Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Sunday, May 28, 2006

 

Ξεφ(τ)υλλίζοντας...part 47

Τελικά, ο ’Ελληνας μπορεί να μην διαβάζει αλλά κρύβει μέσα του από μικρός ένα συγγραφέα σε ύπνωση! Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός της πρωτόγνωρης επιτυχίας που σημείωσε ο φετινός 5ος διαγωνισμός παραμυθιού που διοργάνωσε το περιοδικό Kids Fun σε συνεργασία με πέντε γνωστούς ’Ελληνες παραμυθάδες. Ο αριθμός των συμμετεχόντων (παιδιά του Δημοτικού σχολείου είχαν δικαίωμα συμμετοχής) τετραπλασιάστηκε σε σχέση με πέρυσι και σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν οι άνθρωποι του περιοδικού έφτασε τον ασύλληπτο αριθμό των 20.000! Είκοσι χιλιάδες πιτσιρίκια από όλη την Ελλάδα θέλουν από μικρά να γίνουν συγγραφείς ή αισθάνονται άνετα γράφοντας ιστορίες και παραμυθάκια. Η μήπως 20.000 γονείς θα ήθελαν το παιδί τους να γίνει ότι δεν έγιναν εκείνοι; Οπως και να έχει το θέμα η μαζική αυτή συμμετοχή μόνο ως θετική κρίνεται. Αρκεί εκτός από υποψήφιοι συγγραφείς οι συμπαθείς πιτσιρικάδες να μάθουν ότι δεν κάνει κακό και η ανάγνωση βιβλίων! Το θυμήθηκα γιατί σήμερα το πρωί έγινε η γιορτή βράβευσης των εννέα καλύτερων στον κινηματογράφο Ακροπόλ, ενώ ένα ακόμη έργο θα μετατραπεί σε θεατρική παράσταση από την μετρ του είδους Κάρμεν Ρουγγέρη.
- Ευχαριστώ τις κυρίες του Εθνους για τα καλά τους λόγια στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας μόνο που για να είμαι ειλικρινής πριν διαβάσω και αντιγράψω τα καλά που έγραψαν για το blog μου το μάτι μου έπεσε στο αμέσως επόμενο θέμα και στη φωτογραφία του Γιώργου Σκούρτη. Μεγάλη μορφή ο Σκούρτης, κάποτε θυμάμαι ξενυχτούσα για να ακούω την εκπληκτική μεταμεσονύχτια ραδιοφωνική εκπομπή του ’’Το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα’’, από τους κορυφαίους θεατρικούς συγγραφείς της χώρας και με πλούσια λογοτεχνική δράση. Πολυγραφότατος, υπήρχαν χρονιές ειδικά στη δεκαετία του ’90 που κυκλοφορούσαν στην αγορά δύο διηγήματα ή μυθιστορήματα του και ένα θεατρικό και πουλούσαν όλα. Τα τελευταία χρόνια για κάποιο παράδοξο λόγο και χωρίς εξήγηση ο Σκούρτης πέρασε στο περιθώριο. Κάπου παλαιότερα διάβασα σε μια συνέντευξη του ότι έχει χρόνια ολόκληρα να γράψει θεατρικό έργο και κανείς δεν του ζητάει πλέον! Αθάνατη Ελλάδα... Ο άνθρωπος που έγραψε μυθιστορήματα όπως ’’Οι εκτελεστές’’, ’’Πήδημα θανάτου’’, τις ’’Ιστορίες με πολλά στρας’’, τον θρυλικό ’’Μπαρμπα Τζορτζ’’ (τελευταία φορά που τσέκαρα αντίτυπο του σε βιβλιοπωλείο είδα ότι έχει φτάσει αισίως στη 17η έκδοση), τον αξεπέραστο ’’Mπάτσο’’ να είναι άνεργος και να κυκλοφορούν δεκάδες βιβλία-σκουπίδια. Χωρίς την ομπρέλα των εκδοτικών οίκων που για χρόνια μονοπωλούσαν τα έργα του (Καστανιώτης κυρίως αλλά και Λιβάνης) τον Σκούρτη επαναφέρει στην επικαιρότητα (και μπράβο του) ο Κέδρος τιμώντας μάλιστα και τις δύο ιδιότητές του. Αυτή του θεατρικού συγγραφέα με το ’’Οκτώ ανέκδοτα θεατρικά έργα’’ αλλά και του λογοτέχνη με το ’’Ετσι... κι’ αλλιώς και αλλιώτικα’’ με 75 παλαιότερα και νέα κείμενα του. Και επειδή όπως φαίνεται η επαναφορά του Σκούρτη είναι ολική για να τιμηθεί η παράδοση (και να συμπληρώσω το εξαιρετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας) οσονούπω κυκλοφορεί και τρίτη δουλειά του από τον Ιανό με τίτλο ’’Νύχταθλο’’...
- Επάνω, στη σελίδα η Τζόις Οουτς, κάτω ο Σκούρτης και στη μέση το blog μου. Ακόμη και να με...έβριζαν τιμή είναι. Πόσο μάλλον όταν γράφονται και καλά λόγια, τα οποία με υποχρεώνουν να γράψω δημόσια τις ευχαριστίες μου. Βεβαίως και αρνητικά να έγραφαν με βάση τη λογική του blog πάλι θα τα αναδημοσίευα. Υπό τον τίτλο λοιπόν ’’Λογοτεχνία στο διαδίκτυο’’ γράφει το σημερινό ΕΘΝΟΣ μεταξύ άλλων: ’’Και από μια μοιραία παραδοξότητα γνώρισα τελικά αυτόν που υπογράφει ως reader's digest την ’’Ελληνική Λογοτεχνία’’ στο www.diavazo.blogspot.com . Ομολογουμένως, έκπληξη! Φρέσκια και οξυδερκής ματιά, ενίοτε υπερβολικά οργισμένη, μεταμελής διάθεση (για όποτε σφάλει, μέχρι...συγνώμης), ενδιαφέρουσες προτάσεις που ενδεχομένως μας διέφυγαν, πάθος για το καινούργιο όσον αφορά τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Κρίμα κι έχουμε και...δουλειά. Στο μπλογκ του μεγάλη αναφορά, σε όλα τα σάιτ των συγγραφέων (όσοι έχουν), προσφάτως μεγάλη έρευνα με αφορμή τον ’’Κώδικα Ντα Βίντσι’’ για τη λογοκρισία και τα ’’Απαγορευμένα Βιβλία’’, άρθρο για την παρεξηγημένη στα καθ’ ημάς αστυνομική λογοτεχνία και ένα άκρως ενδιαφέρον κείμενο για τον Τζαίησον Ξενάκη, που εν πολλοίς, αγνοούμε. Εξόχως ’’επαγγελματική δουλειά’’! Τον... συμβουλεύομαι πια τον reader's digest!''.
Comments:
Επιτέλους, αναφερθήκατε και στον κύριο Σκούρτη, καθώς έχω την εντύπωση ότι για κάποιον λόγο τα πραγματικά σπουδαία πρόσωπα του Λόγου δεν σας ενδιαφέρουν ή αδυνατείτε να τα προσεγγίσετε. Αλλιώς πώς εξηγείται η μη αναφορά στον Χειμωνά, τον Νόλλα, τον Σουρούνη κλπ. και τι ανεπίτρεπτα λόγια για τον κύριο Χαριτόπουλο (ό,τι καλύτερο έχουμε στα γράμματα εν ζωή - έχετε διαβάσει ποτέ τέτοια ελληνικά σαν τα δικά του;). Ίσως δεν έχετε ακούσει ποτέ για τα 3 μεγάλα Χ της λογοτεχνίας μας (Χειμωνάς, Χάκας, Χαριτόπουλος).
Είμαι παλιά Αθηναία, 4ης γενιάς, ο εκλειπών σύζυγός μου υπήρξε κορυφαίος διπλωμάτης και εραστής του βιβλίου, ο οποίος και με εμύησε και τον ευγνωμονώ για αυτό.
Δεν λέω, ενδιαφέροντες και ορισμένοι νεότεροι, αν και κινούμενοι οι περισσότεροι προς κατευθύνσεις οι οποίες βοούν "κατασκευήν".
Το βιβλίο είναι πρωτίστως ψυχική κατάδυσις και δευτερευόντως ίντριγκα, ανατροπές κλπ.
Μην εκλάβετε το σημείωμά μου ως διδαχή, την γνώμη μου καταθέτω.
 
@old lady
Αγαπητή μου κυρία, δεν νομίζω ότι αδιαφορώ (ας αναγνώστης τουλάχιστον) για τα σπουδαία πρόσωπα των γραμμάτων. Δυστυχώς η ευτυχώς, δεν θεωρώ ότι οι λογοτεχνικές μου γνώσεις είναι τέτοιου επιπέδου ώστε να ασχοληθώ με τον Βασιλικό, τον αείμνηστο Χειμωνά, τον Σουρούνη ή ακόμη και άλλους μεγάλους των γραμμάτων όπως ο Γονατάς. Θα ήταν ιεροσυλία εκ μέρους μου και παντελής έλλειψη σεβασμού να τους προσεγγίσω με οποιαδήποτε άλλη λογική πλην αυτής του αναγνώστη.
Παράλληλα, όμως δεν πρέπει να αγνοηθεί η δουλειά των νεαρότερων και ειδικά αξιόλογων συγγραφέων που δεν τυγχάνουν της παραμικρής προβολής από τη δογματική (έως φασιστική) ευνοιοκρατία των media. Γράφοντας για τον Βασιλικό δεν πρόκειται να προσφέρω απολύτως τίποτα και σε κανένα. Μιλώντας για κάποιους νεαρότερους ή και παντελώς άγνωστους συγγραφείς ενδεχομένως να προσφέρω κάτι στο χώρο.
Τις διαφωνίες μου για τον Χαριτόπουλο τις έχω καταθέσει από πολύ νωρίς και δεν θα με βρείτε σύμφωνο με όσα υποστηρίζετε. Σε μια άλλη εποχή θα περνούσε απαρατήρητος, με τη σημερινή λογοτεχνική ''έλλειψη'' υποτίθεται ότι ξεχωρίζει. Δεν απέτρεψα κανέναν από το να τον διαβάζει, κατέθεσα απλά τις δικές μου ενστάσεις....
Δεν διαφωνώ στην άποψη περί ψυχικής κατάδυσης αλλά από μόνη της αυτή δεν αρκεί για να ιντριγκάρει ένα σύγχρονο αναγνώστη. Δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό αλλά η εποχή μας τρέχει, αλλάζει, δείτε η Αθήνα και οι άνθρωποι της πόσο διαφορετικοί είναι μέσα στα τελευταία 20-30 χρόνια. Και το ίδιο πρέπει να γίνεται με τη λογοτεχνία.
Θεωρώ ότι η μοναδική συγγραφέας (σήμερα) που μπορεί να δημιουργήσει πολύ καλά βιβλία χωρίς να έχει την ανάγκη έμπνευσης ή συγκεκριμένου θέματος ή ρηξικέλευθων ανατροπών είναι η Μήτσορα. Μπορείτε να με κατηγορήσετε ως ''μοντερνιστή'' αλλά όχι ως ανερμάτιστο και σε καμία περίπτωση δεν με ενοχλεί και η διδαχή, ειδικά μάλιστα όταν προέρχεται από μια αληθινή κυρία με λογοτεχνική εμπειρία και όχι από κάποιον ''δήθεν''. Αν πίστευα ότι γνωρίζω τα πάντα περί της λογοτεχνίας, της ιστορίας ή της τεχνικής της σίγουρα οι απόψεις μου θα τύγχαναν δημόσιας έκθεσης κάπου αλλού και όχι σε ένα ταπεινό ερασιτεχνικό ιστολόγιο. Είσαστε καλοδεχούμενη, ακόμη και αν διαφωνούμε (και θα διαφωνούμε) περί του Χαριτόπουλου. Ο χώρος είναι ανοιχτός στην κατάθεση οποιασδήποτε άποψης και φυσικά σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η κριτική στον ''διαχειριστή'' του.
 
Εντυπωσιακό νούμερο!
Πιστεύω πως εκ των πραγμάτων θα καταλάβουν οι μικροί μας φίλοι ότι η ανάγνωση είναι απαραίτητη. Γιατί αν συνεχίσουν την προσπάθεια, θα γίνει φανερό ότι χρειάζονται και τα ανάλογα εφόδια.
 
κάτι άσχετο. το ανέβασα το ποστ που λέγαμε
 
Ως φανατικός (και πιστεύω από τους πρώτους) αναγνώστης-επισκέπτης σου φοβήθηκα βλέποντας το έθνος.
Το παραπάνω σχόλιό σου όμως με καθησύχασε.
Συνέχισε!!!
 
Ναι Νίκο. Έτσι είναι. Χρειάζεται πολύ διάβασμα πριν γράψεις. Εγώ άρχισα να διαβάζω απ' τα 34 και μετά και ντρέπομαι γι' αυτό.Είχα πάντα την ανάγκη του ξεσπάσματος...
κι ακόμη την έχω. Η διαφορά του τότε, με του τώρα είναι τεράστια.
Δύσκολο όμως να καλύψει τα κενά τόσων χρόνων.
Σ'ευχαριστώ!
 
@citronella
Δυστυχώς η παιδεία προσανατολίζει τους σημερινούς μαθητές μόνο προς την απόκτηση γενικών γνώσεων που πολλές φορές αποδεικνύονται και ''στείρες'', αργότερα στη ζωή. Το ίδιο νομίζω έχουμε πάθει όλοι μας, άλλος λίγο άλλος περισσότερο. Παλαιότερα, υπήρχαν άλλες κοινωνικές ζυμώσεις, λιγότερες τεχνολογικές ευκολίες, έλλειψη πληροφόρησης και γνώσης, που απλόχερα παρέχεται σήμερα και αυτό μας ώθησε πιο πολύ στην ανάγνωση.
 
@scalidi
Μόλις αναπνεύσω θα περάσω να ρίξω μια ματιά και φυσικά να σχολιάσω
 
@anastassios
Επειδή όντως είσαι από τους πρώτους (και το λινκ σου ένα από τα πρώτα που βρήκαν θέση στη σελίδα μου) να είσαι σίγουρος ότι δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτε από τη Day-1 του Δεκεμβρίου. Με την ίδια λογική (και το εννοώ) που αναδημοσίευσα το σχόλιο του Εθνους ή παλαιότερα της κ.Κέζα στο Βήμα θα αναδημοσιεύσω και το πρώτο που θα λέει ακριβώς τα αντίθετα. Δεν είμαι επαγγελματίας για να φοβάμαι τις επιπτώσεις ενός κακού σχολίου. Και δεν είμαι επαγγελματίας για να αποκτήσω έπαρση από τα καλά σχόλια. Οπως επίσης παραμένει πάγια αρχή μου και δεν θα αλλάξει ότι όσα γράφω στο μπλογκ και ότι έχει σχέση με αυτό το χώρο ουδέποτε θα αποτελέσουν καθ' οιονδήποτε τρόπο πηγή κέρδους (σε επίπεδο υλικών απολαβών μιλάω).
 
@ελπιδα

Ποτέ δεν είναι αργά! Ο Καρακάσης αποφάσισε να γράψει για πρώτη φορά μετά τα 60 του, ο Λεονάρδος στα 58 και δεν ξέρω πόσα άλλα τέτοια παραδείγματα μου διαφεύγουν.
 
Δεν σας έψεξα ούτε ευθέως ούτε υπαινικτικά, εξ ου και συνεχίζω να κάνω χρήση της φιλοξενίας σας.
Εξέφρασα απλώς αντίθετες προτιμήσεις χωρίς - ελπίζω - να έγινα πιεστική για την αποδοχή τους.
Όμως - πάντα υπάρχει ένα "όμως" - αγγίξατε μια ολοένα ενισχυόμενη εντύπωσή μου, αναφερόμενος στο "ιντριγκάρισμα του σύγχρονου αναγνώστη".
Τι ζητάει ο "σύγχρονος αναγνώστης";
Μήπως κάτι σαν fast food; Γρήγορο γράψιμο, πλοκή, ανατροπές, παράδοξα - άρα Στηβεν Κινγκ, κλπ.
Η τέχνη δεν επιδέχεται κατανάλωση, και μάλιστα βιαστική. Ίσως είναι πολυτέλεια, ίσως για λίγους, αλλά λειτουργεί χωρίς βιασύνη και πίεση.
Αυτά πιστεύω και πάλι ευχαριστώ για την φιλοξενία σας.
 
Κι όμως, Old Lady,η Τέχνη καταναλώνεται. το θέμα είναι αν αφήνει κάτι στον αποδέκτη της κάθε φορά. αν είναι Τέχνη καθηλώνει πραγματικά τον άνθρωπο που την καταναλώνει -χωρίς ο ίδιος να αναλώνεται και να αναλώνεται και η ίδια-, αν δεν είναι και τόσο Τέχνη θα αφοδευτεί στον κάδο ανακύκλωσης, χωρίς να αγγίξει κανέναν, χωρίς να τον πάει παρακάτω ως άνθρωπο, ως δέκτη, ακόμη κι ως καταναλωτή της. έχω να σας πως ότι "καταναλώνω" αφειδώς βιβλία, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα αξίζουν τον κόπο ούτε ότι όλα είναι λογοτεχνία. αν δεν τα "καταναλώσω" όμως δεν θα μάθω ποτέ αν ήταν λογοτεχνία. πρέπει πρώτα να τα διαβάσω. εκείνα που δεν είναι λογοτεχνία, με αφήνουν άδεια και κενή, σε αντίθεση με τα μεγάλα έργα που με βγάζουν καινούρια από την ανάγνωσή τους. Με όλο το σεβασμό.
 
@old lady
Για να μην θίξουμε την ελληνική πραγματικότητα...Το Cosmopolis του Ντον ντε Λίλο είναι ένα βιβλίο που καταναλώνεται γρήγορα και είναι υπερ μοντέρνο, Η κεντρική του ιδέα είναι απλή: μια βόλτα με το αυτοκίνητο μέσα στο χάος της Νέας Υόρκης ενώ προσπαθεί να φτάσει στον μπαρμπέρη του. Είναι η δεν είναι υψηλή λογοτεχνία; Για μένα είναι, για σας πάλι δεν ξέρω. Και είναι ένα βιβλίο τόσο μοντέρνο που δυστυχώς Ελληνας συγτγραφέας θα μπορέσει να γράψει κάτι ανάλογο γύρω στο 2020! Το πιο μικρό σε μέγεθος και το πιο ’’γρήγορο’’ (όχι σε χρόνο ανάγνωσης) σε ροή βιβλίο του αγαπημένου σας Χαριτόπουλου ’’Η νύχτα που έφυγε ο Μπούκοβι’’ είναι κατά πολλούς το καλύτερο του...Είναι λίγο δογματικό να πιστεύετε ότι σε ένα σύγχρονο βιβλίο δεν υπάρχουν νοήματα, εμβαθύνσεις, καλά κρυμένες ένοιες και ότι όλα είναι χωρίς λογοτεχνική αξία. Μήπως τελικά έμειναν λίγοι όσοι διαβάζουν στην Ελλάδα γιατί ακριβώς οι παλαιότεροι καταξιωμένοι συγγραφείς δεν έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήοσυν και να αφουκγραστούν τις αλλαγές; Και μήπως οι λιγοστοί φανατικοί αναγνώστες συνδέουν την λογοτεχνία με 2-3 ιστορικές περιόδους; Ερωτήσεις κάνω χωρίς να ξέρω τις απαντήσεις. Προσωπικά ξέρω τι μου αρέσει να διαβάζω και αυτό για να είμαι ειλικρινής μου φτάνει. Για σκεφθείτε ότι το ιντερνετ είναι ένας ολόκληρος καινούργιος κόσμος και την ώρα που στο εξωτερικό ένα μυθιστόρημα για το διαδίκτυο είναι ντεμοντέ στην Ελλάδα κάθε τέτοια προσπάθεια θεωρείται επιτομή του μοντερνισμού και οι ανάλογες προσπάθειες δεν ξεπερνούν τις 10. Κι όμως αγαπητή μου old lady ακόμη και για σας φανερά παραδοσιακή και κλασική το διαδίκτυο βλέπετε πόσες διεξόδους επικοινωνίας προσφέρει!
 
@scalidi
Συμφωνώ...Η τέχνη και ’’καταναλώνεται’’ και πρέπει η καλή μορφή τέχνης να διαδίδεται. Η διάδοση γίνεται μέσω της κατανάλωσης το ίδιο και η απόρριψη. Οπως έγραψε και ο αξιότιμος κύριος Ν.Μ. (Νίκος Μπακουνάκης υποθέτω στο Κυριακάτικο Βήμα) αδυνατώντας να προσεγγίσει το φαινόμενο του ’’Φάδερ Ημών’’ και των πωλήσεων του είναι βιβλίο που λειτούργησε και διαδόθηκε ’’στόμα με στόμα’’. Παρότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι με το συγκεκριμένο βιβλίο (σκοπεύω να γράψω σε ένα από τα επόμενα ποστ μου σχετικά) ένας νεαρός ο Μάνος Βουράκης γράφοντας σε σημερινή γλώσα έπιασε τον παλμό! Μετά από 20 χρόνια το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να είναι αποδεκτό ως λογοτεχνικό έργο αντιπροσωπευτικό της εποχής μας (για μένα είναι ήδη), ενώ σήμερα οι mainstream κριτικοί αρνούνται να το...ακουμπήσουν! Ο Ντε Σαντ τι ήταν στην εποχή του; Ενας αιρετικός του αισχίστου είδους που πέρασε τη μισή ζωή του στη φυλακή. Σήμερα τι θεωρείται άραγε; Δεν είναι καλύτερος από πολλούς άγευστους και άχρωμους λογοτέχνες που ήταν αποδεκτοί στην εποχή του; Ο Μεγάλος Ανατολικός του Εμπειρίκου για τα ήθη της Ελλάδας μισό αιώνα πριν ήταν ή όχι πορνογράφημα; Σήμερα θεωρείται ή όχι αριστούργημα όσον αφορά τη χρήση της ελληνικής γλώσας; Τον Καζαντζάκη τον αφόρισαν. Και να μην πάμε σε δεκάδες άλλα παραδείγματα του ’’ουδείς προφήτης στην εποχή του’’. Ας καταναλώσουμε λοιπόν λίγο παραπάνω λογοτεχνία και ας είναι κακή! Γιατί σε λίγο ο Ελληνας θα δηλώνει και...ελιτίστας δικαιολογώντας την αποχή του από την ανάγνωση (δεν υπονοώ σαφώς την old lady για να μην παρεξηγηθώ άνευ λόγου και αιτίας).
 
Θα συμφωνήσω με την άποψη του reader's-diggest όσον αφορά οτι δεν έχει να προσφέρει τίποτα αν μιλήσει για τον Βασιλικό πχ.
Η προσπάθειά του να ρίξει φως στις προσπάθειες νέων συγγραφέων είναι αξιέπαινη. Από κει και πέρα βέβαια, μπαίνει και το υποκειμενικό στοιχείο αναπόφευκτα. Ούτε οι απόψεις για τη τέχνη του Νίκου είναι πανάκεια, ούτε οι δικές μου, ούτε κανενός.
Αλλά καλό είναι να καταθέτουμε απόψεις...
 
Άλλο εννοούσα με την "κατανάλωση" αλλιώς το ερμηνεύσατε, ας είναι... Όσο για τη σημερινή "έλλειψη συγγραφέων" στην Ελλάδα διαφωνώ απολύτως. Επειδή υπήρξα σύζυγος διπλωμάτου, έζησα κυρίως στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και διάβασα πολύ, ευτυχώς τα περισσότερα βιβλία στα πρωτότυπα. Μπορεί να είμαι πολύ μεγαλύτερη, αλλά δεν περίμενα από νέους τόσον επαρχιωτισμό. Τουλάχιστον από τη δεκαετία του '70 έχουμε την καλύτερη λογοτεχνία. Το δήλωσε πριν λίγες ημέρες από τηλεοράσεως και ο Πάγκαλος, επί λέξει:¨"Έχουμε την καλύτερη λογοτεχνία της Ευρώπης". Και είτε συμφωνείς με τον Πάγκαλο είτε όχι, η παιδεία του και η εποπτεία του στα ευρωπαϊκά είναι αναμφισβήτητη.
Με κίνδυνο να γίνω δυσάρεστη σε εσάς και στους αναγνώστες σας,πολύ γκρίνια,πολύ μυωπική προσέγγιση για νέους ανθρώπους.
Και πολύς συμβιβασμός, όταν δέχονται πως όλα είναι κατανάλωση, ακόμη και το βιβλίο, που σημαίνει μια διαρκής αγωνία για "νέο" κι άλλο "νέο".
Γιατί παιδιά;
Και τίποτε άλλο να μην γραφεί πλέον, έχουμε σπουδαία βιβλία (και ελληνικά) για πολλές ζωές. Τα οποία ειρήσθω εν παρόδω "απαντούν" και στα σημερινά προβλήματα (όχι βέβαια με τον τρόπο των εφημερίδων) για να αναζητούμε εναγωνίως το "νέο". Τα ανθρώπινα προβλήματα δεν αλλάζουν περιεχόμενο αιώνες τώρα, η μορφή τους απλώς αλλάζει και ξεγελάει.
Με κάνατε να αισθανθώ, όχι μόνο τα διπλά χρόνια από όσα έχω αλλά και εντελώς απηρχαιωμένη καθώς δέχτηκα υποδείξεις μοντερνισμού.
 
Αγαπητέ, reader, περιμένω το σχόλιό σου στο μπλογκ μου για το απόσπασμα μιας νουβέλας που γράφω. Οι επισημάνσεις σου θα είναι πολύτιμες...
 
Σχετικά με τα πιτσιρίκια-συγγραφείς, φαντάζομαι πως είναι απόνερα του φαινόμενου χάρι πότερ. Μακάρι να κάνω λάθος.
 
H μεγάλη μου κόρη γράφει κι εκείνη με μεγαλη ζέση,οπως έγραφα κι εγω στην ηλικία της,άλλο αν αργότερα τα παράτησα.Ειδαμε αυτόν τον διαγωνισμό,ήθελε να πάρει μέρος,αλλά δεν προλαβαινε τις ημερομηνίες.Εγω παντως βλέπω θετικό το διαγωνισμό μονο και μονο απο την αποψη πως ενθαρρύνεται το γράψιμο.Δε νομίζω οτι μπορουμε να μιλάμε για απόνερα και δεν υπάρχει λόγος να βλέπουμε ο,τιδήποτε φέρνει τα νέα παιδιά κοντά στη γραφή και στο βιβλίο μέσα από παραμορφωτικά γυαλιά.Τοτε να μην κάνουμε τιποτα,μήπως και χαρακτηριστεί η οποιαδηποτε προσπάθεια ''απόνερο'' ή ''ξέπλυμα'' μιας άλλης.Ειναι λάθος νομιζω αυτό i.p.potis.Με ολο το θάρρος της δικτυακής μας γνωριμιας στο λέω.

old lady λέτε: Και τίποτε άλλο να μην γραφεί πλέον, έχουμε σπουδαία βιβλία (και ελληνικά) για πολλές ζωές..
Είναι φρικώδες αυτό μόνο και μονο ως σκέψη.
 
@pirgaris
Κινδυνεύοντας να γίνω μονότονος ουδέποτε προσπάθησα να επιβάλλω μέσα από το μπλογκ είτε συγγραφείς, είτε τις απόψεις μου περί λογοτεχνίας.
Οσον αφορά το πρώτο απλά γράφω τις αναγνωστικές μου εντυπώσεις και σε συνάρτηση με το δεύτερο ουδέποτε διεκδίκησα δάφνες κριτικού. Κάθε άλλο...Και τα λάθη που έχω κάνω αυτούς τους έξι μήνες σε απόψεις, αξιολόγηση βιβλίων ή ανθρώπων είναι πολλά και με βαραίνουν...
 
@old lady
Κυρία μου αν παρεξηγήσατε τον τρόπο με τον οποίοσας απευθύνθηκα ζητώ προκαταβολικά συγνώμη. Ναι μεν μεταξύ μας σε αυτό το μπλογκ δεν έχουμε εκτραχυνθεί και είμαστε ευγενείς στο διάλογο μας αλλά από την άλλη δεν νομίζω ότι ως ’’οικοδεσπότης’’ ή διαχειριστής ασχολούμαι με στερεότυπα όπως η ηλικία των επισκεπτών ή τη φρεσκάδα των ιδεών τους. Ολοι είναι καλοδεχούμενοι χωρίς πιστοποιητικά ’’φρονημάτων ανάγνωσης’’ ή επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας. Αν πάντως παρεξηγήθηκα ζητώ συγνώμη αν και δεν υπήρχε κάποια πρόθεση.
Επί της ουσίας...Δεν υπέπεσε στην αντίληψή μου η δήλωση του κυρίου Παπούλια διότι παρά το σεβασμό για το πρόσωπο και το θεσμό θα διαφωνούσα δημοσίως. ’’Καλύτερη λογοτεχνία της Ευρώπης’’; Μόνο που δεν το έχει αντιληφθεί η υπόλοιπη Ευρώπη φοβάμαι. Ελάχιστοι και σε συγκεκριμένες χώρες είναι οισυγγραφείς μας που μπορούν να καυχηθούν για ’’διεθνή καριέρα’’. Το 2001 όταν η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στη Φρανκφούρτη πέρασε σαν μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία για τα ελληνικά γράμματα. Κανείς εκδοτικός οίκος δεν ’’προμοτάρει’’ την εξαγωγή συγγραφέων με την εξαίρεση (και έχω την αίσθηση ότι αυτό γίνεται από την προσωπική θέληση και δράση του κ. Ανταίου Χρυσοστομίδη) του Καστανιώτη. Ελάχιστοι μεταφράζονται στις μεγάλες αγορές και ακόμη λιγότεροι στην Ευρώπη που διαβάζει μπορούν να καυχηθούν ότι μεταφράστηκαν και οι πωλήσεις τους ξεπέρασαν τετραψήφια νούμερα. Δεν υπάρχει ενιαία πολιτική βιβλίου...
Λυπάμαι αλλά αυτό το ’’όλα έχουν γραφτεί και έχουμε να διαβάσουμε’’ όχι απλά με βρίσκει αντίθετο αλλά από μια κυρία που θέλει να καυχιέται για την ευρύτητα πνεύματος και τις αναγνωστικές τις συνήθειες είναι αχαρακτήριστο. Η τέχνη και κάθε μορφή τέχνης για να προοδεύσει χρειάζεται δημιουργία. Με τους αρχαίους φιλόσοφους θα έπρεπε να έχει σταματήσει η συγγρεαφή σύγχρονων φιλοσοφικών δοκιμίων γιατί όλα έχουν ειπωθεί από αρχαιοτάτων χρόνων. Στον Σαίξπηρ να τελείωνε το θέατρο, στον Μότσαρτ και τον Μπετόβεν η κλασική μουσική κλπ κλπ. Και πίνακες έχουμε πολλούς και θεατρικά έργα και ότι τραβάει η ψυχή μας. Δεν είναι θέμα μοντερνισμού ή κλασικισμού (αυτές είναι καθαρά θεωρητικές ταμπέλες) αλλά θέμα ανάγκης και δίψας για δημιουργία.
 
@i-p.potis
Θα συμφωνούσα αν μιλούσαμε για διαγωνισμό μαγείας. Τον Χάρι Πότερ τον γράφει μια διαζευγμένη, πρώην χρεοκοπημένη μεσήλιξ! Και πέρσι υπήρχε Χάρι Πότερ αλλά στον ίδιο διαγωνισμό πήραν μέρος 5.000 παιδάκια
 
@regina
Απλά δευτερολόγησα ή υπερθεμάτισα στα όσα είπες
 
Old Lady, αφουγκραστείτε τις φωνές των άλλων, χωρίς να δίνετε σημασία στην ηλικία. Όλα έχουν γραφτεί; Δεν νομίζω, αλλιώς θα είχαμε ενταφιαστεί σε ομαδικούς τάφους και θα περιμέναμε το τέλος ή θα το φέρναμε το τέλος. αλλά δεν είναι έτσι. η λογοτεχνία είναι ζωντανή, αναπνέει. Μην ταμπουρώνεστε πίσω από απόψεις -που καμουφλάρετε με την ηλικία, δεν είναι αυτό καλό καταφύγιο- για να μην συζητήσετε γόνιμα τελικά.
Έχω ένα φίλο καλλιτέχνη, κοντά στα 90 του χρόνια -να 'ναι καλά- και είναι πιο μέσα στη ζωή και την τέχνη και το διάλογο από τον καθένα νεότερο. Παρακολουθήστε τις εξελίξεις, για την ακρίβεια μπείτε μέσα σ' αυτές και ακούστε μας.Τότε θα ακούσετε καλύτερα κι αυτά που λέτε και είναι τόσο απογοητευτικά...
 
Η σεβαστή κυρία Old Lady είπε βέβαια πολλά ενδιαφέροντα πράγματα.
Κατ' αρχήν να πω, πως μου αρέσουν οι άνθρωποι που δεν είναι ευρωπαϊκόπληκτοι και κοιτάζουν να ανεβάζουν τη πατρίδα τους. Πράγματι έχουμε λογοτεχνία. Δε ξέρω αν είναι η καλύτερη της Ευρώπης, αλλά πάντως έχουμε. Και όχι επειδή το είπε ο Πάγκαλος φυσικά (είμαι λίγο επιφυλακτικός στα λόγια των πολιτικών, διότι ενδέχεται αλλού να στοχεύουν -σε μια συμμαχία με τους πνευματικούς ανθρώπους ίσως- αυτό εσείς σαν κυρία διπλωμάτου το ξέρετε καλύτερα φυσικά) αλλά όντως έχουμε λογοτεχνία, άσχετα αν δεν είναι προβεβλημένη. Σε αυτό φταίνε άλλα πράγματα και όχι οι συγγραφείς.
Αλλά για άλλο λόγο θέλησα να γράψω αυτή τη στιγμή και όχι τόσο για το παραπάνω.
Η σεβαστή κυρία είπε επίσης το εξής...
''Και τίποτε άλλο να μην γραφεί πλέον, έχουμε σπουδαία βιβλία (και ελληνικά) για πολλές ζωές. Τα οποία ειρήσθω εν παρόδω "απαντούν" και στα σημερινά προβλήματα (όχι βέβαια με τον τρόπο των εφημερίδων) για να αναζητούμε εναγωνίως το "νέο".''

Η απάντηση είναι η εξής:
Γιατί υπάρχουν αυτή τη στιγμή συγγραφείς που θέλουν να γράψουν.
Και αναγνώστες που θέλουν να διαβάσουν για το σήμερα.
Είναι πολύ απλό.

Θα συνεχίσω με ένα μικρό απόσπασμα ενός ανέκδοτου ακόμη έργου μου και θα αναφέρω τις σκέψεις της ηρωϊδας, που είναι ζωγράφος, πάνω σε ένα σύγχρονο πρόβλημα της ζωγραφικής...

''Δεν είχε τίποτα με τις πρωτοπορίες και μάλιστα ως ένα σημείο τις παραδεχόταν. Από κει και πέρα πίστευε, οτι είχαν καταντήσει μεγάλες ανοησίες. Ένα σωρό ηλίθιοι, έκαναν οτιδήποτε τους κατέβαινε, μόνο και μόνο για να πρωτοτυπήσουν. Δεν αγαπούσαν τη ζωγραφική. Το μόνο που τους ενδιέφερε, ήταν ο εαυτός τους και πώς θα περάσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην ιστορία με το λιγότερο κόστος. Πολλοί απ' αυτούς, είχαν βγει απ' το τελάρο στον τρισδιάστατο χώρο. Αυτό όμως δεν ήταν ζωγραφική.
Κάποιοι πιστεύουν, πως τα πάντα έχουν γίνει σ' αυτή τη τέχνη, γι' αυτό φτάνουν σε τέτοιες ακρότητες. Δε σκέφτονται όμως, οτι καμμιά εποχή δεν είναι ίδια με τη προηγούμενη. Αν ο καλλιτέχνης ντυθεί την εποχή του, αυτό θα περάσει και στο έργο του. Και εφόσον οι εποχές διαφέρουν μεταξύ τους, διαφορετικά θα είναι και τα έργα των χεριών τους μέσα στο χρόνο κι ας η ζωγραφική παραμένει εσαεί στις δύο διαστάσεις...''

Ελπίζω αγαπητή μου κυρία, να σας κάλυψα λίγο...
 
Η παρεξήγηση στον γραπτό λόγο είναι πάντα παρούσα.
Δεν είπα να μην γραφεί τίποτα άλλο. Είπα ότι έχουμε πολλά υπέροχα βιβλία και όποιος διατείνεται ότι δεν μπορεί να βρει κάτι "νέο" να διαβάσει απλώς μιλάει με τρόπο που αρμόζει σε άλλες συμπεριφορές (μόδα, αξεσουάρ, παπούτσια).
Η δήλωση, αν διαβάσετε πιο προσεκτικά το μέιλ μου, ανήκει στον κύριο Πάγκαλο.
Είτε συμφωνείτε είτε όχι, η "διεθνής καριέρα" δεν σημαίνει απολύτως τίποτε για έναν συγγραφέα και καλλιτέχνη γενικώς.
Δεν είναι κριτήριο και απορώ πώς το θέσατε (αυτό και αν είναι σύμπτωμα βαρέιάς μορφής επαρχιωτισμού)
Και ο Τσιτσάνης, ο Σαββόπουλος κ.ά. δεν έκαναν "διεθνή καριέρα" αλλά είναι καλύτεροι η Μούσχουρη ή ο Ντέμης Ρούσσος;
Υ.Γ.
Η πνευματική άνθιση ξεκίνησε από τη δεκαετία του '60 και όχι του '70 που εκ παραδρομής σημείωσα.
 
@pirgaris
Πολύ εύστοχο το απόσπασμα
 
@old lady
Κυρία μου είσασυτε περικυκλωμένη στο λάκο των λεόντων (η των μοντερνιστών). Συγχωρείστε μου τον αστεισμό...
Στα σοβαρά τώρα...Ο στόχος μας είναι ακριβώς αυτός. Οχι μόνο να αναδειχθούν κάποιοι νέοι αλλά να δημιουργηθεί και ένα καινούργιο κοινό αναγνωστών αφού τα νεαρά κυρίως παιδιά απέχουν φανερά από την ανάγνωση...
Νομίζω ότι αν παρακολουθήσετε έστω και κριτικά τη ’’νέα’’ γενιά λογοτεχνών, συγγραφείς γεννημένους από το 1960 και μετά (χωρίς να είναι κριτήριο αποκλειστικό η ηλικία)θα ανακαλύψετε ότι υπάρχει μια νέα λογοτεχνική άνθηση, πέραν των όποιων ενστάσεων μπορεί να υπάρχουν Ραπτόπουλος, Σώτη Τριανταφύλλου, Χωμενίδης, Τατσόπουλος, Γκιμοσούλης (λίγο μεγαλύτερος σε ηλικία), Γρηγοριάδης, Μιχαλοπούλου, Σταμάτης και ορισμένοι ακόμη πιο νέοι στα γράμματα πιάνουν τον σφυγμό της εποχής χωρίς να χάνουν σε συγγραφική αξία. Και το λέω σαν μια γενική κατεύθυνση παρά τις ενστάσεις που κατά καιρούς έχω για τις δουλειές ορισμένων.
 
@scalidi
Δεν έχω προλάβει να μελετήσω! μόλις βρώ ώρα έστω και αργά το βράδυ θα σε επισκεφθώ στο μπλογκ σου. Δεν σε αγνόησα απλά δεν είχα τον απαιτούμενο χρόνο
 
Φυσικά και έχουμε υπέροχα βιβλία αγαπητή μου κυρία, αλίμονο αν δεν είχαμε!
Αλλά αυτή πάλι η προσβολή περί επαρχιωτισμού που ακριβώς πήγαινε?
Μίλησα εγώ για Ευρώπη? Το αντίθετο είπα. Πως μου αρέσουν οι μη ευρωπαϊκόπληκτοι...
Μήπως επειδή ζήσατε εις τας πρωτεύουσας της Ευρώπης και εις Παρισίους, μας θεωρείτε εσείς εκ των προτέρων επαρχιώτες και μα το υπενθυμίζεται κάθε τόσο?
 
(...ευτυχώς που τα πράγματα είναι κάπως αλλιώς, όχι πάντως έτσι!). H λογοτεχνία δεν έχει σύνορα, πρόσωπα, ιδιότητες δημιουργών. Ούτε χρειάζεται η υποστήριξη συγκεκριμένων τάσεων ή ονομάτων. Μόνο και μόνο επειδή η λογοτεχνία αποτυπώνει το πολύπτυχο της σκέψης και της εμπειρίας, δηλαδή της ύπαρξης...
 
@pirgaris
Δεν απαντώ εξ ονόματος της old lady αλλά έχω την αίσθηση ότι σε καμία περίπτωση δεν είχε τέτοιο στόχο. Σε μένα τουλάχιστον δεν φάνηκε προσβλητικό οτιδήποτε από όσα έγραψε...
 
@silio d' aprile
Διαβάζοντας το σχόλιο σας σκόπευα να γράψω ότι την ανταλλαγή επιχειρημάτων μεταξύ των ντελιτάντηδων ήρθε να τερματίσει ένας επαγγελματίας. Αλλά το σχόλιο που ακολούθησε άνοιξε νέο κεφάλαιο
 
@saccaniam
Ιδού και η τρίτη τάση. Εμάς τους ''επικίνδυνα'' μοντερνιστές μας βλέπετε προφανώς ως μουσειακά απολιθώματα. Εξαιρώντας τον ατυχή (θεωρώ) χαρακτηρισμό σας για τον Σκούρτη θα σας πρότεινα αντί να αφορίζετε να σκεφθείτε θετικά και να μας προτείνετε...Προσωπικά είμαι ''ανοιχτός'' σε κάθε πρόταση σας για να ανακαλύψω κάτι καινούργιο στη γραφή, κάποιον Ελληνα που μου έχει διαφύγει και εκφράζει τα δικά σας αναγνωστικά γούστα...Επίσης θα σας παρακαλούσα να ανακαλέσετε τον χαρακτηρισμό ''λογοκλόπος'' για τον Κορτώ ειδικά από τη στιγμή που ο θιγόμενος δεν είναι βέβαιο ότι θα το διαβάσει για να υπερασπισθεί τον εαυτό του. ''Φερόμενος ή κατηγορούμενος για λογοκλοπή από ένα δημοσίευμα του Κούρτοβικ'' είναι νομίζω η ορθή διατύπωση...Πιστεύω ότι η λογοκλοπή, αν και σπανίως καταδικάζεται από τα ανθρώπινα δικαστήρια είναι θανάσιμο αμάρτημα για ένα λογοτέχνη και πολύ βαρύς χαρακτηρισμός για να αποδίδεται ελαφρά τη καρδία. Ως γνωστόν ούτε υποδεικνύω κάτι στους επισκέπτες του μπλογκ, ούτε κατευθύνω αλλά θα σας παρακαλούσα να σεβαστείτε κάποιες παραμέτρους επικοινωνίας.
 
reader's-diggest: συμφωνώ απόλυτα παρότι η πραγματική λογοτεχνία, αυτή που διεισδύει, δεν χρειάζεται καμία υπεράσπιση. (Νομίζω ότι στα ιστολόγια δεν επιβάλλεται κανένας με κανέναν τρόπο, ούτε καν κάποιος επαγγελματίας. Μην αδικείτε λοιπόν, επιχρωματίζοντας την επικοινωνία...)
 
Αντιπαρέρχομαι ορισμένες κρίσεις επισκεπτών, λόγω στοιχειώδους ευπρέπειας, αλλά θα παρακαλούσα τον οικοδεσπότη να τοποθετηθεί επί του τελευταίου μου μέιλ το οποίο προκλήθηκε από τις δικές του θέσεις.
Βεβαίως, αν θέλει.
 
@saccaniam
Ευχαριστώ για τον χαρακτηρισμό μου ως έγκυρου αλλά στη συγκεκριμένη ιστορία ούτε γνωρίζω, ούτε επιθυμώ να είμαι...έγκυρος! Από τη στιγμή που δεν έχω διαβάσει το βιβλίο της Γαλλίδας δεν μπορώ να πω οτιδήποτε. Ανααρήγαγα το σχόλιο του Κούρτοβικ, την απάντηση της Κέζα και ο μοναδικός δικός μου σχολιασμός ήταν ότι στα γραφόμενα της κ.Κέζα ότι μου φαίνεται απίθανο κάποιος σαν τον Κορτώ να περιφέρει τα χειρόγραφα του από οίκο σε οίκο. Ο Κορτώ ήταν και παραμένει ένας από τους αγαπημένους συγγραφείς από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση με το Βιβλίο των βίτσιων και γυναικεία υπογραφή! Συγνώμη με τη σειρά μου για το ύφος μου αλλά ομολογουμένως σε κάποιες περιπτώσεις η γραφή ξεγελάει. Για να διατηρήσω αυτό που εσείς λέτε -πιθανώς και σκωπτικά- εγκυρότητα αυτού του ιστολογίου είμαι υποχρεωμένος να μην φέρομαι ευγενικά σε κάποιους επισκέπτες. Αφού όμως παρανόησα κάντε δεκτή τη δική μου συγνώμη.
 
@old lady
Αγαπητή μου κυρία η λέξη ''εμπορικότητα'', ομού και αντάμα με τη διεθνή καριέρα ενός καλιτέχνη, λόγιου ή ζωγράφου δεν με αγγίζουν και αυτό είναι εμφανές. Ασχολήθηκα με βιβλία εντελώς αντιεμπορικά, οι πρώτες συζητήσεις ξεκίνησαν τον Ιανουάριο όταν δημοσίευσα μια λίστα με αδικημένα βιβλία και θεωρώ ότι τίμησα (πρώτα ως αναγνώστης και μετά ως blogger) δουλειές όπως αυτή του Κουτσάκη, του Ζευγώλη, του Σταυρόπουλου, έγραψα την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του Βουράκη, επανήλθα όταν διάβασα το βιβλίο του και με όλα αυτά (αλλά και όσα θα συνεχίσω να γράφω στο μέλλον)έγινα μάλλον μισητός από τους mainstream κριτικούς.
Παρόλα αυτά όμως ζούμε σε εποχές άκρατης εμπορευματοποίησης και εμπορικότητας. Και το βιβλίο δεν μπορεί να ''απέχει'' από την άκρως καπιταλιστική λογική του κέρδους. Για πόσο καιρό θα αντέχει ένας εκδοτικός οίκος να εκδίδει ένα συγγραφέα ποιοτικό μεν που όμως πουλάει 200-300 αντίτυπα; Και πόσοι τέτοιοι εκδοτικοί οίκοι υπάρχουν...
Καλώς ή κακώς η Ελλάδα σε όλα τα επίπεδα αποελεί μια πολύ μικρή αγορά (11 εκατομμύρια ψυχές είμαστε και το 85% έχει να διαβάσει από τα εφηβικά ή πανεπιστημιακά του χρόνια). Το hype (έκφραση δανεισμένη από τα Αμερικάνικα διαφημιστικά εγχειρίδια) που συνοδεύει την εξαγωγή ενός συγγραφέα λειτουργεί θετικά στην αγορά του βιβλίου. Το ίδιο δυστυχώς ισχύει και για τα βιβλία που μεταφέρονται στη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη ως σίριαλ ή ταινίες. Για μένα και θέλω να πιστεύω και για πολλούς άλλους που επισκέπτονται αυτό το μπλογκ όλα αυτά ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ κριτήριο. Αλλά οι 300-400 μόνιμοι αναγνώστες αυτού του μπλογκ δεν είναι η αγορά αλλά ένα μικρό μερίδιο της! Θυμηθείτε ότι ''Τα παιδιά της Νιόβης'' που ήταν και στην εποχή τους ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα στην ουσία ανακαλύφθηκαν από το αναγνωστικό κοινό με χρονική υστέρηση 30 σχεδόν ετών και λόγω της τηλεοπτικής μεταφοράς τους! Συνεπώς είμαι υποχρεωμένος να υπερθεματίσω για την αξία εξαγωγής ενός βιβλίου καθαρά όμως στο πλαίσιο και στη λογική των θετικών συνεπειών που κάτι τέτοιο μπορεί να σημαίνει...
 
Να ομολογήσω ότι με ιντριγκάρουν και με προκαλούν οι διαστάσεις που πήρε η κουβέντα...
 
Μπλογκοδεσπότη, τους "mainstream" μην τους υπολογίζεις, είναι κομπλεξικοί- όπως σχεδόν όλοι οι επαγγελματίες κριτικοί σε αυτή τη χώρα....
 
tolisbak: την "περικεφαλαία" τη φοράς και μάλιστα ανάποδα! Εσκασα στα γέλια, να 'σαι καλά μπλογκά μου! (Και σίγουρα, σεβόμενος τη φιλοξενία του παρόντος ιστολογίου, που θεωρώ αξιολογότατο, να ξέρεις ότι αυτολογόκρινα το φρασεολόγιο που σου αρμόζει)
 
@toliback
Ξεκαθαρίζοντας ότι δεν κατηγοιοποιώ ανθρώπους, ομάδες, συντεχνίες ή ειδικότητες να γράψω ότι η λέξη ’’κομπλεξικοί’’ είναι υπερβολή. Υπάρχουν και κριτικοί που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στα βιβλία, τη λογοτεχνία και τους συγγραφείς. Υπάρχουν και άλλοι ευκαιριακοί ή καιροσκόποι που δεν δίνουν δεκάρα, άγονται και φέρονται από εκδοτικούς οίκους, ορισμένοι έχουν έμμισθα παρε δώσε μαζί τους και αυτοί είναι ο στόχος μου! Αυτοί που ενσυνείδητα, αν έχουν συνείδηση θέλουν να χειραγωγήσουν την αγορά και να στρέψουν ανυποψίαστους αναγνώστες προς συγκεκριμένα βιβλία και προς συγκεκριμένους εκδοτικούς οίκους.
@silio d' aprile
Σέβομαι ότι σέβεσαι. Και αυτομάτως καταλαβαίνεις σε ποιά από τις ως ανω αναφερθείσες κατηγορίες έχεις τοποθετηθεί! Οχι φυσικά για λόγους ανταπόδοσης του σεβασμού αλλά γιατί ξέρω την ιστορία σου στο χώρο. Δική μου άποψη: Αν θεωρήσεις (και δικαίως για μένα) ότι θίγεσαι από κάποιο σχόλιο έχεις κάθε δικαίωμα να υπερασπισθείς τον εαυτό σου. Αλλά μην υπερασπισθείς για λόγους ’’συντεχνίας’’ κάποιους που ξέρεις, πολύ καλύτερα από μένα, ότι δεν το αξίζουν!
 
reader's-diggest: θίγω με το ειρωνικό σχόλιο προς τον tolisbak αυτή την πατροπαράδοτη-ελληνοπρεπή ευκολία στους χαρακτηρισμούς και στην προειλημμένη αντίληψη για τα πράγματα, τα φαινόμενα και τα νοούμενα. Δόξα τω θεώ (ποιον απ' όλους;!), η πορεία του καθενός -ανεξαρτήτως επαγγελματικής ή μη επαγγελματικής προσέγγισης- αποδεικνύεται από τα λόγια, τα γραπτά και τα έργα του. Ευχαριστώ λοιπόν για τον θετικό υπαινιγμό, μολονότι δεν χρειάζεται καμία υπεράσπιση κανένας όταν υπογράφει επωνύμως και, κυρίως, όταν τηρεί δέουσες και σαφείς αποστάσεις από παίγνια, φθηνές "κολλεγιές", βυζαντινισμούς. Και ο λόγος που μπαίνω στη διαδικασία αυτού του διαλόγου, εδώ, στο ιστολόγιο, είναι η πίστη μου ότι κάθε νέο μέσο είναι μία ακόμη ευκαιρία επικοινωνίας, ανταλλαγής, δημιουργίας. (Επιπλέον, επειδή το μέσον είναι στα "σπάργανα", αξίζει τον κόπο να υπάρξουν ισορροπίες ποιότητας διαλόγου και ουσίας στην έκφραση). Ελπίζω να μην αποφαίνομαι αλαζονικός, καθόλου δεν θέλω κάτι τέτοιο. Επιστρέφοντας, δεν υπάρχει λόγος για υπεράσπιση ενός κατεστημένου, που όντως υφίσταται - οι γνωρίζοντες διακρίνουν, δολιχοδρομούν, επιλέγουν και προφανώς αποφεύγουν. Πάντως, σε καμία περίπτωση, δεν παριστάνουν τους χαζοφιλάθλους που βρίζουν από την εξέδρα τυχαία, έτσι, για τη μαλακία τους. (Εντάξει, λοιπόν, signor tolisbak?). Συγχαρητήρια για το ιστολόγιο, αγαπητέ reader's-diggest. Κι ας μην γνωριζόμαστε, άρα δεν αλληλοπροωθούμαστε, ε;! Με χαμόγελα, ΒΑΣ.ΡΟΥ.
 
@silio d' arpile
Η επαγγελματική σου ιδιότητα σε συνοδεύει και δεν μπορείς να απεκδυθείς απ’ αυτήν. Και δεν βλέπω και τον λόγο για κάτι τέτοιο από τη στιγμή που είσαι ’’επώνυμος’’ (με την έννοια της υπογραφής και όχι του επωνύμου celebrity). Συμφωνώ για το επίπεδο του διαλόγου και παρότι εξ’ αρχής ο χώρος είναι ανοιχτός σε όλα, σε όλους και σε κάθε άποψη έχω ξεκαθαρίσει ότι αν κάποιος ’’ξεφύγει’’ θα καταφύγω στην διόλου ευχάριστη μέθοδο της λογοκρισίας, ειδικά αν καθυβρίζονται απόντες και άνθρωποι που δεν μπορούν να υπερασπισθούν τον εαυτό τους. Ο tolisback (χωρίς διάθεση να....δικηγορίσω) έκανε μια γενίκευση αλλά δεν νομίζω και δεν πιστεύω ότι είχε κακή πρόθεση.
Δεν γνωριζόμαστε, δεν έχουμε συναντηθεί ποτε, δεν έχουμε μιλήσει ποτέ, θεωρώ απίθανο και να συμβεί οπότε μην φοβάσαι αποκλείεται να μας κατηγορήσουν για λογοτεχνική ’’παράγκα’’ η μπλογκο-διαπλοκή! Η μοναδική σχέση που έχουμε είναι ότι παρακολουθώ (αν και δεν είμαι φανατικός αναγνώστης της) τη δουλειά στην Ελευθεροτυπία και φυσικά σε άλλα είδη γραφής σου που έχουν βρει το δρόμο τους...
 
reader's-diggest: χαίρομαι που συμφωνούμε απόλυτα. Με προβληματίζει όμως, όχι μόνον εν προκειμένω η γενικευμένη κατά πώς υποστηρίζεις άποψη του tolibak, αυτή η ευκολία (με ή χωρίς εισαγωγικά) του ωχαδερφισμού, της επιπολαιότητας, της ελευθεροστομίας που ενίοτε μεταμορφώνεται σε άσφαιρη και κραυγαλέα φωνή του τίποτε. Ας μιλήσουμε λοιπόν για λογοτεχνία, ιστορία, σκέψη, καλλιτεχνία... Παρεμπιπτόντως, διαβάζω αυτόν τον καιρό ένα εξαιρετικό δοκίμιο που το αναφέρω με παιδικό ενθουσιασμό: την "Αρνητική διαλεκτική" του Theodor Adorno, εκδόσεις "Αλεξάνδρεια". Και γράφει κάπου, "η σκέψη που τίποτε δεν επιτρέπεται να υποστασιοποιεί θετικά έξω από τη διαλεκτική κίνηση υπερακοντίζει το αντικείμενο, με το οποίο δεν υποκρίνεται πια πως είναι ένα και το αυτό' γίνεται πιο ανεξάρτητη από όσο είναι στην αντίληψη της απολυτότητάς της, όπου το κυριαρχικό και το πειθήνιο ανακατεύονται μεταξύ τους..."
 
@silio d' aprile
Είναι λογικό σε όλους εμάς που δεν έχουμε απόλυτη γνώση του χώρου και δεν είναι εφικτό να υπάρχει ενημέρωση για ότι γράφεται στον τύπο να κυριαρχεί αυτή η ''ομαδοποίηση''. Προσπαθώ όπου μπορώ και όπου έχω τη δυνατότητα να κάνω διαχωρισμούς από την άλλη όμως και για μένα είναι επικίνδυνο και εμπεριέχει μεγάλη πιθανότητα λάθους ο διαχωρισμός ''καλών'' και κακών κριτικών. Και ήδη μια φορά και απόλυτα δικαιολογημένα έχω παρεξηγηθεί...
 
reader's-diggest: να μια ωραία συζήτηση που μπορεί να ξεκινήσει μέσα από το ιστολόγιό σου: ποιος είναι καλός και ποιος είναι κακός κριτικός; Προσωπικά, ως αναγνώστης και συγγραφέας, αναρωτιέμαι συχνότατα για τους λόγους που γράφονται κριτικά κείμενα εφόσον απουσιάζει το κριτικό πνεύμα. Είμαι σαφής, νομίζω. Επίσης προσωπικά, ως γράφων δημόσια, αντιλαμβάνομαι την υπάρχουσα δομή, δεν την επιδοκιμάζω, δεν την εισπράττω βάσει των δικών μου κριτηρίων. Κι όλα αυτά τα αναφέρω εδώ δημοσίως επειδή ακριβώς έχω την αίσθηση ότι το αναγνωστικό κοινό αλλά και όλοι όσοι γράφουν από εσωτερική ανάγκη, από φλόγα και δίψα, σκέφτονται παρόμοια. Αδιαφορούν για τις κρίσεις των λεγόμενων ειδικών γιατί ακολουθούν την άσβεστη συνείδησή τους. Σημειώνω ότι η ενημέρωση, η διασταύρωση, είναι σημαντικότερη διαδικασία. Εξ ου και χαίρομαι τον "οργασμό" από λογοτεχνικά κείμενα τόσο σε διαδικτυακούς τόπους όσο και στα ιστολόγια, όπως και τα ηλεκτρονικά περιοδικά που βρίσκονται σε έξαρση [επί τούτου θα τα πούμε άλλη στιγμή - ετοιμάζεται το δικό μου περιοδικό και θα ανεβεί σε σύντομο χρόνο], αλλά και τα έντυπα περιοδικά για τα οποία έχω να πω το εξής: όσο κι αν έχουν παρωχημένη αντίληψη για τη λογοτεχνική δημιουργία, όσο κι αν οι μονομανίες τους -σε μερικές περιπτώσεις- καταντούν γραφικότητα, όσο κι αν το κοινό τους έχει μειωθεί δραματικά (πώς αλλιώς άλλωστε;), πιστεύω στην αξία της ύπαρξής τους. Το τοπίο δεν είναι άνυδρο, υπάρχει βλάστηση ακόμη και στα απάτητα μονοπάτια...
 
@silio d' aprile
Κάνοντας την αρχή στο θέμα που έθεσες θα προσπαθήσω να δώσω τον ορισμό του καλού ή του κακού κριτικού όπως τουλάχιστον τον εννοώ...
Κατ' αρχήν από τα αυτονόητα που μερικές φορές όμως δεν είναι και τόσο αυτονόητα. Ο κριτικός οφείλει να διαβάζει. Και όχι απλά, όπως πλέον συμβαίνει με απίστευτη συχνότητα, να ''ξεπετάει'' ένα βιβλίο με την αναγραφή ή την διασκευή λεπτομερειών του οπισθοφυλλου και του βιογραφικού του συγγραφέα. Να δίνει τη δική του άποψη για τα νοήματα ενός βιβλίου, έστω και αν είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι δεν θα συμπέσει με ότι πραγματικά ενέπνευσε τον συγγραφέα. Να μπαίνει στις επι μέρους τεχνικές της γραφής και να έχει τη δυνατότητα και την ευχέρεια σχολιασμού της με μη φιλολογικούς όρους (και ας κάνει στην ουσία χρήση φιλολογικών γνώσεων). Να αξιολογεί-βαθμολογεί το θέμα, την ιδέα και τη σεναριακή δομή ενός βιβλίου παράλληλα με τη ροή του. Και κυρίως να μην γράφει μια κριτική σε αντιδιαστολή με τον συγγραφέα, να μην γράφει προσωποκεντρικά κείμενα αλλά να επιτρέπει στο βιβλίο και στο δημιουργό του να είναι πάντα το πρώτο και το βασικό πρόσωπο στην κριτική. Μόνο έτσι θα είναι ο ίδιος προσιτός και αποδεκτός από τους δικούς του αναγνώστες. Με άλλα λόγια η κριτική να είναι ένα είδος εγκιβωτισμού, ένα άλλο μικρό βιβλίο που θα προκύπτει μέσα από το ίδιο το βιβλίο...Αυτός είναι ένας καλός κριτικός.
Θα μου επιτρέψεις στα όσα γράφεις και σεβόμενος το γεγονός ότι αποφάσισες να εκτεθείς (αν και δεν το έχεις ανάγκη) στον κόσμο των ιστολογίων να σου επισημάνω κάτι σημαντικό από τη δική μου οπτική γωνία. Αυτή του καταναλωτή (και ας είναι ατυχής η έκφραση), αγοραστή και αναγνώστη βιβλίων. Ο μοναδικός τρόπος για να πληροφορηθώ τι ακριβώς κινείται στην αγορά είναι οι εφημερίδες και τα 2-3 ειδικευμένα έντυπα του βιβλίου. Το ίδιο ισχύει για το 99% των μη εμπλεκόμενων στη λογοτεχνική βιομηχανία. Μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο ακόμη και για τα δικά μου extreme μέτρα δεν είναι εύκολο να ψάχνω εκατοντάδες τίτλους στα ''τυφλά'', ούτε έχω ατελείωτες ώρες που μπορώ να δαπανήσω ψάχνοντας τις καλύτερες επιλογές. Συνεπώς, χρειάζομαι μια κατεύθυνση και αυτή ακριβώς την ανάγκη μου έρχοναι να εκμεταλευτούν οι λεγόμενοι ''ειδικοί''! Εδώ ακριβώς εξυφαίνονται οι σχεσεις διαπλοκής, εδώ ακριβώς κάποιοι δικαιολογούν τους μισθούς τους όχι από το μέσο που εργάζονται αλλά από την εκδοτική βιομηχανία. Το ίδιο μπορεί να συνέβαινε και πριν από 30 χρόνια (δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω) αλλά σήμερα έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί η εποχή της αθωότητας και γίνεται πολύ πιο εύκολα αντιληπτό το ''πουσάρισμα'' βιβλίων ή συγγραφέων. Δεν είναι τίμιο να ζητάμε από ένα συγγραφέα να μην δουλεύει για ένα μέσο μαζικής ενημέρωσης αλλά νομίζω ότι θα ήταν πολύ πιο τίμιο από τη πλευρά του να μην χρησιμοποιεί αυτό το μέσο για την ψυχρή προώθηση του έργου του....
Το διαδίκτυο αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις (και στη λογοτεχνία πλέον) μια εναλλακτική μορφή πληροφόρησης και διάδοσης νέων ιδεών η τάσεων. Εύχομαι καλή επιτυχία στην προσπάθεια σου, περιμένω λεπτομέρειες για το νέο χώρο που ετοιμάζεις.
Τα λογοεχνικά περιοδικά είναι μια άλλη κατηγορία. Προσωπικά είμαι αναγνώστης του Διαβάζω, βρίσκω πολλά στα οποία δεν συμφωνώ αλλά η επιβίωση του είναι μια αναγκαιότητα ακόμη και αν σε ορισμένες περιπτώσεις η χρησιμότητά του περιορίζεται σε αρχειακούς και μόνο λόγους. Γενικά όμως μου αρέσει ως έντυπο. Το ''Να ένα μήλο'' της Λ. Κέζα με ελκύει πιο πολύ κυρίως γιατί δίνει τη δυνατότητα ανάδειξης νέων δυνάμεων και φωνών, πλησιάζει πιο πολύ τις μοντέρνες τάσεις αλλά έχει το μειονέκτημα της ''αραιής'' κυκλοφορίας του και το....ξεχνάμε! Στα υπόλοιπα έχω ρίξει βιαστικές ματιές και δεν θα ήθελα να σχολιάσω γιατί αν έγραφα ονόματα ή αυθαίρετες απόψεις θα γινόμουν ένας ακόμη...κριτικός!
Εννοείται και το καταλαβαίνεις ότι της συζήτησης οι παρόντες εξαιρούνται και κανένα από τα παραπάνω σχόλια (πλην των ευχών για καλή επιτυχία στην προσπάθεια σου) δεν απευθύνονται προσωπικά σε σένα...
 
reader's-diggest: είναι δύσκολο να συζητάμε για κριτική όταν υφίστανται ή πρέπει να υφίστανται οι όροι και τα δεδομένα που θέτεις. Στην αντίθετη περίπτωση, προτιμώ τη βιβλιοπαρουσίαση ή έστω τη δημοσιογραφική προσέγγιση με την οποία δεν επιδιώκει να αυτοπροβληθεί η υπογραφή του ονόματος ή να παραθέσει απόψεις για να πάρει "διαβατήριο" (όπως συμβαίνει στα κείμενα που "ανταλλάσσουν" μεταξύ τους διάφοροι συγγραφείς ωσάν δάνεια του παρελθόντος ή του μέλλοντός τους). Προτιμώ, τέλος πάντων, τη δυνατότητα προσέγγισης στην πληροφορία (άρα είναι προαπαιτούμενα τα περιοδικά, οι εφημερίδες, τα ηλεκτρονικά μέσα) και κατόπιν στην καλλιέργεια του προσωπικού αισθητηρίου που -το υποστηρίζω απόλυτα- δεν λαθεύει ποτέ. Για παράδειγμα, ο Μάριο Βάργκας Λιόσα είναι ένας σπουδαίος συγγραφέας (με λαμπερά αλλά και λιγότερο λαμπερά έργα), όμως ο χι ή ο ψι συγγραφέας της δικής μας "γειτονιάς" που γράφει ανέμπνευστα και αναμενόμενα (κι εξακολουθητικά μετρίως μέτρια), όσο περίπλοκα ή πρωτότυπα κι αν το πράξει, δεν πρόκειται ποτέ να συγκινήσει αληθινά. (Πήγε το ΕΚΕΒΙ στην περσινή εθνική έκθεση βιβλίου της Ισπανίας και περνούσαν Λατινοαμερικάνοι ατζέντηδες από το ελληνικό περίπτερο ρωτώντας "έχετε κάνα συγγραφέα που να μπορεί να είναι στο επίπεδο του Λιόσα, του Μπόρχες, του Μάρκες για ν' αγοράσουμε τα δικαιώματα έκδοσής του;").
Από κοντά, και η κριτική. Δεν χρειάζεται όμως ισοπέδωση για τους ανθρώπους που την ασκούν - σημειώνω ότι δεν είναι εύκολη υπόθεση όπως επίσης ότι χωρίς δυσκολία μπορεί κανείς να παρεξηγηθεί από τις προθέσεις του. Συμβαίνουν όμως, αλίμονο, όλα όσα λες και εννοείς. Γι' αυτό πρέπει να υπάρχει ψυχραιμία, ενδιαφέρον κι αδιαφορία, ταυτόχρονα, αλλά και προσωπικό κριτήριο ακονισμένο. Δεν βρίσκω ικανοποιητικές απαντήσεις για το ποιος είναι ή μπορεί να είναι κακός είτε κακός κριτικός. Από κάποιο σημείο ωρίμανσης κι ένθεν, ο καθένας γνωρίζει τις κατευθύνσεις του, τις επιλογές και τις πνευματικές ανάγκες του. Για ποιον λόγο ν' απευθύνεται σε κάποιους τρίτους όταν, λόγου χάρη, ξεχωρίζει τα μεγέθη του Κρίστοφερ Μάρλοου, του Αμος Οζ, του Κάρλος Φουέντες τοποθετώντας τους ενώπιους ενωπίω με τους ευπώλητους Ελληνες ή Γάλλους ή αγγλόφωνους συγγραφείς που άκριτα λανσάρουν οι εκδότες; (Ιδού άλλο ένα ερώτημα: γιατί να διαβάζει κανείς πεζογραφία από κάποια δεδομένη στιγμή κι ύστερα;! Αλλ' αυτό είναι άλλη συζήτηση. Ας μην μπερδευόμαστε εν προκειμένω...).
 
@silio d' aprile
Τελικά μάλλον ζητάω πολλά ή ανέφικτα! Συμφωνώ όμως με αυτά που λες περί ανάγνωσης ή δημοσιογραφικής προσέγγισης, ίσως τελικά είναι καλύτερα έτσι. Φυσικα για τις λογής λογής ’’ανταλλαγές’’ κριτικών μεταξύ συγγραφέων με βρίσκεις σύμφωνο, για μένα αυτός είναι αρκετός λόγος για ΝΑ ΜΗΝ αγοράσω ένα βιβλίο. Στα υπόλοιπα σε γενικές γραμμές ξέρεις ότι συμφωνούμε. Στο θέμα της πληροφόρησης είναι καίριος και κρίσιμος ο ρόλος όλων των μορφών μίντια αν και νομίζω ότι ακόμη δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο της άψογης ηλεκτρονικής ενημέρωσης από κάποιο σάιτ. Το αισθητήριο ή οι επιλογές του αγοραστή πάντοτε έπαιζαν και παίζουν ρόλο αλλά πως είναι δυνατόν κάποιος να ψάξει ένα βιβλίο αν δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη του; Στο επόμενο ποστ μου, σήμερα μάλλον, θα αναφερθώ σε μια ιστορία πολύ πολύ ενδεικτική!
 
εν αναμονή, λοιπόν. Γιατί κι εγώ έχω κατά νου μερικά πράγματα ν' αναφέρω...
 
@silio d' aprile
Η δική σου άποψη βαρύνει περισσότερο αφού ξέρεις τα πράγματα εκ των έσω
 
Δυστυχώς, τα περισσότερα ηλεκτρονικά έντυπα δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να δώσουν μια επαρκή ενημέρωση. Νομίζω ότι είναι θέμα χρόνου αφού συμβαίνουν δύο τινά - πρώτον, οι χρήστες του Διαδικτύου αυξάνονται συνεχώς αλλά δεν είναι επαρκείς για να στηρίξουν τα οικονομικά μιας πύλης (που, όντως, έχουν μεγάλα έξοδα και απαιτούνται χρήματα για το έμψυχο κι άψυχο δυναμικό τους). Δεύτερον, οι όποιες προσπάθειες δεν έχουν γίνει από έμπειρους και ειδικευμένους ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα, σχεδόν όλοι όσοι έχουν δοκιμάσει να στήσουν κάτι ενδιαφέρον και χρήσιμο, έχουν σκοντάψει από τα λάθη τους, ίσως και την ανεπάρκειά τους στο μέσον, και στη συνέχεια έχουν αποχωρήσει απογοητευμένοι. Δεν αρκεί μόνον το μεράκι αλλά και η οργανωτικότητα, η αφοσίωση, ο επαγγελματισμός. Παρακολουθώ τα πολιτιστικά περιοδικά στο Διαδίκτυο (σ' ένα από αυτά συνεργάζομαι κιόλας) και περιμένω καλά δείγματα στο άμεσο μέλλον. Οσο για τα αμιγώς λογοτεχνικά, υπάρχει ένα χάσμα που πρέπει να καλυφθεί απ' όλους όσοι θέλουν να κινηθούν στο Διαδίκτυο: πρόκειται για το κακό προηγούμενο των "κουρασμένων" έντυπων περιοδικών. Οσοι δοκιμάσουν ή δοκιμάζουν ηλεκτρονικά, θα πρέπει να βρουν τρόπους να προσελκύσουν και, το κυριότερο, να προκαλέσουν την εμπιστοσύνη του κοινού. Ετσι δεν είναι; Κατά τη γνώμη μου, όλο και κάτι καλό θα ξεπηδήσει από τις ιστοσελίδες, τα ιστολόγια, τις διαδικτυακές πύλες...
 
@silio d' aprile
Συμφωνώ για το θέμα κόστους κλπ. όπως και για την έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών που θα μπορούσαν με τα γραπτά τους να κάνουν τη διαφορά στο διαδίκτυο. Οι λογοτεχνικές σελίδες κάνουν ακριβώς τα ίδια λάθη με τις εφημερίδες. Δεν προσεγγίζουν απλά μες πληροφορίες και κατανοητή κριτική τους επισκέπτες. Μπορεί να ακούγεται ισοπεδωτικό αλλά σε κάποιον (το ίδιο μου συμβαίνει όταν διαβάζω εφημερίδες ή λογοτεχνικά ένθετα) πρέπει να γίνεται ξεκάθαρο τι θα συναντήσει σε ένα βιβλίο. Οι κριτικές θυμίζουν ολοένα και περισσότερο λογοτεχνικά λεξικά. Μακάρι στην προσπάθεια που θα κάνεις να βρεις και άξιους συμπαραστάτες αλλά και το κουράγιο να φτάσεις μέχρι τέλους.
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?