Ελληνική λογοτεχνία

'Η ζωή είναι πολύ σύντομη για τα καλά βιβλία, πρέπει να διαβάζουμε μόνο εξαιρετικά βιβλία''. Τίμπορ Φίσερ (Under the frog)

Monday, July 10, 2006

 

Εξ΄οικείων τα....βέλη!

Αρκετοί από τους επισκέπτες του μπλογκ μπορεί να έχουν θεωρήσει ή να πιστεύουν ότι με διακατέχου λογής λογής εμμονές με τους κριτικούς λογοτεχνίας ή τρέφω εμπάθειες και συμπάθειες. Κάθε άλλο! Νομίζω, ότι είναι ένα γενικότερο θέμα για όσους ασχολούνται με τη λογοτεχνία από κάθε σκοπιά ή με κάθε ιδιότητα. Και όταν άνθρωποι με τεράστια θητεία και προσφορά στα γράμματα έχουν τις ίδιες ή παρεμφερείς ενστάσεις τότε οι απαντήσεις είναι μάλλον αυτόματες. Την Κυριακή, στη σελίδα 54 του ΒΗΜΑΤΟΣ δημοσιεύθηκε ένα πολύ εύστοχο σχόλιο του Δ.Ν. Μαρωνίτη (νομίζω ότι εδώ δεν χρειάζονται ούτε συστάσεις, ούτε ειδική αναφορά για την αξία, το όνομα και το ειδικό βάρος του αρθρογράφου) με τίτλο ’’Βιβλιοφαγία’’ και θέμα τα περιβόητα καλοκαιρινά αφιερώματα των εφημερίδων για τα βιβλία. Το μεταφέρω αυτούσιο και άνευ οποιουδήποτε δικού μου σχολιασμού (τι άλλο να προσθέσω άραγε;):
’’Δυο φορές τον χρόνο τα βιβλιοφιλικά ένθετα των εφημερίδων αναλαμβάνουν να σιτίσουν τους αναγνώστες τους με ευάερα ή ευήλια αναγνώσματα, ανάλογα με την εποχή. Στο καυστικό μεσοκαλόκαιρο αρμόζουν περισσότερο τα ευάερα· στο καταχείμωνο των εορτών τα ευήλια. H πληθωρική αυτή σίτιση, που θυμίζει κάπως ορνιθοτροφείο, μπορεί βέβαια, με τον λιπαρό της όγκο, να προκαλέσει βαρυστομαχιά ή διάρροια, αλλά δεν γίνεται αλλιώς: προσφέρονται τα πάντα, και ο πελάτης διαλέγει ό,τι του πάει, στη λαιμαργία ή στην ανορεξία του.
Πέρα ωστόσο από κομπλεξικά χωρατά, το πράγμα έχει ψωμί και δίνει αφορμή για κάπως σοβαρότερη συζήτηση. Προέχουν κάποιες, αφελείς ίσως, απορίες. Για να μην παρεξηγηθώ όμως προδηλώνω: δεν υποτιμώ καθόλου τον δημοσιογραφικό μόχθο που καταβάλλεται, για να συνταχθούν τα βιβλιοφαγικά αυτά αφιερώματα, ο οποίος σίγουρα προσαυξάνεται όταν κάτω από την εικόνα του εξωφύλλου προστίθεται και, συνοπτικό έστω, συστατικό σχόλιο για το βιβλίο, συχνά επώνυμο. Οι ξεκρέμαστες ωστόσο ερωτήσεις επιμένουν. Οπως:
1. Δύσκολα ο ανυποψίαστος αναγνώστης μπορεί να διακρίνει το καθαρά διαφημιστικό μέρος της υπόθεσης (το οποίο ασφαλώς κοστολογείται και πληρώνεται) από το συστατικό (που δίνει την εντύπωση αφιλόκερδης προσφοράς). Ετσι όντως διαμοιράζεται το βιβλικό προϊόν; ή μήπως αποτελεί, στο σύνολό του, παραγγελία των εκδοτών και υπόδειξη των συγγραφέων, με κάποιο βέβαια αντάλλαγμα;
2. Υπάρχει διαγνώσιμο και ομολογημένο κριτήριο για τις επιλογές των συγκεκριμένων βιβλίων, που διαφημίζονται, συστήνονται και σχολιάζονται επωνύμως; Τι λογής κριτήριο είναι αυτό; αξιολογικό; κυκλοφοριακό; σχεσιακό; φιλικό; όλα μαζί; Υπόκειται το όποιο κριτήριο σε κρίση ή παραμένει (εκ προθέσεως ή εξ αποτελέσματος) άκριτο; Επί πλέον: όλα τα βιβλία που διαφημίζονται και συστήνονται θεωρούνται ισότιμα ως προς τη λογοτεχνική τους αξία (χωρίς να αγνοείται βέβαια η ειδολογική τους διαφορά); Το λέω, γιατί τα συστατικά σχόλια δεν αφήνουν, κατά κανόνα, περιθώριο να υποπτευθεί ο πελάτης αν, πόσο και πώς ο σχολιαστής διαβαθμίζει τα βιβλία που συστήνει.
3. Από ό,τι πήρε το μάτι μου, στα βιβλιοφαγικά αυτά αφιερώματα υπερτερούν συντριπτικώς, που έλεγε και ο ποιητής, αφενός η ξένη λογοτεχνία, έναντι της νεοελληνικής, και η πεζογραφία, έναντι παντός άλλου γραμματειακού είδους. Σημαίνει άραγε η πρώτη υπεροχή ότι εκδίδονται και κυκλοφορούν πράγματι περισσότερα ξένα βιβλία από ό,τι ελληνικά; ή μήπως είναι τα ξένα πιο πιασάρικα, οπότε προηγούνται σε προσφορά και ζήτηση; Και φτάσαμε έτσι στο άψητο ψητό:
4. Αλήθεια, πώς εξηγείται η παντελής απουσία (τόσο στο διαφημιστικό όσο και στο συστατικό μέρος των βιβλιοφιλικών αφιερωμάτων) ποιητικών έργων; Οταν συχνά πυκνά ομολογείται ότι: πάλλουσα καρδία της λογοτεχνίας είναι και παραμένει η ποίηση· πως η δική μας νεότερη λογοτεχνία χρωστά την όποια, εσωτερική και εξωτερική, φήμη της σε μείζονες προπάντων ποιητές. Εντάξει, όλοι το ξέρουμε: τα ποιήματα δεν πουλούν στις μέρες μας. Μια ξενόφερτη ωστόσο είδηση, προς παρηγορίαν των ποιητών, λέει πως ο «Monde» καθιέρωσε επιτέλους ειδική στήλη κριτικής αποτίμησης για την ποίηση.
Συμμαχώντας μαζί του η μονότονη στήλη φιλοξενεί σήμερα ένα αποκαλυπτικό, άκρως επίκαιρο, ποίημα του περασμένου αιώνα:
Ας μ' αφήκουν επί τέλους να νοικιάσω αυτόν τον τάφο τον ασβεστοχρισμένο, με τις ανάγλυφες γραμμές τις τσιμεντένιες - μίλια μακριά κάτω απ' τη γη.
Κάθομαι σκυμμένος, με τους αγκώνες πάνω στο τραπέζι κι η λάμπα ρίχνει φως δυνατό σε τούτες τις εφημερίδες που ξαναδιαβάζω σαν ηλίθιος, σε τούτα τα βιβλία που δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Ψηλά, πάνω από το δωμάτιό μου το υποχθόνιο, σε μια τεράστιαν απόσταση απλώνονται οι ομίχλες, θεμελιώνονται τα σπίτια. Κοκκινωπός ή ολότελα μαύρος είναι ο βούρκος. Τέρας η πολιτεία κι η νύχτα δίχως τελειωμό. Λίγο πιο χαμηλά περνά το δίκτυο των υπονόμων. Από τα πλάγια, δεξιά κι αριστερά, τίποτε, παρεχτός της υδρογείου το πάχος. 'H μπορεί και καμιά καταβόθρα αιθέρος ή πηγάδα φωτιάς - πού ξέρεις; Πάνω σε κάτι τέτοια σκέδια δεν είναι απίθανο καθόλου νά 'χουνε το κοινό σημείο τους, μύθοι και θάλασσες, κομήτες και φεγγάρια.
Οταν καμιά φορά νιώθω μια πίκρα αβάσταχτη, κάθομαι λέει και βάζω με το νου μου κάτι σφαίρες λείες από μέταλλο ή σάπφειρο. Εχω γίνει κύριος της σιωπής, την ορίζω. Μα γιατί λοιπόν τότε, πέρα κει στην εσχατιά του θόλου, κάτι σαν φωταγωγός να θαμποφέγγει;
Το ποίημα είναι του Ρεμπώ. H μετάφραση του Ελύτη’’.
Comments:
Oriste to ehi kai sta protinomena vivlia to kiriakatiko vima to vivlio tis 'filis' sou Nasioutzik. Kai esi me epiases apo ta moutra giati to diavasa .....kai den mou arese....!
anonymous 2
 
anonymous 2
Δεν είναι ’’φίλη’’ μου δεν την γνωρίζω καν! Νομίζω ότι σου έγραψα ότι είχε καλή διαδρομή με τις ιστορικές μελέτες και τα δοκίμια αλλά αυτά δεν έχουν...ψωμί. Μπράβο της που βρήκε ένα τρόπο να γίνει ευπώλητη...Δεν νομίζω πάντως να το διαβάσω.
 
Ta dika mou simperasmata gia ta sistatika enos bestseller (ektos marketing) ine
1. dazzling title
2. love or magic
3. bad writing (den ine aparetito panta)
anonymous 2
 
@anonymous 2
Συμπληρώνω στο love or magic και το ''θεωρίες συνωμοσίας’’ που είναι της μόδας. Με το κακό γράψιμο δεν θα συμφωνήσω απόλυτα, απλά θα έλεγα ’’απλό γράψιμο’’, απλό και κατανοητό...Θα ψάξω να βρω μια σχετική έρευνα εφημερίδας, κάπου την έχω, για τα ευπώλητα σε σχέση με τίτλο και θέμα. Νομίζω ότι έχει φοβερό ενδιαφέρον...
 
Επιτρέψτε μου πάντως να πω ότι και το χειρότερο βιβλίο δικαιούται να διαβαστεί.
 
@nuwanda
Συμφωνώ απολύτως. Για όλα τα βιβλία υπάρχουν αναγνώστες και τελικά είναι πολύ σχετικός ο ορισμός καλό ή κακό. Οσο και το καλό ή το κακό στη ζωή του καθενός. Επεσήμανα χωρίς σχόλιο ότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν θα το διαβάσω και μιλούσα αποκλειστικά για μένα αφού ως γνωστόν δεν προτρέπω κάποιον να αγοράσει βιβλία για τα οποία γράφω ή το αντίθετο.
 
@just-a-cat
Το να απαντάω σε ορισμένους ''ανώνυμους'' με χιούμορ δεν νομίζω ότι μετατρέπει τον χώρο αναγκαστικά σε ife style περιοχή. Το μοναδικό που μπορώ να κάνω είναι να ανεβάζω κάποια κείμενα, είτε σχολιάζοντας τα αν νομίζω ότι έτσι πρέπει να γίνει, είτε σην περίπτωση του κειμένου του Δ.Ν. Μαρωνίτη που αναδημοσίευσα να τα αφήνω ασχολίαστα γιατί μιλάνε από μόνα τους. Από εκεί και πέρα, ούτε μπορώ να υποχρεώσω κάποιον να αφήνει ένα σχόλιο με κάθε επίσκεψη, ούτε ο στόχος μου αυτός είναι. Οχώρος είναι ανοιχτός, δεν έχω λογοκρίνει ποτέ και κανενός την άποψη δεν μπορώ να κάνω κάτι παραπάνω. Αν σε ορισμένες περιπτώσεις επιτρατεύω το όποιο χιούμορ μου είναι γιατί δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Εδώ και επτά μήνες προσπαθώ να μετατρέψω αυτή την κουκίδα του διαδικτύου σε ένα χώρο ΚΑΙ ανταλλαγής απόψεων και μέχρι ένα σημείο αυτό έχει γίνει εφικτό αλλά ούτε μπορώ (και θέλω) να επιβάλλω κάτι, ούτε μπορώ να ζητάω ταυτότητα....εισόδου. /Εχω ακούσει και υποστεί τα όσα μύρια (μέχρι και κατευθυνόμενο από συγκεκριμένο εκδοτικό οίκο με έβγαλαν πριν από δύο ημέρες) και απλά χαμογελάω ή απαντάω. Πέραν τούτου ουδέν...
 
Η μαγεία του web είναι ακριβώς αυτή η ελευθερία έκφρασης και προσβασης.

Είναι λυπηρό να υπάρχουν κακοπροαίρετα ή σαρκαστικά σχόλια αλλά είναι μάλλον αναπόφευκτο. Μικρό το τίμημα κατά τη γνώμη μου.

Σίγουρα δε, άνθρωποι που έχουν το θάρρος της γνώμης τους (όπως o reader's) ενοχλούν. Δεν περιράζει, καλύτερα η ενόχληση από την απάθεια, αρκεί να έχει κουράγιο ο οικοδεσπότης.
 
Εκείνο που ρωτώ είναι: Γιατί δημοσίευσες το άρθρο του Μαρωνίτη. Καθαρά πράγματα. Γιατί; Ποιός ο λόγος; Αναδημοσιεύοντας κάτι έχουμε μια αιτία. Ποιά ήταν; Που συμφωνείς μαζί του; Αν συμφωνείς στην έλλειψη προτάσεων ποίησης δεν δημνοσιεύεις τέτοιες ούτε εσύ. Τότε; Σκέψου κάτι έξυπνο. Anonymous 3
 
ένα έχω να σας πω: οτι τα λάθη του Μαρωνίτη στη μετάφραση της οδύσσειας είναι απίθανα- ετοιμάζεται βιβλιάρα που θα τον "στείλει".
γειά σου reader mio.Ελσα Μοράντε εδώ
 
to : just-a-cut
giati den to sholiazis edo kai tora, esi afto pou kataggeli o Maronitis para me to paternalistiko tropo sou kritikaris ta sxolia tou Reader ????????!!!!!!!!!
anonymous 2
 
για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, τα καλοκαιρινά αφιερώματα δεν μ' ενδιαφέρουν. Τα καλά βιβλία, τα ουσιώδη κι ευχάριστα κι ωφέλιμα κι έχοντα λόγο ύπαρξης στο σύμπαν της λογοτεχνικής δημιουργίας, δεν μπαίνουν αναφανδόν σε λίστες κατηγοριοποιήσεων. Αλίμονο, είναι η ανάγκη του αναγνωστικού κοινού (του σκεπτόμενου ν' αγοράσει μυθιστόρημα για την παραλία μόνο), η επιχειρηματική προώθηση φυσικά, όπως και η αφελής πρόθεση συγκέντρωσης των πιο ενδιαφερόντων εκδόσεων ανά περίοδο. Δεν υποκρύπτεται καμία εκδοτική Μάφια ή τεκτονική στοά πίσω απ' όλα αυτά. Συμφωνώ απόλυτα με τις παρατηρήσεις σου (πού είναι τα βιβλία ποίησης, για παράδειγμα;) αλλά βρίσκω μάλλον πρόχειρη την πεποίθηση για υποτίμηση της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής καθώς τα σκουπίδια (που υπερτερούν κατά κράτος) δεν έχουν εθνικότητα. Τούτο το ζήτημα, ελληνική-ξένη λογοτεχνία, είναι μια ωραία συζήτηση που θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Τι λες; Χμμ, τώρα μόλις που ήρθε στο μυαλό η "Χρονογραφία Αγγελου Σικελιανού" του Κώστα Μπουρναζάκη (στον "Ικαρο") που μόλις κυκλοφόρησε. Σιγά να μην γινόταν καραμπινάτη πρόταση για το καλοκαίρι! Μπορεί όμως να γίνει καλή πρόταση για αναγνώστες που θα θελήσουν ν' αναζητήσουν το ποιητικό και άλλο έργο του Σικελιανού, να πάρουν τις αφορμές, να τον κρίνουν με τα δικά τους αναπτυγμένα κριτήρια. Σημασία έχει ο τρόπος και η αποδοχή του. Το παράδειγμα που παραθέτω είναι ενδεικτικό, νομίζω.
 
@anonymous
Multiple choice test
Πρώτο σετ ερωτήσεων...
α. Μπορώ να σκεφτώ;
β. Μοπορώ να σκεφτώ κάτι έξυπνο;
γ. Μπορώ να σκεφτώ κάτι έξυπνο κατά παραγγελία;
Tip για τη λύση: Εχω IQ χαμηλό τριψήφιο, χαμηλό διψήφιο ή μονοψήφιο;
Δεύτερο σετ ερωτήσεων (Γιατί δεν διαβάζω και δεν γράφω για ποίηση)
α. Δεν έχω ανάλογη παιδεία
β. Προτιμώ τον πεζό λόγο
γ. Αλλο

Απάντηση σε όλα...
Είναι αυτονόητο γιατί αναδημοσίευσα το σχόλιο του Μαρωνίτη. Γιατί μου άρεσε όπως μου αρέσει κάθε σχόλιο που θεωρώ ότι είναι ειλικρινές ή κάνει σωστές ερωτήσεις. Σε σχέση με τις εφημερίδες τα blog έχουν ένα μικρό πλεονέκτημα. Διαθέτουν έγχρωμες γραμματοσειρές άρα έχω τη δυνατότητα να υπογραμμίζω κάτι ενδιαφέρον ή κάτι που μου άρεσε ή κάτι που θα ήθελα να δοθεί προσοχή. Αν δεις λοιπόν τις υπογραμμίσεις θα καταλάβεις (φαντάζομαι) ποιά σημεία με έκαναν να αναδημοσιεύσω το σχόλιο. Και δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που κάτι ενδιαφέρον (είτε στο Internet, είτε στον τύπο) το κάνω copy-paste.
 
@anonymous
Multiple choice test
Πρώτο σετ ερωτήσεων...
α. Μπορώ να σκεφτώ;
β. Μοπορώ να σκεφτώ κάτι έξυπνο;
γ. Μπορώ να σκεφτώ κάτι έξυπνο κατά παραγγελία;
Tip για τη λύση: Εχω IQ χαμηλό τριψήφιο, χαμηλό διψήφιο ή μονοψήφιο;
Δεύτερο σετ ερωτήσεων (Γιατί δεν διαβάζω και δεν γράφω για ποίηση)
α. Δεν έχω ανάλογη παιδεία
β. Προτιμώ τον πεζό λόγο
γ. Αλλο

Απάντηση σε όλα...
Είναι αυτονόητο γιατί αναδημοσίευσα το σχόλιο του Μαρωνίτη. Γιατί μου άρεσε όπως μου αρέσει κάθε σχόλιο που θεωρώ ότι είναι ειλικρινές ή κάνει σωστές ερωτήσεις. Σε σχέση με τις εφημερίδες τα blog έχουν ένα μικρό πλεονέκτημα. Διαθέτουν έγχρωμες γραμματοσειρές άρα έχω τη δυνατότητα να υπογραμμίζω κάτι ενδιαφέρον ή κάτι που μου άρεσε ή κάτι που θα ήθελα να δοθεί προσοχή. Αν δεις λοιπόν τις υπογραμμίσεις θα καταλάβεις (φαντάζομαι) ποιά σημεία με έκαναν να αναδημοσιεύσω το σχόλιο. Και δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που κάτι ενδιαφέρον (είτε στο Internet, είτε στον τύπο) το κάνω copy-paste.
 
@anonymous 2
Ελα βρε Ελσα αφήστε τον Μαρωνίτη στην ησυχία του. Και αυτός φταίει τώρα;
 
Εκτιμώ την ύπαρξη και το περιεχόμενο αυτού του blog και γι αυτό άλλωστε κι εχώ συμμετέχω. Απλώς η δημοσιότητα έφερε επισκεψιμότητα και αυτή με τη σειρά της κάποια σχόλια εκτός προηγούμενου ύφους.
Το άρθρο του Μαρωνίτη με εκφράζει, όσο κι αν ο ίδιος ο συγγραφέας του συχνά -πολύ συχνά- μου είναι αντιπαθής.
 
@silio d' aprile
Χαίρομαι με την άποψή σου και στα περισσότερα συμφωνώ μαζί σου. Δεν διαλέγω με βάση τα καλοκαιρινά αφιερώματα αφού είναι εμφανές με ποιό τρόπο γίνονται τα περισσότερα. Απλά το σχόλιο του Μαρωνίτη έλεγε τα πράγματα με το όνομα τους. Δεν θέλω και δεν μπορώ να γράψω λεπτομέρειες για το πως λειτουργούν οι κριτικοί κυρίως γιατί θα θίξω και ανθρώπους που αποδεδειγμένα κάνουν καλά τη δουλειά τους. Γι αυτό αρκούμαι όταν και όποτε μπορώ να κάνω του·ς διαχωρισμούς που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει. Ως αναγνώστης είμαι εκπαιδευμένος να μην παρασύρομαι ότι και να δω γραμμένο ειδικά από συγκεκριμένα άτομα. Αλλά δεν νομίζω ότι όλοι μπορούν να κάνουν το ίδιο ή ενδιαφέρονται να κάνουν το ίδιο.
 
Anonymous 2 has nothing to do with elsa! Aplos den mou aresoun oi paternalistikes paremvasis kai idika sto diadiktio
Anonymous 2
 
@just-a-cat]
Ούτε δυνατότητα επιλογής των επισκεπτών έχω. Πέραν όσων σχολιάζουν ενυπόγραφα ή διαθέτουν μπλογκ τους υπόλοιπους δεν τους ξέρω καν...
 
ας μου εξήγηθεί τι σημαίνει πατερναλιστική παρέμβαση (ή επέμβαση?)

ανώνυμη Ε.
 
@amonymous
πατερναλισμός είναι η προσπάθεια ή η πρακτική διοίκησης, συμπεριφοράς ή αντιμετώπισης καταστάσεων με πατρικό-κηδεμονευτικό χαρακτήρα
 
You are a thesaurus, reader!Well done, have a nice holiday!
anonymous 2
 
anonymous2, που σου αρέσουν οι πατερναλιστικές παρεμβάσεις? wie sagt mann auf deutsch, "vielleicht ins Bett?"


καλά τώρα κοίτα μην παρεξηγηθείς.xarin metrou λεγονται όλα.και δε μου ρχεται και κανα καλό ανέκδοτο...
 
@anonymous
Well done? Μπα δεν νομίζω, λίγο ψημένο το τρώω το φιλέτο μου
 
@anonymous
Επειδή από μικρός είχα μια απέχθεια προς τα Γερμανικά δεν τα μεταφράζεις κιόλας τα ωραία που γράφεις να καταλαβαινόμαστε όλοι εδώ μέσα.. Διαφορετικά...nicht?
 
ego pantos, ta germanika ta latreva paidiothen.
 
Post a Comment



<< Home

This page is powered by Blogger. Isn't yours?