Ελληνική λογοτεχνία

Ένα ενδιαφέρον θέμα συζήτησης άνοιξε η κυρία Νιόβη Λύρη* στο e-mail που μου έστειλε προ ημερών. Αφού μου έδωσε τη σχετική άδεια αναδημοσιεύω το σημείο του e-mail της (τα υπόλοιπα που γράφει αφορούν την παρουσία μου στο διαδίκτυο) με το οποίο σχολιάζει ένα προηγούμενο post μου:

‘‘ Από όλα όσα διάβασα στις σελίδες σου, ένα μου έμεινε αρνητικά (θετικά μου έμειναν πολλά, ίσως και όλα τα υπόλοιπα): Κάπου λες ότι στην Αμερική οι συγγραφείς είναι σταρ. Νομίζω ότι το λες ως παράδειγμα προς μίμηση. Αν είναι έτσι, θα ήθελα να πω (δημόσια, γιατί όχι; Σιγά το θέμα πια) ότι η άποψη αυτή μου φαίνεται καταστροφική για την τέχνη και τη δημιουργία γενικότερα. Νομίζω ότι η επιθυμία κάποιου να γίνει σταρ είναι αντιστρόφως ανάλογη της αξίας του (όπου ως αξία εννοώ κυρίως το υλικό -ποιότητα και ποσότητα- "μέσα του", που περιμένει να γίνει φόρμα). Συγγραφείς άξιοι έως υπεράξιοι, στο βαθμό που έγιναν σταρ με τη θέλησή τους, μείωσαν το έργο τους (και το υπάρχον, αλλά κυρίως το μελλοντικό). Συγγραφείς που τους έκανε το σύστημα σταρ -αυτό γίνεται συχνά, καθότι σύστημα είναι, τι να σου κάνει το κακόμοιρο;- περίπου καταστράφηκαν ως συγγραφείς, εκτός αν δεν είχαν -πράγμα που δεν μάθαμε ποτέ- τίποτε άλλο να δώσουν. Για το γνήσιο ταλέντο (ή όπως αλλιώς θέλεις πες το) το να είναι εκτός σταρ σύστεμ βοηθάει την εξέλιξη, την αναζήτηση, το χάραγμα της πορείας. Το αντίθετο "καίει".
Εννοείται, άλλο "γίνομαι γνωστός" -φυσικά και πρέπει να γίνεις γνωστός, αν δεν έχεις κοινό να επικοινωνείς τι δημιουργός είσαι;- κι άλλο "γίνομαι σταρ".
Κι ένα τελευταίο: νομίζω ότι ο πολύ μεγάλος, ο πολύ πολύ μεγάλος -ο τεράστιος- δεν γίνεται ποτέ σταρ: γίνεται, κατ' ευθείαν, ντίβα.
Πολύ φιλικά, με αγάπη και ευχές για καλή συνέχεια του έργου σου
Νιόβη Λύρη‘‘

Η δική μου απάντηση αν και είναι δεκτή επί του θέματος οποιαδήποτε άλλη τοποθέτηση- σχόλιο: Για χρόνια υπάρχει το στερεότυπο του συγγραφέα-πένητα, του απομονωμένου χωρίς κοινωνική ζωή, ο οποίος γνωρίζει την κοινή αποδοχή μετά...θάνατον. Στη σύγχρονη εποχή της πληροφορικής και των γρήγορων ταχυτήτων, ακόμη και στην Ελλάδα, υπάρχει και παίζει πρωτεύοντα ρόλο στα γράμματα μια νέα γενιά ανθρώπων. Ατομα με άποψη (βάζω σε τυχαία σειρά όσους μου έρχονται πρόχειρα στο μυαλό): Τριανταφύλλου, Ξανθούλης, Σταμάτης, Τατσόπουλος, Μιχαλοπούλου, Γκιμοσούλης, Ραπτόπουλος (και ας διαφωνώ με τις τελευταίες του δουλειές, αυτό είναι άλλο θέμα), Χωμενίδης και ακόμη πιο νέοι όπως ο Κορτώ. Αναφέρω μόνο ορισμένους, υπάρχουν κι άλλοι, που είτε δεν έχω διαβάσει δουλειές τους, είτε δεν τους ξέρω τόσο καλά μέσα από το έργο τους. Πόσους απ΄αυτούς έχουμε δει να μιλάνε, όχι για το λογοτεχνικό τους έργο αλλά για κοινωνικά θέματα; Ο πλανήτης αλλάζει με φοβερές ταχύτητες, παντού οι άνθρωποι του πνεύματος και των γραμμάτων έχουν άποψη, δημόσια, εδώ δεν μαθαίνουμε καλά- καλά τις σαρωτικές αλλαγές, επειδή τα κανάλια δείχνουν μονίμως κάτι...άλλο. Αυτό εννοώ μιλώντας για ’’σταρ’’. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι υποχρεώνονται να ζουν κλεισμένοι στο ’’καβούκι’’ τους, ενώ στην πραγματικότητα (δεν τους ξέρω προσωπικά αλλά εξάγεται από τα γραπτά τους) έχουν λόγο να αρθρώσουν ο οποίος αρχίζει και τελειώνει σε σχόλια και δημοσιεύσεις, όσων εξ’ αυτών δουλεύουν και ως αρθρογράφοι σε ημερήσιες εφημερίδες ή σε ανούσιες, άνευρες συνεντεύξεις. Η λογοτεχνία ζητάει νέους αναγνώστες. Ψυχρά και έχοντας επίγνωση του τι γράφω: Ο νόμος του εμπορίου λέει ότι αν δεν προβάλλεις το ’’προϊόν’’ δεν θα το μάθει κανείς. Και το βιβλίο (όσο και να μην μου αρέσει που το...γράφω) είναι προϊόν εκτός από πνευματική απόλαυση, ευχαρίστηση ή ότι αντιπροσωπεύει για τον καθένα μας...Κάθε τι που έχει τιμή πάνω του είναι προϊόν, αγαθό προς πώληση.
Πόσοι νέοι κάτω των 25 ξέρουν τον Χωμενίδη; Τον Γκιμοσούλη; Τη Σώτη; Μοντέρνους συγγραφείς έχουμε, το σύστημα τους βλέπει μόνο ως συγγραφείς, μια φορά το χρόνο ή στα δύο χρόνια που εκδίδουν τα βιβλία τους. Και όποιος είναι άξιος ας φτάσει και στο επίπεδο της ντίβας ή της πριμαντόνας. Δεν είμαι τακτικός τηλεθεατής αλλά από το ’’χαζοκούτι’’ (για αυτό είναι και χαζοκούτι) έχουν περάσει όλοι οι μαϊντανοί (παρέα με τις γλάστρες). Γιατί δηλαδή απαγορεύεται να μάθουμε ποιός είναι και τι πιστεύει ένας συγγραφέας, πως θα αποκτήσει το βιβλίο μεγαλύτερη διείσδυση; Μας αρέσει, δεν μας αρέσει είναι η εποχή των ’’σταρ’’, της τηλεόρασης, του διαδικτύου, του μάρκετινγκ, ακόμη και στον κόσμο του πνεύματος. Και αν κάποιος δεν αντέξει τη δημοσιότητα ας καταστραφεί. Αξιος της τύχης του θα είναι. Ας βγει το βιβλίο και οι συγγραφείς από την απομόνωσή τους και τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε στη διαδρομή. Γινόμαστε αργά αλλά σταθερά έθνος μαζικής παραγωγής βιβλίων αλλά χωρίς αναγνώστες. Τα νέα παιδιά μεγαλώνουν με το όνειρο να γίνουν παίκτες ριάλιτι σόου γιατί αυτά βλέπουν στην τηλεόραση.
Συμφωνώ με την κ. Λύρη ότι αν κάποιος θέλει να γίνει συγγραφέας για να πουλάει φτηνό ’’σταριλίκι’’ είναι κατακριτέος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο χώρος δεν έχει ανάγκη δημοσιότητας, προβολής επειδή υπάρχουν κάποιοι που θα κάνουν κακή χρήσης της. Δεκτός κάθε αντίλογος....
- Ευχαριστώ τον Αλέξη Σταμάτη για την αναφορά και τα καλά του λόγια στο blog. Αναδημοσιεύω: ’’Μια που είπαμε συγγραφεις και ιστοσελίδες, εξαιρετική δουλεια έχει κάνει ο μπλογκερ reader's digest που υπογράφει την "Ελληνική Λογοτεχνία http://diavazo.blogspot.com/ έχοντας καταλογραφήσει (μετά σχολίων) σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων συγγραφέων που διαθέτεουν blog ή site.Μια πολυ χρήσιμη εργασία που θα μπορουσε μέχρι και να βρει το δρόμο της προς δημοσίευση’’.
- Τα παιδιά που ξεκίνησαν την προσπάθεια με το διαδραστικό περιοδικό στη διεύθυνση www.logokipos.com δημοσίευσαν την πρώτη φιλική (εννοείται) συμμετοχή μου στο site τους. Ενα μικρό αφιέρωμα στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία. Εκεί γράφω και τις απόψεις μου για το εξαιρετικό πρόσφατο μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη ’’Στα μάτια της’’. Οποιος ενδιαφέρεται να το διαβάσει θα το βρει στη διεύθυνση:
//www.logokipos.com/portal/html/modules.php?name=News&file=article&sid=166
Οσο μου επιτρέπει ο περιορισμένος χρόνος μου ετοιμάζω ένα αφιέρωμα στον παραγνωρισμένο και σχεδόν ξεχασμένο Τζαίησον Ξενάκη,τον θεωρητικό της αυτοκτονίας που πιστεύω ότι για όσους δεν τον έχουν γνωρίσει μέσα από το μικρό αριθμητικά αλλά πολύ σημαντικό έργο του θα έχει ενδιαφέρον.
- Αναθεωρημένα νέα για τα site των ελλήνων συγγραφέων αφού θέλοντας και μη πήρα τον άτυπο τίτλο του επίσημου ’’παρουσιαστή’’ τους. Προσθήκες σ΄αυτό του Νίκου Παργινού (www.parginos.gr). Νέα ενότητα οι συνεντεύξεις (με πρόσθετο μπόνους ότι ο επισκέπτης βλέπει ή ακούει τον συγγραφέα) και ένα παιχνίδι ’’κρεμάλας’’ με λέξεις (Το πρόσφατο βιβλίο του Παργινού έχει τίτλο ’’Κρεμάλα’’). Στο σάιτ του Χρήστου Φασούλα, www.fasoulasonline.com (πρωτοεμφανιζόμενος με το ’’Ο έρωτας δεν κάνει για πιλότος’’) οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν μέρος σε διαγωνισμό και να κερδίσουν ένα βιβλίο! Το νέο αίμα του βιβλίου δείχνει το δρόμο, όπως φαίνεται με μοντέρνες πρακτικές και καινοτομίες.
- Ολοι το συζητάνε, πολλοί το έχουν διαβάσει αλλά στον τύπο οι αναφορές περιορίζονται σε μερικές ’’διακριτικές’΄ γραμμές ή αναπαραγωγή του οπισθόφυλλου. Προφανώς γιατί το θέμα ’’καίει’’ ή γιατί δεν το θεωρούν σοβαρό. Οπως και να έχει, επειδή κάποιος σ’ αυτό τον κόσμο πρέπει να κάνει τη....βρώμικη δουλειά. Αύριο θα γράψω, πρώτα ο Θεός, για ’’Φάδερ ημών’’ του Μανώλη Βουράκη.

*Η κυρία Νιόβη Λύρη είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας δύο μυθιστορημάτων: ’’Μαχαίρι στη μπότα’’ (εκδόσεις ΟΔΥΣΣΕΑΣ, 1997) και ’’Εθελοντές’’ (εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2003). Μέσα στις επόμενες εβδομάδες κυκλοφορεί και το τρίτο της μυθιστόρημα.