μοιράστε τα στους φίλους σας.
Όλους σας εξόργισε η φράση του κριτικού. Τη δέχεστε όμως. Ο Ρίντερ έγραψε ότι μερικοί γράφουν κατά παραγγελία. Κανένας δεν το σχολίασε. Δε μας ξένισε, τι να συνεχίσουμε λοιπόν;
Ρίντερ ξέρω ότι μπορείς να δεις ποιος είμαι. Είτε αφαιρέσεις είτε όχι το σχόλιο (μου είναι παντελώς αδιάφορο) δε θα σε ξανενοχλήσω ούτε ανώνυμα ούτε επώνυμα γιατί κατάλαβα αρκετά για το μπλογκ σου. Κι εγώ γνωρίζω πολλά για πολλούς.
Ξέρεις, το να σε γράφουν και να σε διαφημίζουν όλα τα έντυπα τελικά ήταν λάθος στρατηγική.
 

@anonymous> Καλό το story αλλά για να πείσεις τους άλλους θα πρέπει πρώτα να έχεις πείσει τον ίδιο σου τον εαυτό κάτι που δε νομίζω να έχει συμβεί. Κοιτάξου στον καθρέφτη και αν πιστεύεις ότι έχεις κάποιο άλλο πιο πειστικό μπορείς να επανέλθεις, γιατί με αυτό το μόνο που κατάφερες, τουλάχιστον σε μένα, είναι να επιβεβαιώσεις ότι το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι να σε βάλουν στο «παιχνίδι τους» αυτοί που καταγγέλλεις για συνωμοσίες.
Ξέρεις, η γραφή …είναι ο «Εφιάλτης» του κάθε συγγραφέα, αφού μαρτυρά πράγματα πέρα από τα δηλούμενα και εσύ είσαι λαλίστατος …
Προσωπικά δε με απασχολεί το ποιος είσαι αφού το γραπτό έχει τη δική του προσωπικότητα και στο δικό σου «είδα» ένα άτομο που καταγγέλλει γιατί δεν το παίζουν, που αντιφάσκει στα λεγόμενά του και που εν τέλει γράφει … για ν’ αποκτήσει υπόσταση - και ο νοών νοείτω…
Δικαίωμά σου είναι να διαβάζεις αποσπασματικά, να απομονώνεις φράσεις και γενικά να κάνεις ακριβώς αυτά που δηλώνεις ότι δεν θες να σου κάνουν, επιβεβαιώνοντας ότι σε ενδιαφέρει ΜΟΝΟ να σε βάλουν στο παιχνίδι και ΤΙΠΟΤΑ άλλο.
Για το αν ζήτησες τη «βοήθεια του κοινού» υπάρχει η μαρτυρία των μηνυμάτων οπότε άστο καλύτερα εκτός κι αν θεωρείς ότι όλοι οι άλλοι δεν ξέρουν να διαβάζουν

Και πάλι όμως, δηλώνω την κατανόησή μου στην πικρία και την οργή σου αλλά να καταλάβεις και κάτι άλλο, αν αφήσεις αυτά να σε καθοδηγούν και στο συγγραφικό σου έργο ίσως είναι καλό να ψάξεις στον ίδιο σου τον εαυτό τα εμπόδια της επιτυχίας σου αντί να τ’ αναζητάς γύρω σου.

Θα επαναλάβω ότι σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι ότι όλα είναι μια χαρά στον χώρο του βιβλίου αλλά είμαι της άποψης ότι με αφορισμούς, με καταγγελίες και άλλα ανάλογα που δεν προτείνουν λύσεις το μόνο που γίνεται είναι φασαρία.
Εσύ προσωπικά θα διάβαζες 50 βιβλία σε μια βδομάδα πριν γράψεις γι’ αυτά;
Έχεις κάποιες λύσεις να προτείνεις ώστε να βρεθούν λύσεις σε αυτά που λίγο πολύ όλοι αναγνωρίζουν σαν αδυναμίες του «υπάρχοντος συστήματος» ;
Ας αφήσουμε λοιπόν τις μεγαλόσχημες κουβέντες στην άκρη και ας πούμε προτάσεις αν θέλουμε να λέμε ότι αγαπάμε το βιβλίο και όχι μόνο τον εαυτούλη μας.

Θα συμφωνήσω μαζί σου ότι μια κριτική μετά από μια πρόχειρη ανάγνωση δεν είναι ότι καλύτερο αλλά για να μπορέσουμε να ξεκαθαρίσουμε την επίμαχη φράση του κριτικού και για να γίνει μια συζήτηση που θα έχει και κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα θα μπορούσες να μου πεις τι απ’ τα παρακάτω θα επιθυμούσες ;

1) να μη γίνει καμία απολύτως αναφορά για το βιβλίο ;
2) να γίνουν μία η περισσότερες μικρές αναφορές με βάση το οπισθόφυλλο ή το δελτίο τύπου;
3) να γίνει μία εκτενής αναφορά έστω και αρνητική ;
4) να γίνει έστω μια εκτενής θετική και ας βασίζεται σε πρόχειρη ανάγνωση ;
5) να γίνουν μία ή και περισσότερες εκτενείς θετικές αναφορές και μετά από προσεκτική ανάγνωση ;
 

Για να βοηθήσω τη συζήτηση δηλώνω ότι σαν πρώτη επιλογή σίγουρα θα επιθυμούσα το 5 και εναλλακτικά, παρ' όλο που δε θα με ικανοποιούσε όσο θα ήθελα, θα προτιμούσα το 2 αντί του 1.
 

Hρεμήστε.
Και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο και άδικο. Και ο κ. κριτικός έχει δίκιο όταν λέει οτι ''στο γραφείο μου σήμερα ήρθαν 50 βιβλία, τι να πρωτοκάνω'' αλλά έχει άδικο όταν αναλαμβάνει να κάνει αυτή τη δουλειά για την εφημερίδα που δουλεύει. Ας πει ''δε γίνεται αυτό! Δε μπορώ να το κάνω. Εδώ αδικούμε ανθρώπους!!''
Δε το λέει όμως.
Δηλαδή οι εφημερίδες αποδυκνείονται ''μαϊντανός'' Δε κάνουν καλή δουλειά σε σχέση με το βιβλίο. Δεν αξίζει να τις προσέχει κανείς. Αυτό το συμπέρασμα έβγαλα εγώ από το μαιλ του κ. κριτικού. Αυτό είπε ο άνθρωπος.
Κύριοι αδυνατούμε!
Ευχαριστούμε πολύ κ. κριτικέ. Γράψτε το αυτό και στην εφημερίδα σας όμως σαν λεζάντα οτι αδυνατείτε, να μη σας παίρνει και ο κόσμος που διαβάζει τόσο σοβαρά και να αρχίσει να ψάχει από μόνος του.

Όσον αφορά τον ανώνυμο βρήκα λίγο υπερβολική την αντίδρασή του. Εντάξει μιλάει από τη πλευρά του συγγραφέα, όλοι περνάμε αυτό το πόνο, αλλά δε μας φταίει και ο συγκεκριμένος κριτικός να τον φτύσουμε κιόλας. Μέσα σε ένα σύστημα που αδυνατεί να αξιολογήσει σωστά, δε θα λιθοβολήσουμε έναν άνθρωπο.

Και κάτι άλλο ανώνυμε. Γράφουμε γιατί δε μπορούμε να κάνουμε αλλιώς η για να διαβαστούν από πολλούς αυτά που γράφουμε?
Είμαι της γνώμης πάντως, πως οι κριτικοί είναι μόνο προσωρινοί προβολείς των λογοτεχνικών εργων. Δε μπορούν εσαεί να στηρίζουν έργα ανίκανα να μείνουν στην ιστορία.
Τελικά κάτι άλλο έχει την δύναμη να τα στηρίξει.
Τα ίδια τα έργα.
 

Θέλω ακόμη να συμπληρώσω, οτι με εκφράζουν κατά πολύ οι απόψεις της Ντιάνας πιο πάνω...
 

ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΟΡΕΙΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΕΙΜΑΙ ΚΙ ΕΚΕΙ ΠΗΓΑΙΝΩ ΑΠΟ ΔΕΥΤΕΡΑ ΒΡΑΔΥ.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΚΑΙ ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΔΩ.
 

Βλέποντας όλα αυτά τα μηνύματα αθέλητα μου ήρθε στο μυαλό μια παλιά ρήση, γνωστή στους περισσότερους : μη χάνεις το δάσος κοιτώντας το δέντρο.
Εδώ φοβάμαι ότι χάσαμε το δάσος και κοντεύουμε να χάσουμε και το δέντρο. Αναρωτιέμαι πως μπορεί να έχουμε αξιώσεις για καλύτερη λογοτεχνία, για καλύτερους κριτικούς, για καλύτερους συγγραφείς κλπ όταν σε ολόκληρο κείμενο το μόνο που κατάφεραν κάποιοι να διαβάσουν ήταν … μία φράση.
Μήπως θα έπρεπε να καταργηθούν τα βιβλία που έχουν περισσότερες της μιας σελίδες; Μήπως θα έπρεπε να καταργηθούν τα βιβλία που περιέχουν προτάσεις μεγαλύτερες της μιας γραμμής;
Λογικό το βλέπω τώρα που το σκέφτομαι, ίσως μάλιστα να είναι ... η απόλυτη λύση.
Φράση και βιβλίο. Βιβλίο και φράση.
Έτσι όλοι θα είναι ευτυχισμένοι, συγγραφείς και αναγνώστες, αφού όλοι θα γράφουν και όλοι θα διαβάζουν ... μία φράση.
Η βιβλιοπαραγωγή θ’ ανέβει κατακόρυφα, οι εκδότες θα αντικατασταθούν από personal computers και κυρίως… οι κριτικοί θα είναι άχρηστοι αφού δεν θα έχουν τι να κρίνουν σε …μία φράση.
Άσε δε που μπορεί αυτή η επανάσταση να οδηγήσει και σε ανατροπή των ΜΜΕ αφού θα μπορούσε να γίνει το ίδιο και σε εφημερίδες, ραδιόφωνα, τηλεοπτικούς σταθμούς.
Τι κι αν είπε ο Ελύτης «Ο καθείς και τα όπλα του». Τρίχες! Η μεγάλη επανάσταση είναι, ο καθείς και η … βολή του (και η βόλτα του …σε ειδικές περιπτώσεις ;)

Μήπως εν τέλει δεν θέλουμε να διαβάζουμε αυτά που γράφουν οι άλλοι, αλλά αυτά που θα θέλαμε εμείς να γράφουν;
 

@anonymous
Σου ξαναλέω ότι μπορείς να υποστηρίξεις ότι θελεις για μένα επειδή έχω το δικαίωμα να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Για το γελοία υποκείμενα είσαι υποχρεωμένος να ζητήσεις συγνώμη. Ο άνθρωπος έστειλε μια επιστολή ΣΕ ΜΕΝΑ, με δική μου ερώτηση και πρωτοβουλία την αποδέσμευσε για όλους και δεν μπορεί να καθυβρίζεται. Το θεωρώ άδικο. Αυτό το μπλογκ είναι ανοιχτό σε όλους και λυπάμαι που στο λέω αλλά δεν δέχομαι μαθήματα δημοκρατίας. Οπως είναι ελεύθερος ο κάθε συγγραφέας να αναπτύξει τις απόψεις του, όπως είναι ελεύθερος ο κάθε αναγνώστης (για μένα οι αναγνώστες είναι σημαντικότεροι όλων ΓΙΑΤΙ ΜΟΝΟ ΧΑΡΗ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ υπάρχουν και συγγραφείς και κριτικοί και εκδοτικοί οίκοι και βιβλιοπώλες) να πει τι του άρεσε ή τι δεν του άρεσε έτσι είναι ελεύθερος και ο κάθε κριτικός να πει τη γνώμη του και είμαστε υποχρεωμένοι ΟΧΙ ΝΑ ΤΗ ΔΕΧΤΟΥΜΕ αλλά να τη σεβαστούμε. Τώρα αν ο οποιοσδήποτε πιστεύει επειδή υπό τον τίτλο ’’Η άλλη όψη του νομίσματος’’ και μετά από επτά ολόκληρους πίσω από το όνομα readers diggest κρύβεται κριτικός βιβλίου είναι δικαίωμα του να το πιστεύει όπως κατά διαστήματα κάποιοι πίστευαν άλλα πράγματα. Δεν με ενδιαφέρει στο ελάχιστο για μένα και επειδή ευτυχώς scripta manent τα αρχεία μου μιλάνε για λογαριασμό μου...Το ότι κάποιοι κάνουν αναφορά στο blog μου (πλην της υποχρεώσης να τους ευχαριστήσω δημόσια) ούτε με ενδιαφέρει, ούτε με αλλάζει. Και αν ήμουν κριτικός ή είχα σχέση με κριτικούς να είσαι βέβαιος ότι δεν θα έγραφα το κατά παραγγελία. Επίσης, δεν ψάχνω το site meter για να δω ποιός μπαίνει στο μπλογκ μου, το θεωρώ ανήθικο επειδή έχω αυτό το πλεονέκτημα να το χρησιμοποιώ και δεν είμαι καθόλου περίεργος. Το ότι άφησα παραπάνω από 24 ώρες ένα υβριστικό (για τρίτο σχόλιο) ξεπερνάει τα όρια της καλώς εννοούμενης δημοκρατίας και σε παρακαλώ ξαναβάλε το σχόλιο σου (έχεις αυυτή τη δυνατότητα) αφασιρώντας αυτές τις δύο λεξούλες. Οι απόψεις σου είναι αποδεκτές, είτε κάποιοι συμφωνούν είτε όχι, όχι όμως οι δύο συγκεκριμένες λέξεις. Μην με υποχρεώσεις να κάνω κάτι που μισώ και σιχαίνομαι και να λογοκρίνω ο ίδιος για πρώτη φορά ένα σχόλιο. Για μένα σου επαναλαμβάνω πες και γράψε ότι θέλεις.
 

@pirgaris
Χαίρομαι που ένας άνθρωπος που δεν έχει βρει (αν και πιστεύω ότι θα έπρεπε αλλά αυτό είναι προσωπική εκτίμηση και αξιολόγηση) το δρόμο του έχει το σθένος να αρθρώνει ήρεμα και αντικειμενικά την άποψή του.
 

@anta
Ευχαριστώ διότι ξαφνικά απέκτησα (επειδή θέλησα να ακουστεί μια διαφορετική φωνή) και σχέσεις με τους κακούς κριτικούς.
 

@atrapos
Κύριε ή κυρία (φαντάζομαι το δεύτερο αλλά πάλι ποτέ δεν ξέρεις) χαίρομαι που κάποιος κατέθεσε προτάσεις, ξέφυγε απλά από τη στείρα κριτική..
Εμένα δυστυχώς δεν με εκφράζει καμμία από τις πέντε απόψεις. Το γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να το αναπτύξω σε μια απάντηση. Για μένα το σημαντικότερο (και σε αυτό ο ανώνυμος έκανε διάνα) οι κριτικοί για ότι γράφουν να διαβάζουν! Καλός κριτικός δεν είναι αυτός που μόνο κολακεύει ή γράφει θετικά. Μια δική μου πρόταση θα ήταν οι κριτικοί να έχουν το σθένος και το θάρρος να βαθμολογούν με κάποιο κοινό για την κάθε εφημερίδα ή έντυπο κριτήριο τα βιβλία. Αυτό είναι κριτική. Μια βαθμολογία σε πολλά αν είναι δυνατόν επίπεδα (έμπνευση, χρήση ελληνικών, πλοκή κλπ κλπ.) όπως γίνεται στο εξωτερικό. Αυτή είναι η δική μου πρόταση...
 

reader μου, με τη λέξη "άστρο" σε εισαγωγικά εννοούσα τα κυκλώματα που κινούν τα νήματα. Τα κατεστημένα που λες, δεν μ΄αρέσει κανένα απ΄τα δυο. Και κυρίως του συγγραφέα.Ούτε το "Τώρα" μ΄αρέσει.
Μ΄ενδιαφέρει το πάντα! Όχι για μένα, αλλά για βιβλία και συγγραφείς που αξίζουν.Το δικό μου "τώρα" συνεχίζεται εδώ και 15 χρόνια και θα συνεχιστεί μέχρι να πετύχει ο σκοπός. Και πρόσεξε: Ενώ γράφω πολύ, για ένα μόνο βιβλίο προσπαθώ, γιατί έχει ένα σκοπό και γιατί κάτι αφήνει πίσω του. Θα ΄θελα να είμαι πραγματικός συγγραφέας αλλά με τι προσόντα;
Εγώ θα ήθελα κάτι άλλο από σένα. Ας αφήσουμε τους κριτικούς. Υπάρχουν και οι σωστοί και οι λάθος σε όλα τα επαγγέλματα. Εγώ θα ήθελα να κάνεις κάτι άλλο.
Να ρωτήσεις τους αναγνώστες σου, πότε λέγεται κάποιος συγγραφέας, πότε είναι σωστός συγγραφέας, ποια είδη συγγραφέων υπάρχουν, και γενικά ότι αφορά συγγραφέα, γιατί
κάπου έχουμε μπερδέψει τα πράγματα. Έχω συναντήσει συγγραφείς που έτρεμα δίπλα τους και έχω συναντήσει άλλους, που γράφοντας 50 σελίδες στη ζωή τους,
τις έκαναν βιβλίο, γιατί είχαν την οικονομική άνεση, τα χαρίζουν και κυκλοφορούν με το καρτελάκι του συγγραφέα! Σου δίνουν το τηλέφωνό τους και με μεγάλα γράμματα, ενώ μπορεί να είναι και γιατρός, γράφει ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ! Αυτό είναι κάτι που δεν μπορώ να το ανεχτώ. Νιώθω ότι προσβάλλουν αυτόν τον χώρο που τον θεωρώ ιερό κι εγώ η ίδια προσπαθώ να τον σεβαστώ.
Γι΄αυτό σου λέω. Μήπως κάποιοι "συγγραφείς", έχουμε μπερδέψει τα αυγά με τα καλάθια;
Πιστεύω πράγματι πως η δικαίωση έρχεται μετά θάνατον, γι΄αυτό και το βιβλίο αυτό, παρόλο που κυκλοφορεί, εγώ το έχω θάψει προ πολλού. Διάβασε αν θες το "έχω κάψει", για να μην καταχράζομαι τον χώρο σου. Κι άλλη μια ερώτηση τα βιβλία ζωής και ψυχής, ποιος κριτικός είναι άξιος να τα κρίνει; Εκεί που απέχει πολύ η γνώση της Ελληνικής γλώσσας και των όμορφων περιγραφών κ.λ.π. κ.λπ.
Σ΄ευχαριστώ πολύ για την φιλοξενία. Να είσαι καλά! Είμαι πολύ χαρούμενη που Υπάρχεις!
 

Μετά το updated του Reader με το συμπληρωματικό σχόλιο για την επίμαχη πρόταση περί τιμής από τον - την κριτικό δέχομαι τη συγνώμη του σαν συγγραφέας και αποσύρω την έκφραση "γελοίο υποκείμενο" και όποια άλλη θεωρεί ο ίδιος προσβλητική ζητώντας του με τη σειρά μου συγνώμη.
 

@elpida
Το μέσο είναι στη ουσία διαδραστικό, Δεν χρειάζεται να θέτω εγώ μόνο τα ερωτήματα, το ίδιο κάνεις και εσύ και οποισδήποτε άλλος. Το δικαίωμα του ανοιχτού και ελεύθερου διαλόγου στο μπλογκ μου θα υφίσταται όσο υφίσταται και το μπλογκ.
 

@anonymous
Χαίρομαι ιδιαιτέρως γιατί είσαι ΟΚ. Επίσης χωρίς προσωπική διάθεση ’’άμυνας’’ νομίζω ότι πλέον καταλαβαίνεις ότι οι ’’σχέσεις’’ μου όποιες και αν είναι αυτές έχουν να κάνουν μόνο με τις υγιείς δυνάμεις στο χώρο της λογοτεχνίας. Και όταν γράφω ότι κάποιον (ανεξάρτητα ιδιότητας στο χώρο) τον σέβομαι και τον εκτιμώ (έστω και με τα δικά μου κριτήρια που μπορεί να είναι καθαρά υποκειμενικά) σημαίνει ότι με κάποιο τρόπο μου το έχει αποδείξει. Λυπάμαι ειλικρινά που λόγω σεμνότητας (και αυτό φαίνεται από τη συγνώμη και την άμεση ανακατασκευή που την αντιλήφθηκα εγώ με καθυστέρηση μερικών ωρών) το συγκεκριμένο άτομο αδικήθηκε σφόδρα και για τους ίδιους λόγους λυπάμαι που δεν μπορώ να γράψω...ονόματα.
 

This comment has been removed by a blog administrator.
 

@anonymous:

Θα βγω επωνύμως κυρία ρεγκίνα όταν βγει επωνύμως και ο, η κριτικός που είπε τα ανωτέρω μαζί κι ο Ρίντερ.

Δηλαδη εσυ αποκτάς θάρρος μονο όταν αποκτούν οι άλλοι;

Και στο ξαναλέω δεν εχω τιποτα με οσα ειπες και σε καταλαβαίνω γιατι κι εγω πολλές φορες αντιδρω εν θερμώ.Αλλά δε δεχομαι αυτό το anonymous ως κάλυψη γιατι φοβάσαι για το τι μπορεί να συμβει σε περιπτωση που βγεις με το ονομά σου ή εστω το λογοτεχνικο σου ψευδώνυμο.
 

@readers> Η κριτική μετά από μια πρόχειρη, βιαστική ανάγνωση με βρίσκει κι εμένα αντίθετο - και το δήλωσα από την αρχή - όμως μήπως θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι είναι βιβλιοπαρουσίαση, τι βιβλιοκριτική και ποιος ο ρόλος της κριτικής;
Λέτε οι κριτικοί να βαθμολογούν τα βιβλία. Σεβαστή άποψη αλλά φοβάμαι ότι έτσι θα ενδυναμωθεί το φαινόμενο που καταγγέλθηκε, των συνομωσιών, των συντεχνιών κλπ Μιλάτε επίσης για κοινά κριτήρια σε μια εποχή που θεωρώ δύσκολο να βρεθούν έστω και 3 άτομα με κοινά κριτήρια για το ίδιο θέμα.
(μεγάλο και ενδιαφέρον ζήτημα αυτό αλλά είναι στην κρίση σας αν θέλετε να το ανοίξετε)
Αντιγράφω εδώ ένα απόσπασμα από τις απόψεις του Μ. Ανδρόνικου περί κριτικής : "...ο κριτικός παίζει το ρόλο του ερμηνευτή, του "ειδικού" που στέκεται ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο θεατή, που μπορεί να βοηθήσει στο πλησίασμα των δύο."
Και δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο μεγαλύτερος κριτής, μετά τον χρόνο, είναι ο αναγνώστης.
 

@regina
Αυτό περί θάρρους δεν το κατάλαβα. η πρόταση μου είναι σαφής. τητήρησα την υπόσχεσή μου ότι θα ζητήσω συγνώμη αν ζητησει και η άλλη πλευρά και θα τηρήσω κι αυτή. Ή θα φανερωθούμε όλοι ή κανένας.
το λογοτεχνικό ψευδώνυμο δεν είναι ανωνυμία;
αυτά που λες μόνο και μόνο γιατί σε ανέφερα και θεωρείς πως πρέπει να έχεις τον τελευταίο λόγο θα με συγχωρέσεις αλλά τα βρίσκω λίγο αφελή και χωρίς νόημα...
 

Σ΄ευχαριστώ reader για την ελευθερία του λόγου. Μακάρι να μου απαντούσε κάποιος και να μου εξηγούσε γιατί δίπλα σ΄αυτή την ταμπέλα δεν αναγράφεται, πολιτικός συγγραφέας, ιστορικός, παραμυθάς, μυθιστοριογράφος ή ακόμα και "ψώνιο" συγγραφέας! Το ίδιο και με τους κριτικούς. Είναι κριτικοί απ΄όλων των ειδών βιβλία; Γιατί αυτό βλέπω. Όλα τα ξέρουν πια; Γιατί και οι μεν και οι δε, δεν αναλαμβάνουν ένα τομέα; Έτσι πολλά πράγματα θα μπουν στην θέση τους.Όπως ο γιατρός έχει ειδικότητα
παθολόγου, καρδιολόγου κ.λ.π γιατί να μην γίνεται το ίδιο με τα βιβλία; Άλλο να πεις την γνώμη σου κι άλλο να κρίνεις το μέλλον του κάθε βιβλίου.
 

Χαίρομαι κι εγώ που διαβάζω το διευκρινιστικό mail-όσο και να μη με αφορά άμεσα το θέμα.
Πάντως αυτό που με κουράζει είναι να βλέπω παντού κριτικές για τα ίδια "ευπώλητα" βιβλία, και να είναι όλο και πιο σπάνιο να δεις μια αναλυτική παρουσίαση για κάτι διαφορετικό.
 

@citronella
Συμφωνώ απόλυτα και η καταγραφή που έχω κάνει στα φύλλα των εφημερίδων το τελευταίο τριήμερο για να τη δημοσιεύσω μάλλον τη Δευτέρα αποδεικνύει τελικά ότι η λογοτεχνία όσον αφορά τις εφημερίδες είναι συνήθως ή κυρίως 30-40 συγγραφείς που επιβάλλουν οι εκδοτικοί οίκοι με τη μεγαλύτερη δύναμη στην αγορά, 5-10 φίλοι η δημοσιογράφοι και 4-5 με καλές δημόσιες σχέσεις. Μηδέν διάθεση από την πλειοψηφία των κριτικών να ανακαλύψουν βιβλία με κάποια αξία ή ενδιαφέρον. Και δυστυχώς αυτό δεν αφορά μόνο τους νέους αλλά και τους παλαιότερους συγγραφείς.
 

Διάβασα όλα τα σχόλια και επειδή συνήθως προτιμώ προβληματισμούς μαζί με προτάσεις, η ιδέα του/της nuwanda για προώθηση νέων συγγραφέων μέσω μιας πολυμετοχικής αλυσίδας μικρων βιβλιοπωλίων που πολλοί απο τους συγγραφεις θα ήταν και μέτοχοι, μου φάνηκε καλή, όμως έχει σίγουρα κάποιες αδυναμίες που χρήζουν πολλών συζητήσεων.
Πχ θα προτιμούσα βιβλιοπώλες που ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ και θα προωθούν νέους συγγραφείς που κατά τη γνώμη τους ΑΞΙΖΟΥΝ. Ή για τους συγγραφείς μετόχους κάποια κριτήρια (και ποια θα είναι και ποιος θα τα ορίσει;) για την ένταξη των ιδίων αλλά και των βιβλίων τους στο δυναμικό αυτών των βιβλιοπωλείων, έτσι ώστε να μην καταλήξουν τα βιβλιοπωλεία, σαβουροπωλεία, που κανείς δε θα πατάει. Μήπως τελικά ένας εκδοτικός όικος για νέους συγγραφείς και υποστήριξη με κάποια βιβλιοπωλεία στις μεγάλες πόλεις έλυνε κάποια προβλήματα; Δεν ξέρω αν όλα αυτά είναι εφαρμόσιμα και με τι προϋποθέσεις, αλλά ίσως αξίζουν μιας ευρύτερης συζήτησης μεταξύ νέων συγγραφέων.

Πάντως ο readers προσπαθεί προς την κατεύθυνση της ανάδειξης των νέων συγγραφέων αρκετά και απ' ότι φαίνεται τα καταφέρνει καλά ως τώρα. Δεν ξέρω όμως αν θα μπορούσε να είναι εξίσου αποτελεσματικός και δίκαιος αν (υπόθεση κάνουμε και αντί για τον readers βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του αν θέλετε) έδινε μια διεύθυνση και έφταναν στα χέρια του όχι 50 μα 1-2 βιβλία νέων συγγραφέων την εβδομάδα και επιπλέον δεν ήταν ανώνυμος, αλλά επώνυμος με φίλους νέους συγγραφείς που ίσως δεν είναι τόσο ταλαντούχοι όσο θα 'θελε, αλλά θα 'ταν φίλοι.

Τα λέω αυτά όχι γιατί προσδοκώ απαντήσεις, αλλά για συμπλήρωση των θέσεων που ήδη διατυπώθηκαν για την πληθώρα βιβλίων, επάγγελματικές φιλικές σχέσεις, υποκειμενικό κριτήριο των κριτικών κλπ κλπ, αλλά και για να επισημάνω πως όσο και δίκαιος να θέλει να είναι ο κριτικός κάποιες φορές ο όγκος δουλειάς, οι προσωπικές σχέσεις, η επαγγελματική ανάγκη κλπ τον εμποδίζουν.

Οπότε νομίζω πως το ιντερνετ προσφέρει μια κάποια λύση και στους κριτικούς αλλά και στους συγγραφείς. Πολλά λογοτεχνικά σάιτ δίνουν βήμα στους νέους συγγραφείς, ή αν θέλετε πολλοί νέοι συγγραφείς συνασπίζονται μέσα από λογοτεχνικά σάιτ που τους εκφράζουν, ώστε να δυναμώσει η φωνή τους. Όμως και οι κριτικοί έχουν τη δυνατότητα διατηρώντας ενδεχομένως την ανωνυμία τους να "προβάλλουν" βιβλία νέων συγγραφέων που ανακάλυψαν μέσω ιντερνετ πχ , ή να "θάψουν" βιβλία διασήμων, που δε θα μπορούσαν να κάνουν στο έντυποπου εργάζονται, λόγω των "ειδικών σχέσεων" των συγγραφέων με το έντυπο, ή και μαζί τους.

Η αντικειμένικότητα τώρα είναι κάτι άπιαστο και ο καθένας το κρίνει με τα δικά του μέτρα και σταθμά. Προσωπικά δε ζητάω διαπιστευτήρια από τον κριτικό. (σπουδές, εμπειρία, διπλώματα, συγγραφική δεινότητα κλπ) απλώς προσπαθώ να διακρίνω αν αυτά που γράφει είναι από καρδιάς και τα εννοεί, ή αν είναι άκεφη διεκπαιρέωση καθήκοντος. Ένα άλλο κριτήριο είναι πόσο φαίνεται να έχει σκύψει πάνω απ' το βιβλίο (να μην είναι προχειρογραμμένο κάτι δηλαδή).
Το σημαντικότερο κριτήριο όμως για μένα είναι η δοκιμή. Παίρνω ένα βιβλίο που εκθειάζει δηλαδή και βλέπω αν είχε δίκιο σε δύο επίπεδα. Πρώτον αν κι εγώ "διαβάζω" αυτά που διάβασε και δεύτερον αν μ' αρέσει το βιβλίο. Στο πρώτο επίπεδο πολλά μπορεί να συμβαίνουν. Πχ εγώ να είμαι ανεπαρκής αναγνώστης και όχι εκείνος ανεπαρκής κριτικός, οπότε και πάλι αν δεν είναι κάτι κραυγαλαίο δεν τον απορρίπτω, όμως το δεύτερο κριτήριο είναι το πιο ασφαλές για μένα, έτσι ώστε να βρω με ποιους "κριτικούς" ταιριάζουν τα γούστα μας και κατά συνέπεια να παρακολουθώ τους συγγραφείς και τα βιβλία που προτείνουν με μικρότερη πιθανότητα λάθους. Φυσικά η ανάγνωση μικρών κομματιών του εκάστοτε βιβλίου πριν την απόφαση αγοράς του, θεωρείται αυτονόητη και εκ των ων ουκ άνευ.

Κλείνω τώρα το μακροσκελές μου σχόλιο, λέγοντας πως φυσικά και είναι σημαντικό έργο του κριτικού να με φέρει σε επαφή, να μου γνωρίσει τα αξιόλογα κείμενα που πρωτοκυκλοφορούν, αλλά είναι ακόμα πιο σημαντικό αυτό που ειπώθηκε ήδη και θεωρώ κι εγώ πως είναι το ΕΡΓΟ-ΚΑΘΗΚΟΝ που έχει να επιτελέσει ένας ΣΥΝΕΠΗΣ κριτικός, ό,τι κι αν είναι αυτό που κρίνει. Τουλάχιστον εγώ τέτοιους κριτικούς θα ήθελα (ειδικά στην ποίηση που θεωρείται πιο εξειδικευμένη).
Αντιγράφω από τον/την atrapos το σχόλιο του Μ. Ανδρόνικου περί κριτικής:
"...ο κριτικός παίζει το ρόλο του ερμηνευτή, του "ειδικού" που στέκεται ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο θεατή, που μπορεί να βοηθήσει στο πλησίασμα των δύο."

Ακόμη και σ' αυτό βέβαια, χωράει πολλή συζήτηση αν θέλετε, αλλά αν συνεχίσω να γράφω θα καταλήξω σε σχόλιο πιο μακροσκελές απ' το κυρίως άρθρο. Οπότε μένω εδώ αναμένοντας αντιδράσεις...

ΥΓ1. Κατά τη γνώμη μου δε είναι απαραίτητες οι βαθμολογίες readers.(το κυνήγι του βαθμού ήταν ένας απ' τους λόγους που οι καλές εκθέσεις διδάσκονται πια και οι εκθέσεις των κάλών μαθητών είναι σχεδόν πανομοιότυπες χωρίς προσωπικό ύφος, έτσι ώστε να πάρουν "αντικειμενικά" έναν καλό βαθμό...)
Εξ' άλλου και στις ταινίες του κινηματογράφου, που βαθμολογούνται με αστεράκια, τα αστεράκια που δίνει ο κάθε κριτικός, είναι πάλι υποκειμενικά. Άρα καταλήγεις να παρακολουθείς τι προτείνουν αυτόι που το γούστο τους έχει αποδειχτεί πως ταιριάζει με το δικό σου.

ΥΓ2. Ο κύριος Μάνος Κοντολέων κάλυψε αρκετά το θέμα και απο-καλύψε επίσης αρκετά από αυτά που έπρεπε να ειπωθούν. Μακάρι να δούμε και άλλες απόψεις επωνύμων.

ΥΓ3. Παρότι σε πολλά με έχουν καλύψει οι προλαλήσαντες, ήθελα να βάλω και γω ένα λιθαράκι, (ή τούβλο αν προτιμάτε :) ) στη συζήτηση, οπότε συγχωρήστε μου τυχόν επαναλήψεις.

ΥΓ4. Το σχόλιό μου αποτελείται από προσωπικές μου θέσεις και απόψεις και εκφράζει αποκλειστικά και μόνο εμένα. (προς αποφυγή παρεξηγήσεων)
 

@marka13
Κατ' αρχήν χαίρομαι όταν βλέπω πέρα από τις αναγκαίες και υγιείς αντιπαραθέσεις απόψεων και την κατάθεση προτάσεων. Οικονομοτεχνικά μιλώντας η σύσταση ενός εκδοτικου οίκου ή μιας αλυσίδας βιβλιοπωλείων πέραν των όποιων δυσκολιών αντικειμενικής αξιολόγησης προυποθέτει και κεφάλαια και διασυνδέσεις και... και... Οπότε όσοι θα προσπαθούσαν θα κατέληγαν στον ίδιο παρανομαστή όλοι μαζί και στα ίδια αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν κατά μόνας.
Στα όσα υποστηρίζεις ή προτείνεις για μένα. Βασική προϋπόθεση για μένα (όχι εξαιτίας κάποιας παράξενης διαστροφής αλλά για λόγους που θα εξηγηθούν) ώστε να συνεχίσω αυτό που κάνω είναι να ΑΓΟΡΑΖΩ τα βιβλία που διαβάζω. Και αυτό με διαφοροποιεί από τους κριτικούς και με κρατάει στο επίπεδο του αναγνωστη. Αν κάποιος ή κάποιοι (και δεν είναι λίγοι όσοι μου το έχουν προτείνει αλλά πάρα πολλοί) αρχίσουν τις δωρεάν αποστολές αντιτύπων τότε ΘΑ ΕΧΩ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΝΑ ΤΑ ΔΙΑΒΑΖΩ! Κάτι που σημαίνει ότι χάνω πρώτον το δικαίωμα της επιλογής, δεύτερον μετατρέπομαι σε επαγγελματία κριτικό και τρίτον αποκτώ όλα εκείνα τα αρνητικά που δεν μου αρέσουν και δεν αρέσουν και σε πολλούς από τους επισκέπτες του μπλογκ μου. Ούτως ή άλλως διαθέτω μια βιβλιοθήκη με χιλιάδες (και όχι εκατοντάδες βιβλία), συνεχίζω να διαβάζω για την απόλαυση της ανάγνωσης και όχι για την υποχρέωση και δεν σκοπεύω όπως κατ' επανάληψη έχω γράψει να βιοποριστώ μέσω του μπλογκ. Μπορεί να ακουστεί εγωιστικό αλλά την ''ηδονή'' και την ικανοποίηση της ανακαλυψης ενός βιβλίου δεν θέλω να τη στερηθώ για να ανακαλύψω 1-2 παραπάνω καλούς συγγραφείς. Πέραν αυτού δεν θα ήθελα αλλάζοντας τις συνήθειες μου ή με την άρση της ανωνυμίας μου να γίνω ευάλωτος είτε σε κριτικές προς το πρόσωπο μου (αυτές ούτως ή άλλως μπορούν να γίνονται), είτε σε λογής λογής πιέσεις ή ενοχλήσεις που θα άλλαζαν την καθημερινότητά μου.ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΣ ΚΡΙΤΙΚΟΣ, δεν έχω καν αυτές τις γνώσεις, είμαι επαγγελματίας αναγνώστης. Και δεν είμαι ανώνυμος αλλά...ψευδώνυμος έχει διαφορά. Δεν σχολιάζω ανώνυμα αλλά ως readers diggest και εδώ και σε όποια άλλα μπλογκ θέλω να σχολιάσω κάτι και δεν διεκδικώ δάφνες εγκυρότητας ή αντικειμενικότητας. Επίσης δεν βαυκαλίζομαι ότι αυτό το μπλογκ αλλάζει κάτι και το μοναδικό που θα μου άρεσε να αλλάξω αλλά αδυνατώ θα ηταν να υπάρχουν περισσότεροι αναγνώστες. Επίσης δεν ασχολούμαι μόνο με το να κολακεύω νέους συγγραφείς ή να ''θάβω'' γνωστούς γιατί σε αρκετές περιπτώσεις έχει συμβεί και το αντίστροφο ούτε είμαι κάποιου είδους μαικήνα των νέων ταλέντων. Γι' αυτό θα προτιμούσα και θα εκτιμούσα ιδιαιτέρως η συζήτηση αντί να στρέφεται στο πρόσωπο μου να μένει σε αλλα πολύ πιο ενδιαφέροντα επίπεδα. Για παράδειγμα μετά από σχεδόν 70 σχόλια δεν είδα ούτε ΕΝΑ να αναφέρεται στην πρόταση του(της) κριτικού που έγινε αφορμή για όλη αυτή την κουβέντα σχετικά με τα βιβλία (παλαιότερα και γνωστά) που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις αναγνωστικές μας συνήθειες...
 

Μα... δεν υποστήριξα, ούτε πρότεινα για ΣΕΝΑ. Χάριν παραδείγματος σε ανέφερα για να προκύψει ένας προβληματισμός. Δεν ήταν αρκετά σαφές πως έκανα μια ΥΠΟΘΕΣΗ προκειμένου να μπούμε εμείς στη θέση των κριτικών; Επίσης δε διευκρίνησα αμέσως μετά πως δεν τα λέω αυτά γιατί προσδοκώ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ, αλλά για συμπλήρωση των θέσεων που έχουν ήδη αναφερθεί;
Νομίζω πως ακόμα μια φορά το δίκτυο δημιούργησε παρερμηνεία των γραφόμενών μου...

Στο μόνο που πραγματικά σχολίασα θέση σου, ήταν στο θέμα της βαθμολογίας.

Όσο για την πρόταση του/της βιβλιοκριτικού για τα βιβλία που σημάδεψαν κάποιον, είναι ακριβώς αυτό που ρωτάω όταν ζητάω από γνωστούς ή φίλους που εκτιμώ να μου συστήσουν κάποιο βιβλίο.

Σημαντικά για μένα στάθηκαν τα βιβλία του Τομ Ρόμπινς και ιδιαίτερα "το άρωμα του ονείρου". Δεν ξέρω αν χρειάζεται να πω περισσότερα, αλλά η πρόταση της βιβλιοκριτικού, ενώ ήταν και δική μου/μας κάποτε, κάπου σκόνταψε. Ίσως γιατί τα βιβλία αυτά τα είχαμε διαβάσει πολλά χρόνια πριν. Ποτέ δεν είναι αργά όμως και ίσως επί τη ευκαιρία ξαναφρεσκάρω "το άρωμα του ονείρου" προκειμένου να πω δυο κουβέντες κάποια στιγμή, για το βιβλίο και τα προσωπικά συναισθήματα που μου γέννησε, όταν το διάβαζα προ είκοσι ετών περίπου...
 

@marca13
Κατάλαβα ότι με χρησιμοποίησες ως παράδειγμα και ως παράδειγμα απάντησα με βάση τα υπαρκτά όμως δεδομένα μου. Δεν υπήρχε λανθασμένη επικοινωνία...
 

@nuwanda
Ευχαριστώ...Οντως είμαι ευχαριστημένος κάθε φορά που το μπλογκ γίνεται αιτία για παραγωγικό διάλογο και για ’’εξόρυξη ιδεών’’. Αν και νομίζω ότι αυτή τη φορά τα εύσημα και τα μπράβο ανήκουν στον(στην) εκπρόσωπο των κριτικών που είχε την ειλικρίνεια να εκτεθεί και να εκθέσει τις απόψεις του(της).
Ισως μια επέκταση-προέκταση της ιδέας σου θα ήταν ένας εκδοτικός οίκος από τους υπάρχοντες (και δεν μιλάω για τα μεγάλα ονόματα της αγοράς που έχουν άλλα κριτήρια) να επένδυε μόνο σε νέους συγγραφείς με προοπτική 2-3 βιβλίων μάξιμουμ για τον καθένα αλλά και πάλι αυτή η κίνηση φοβάμαι ότι κρύβει πολλά ρίσκα. Παρακολουθώ με ενδιαφέρον και περιμένω να δω τα αποτελέσματα του ’’Μαραθιά’’ με το πείραμα των μπλόγκερς και την έκδοση τους. Ισως ανοίξει νέους δρόμους στην αγορά του βιβλίου....
 

Παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον όλη τη συζήτηση που γίνεται με αφορμή ένα e-mail κριτικού προς τον reader's diggest. Ομολογώ ότι προβληματίστηκα αν θα δημοσίευα τις απόψεις μου στο δικό μου blog ή να τις προσθέσω στα ήδη υπάρχοντα σχόλια. Προτίμησα τη δεύτερη λύση, γιατί έτσι πιστεύω θα με διαβάσουν περισσότεροι, χωρίς να αποκλείεται να τα αναρτήσω και στο ιστολόγιό μου. Λοιπόν, πολύ ενδιαφέρουσαη η όλη συζήτηση για το θέμα της κριτικής και της προβολής ή μη των νέων. Έχω όμως την άποψη ότι εξελίσσεται σε πολύ θεωρητικό επίπεδο (χωρίς βέβαια να το θεωρώ περιττό) και παρά τις σχετικές εκκλήσεις δεν αναφέρθηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα βιβλίων, εκτός από κάποιες εξαιρέσεις. Θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα από τα βιβλία με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία και που πιστεύω ότι οφείλεται απλώς και μόνο στη διαφήμιση. Το "Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές" του Μάνου Ελευθερίου είναι ένα μυθιστόρημα(;) που αν δεν ήθελα να το κρίνω δεν θα έφτανα ως το τέλος, όπως στη μέση άφησα και το βραβευμένο "Ο καιρός των χρυσανθέμων" και σας διαβεβαιώ δεν είμαι η μόνη. Τι είναι τελικά "Η γυναίκα..."; Μας κοροϊδεύει μήπως ο συγγραφέας; Γιατί μας λέει ότι όλα τα πρόσωπα είναι φανταστικά; Φανταστική είναι η Παξινού, η Κοτοπούλη, η Κυβέλη, ο Ηλίας Βενέζης, ο Χορν, ο Δεσποτόπουλος και πλήθος άλλοι, για να μην τρώω την ώρα μου και το χρόνο σας να τα αναφέρω; Και αν οι κριτικοί δεν μας έλεγαν ότι πρόκειται για την Ελένη Παπαδάκη, γιατί θα έπρεπε εμείς να το ξέρουμε; Ή μήπως δεν έχει σημασία; Τότε προς τι ο τίτλος; Και δεν θα έπρεπε να φωτίζεται κάπως η φυσιογνωμία αυτής της γυναίκας, πράγμα που ελάχιστα γίνεται; Ύστερα, γιατί θα πρέπει ο αναγνώστης να καταναλώνει τόση φαιά ουσία για να καταλαβαίνει κάθε φορά ποιος μιλά; Και τι ενδιαφέρον έχουν όλες αυτές οι σχεδόν πανομοιότυπες καταθέσεις των εκτελεστών; Μη μου πείτε ότι υπάρχει κανείς που διάβασε το βιβλίο και δεν...πήδησε μερικές σελίδες. Πόσο πιο τίμια συμπεριφέρεται η Γαλανάκη προς τον αναγνώστη με τα "Αμίλητα βαθιά νερά" που διατηρεί τα πραγματικά πρόσωπα και τα πραγματικά γεγονότα. Περιορίζομαι σ' αυτές τις λίγες ενστάσεις για να αναφερθώ περισσότερο στο ρόλο που έπαιξε η κριτική στην υπερπροβολή του συγκεκριμένου βιβλίου. Από μια πολύ σύντομη έρευνα σε δυο μόνο εφημερίδες βρήκα τα εξής: Στις 8/12/2005 στα "Νέα" προαναγγέλλεται η κυκλοφορία του βιβλίου. Στις 4/3/2006 υπάρχει αναφορά στο "Κους Κους". Στις 21/3/2006 υπάρχει κριτική. Στις 24/3/2006 επίσης. Στο "Βήμα" δυο φορές (9/4 και 28/4) γίνεται πάλι αναφορά στα "Μέσα στη λίστα". (το παράξενο θα ήταν να μην ήταν μέσα στη λίστα!).Στις 16/4 υπάρχει συνέντευξη του συγγραφέα πάλι στο "Βήμα". Πόσες κριτικές και πόσες παρουσιάσεις έγιναν για το πολύ αξιολογότερο "Η σκιά της πεταλούδας" που το μάθαμε μόνο από τον Γιανναρά; Ή πόση σημασία δόθηκε στο τρίτομο του Μιχαηλίδη "Της μοναξιάς της επανάστασης και της λαγνείας" που πραγματεύται μεταξύ άλλων και την ίδια εποχή και που το έμαθα μόνο από άλλους που το διάβασαν; Ας μλήσουμε λοιπόν για συγκεκριμένα βιβλία, υπέρ, η κατά, ξεπερνώντας τους πληρωμένους κριτικούς.
 

αχ κυρία μου όποιος κατάφερε να τελειώσει τον καιρό των Χρυσανθέμων είναι ήρωας...
να ναι πέντε σ' όλο τον πλανήτη;
και πολλούς λέω

Fantomas
 

@anagnostria
Οπως γίνεται αντιληπτό η αναγνωστική προσέγγιση δύο βιβλίων είναι εντελώς διαφορετική για τον καθένα μας. Διάβασα και τα δύο (Ελευθερίου- Γαλανάκη) και μάλιστα στο www.lexima.gr ''τόλμησα'' με τις όποιες γνώσεις μου αλλά κυρίως με το αναγνωστικό μου ένστικτο να κάνω μια προσέγγιση. Εχω εντελώς διαφορετική άποψη, για την ακρίβεια ακριβώς την ανάποδη από τη δική σας. Φυσικά και οι κριτικοί (δεν υιοθετώ τον χαρακτηρισμό πληρωμένοι τουλάχιστον για το σύνολο τους και δεν θα ήθελα τέτοιους ή τόσο βαρείς και μάλιστα αναπόδεικτους χαρακτηρισμούς)στρέφονται αποκλειστικά ή δημιουργούν με τα γραπτά τους τη λίστα των ευπώλητων. Και μετά την υοστηρίζουν ανάλογα. Επαναλαμβάνω ότι δική μου πάγια τακτική είναι να ενημερώνομαι για το τι κυκλοφορεί αλλά να διαμορφώνων καθαρά δική μου άποψη για τα βιβλία. Και αυτό προτείνω να κάνει ο καθένας. Θεματογραφικά πλέον η ελληνική λογοτεχνία έχω την αίσθηση ότι καλύπτει κάθε απαίτηση. Ελάχιστοι είναι οι κριτικοί που έχουν τη διάθεση να ανακαλύψουν νέους συγγραφείς ή έστω να υποδείξουν κάποιους αξιόλογους παλαιότερους που έχουν περάσει απαραήρητοι.
 

@anonymous fantomas
Δεν δοκίμασα καν να το διαβάσω οπότε δεν έχω άποψη. Αλλά μου φαίνεται παράξενο ένα βιβλίο που πρέπει να πούλησε πάνω από 50.000 ανίτυπα να το τελείωσαν...πέντε αναγνώστες.
 

Μνημείον ανίας καλέ μου φίλε
Εγώ δε βρήκα ακόμα αναγνώστη να ξεπέρασε το εμπόδιο της τελευταίας σελίδας.
συμπαθής ο συγγραφέας, άξιος στιχουργός, με το ζόρι επιτυχημένος μυθιστοριογράφος.
συγχαρητήρια ο υπολογιστής σας διάλεξε να αντιπροσωπεύσετε τη χώρα. θα γίνετε μεγάλος.
δεν πιστεύω στα 50.000 αντίτυπα. κολπάκια των οίκων.
πώς πούλησε μερικά;
από τα χιλιάδες γελάδια που συρρέουν στα βιβλιοπωλεία θέλοντας να κάνουν δώρο ένα βιβλίο γιατί έτσι περνιούνται για μορφωμένα.
κάτι καλό, τι είναι στην κορυφή τώρα; κι οι υπαλληλοι με διάφορα μπόνους τους βάζουν στο χέρι το τομίδιο. όπως μια εποχή τους έβαζαν στο χέρι τον Ιούδα (Παρσάγγες καλύτερο) κι έπειτα το Μν κι οι παραλήπτες βρίζουν την κακοτυχία τους...

Fantomas
 

Χαίρομαι που έστω κάποιοι αναγνώστες συμφωνούν μαζί μου σχετικά με τον Μάνο Ελευθερίου. Ακόμη όμως και όσοι διαφωνείτε(όπως ο reader's) δεν νομίζετε ότι στις τόσο αυξημένες πωλήσεις έπαιξε ρόλο η υπέρμετρη διαφήμιση; Και μια διευκρίνιση για το "πληρωμένους κριτικούς". Δεν το εννοούσα με την κακή έννοια. Ίσως θα έπρεπε να πω "πληρωνόμενους". Ήθελα να δείξω τη διαφορά ανάμεσα στους επαγγελματίες κριτικούς, που πληρώνονται για τη δουλειά που κάνουν, και σ' όλους εμάς που διαβάζουμε για την ευχαρίστηση και μόνο.
 

@nuwanda, anagnostria
Η διαφωνία δεν αποτελεί την πηγή της δημοκρατίας; Εδώ είναι ο απόλυτα δημοκρατικός χώρος και χαίρομαι όταν υπάρχουν αντικτουόμενες (και με τις δικές μου φυσικά) απόψεις. ’’Δημοκρατικά’’ σκετπόμενος και επειδή δεν μπορώ να αναλύσω τη θέση μου για το βιβλίο του Ελευθερίου (για το βιβλίο της Γαλανάκη έχω γράψει) σας παραπέμπω στο wwww.lexima.gr, όπου έχω γράψει μια εκτενή ανάλυση.
Ειδικά για την αναγνώστρια. Χαίρομαι που επανήλθες με τη διευκρίνιση επειδή ζούμε δυστυχώς σε ’’πονηρούς καιρούς’’ και δεν θέλω να δημιουργούνται εντυπώσεις σε βάρος απόντων ή ’’σιωπηλών παρατηρητών-αναγνωστών’’ του μπλογκ. Το ότι υπάρχουν σχέσεις εξάρτησης ορισμένων κριτικών με εκδοτικούς οίκους το ξέρω αλλά οι γενικεύσεις δεν βοηθάνε...
 

Ο ΚΑΙΡΟΣ ΤΩΝ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΩΝ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΠΟΛΥ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΕΙΩΣΑ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΕΥΚΟΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΛΛΑ ΑΝ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙΣ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ 30-40 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΣΕ ΜΑΓΕΥΕΙ. Η ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΔΥΣΚΟΛΗ. ΘΥΜΙΖΕΙ ΚΑΠΩΣ ΤΟ ΓΡΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ. ΞΕΡΩ ΑΛΛΟΥΣ ΔΥΟ ΠΟΥ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΡΕΣΕ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΗΘΕΝ. ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΔΕΝ ΤΟ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΑΚΟΜΗ ΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΑ. ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΗΣΗΣ, ΑΠΛΑ ΓΙΑΤΙ ΜΟΥ ΑΡΕΣΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ.
 

Αγαπητέ Reader's,ευχαριστώ για την παραπομπή στο lexima όπου διάβασα την πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση των βιβλίων Ελευθερίου και Γαλανάκη. Εξακολουθώ να έχω τις διαφωνίες μου, αλλά όπως λέτε κι εσείς είναι δημοκρατικό δικαίωμα του καθενός. Θα πρόσθετα ότι είναι και θέμα αναγνωστικών προτιμήσεων, νοουμένου βέβαια ότι μιλάμε για αναγνώστες με αρκετή προπαίδεια και τριβή με τη λογοτεχνία.
 

Η ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟ ΔΥΣΚΟΛΗ. ΘΥΜΙΖΕΙ ΚΑΠΩΣ ΤΟ ΓΡΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ.

ΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ
Παναγία μου
οίκτο
 

@anonymous,να με συγχωρεσεις,αλλα διαβαζοντας βιαστικα τα προηγουμενα μηνυματα,δεν ειδα ο,τι προηγηθηκε.Εχεις δικιο.Το σχολιο μου το τελευταιο ηταν εντελως ατοπο και φταιω,λογω βιαστικης ανάγνωσης των περασμένων σχολιων.
 

Δέχομαι τη συγνώμη σου Regina, και αν σε προσέβαλα ζήτώ κι εγώ
ήξερα ότι οφείλεται σε παραξήγηση καθότι είσαι πα΄ντα μετρημένη και σωστή. όλα καλά