Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Wednesday, June 28, 2006

 

Ποταμός, Ποίηση και Πρωινό intercity

Οσοι διάβασαν πρόσφατα ένθετο-αφιέρωμα μεγάλης απογευματινής εφημερίδας θα υπέθεσαν ότι το βιβλίο ‘’Πρωινό intercity’’ της Νιόβης Λύρη (εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) είναι περίπου…εφηβικό ανάγνωσμα αφού αναφέρεται στη ‘’νεολαία των δυτικών προαστίων’’…’’η συγγραφέας με τη βοήθεια του ήρωα της, ενός χαρισματικού εκπαιδευτικού, βουτάει στα βαθιά ψάχνοντας τις αιτίες που οδηγούν μια κοινωνικά ‘’ριγμένη’’ γενιά στον θυμό και στην πιο δυσοίωνη σιωπή’’! Φυσικά κάθε βιβλίο έχει διαφορετικές σημασίες και έννοιες (ανάλογα τον αναγνώστη του) αλλά στοιχηματίζω το…blog μου ότι το συγκεκριμένο δεν έτυχε καμίας ανάγνωσης! Την κυρία Νιόβη Λύρη, που με την τρίτη της συγγραφική προσπάθεια αρχίζει και στρέφει τα βλέμματα και των κριτικών στη δουλειά της λογικά μια τέτοια αναφορά μπορεί και να την ικανοποιεί. Εμένα προσωπικά δεν με ικανοποίησε καθόλου αφού ήδη είχα διαβάσει το βιβλίο της…
Το ‘’πρωινό intercity’’ είναι φόρος τιμής στην ποίηση αφού είναι διάχυτη σε όλες του τις σελίδες με αναφορές ακόμη και από Ασλάνογλου ή Γώγου αλλά και Αλβανούς ποιητές. Είναι ένα βιβλίο με δυνατούς συμβολισμούς όπου οι πραγματικοί πρωταγωνιστές δεν είναι οι άνθρωποι αλλά ένα ποτάμι που στο διάβα του σώζει μυστικά και παίρνει ζωές, οι πολυκατοικίες, η βροχή που έρχεται και φεύγει, ρυθμίζοντας επιθυμίες και συμπεριφορές και φυσικά οι ράγες του τραίνου όπου πάνω τους τρέχει το πρωινό Intercity, στο δρόμο για την κάθαρση, τη διαφυγή και την αποκάλυψη ενός καθοριστικού μυστικού. Ο κεντρικός ήρωας δεν μαθαίνουμε ποτέ πόσο ‘’χαρισματικός εκπαιδευτικός’’ είναι, σίγουρα όμως είναι ένας ποιητής που δεν γράφει γιατί ψάχνει τη χαμένη αγάπη της νιότης του και όταν τη βρίσκει μαζί με την έμπνευσή του την ‘’παραμελεί’’. Εκπαιδευτικός και η ίδια η κυρία Λύρη, διάλεξε ένα σχολείο των δυτικών προαστίων ως σημείο αναφοράς, ορισμένες φορές οι χαρακτήρες της είναι ακραίοι (όπως ο νεαρός Αλβανός που ονειρεύεται να γίνει ποιητής) αλλά απόλυτα ταιριαστοί με το περιβάλλον τους και την περιοχή που ζουν, άγνωστη σε μας, τους υπόλοιπους κατοίκους της μεγαλούπολης. Δεν είναι η περιγραφή ενός ‘’γκέτο’’ είναι η αποκάλυψη ψυχών, η αναζήτηση ενός ανεκπλήρωτου παιδικού έρωτα και κυρίως το ‘’πρωινό intercity’’ είναι ένα βιβλίο γραμμένο σε ΣΩΣΤΗ ελληνική γλώσσα. Δεν διέκρινα σπάνια λογοτεχνικά ευρήματα, ούτε κάτι εξεζητημένο στη γραφή αλλά διαβάζοντας το βίωσα μια σχεδόν ξεχασμένη εμπειρία. Γιατί, σπάνια, πια κυκλοφορούν βιβλία, απλά, καλογραμμένα και χωρίς περιττούς μοντερνισμούς ή ‘’φτιαχτή’’ πρόθεση εντυπωσιασμού. Η ένσταση μου, ως αναγνώστη, είναι ότι κυλάει από την αρχή μέχρι το τέλος στο ίδιο μοτίβο η μοναδική ανατροπή του είναι ένα κρυμμένο μυστικό που σώθηκε από την οργή του πλημμυρισμένου ποταμού για να αποκαλυφθεί μερικά χρόνια αργότερα. Δεν είναι δηλαδή βιβλίο έντασης ή ένα καλά καμωμένο παραμύθι αλλά μια απόλυτα καθημερινή (και για αυτό ίσως ξεχωριστή) ιστορία διαφορετικών χαρακτήρων που συνυπάρχουν δίπλα στο ποτάμι ή ταξιδεύουν προς την αλήθεια με το intercity.

Το βιβλίο δεν το βαθμολογώ, αφού σε αντίθεση με τους επαγγελματίες
κριτικούς όταν με συνδέει κάτι με τον δημιουργό του, δεν μπορώ να είμαι
αντικειμενικός. Η κ.Νιόβη Λύρη ήταν και παραμένει τακτική επιστολογράφος μου, έχει συχνά-πυκνά δημοσιεύσει στο blog μου κάποια ποστ, συνεπώς ότι βαθμό και αν έβαζα στο βιβλίο της θα ήταν…παρεξηγήσιμος.

(Update)

Το γράφω εδώ σε πρώτη φάση και σκοπεύω ούτως ή άλλως να επανέλθω με ένα εκτεταμένο post αργότερα. Δεν υπεραμύνομαι των κριτικών (είναι γνωστή η γενικότερη τοποθέτησή και άποψή μου) αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι γιατί ορισμένες φορές πέφτω και ο ίδιος θύμα των παρορμήσεων μου, αν και ξέρω τι περίπου συμβαίνει. Τα έχω με τους κριτικούς που γράφουν κριτική ενώ δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο. Ξεκάθαρα πράγματα...Οχι με τους κριτικούς που έντιμα διαχωρίζουν την κριτική από τη βιβλιοπαρουσίαση. Θα επανέλθω επί του θέματος γιατί έχει σημασία να ξέρουμε για ποιό πράγμα μιλάμε και αν πραγματικά το θέλουν οι επισκέπτες του blog να μαζέψω όλες τις εφημερίδες του επόμενου τριημέρου και να γράψω (τουλάχιστον για τις μεγαλύτερες σε κυκλοφορία) τι ακριβώς περιλαμβάνουν και με ποιά μορφή! Οχι με τη μορφή κριτικής στη δουλειά των κριτικών αλλά με τη μορφή χαρτογράφησης των περιεχομένων τους. Περιμένω απόψεις....Είμαι πάντως πρόθυμος τη Δευτέρα να το κάνω για να μην δημιουργούνται αναίτια παρεξηγήσεις και μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά...



Comments:
Λέτε:
"στοιχηματίζω το…blog μου ότι το συγκεκριμένο δεν έτυχε καμίας ανάγνωσης!"

Το ωραίο σας blog δεν κινδυνεύει καθόλου και στοιχηματίστε άφοβα! Ένα μέρος της κριτικής παρουσίασης βιβλίων γράφεται μετά από αυτό που έχει περάσει στην δημοσιογραφική ορολογία σαν... "διαγώνια ανάγνωση"!
Τι στην ευχή είναι αυτό το πράγμα αδυνατώ να καταλάβω αφού δεν συνοδεύεται από ορισμό. Μπορεί να σημαίνει διαισθητική ανάγνωση του εξώφυλλου ή του οπισθόφυλλου σημειώματος ή 5-6 τυχαία επιλεγμένων σελίδων ή ζύγισμα ή... θερμομέτρηση του βιβλίου. Πάντως ο όρος χρησιμοποιείται ευθαρσώς από τους διαγώνιους αναγνώστες, οι οποίοι μάλλον έχουν και οι ίδιοι πειστεί ότι η διαγώνια ανάγνωση έχει πιστοποιηθεί ως μέθοδος!

Για να μην είμαστε άδικοι πάντως, αποδεδειγμένα επιζεί η δόκιμη οδός της επιμελούς ανάγνωσης του προς παρουσίαση βιβλίου, από την αρχή ως το τέλος, ή τουλάχιστον όσο αντέξει ο κριτικός - στις άτυχες περιπτώσεις...
 
Μιλώντας εντελώς προσωπικά, Game Over, να σας πω ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος να γράψει κριτική ή την άποψή του για ένα βιβλίο, χωρίς να το διαβάσει μέχρι την τελευταία του λέξη, για να σέβεται ο ίδιος τον εαυτό του κι αυτό που κάνει και τουλάχιστον για να μη γράψει κάτι για το οποίο θα ντρέπεται ο ίδιος. Μου έχει τύχει σε βιβλία που δεν μου άρεσαν καθόλου, να τα διαβάζω πιο επίμονα από κείνα που μου αρέσουν, προσπαθώντας να ανακαλύψω την πρόθεση του συγγραφέα και τι ήθελε εκείνος να μου πει, αφού έφαγε κανά χρόνο το λιγότερο από τη ζωή του για να το γράψει. κάποιο λόγο έχει που σκύβει πάνω από τα μελάνια ή τα πλήκτρα του και αισθάνομαι προσωπικά άχρηστη, αν δεν καταβάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια για να τον ανακαλύψω. Κάποια από τα καλύτερα κείμενά μου ήταν εκείνα που τα βιβλία για τα οποία έγραψα είτε με δυσκόλεψαν είτε δεν μου άρεσαν, όλως παραδόξως...
Έτυχε να έχω γράψει μια πολύ ειρωνική και αρνητική για ένα βιβλίο κριτική -δικαίως σύμφωνα με τα δικά μου γούστα, κριτήρια και αισθητήρια- και η συγγραφέας του να αναζητήσει καιρό μετά πολύ επίμονα αυτή την κριτική. απευθύνθηκε ακόμη και στη διεύθυνση της εφημερίδας μου για να ανακαλύψει τη δημοσίευση, επισκέφτηκε την εφημερίδα, τη συνάντησα τυχαία στο διάδρομο και δεν ντράπηκα καθόλου γι' αυτό που είχα γράψει, γιατί ήταν συνεπές, προσεκτικό και εμπεριστατωμένο. εκείνη δεν έμαθε ποτέ ότι εγώ ήμουν το πρόσωπο στο οποίο αντιστοιχούσε το όνομα της υπογραφής στην κριτική που δεν την κολάκευε καθόλου, γιατί προφανώς δεν την ενδιέφερε, αλλά την είδα να κατεβαίνει περιχαρής τα σκαλιά και να φεύγει -προφανώς κατά δική μου εκδοχή- γιατί κάποιος ασχολήθηκε με το κείμενό της... Αυτά περί διαγώνιας ανάγνωσης: μόνο οι εφημερίδες διαβάζονται έτσι από μας που τις διαβάζουμε όλες κάθε μέρα και πάλι σταματάς σε αγαπημένες στήλες και σε θέματα που δε αφορούν ιδιαίτερα και τα διαβάζεις μέχρι τελικής πτώσεως. Ουφ! Φλυάρησα αρκετά
 
Αγαπητή κυρία Σκαλίδη,
ούτε που μου πέρασε από το μυαλό να γενικεύσω όταν συνέχισα απλώς αυτό που ξεκάθαρα υπαινίχθηκε ο οικοδεσπότης μας! Παρέθεσα άλλωστε και το σχετικό χωρίο του...
Είμαι βέβαιος ότι εσείς ποτέ δεν γράψατε κριτική έχοντας επιπόλαιη γνώση του βιβλίου, το αποδεικνύει η ένταση του κειμένου σας!
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας: "δεν είναι δυνατόν κάποιος να γράψει κριτική ή την άποψή του για ένα βιβλίο, χωρίς να το διαβάσει μέχρι την τελευταία του λέξη", αλλά έλα που γίνεται καμιά φορά!
Μόνο αυτό ήθελα να πω...
Σας ευχαριστώ για το σχόλιο επί... του σχολίου :-)
 
Ε, ναι, γίνεται...Ξέρετε, Game Over, έχει τύχει πολλές φορές να διαβάσω ένα βιβλίο και όλη του η ουσία να κρύβεται μόνο στην τελευταία του σελίδα. Τότε αισθάνομαι δικαιωμένη, ότι δεν έχασα το χρόνο μου με ένα ανάγνωσμα ούτε ότι "άδειασα" με το πέρας της αναάγνωσής του. με έχουν κερδίσει συγγραφείς και με την τελευταία τους λέξη και μόνο... ;)))
 
@game over
παρότι προτιμώ άλλες μορφές τζόγου και όχι το....στοίχημα όταν τύχει να δοκιμάσω την τύχη μου συνεχίζω να στοιχηματίζω. Διαγώνια ανάγνωση είναι η επιλεκτική ανάγνωση, αποτελεί κωδικό της πιάτσας των κριτικών. Για μένα όμως το χειρότερο δεν είναι η διαγώνια ανάγνωση γιατί τουλάχιστον έτσι κάτι...μένει. Χειρότερο (και θεωρώ εμπαιγμός του συγγραφέα)είναι η απλή αναφορά περίληψης ή όλου του οπισθοφύλλου. Και με τις αποκιοκρατικές σχέσεις που καλλιεργούνται στο χώρο ο άτυχος συγγραφέας είναι υποχρεωμένος να πει και...ευχαριστώ!
 
@scalidi
Στέκομαι σε αυτό που γράφεις σε ένα σημείο του κειμένου σου. Οτι η συγγραφέας έφυγε περιχαρής έστω και με αρνητική κριτική επειδή κάποιος ασχολήθηκε με το κείμενο της! Είναι τρομακτική αλήθεια και το έχω διαπιστώσει αυτούς τους έξι μήνες. Υπάρχει φοβερό παράπονο από τους νέους συγγραφείς ότι κανείς κριτικός δεν ασχολείται μαζί τους έστω και σε επίπεδο απόρριψης και στην ουσία δεν μαθαίνουν ποτέ την αλήθεια για την αξία της δουλειάς τους. Στον στενό περίγυρο τους δεν υπάρχει κανείς ουσιαστικά (εκτός αν κατάγονται από λογοτεχνική οικογένεια) να τους κρίνει σωστά ή τέλος πάντων με κάποια λογοτεχνικά κριτήρια. Οι κριτικοί (το έγραψα και πιο πάνω) αναπαράγουν δελτία τύπου και περιλήψεις οπισθόφυλλων με εξαίρεση 3-4 βιβλία την εβδομάδα για κάθε εφημερίδα. Και όταν γράφω τγια κριτικούς μην το παίρνεις προσωπικά! Εξαιρούνται οι παρόντες που τυγχάνουν και μπλόγκερς! Εντάξει;
 
Δεν τίθεται ζήτημα παρεξήγησης. Βρέθηκα με συνάδελφο σε μια εκδήλωση και επρόκειτο να κάνει συνέντευξη στο συγγραφέα για ένα βιβλίο που δεν είχε διαβάσει ο/η συνάδελφος. προσφέρθηκα να βοηθήσω -δηλαδή να πω μερικές ερωτήσεις- αφού είχα διαβάσει το βιβλίο, αρνήθηκε κατηγορηματικά. Κατάλαβες τώρα...
 
Το γράφω εδώ σε πρώτη φάση και σκοπεύω ούτως ή άλλως να επανέλθω με ένα εκτεταμένο post αργότερα. Δεν υπεραμύνομαι των κριτικών (είναι γνωστή η γενικότερη τοποθέτησή μου) αλλά πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι γιατί ορισμένες φορές πέφτω και ο ίδιος θύμα των παρορμήσεων μου. Τα έχω με τους κριτικούς που γράφουν κριτική ενώ δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο. Ξεκάθαρα πράγματα...Οχι με τους κριτικούς που έντιμα διαχωρίζουν την κριτική από τη βιβλιοπαρουσίαση. Θα επανέλθω επί του θέματος γιατί έχει σημασία να ξέρουμε για ποιό πράγμα μιλάμε και αν πραγματικά το θέλουν οι επισκέπτες του blog να μαζέψω όλες τις εφημερίδες του επόμενου τριημέρου και να γράψω (τουλάχιστον για τις μεγαλύτερες σε κυκλοφορία) τι ακριβώς περιλαμβάνουν και με ποιά μορφή! Οχι με τη μορφή κριτικής στη δουλειά των κριτικών αλλά με τη μορφή χαρτογράφησης των περιεχεομένων τους. Περιμένω απόψεις....Είμαι πάντως διατεθιμένος τη Δευτέρα να το κάνω για να μην δημιουργούνται αναίτια παρεξηγήσεις και μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά...
 
Νομίζω ότι αυτό το κάνει ο κάθε νοήμων πολίτης, αναγνώστης, γιατί όχι κι εσύ reader;
 
κι άλλο μπλογκ συγγραφέα: Νίκος Παργινός, επώνυμο, αναζήτησέ το, reader μου
 
άκυρο! βλακεία είπα. το είχε ήδη το μπλογκ στο μπλογκ σου
 
@nuwanda
Εύκολο είναι...Θα προσθέσω και μερικά DVD στη συλλογή αγοράζοντας τόσες εφημερίδες για ένα τριήμερο
 
@scalidi
Πληθαίνουν οι συγγραφικές φωνές στα μπλογκ. Νομίζω ότι θα υπάρξει και συνέχεια...
 
H ιδέα σας για την καταγραφή των κριτικών και των παρουσιάσων με ενθουσίασε! Περιμένω από τώρα να διαβάσω αυτό το κείμενο.
 
@ladychill
Υπομονή αγαπητή μου μέχριτη Δευτέρα
 
Enjoyed a lot!
»
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?